I. YÊU CẦU CẦN ĐẠT:
- Biết những đặc điểm tiêu biểu của thủ đô Hà Nội. Một số dấu hiệu thể hiện Hà Nội là một thành phố cổ, là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hoá, khoa học.
- Xác định vị trí của thủ đô Hà Nội trên bản đồ Việt Nam. Trình bày những đặc điểm tiêu biểu của thủ đô Hà Nội.
- Góp phần phát huy các năng lực, phẩm chất:
+ Năng lực tự học, NL giao tiếp và hợp tác, NL giải quyết vấn đề và sáng tạo, NL ngôn ngữ, NL thẩm mĩ.
+ Thêm yêu quý, tự hào về thủ đô.
II. ĐỒ DÙNG DẠY - HỌC:
- GV: Tranh (SGK) - HS: SGK, vở ghi
III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC CHỦ YẾU:
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh 1. HĐ mở đầu. 5’
T/c HS mở hộp quà bí mật:
- Kể tên một số nghề thủ công của người dân ở đồng bằng Bắc Bộ?
- Chợ phiên ở đồng bằng Bắc Bộ có đặc điểm gì?
- GV nhận xét.
- T/c hs thi kể thủ đô 1 số nước trong đó có VN.
hs lần lượt mở hộp quà - trả lời
+ lụa Vạn Phúc, gốm Bát Tràng, chiếu cói Kim Sơn, chạm bạc Đồng Sâm…
+ là nơi diễn ra các hoạt động mua bán tấp nập, hàng hoá bán ở chợ phần lớn là sản phẩm sản xuất tại địa phương.
GV: Mỗi một quốc gia trên thế giới đều chọn một thành phố có điều kiện địa lí, vị trí thuận lợi cho sự phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa của đất nước mình. Nói cách khác là mỗi quốc gia đều lựa chọn cho mình một thủ đô riêng, lấy đó là đại diện cho bộ mặt, sự phát triển của cả đất nước. Bài học hôm nay thầy sẽ giới thiệu cho các em về thủ đô của nước Việt Nam ta qua bài “Thủ đô Hà Nội”.
2. Hình thành kiến thức mới:
* Hà Nội - thành phố lớn ở trung tâm đồng bằng Bắc Bộ. 7’
GV treo bản đồ VN và lược đồ Hà Nội - HS quan sát
HS thảo luận cặp đôi trả lời câu hỏi + Hà Nội giáp với những tỉnh nào? - Phía Bắc: Thái Nguyên
- Phía Nam: Hà Tây
- Phía Đông: Bắc Giang - Bắc Ninh - Phía Đông Nam: Hưng Yên
- Phía Tây: Vĩnh Phúc + Từ Hà Nội có thể đi đến các tỉnh và
nơi khác bằng phương tiện gì?
- Đường ô tô, đường sông, đường sắt, đường hàng không.
- HS báo cáo kết quả: HS lên bảng chỉ vị trí Hà Nội
+ Em đã đi đến Hà Nội chưa? Em đi đến Hà Nội bằng phương tiện gì?
+ Từ Quảng Ninh đến HN đi qua tỉnh nào? Và đi bằng phương tiện nào?
- Từ Quảng Ninh em có thể lên Hà Nội bằng đường ô tô, xe máy, đường tàu hoả.
GV: Thủ đô Hà Nội nằm ở trung tâm đồng bằng Bắc Bộ, có sông Hồng chảy qua, rất thuận lợi để thông thương với các vùng. Từ Hà Nội có thể đến nơi khác bằng nhiều phương tiện khác nhau. Hà Nội được coi là đầu mối giao thông quan trọng của Đồng Bằng Bắc Bộ, Miền Bắc và cả nước đặc biệt đường hàng khôngcủa Hà Nội nối liền với các nước khác.
* Thành phố cổ đang ngày càng phát triển: 10’
- HS đọc SGK và trả lời câu hỏi + Hà Nội được chọn làm kinh đô của
nước ta từ năm nào?
- Từ năm 1010.
+ Lúc đó Hà nội có tên là gì? - Thăng Long.
- GV nói: cho đến nay Thăng Long đã ở tuổi 1000, đã thay đổi nhiều tên.
+ Hà Nội có các phố phường nằm ở
đâu?
+ Khu phố cổ có đặc điểm gì? Ở đâu, tên phố có đặc điểm gì?
- Nhà thấp, mái ngói, kiến trúc cổ kính.
Ở gần Hồ Hoàn Kiếm.Tên gần với hoạt động sản xuất, buôn bán trước đây như:
Hàng Đào, Hàng Mía...
+ Hiện nay các phố cổ đó như thế nào? - Một số phố vẫn là nơi buôn bán tấp nập và mang các tên gắn với những hoạt động sản xuất, buôn bán trước đây như Hàng Đào, Hàng Đường, Hàng Mã…
- HS quan sát tranh 3 + 4:
+ Hình 3 và 4 chụp cảnh gì? - Khu phố cổ và khu phố mới.
+ Khu phố cổ và khu phố mới có gì khác nhau?
- Khác nhau về nhà cửa, đường phố….
- HS chỉ bản đồ khu phố cổ và khu phố mới.
- HS quan sát hình 3, hình 4,
+ Kể tên danh lam thắng cảnh, di tích ở Hà Nội?
- Danh lam thắng cảnh: Hồ Hoàn Kiếm, đền Ngọc Sơn…
GV: Hà Nội có nhiều phường làm nghề thủ công và buôn bán gần Hồ Hoàn Kiếm., trong quá khứ Hà Nội nổi tiếng 36 phố phường là nơi buôn bán. Ngày nay, nhiều đường phố Hà Nội được mở rộng hơnvà hiện đại hơn.
*Hà Nội - trung tâm chính trị, văn hóa, khoa học và kinh tế lớn của cả nước.:
12’
- HS đọc SGK và trả lời câu hỏi
Hãy tìm dẫn chứng thể hiện Hà Nội là trung tâm chính trị
+ Tìm những dẫn chứng cho thấy Hà Nội là trung tâm chính trị?
+ Tìm những dẫn chứng cho thấy Hà Nội là trung tâm kinh tế?
+ Tìm những dẫn chứng cho thấy Hà Nội là trung tâm văn hoá, khoa học?
- Trung tâm chính trị: Nơi làm việc của các cơ quan lãnh đạo cao cấp.
- Trung tâm kinh tế: Nhiều nhà máy, trung tâm thương mại, siêu thị, chợ lớn;
ngân hàng, bưu điện.
- Trung tâm văn hóa khoa học: Trường đại học đầu tiên Văn Miếu - Quốc Tử Giám. Nhiều viện nghiên cứu, trường đại học, bảo tàng, thư viện. Nhiều danh lam thắng cảnh.
- GV chia 4 nhóm thảo luận câu hỏi:
+ Kể tên các cơ quan làm việc của lãnh đạo nhà nước, các đại sứ quán?
- Quốc hội, văn phòng chính phủ, đại sứ quán Mĩ, Anh, Pháp…
+ Kể tên các nhà máy trung tâm thương mại, chợ lớn, siêu thị, ngân hàng, bưu điện ở Hà Nội?
- Nhà máy cao su Sao Vàng, Siêu thị Metro, Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn, bưu điện Hà Nội…
+ Kể tên các viện bảo tàng, viện nghiên cứu, trường đại học, thư viện ở Hà Nội?
- Bảo tàng quân đội, lịch sử, Thư viện quốc gia, Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Sư phạm Hà Nội, Viện toán học…