Dùng cụm C-V để mở rộng câu

(1)

KIỂM TRA MIỆNG

Hãy xác định thành phần câu và cho biết các câu trên mở rộng thành phần nào? (8đ)

a. Chiếc bàn này chân đã gẫy.

b. Cô giáo ốm là một tin buồn.

c. Mẹ luôn hi vọng tôi sẽ thi đỗ cấp 3.

d. Tôi rất thích con gấu Lan tặng.

(2)

Hãy xác định thành phần câu và cho biết các câu trên mở rộng thành phần nào?

a. Chiếc bàn này chân đã gẫy.

b. Cô giáo ốm là một tin buồn.

c. Mẹ luôn hi vọng tôi sẽ thi đỗ cấp 3.

d. Tôi rất thích con gấu Lan tặng.

Chiếc bàn này chân đã gẫy.

Cô giáo ốm là một tin buồn.

Mẹ luôn hi vọng tôi sẽ thi đỗ cấp 3.

Tôi rất thích con gấu Lan tặng.

CN VN

c v

CN VN

c v

CN VN

c v

CN VN

Cụm C – V làm phụ ngữ cho danh từ.

Cụm C – V làm phụ ngữ cho động từ.

Cụm C – V làm chủ ngữ.

Cụm C – V làm vị ngữ.

Đ T

D T

(3)

Ng÷ v¨n

(tiếp theo)

Tiếng Việt: DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU: LUYỆN TẬP

I. Củng cố kiến thức.

- Khái niệm: Khi nói hoặc viết có thể dùng những cụm từ có hình thức giống câu đơn bình thường, gọi là cụm chủ - vị (cụm C –V ), làm thành phần của câu hoặc của cụm từ để mở rộng.

(4)

I. Củng cố kiến thức. -Khái niệm: Khi nói hoặc viết có thể dùng những cụm từ có hình thức giống câu đơn bình thường, gọi là cụm chủ - vị (cụm C –V ), làm thành phần của câu hoặc của cụm từ để mở rộng.

- Các trường hợp dùng cụm C – V để mở rộng câu:

+Mở rộng chủ ngữ +Mở rộng vị ngữ

+Mở rộng các phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ.

(5)

1 - Con thuyền sang sông.

2 - Con thuyền chở gạo đang sang sông.

=> Miêu tả cụ thể, đầy đủ hơn.

CN VN

C v

CN VN

(6)

I. Củng cố kiến thức. - Khái niệm : Khi nói hoặc viết có thể dùng những cụm từ có hình thức giống câu đơn bình thường, gọi là cụm chủ - vị (cụm C –V ), làm thành phần của câu hoặc của cụm từ để mở rộng.

-Các trường hợp dùng cụm C - V để mở rộng câu: chủ ngữ, vị ngữ và các phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ.

- Tác dụng: Làm cho nội dung ý nghĩa của câu cụ thể, đầy đủ.

II. Luyện tập

1. Bài tập 1 ( SGK – T 96)

(7)

BÀI TẬP 1 : Tìm cụm C - V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu dưới đây. Cho biết trong mỗi câu, cụm C - V làm thành phần gì?

a) Khí hậu nước ta ấm áp cho phép ta quanh năm trồng trọt, thu hoạch bốn mùa.

Hồ Chí Minh

b) Có kẻ nói từ khi các thi sĩ ca tụng cảnh núi non, hoa cỏ, núi non, hoa cỏ trông mới đẹp; từ khi có người lấy tiếng chim kêu, tiếng suối chảy làm đề ngâm vịnh, tiếng chim, tiếng suối nghe mới hay.

Hoài Thanh

c) Thật đáng tiếc khi chúng ta thấy những tục lệ tốt đẹp ấy mất dần, và những thức quý của đất mình thay dần bằng những thức bóng b

ảy

hào nhoáng và thô kệch bắt chước người ngoài […]

Theo Thạch Lam

(8)

c v

a) Khí hậu nước ta ấm áp cho phép ta quanh năm trồng trọt, thu hoạch bốn mùa.

c v

CN VN

BÀI TẬP 1 : Tìm cụm C - V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu dưới đây. Cho biết trong mỗi câu, cụm C - V làm thành phần gì?

ĐT

Có một cụm C – V làm chủ ngữ và một cụm C – V làm phụ ngữ cho động từ.

(9)

BÀI TẬP 1 : Tìm cụm C - V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu dưới đây. Cho biết trong mỗi câu, cụm C - V làm thành phần gì?

b) Có kẻ nói từ khi các thi sĩ ca tụng cảnh núi non, hoa cỏ, núi non, hoa cỏ trông mới đẹp; từ khi có người lấy tiếng chim kêu, tiếng suối chảy làm đề ngâm vịnh, tiếng chim, tiếng suối nghe mới hay.

Hoài Thanh

(10)

b) Có kẻ nói từ khi các thi sĩ ca tụng cảnh núi non, hoa cỏ, núi non, hoa cỏ trông

mới đẹp; từ khi có người lấy tiếng chim kêu, tiếng suối chảy làm đề ngâm vịnh, tiếng chim, tiếng suối nghe mới hay.

BÀI TẬP 1 : Tìm cụm C - V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu dưới đây. Cho biết trong mỗi câu, cụm C - V làm thành phần gì?

CN

VN 2

VN 1

… nói từ khi các thi sĩ ca tụng cảnh núi non, hoa cỏ, núi non,hoa cỏ trông mới đẹp;

DT C1 V1 C2 V2

VN 1

… (nói) từ khi có người lấy tiếng chim kêu, tiếng suối chảy làm đề ngâm vịnh, tiếng chim, tiếng suối nghe mới hay

DT C1 V1 C2 V2

VN 2

(11)

BÀI TẬP 1 : Tìm cụm C - V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu dưới đây. Cho biết trong mỗi câu, cụm C - V làm thành phần gì?

c) Thật đáng tiếc khi chúng ta thấy những tục lệ tốt đẹp ấy mất dần, và những thức quý của đất mình thay dần bằng những thức bóng bẩy hào nhoáng và thô kệch bắt chước người ngoài […]

Theo Thạch Lam

(12)

BÀI TÂP 1 : Tìm cụm C - V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu dưới đây. Cho biết trong mỗi câu, cụm C - V làm thành phần gì?

c)Thật đáng tiếc khi chúng ta thấy những tục lệ tốt đẹp ấy mất dần, và những thức

quý của đất mình thay dần bằng những thức bóng bảy hào nháng và thô kệch bắt chước người ngoài .

CN VN

… thấy những tục lệ tốt đẹp ấy mất dần, và những thức quý của đất mình thay dần

bằng những thức bóng bảy hào nhoáng và thô kệch bắt chước người ngoài.

ĐT C1 V1 C2

V2

Có hai cụm C – V làm phụ ngữ cho động từ thấy

(13)

- Muốn xác định cụm C – V làm thành phần trước hết phải xác định hai thành phần chính của câu là chủ ngữ và vị ngữ và các cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ trong câu.

- Muốn xác định cụm C – V làm thành phần trước hết phải xác định hai thành phần chính của câu là chủ ngữ ,vị ngữ và các cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ trong câu. Tiếp theo, phân tích cấu tạo của các thành phần đó và kết luận côm C - V đó thuộc thành phần nào

- Một câu có thể được mở rộng bằng một

hoặc nhiều cụm C – V nối tiếp nhau.

(14)

Ng÷ v¨n - TiÕt 111

(tiếp theo)

Tiếng Việt: DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU: LUYỆN TẬP

- Các trường hợp dùng cụm C – V để mở rộng câu:

chủ ngữ, vị ngữ và các phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ.

- Tác dụng: Làm cho nội dung ý nghĩa của câu cụ thể, chính xác, đầy đủ.

II. Luyện tập

1. Bài tập 1 ( SGK – T 96) 2. Bài tập 2 ( SGK – T 97)

(15)

BÀI TẬP 2

: Mỗi câu trong từng cặp câu dưới đây trình bày một ý riêng. Hãy gộp các câu cùng cặp thành một câu có cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ mà không thay đổi nghĩa chính của chúng.

b. Nhà văn Hoài Thanh khẳng định: ”Cái đẹp là cái có ích”.

c. Tiếng Việt rất giàu thanh điệu. Điều đó khiến lời nói của người Việt Nam ta du dương, trầm bổng như một bản nhạc.

d. Cách mạng tháng Tám thành công. Từ đó, tiếng Việt có một bước phát triển mới, một số phận mới.

a. Chúng em học giỏi. Cha mẹ và thầy cô rất vui lòng.

Chúng em học giỏi làm cho cha mẹ và thầy cô rất vui lòng.

Nhà văn Hoài Thanh khẳng định r

ằng c

ái đẹp là cái có ích.

Tiếng Việt rất giàu thanh điệu khiến lời nói của người Việt Nam ta du dương, trầm bổng như một bản nhạc.

Cách mạng tháng Tám thành công

đã khiến cho

tiếng Việt có một

bước phát triển mới, một số phận mới.

(16)

- Cách mở rộng câu: Từ một câu đơn bình thường, từ hai vế trong một câu, hoặc từ hai câu đơn ta có thể tạo thành một câu có dùng cụm C – V để mở rộng bằng cách thêm, bớt những từ ngữ thích hợp.

- Cách mở rộng câu phụ thuộc vào mối quan hệ giữa

các câu và mục đích của người nói.

(17)

-Các trường hợp dùng cụm C – V để mở rộng câu: chủ ngữ, vị ngữ và các phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ.

II. Luyện tập

1. Bài tập 1 ( SGK – T 96) 2. Bài tập 2 ( SGK – T 97) 3. Bài tập 3 ( SGK – T 97)

(18)

BÀI TẬP 3:

Gộp mỗi cặp câu hoặc vế câu in đậm dưới đây thành một câu có cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ.(Khi gộp có thể thêm hoặc bớt những từ cần thiết nhưng không làm thay đổi nghĩa chính của các câu và vế câu ấy).

c) Hàng loạt vở kịch như “Tay người đàn bà”,”Giác ngộ”, “Bên kia sông Đuống”,…ra đời. Sự ra đời của các vở kịch ấy đã sưởi ấm cho ánh đèn sân khấu ở khắp mọi miền đất nước.

b. Đây là cảnh một rừng thông. Ngày ngày biết bao nhiêu người qua lại. Nhưng bao nhiêu người qua lại cũng chỉ mải suy tính xem rừng này mỗi năm lấy được bao nhiêu nhựa thông, bao nhiêu củi thông. Đến lúc có người nhìn cảnh chỉ vì mến cảnh và biết quên mình trong cảnh, từ lúc ấy mới có văn thơ.

a. Anh em hoà thuận,hai thân vui vầy.

Ca dao

Hoài Thanh

Theo Đình Quang

(19)

BÀI TẬP 3:

Gộp mỗi cặp câu hoặc vế câu in đậm dưới đây thành một câu có cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ.(Khi gộp có thể thêm hoặc bớt những từ cần thiết nhưng không làm thay đổi nghĩa chính của các câu và vế câu ấy).

c) Hàng loạt vở kịch như “Tay người đàn bà”,”Giác ngộ”, “Bên kia sông Đuống”,…ra đời. Sự ra đời của các vở kịch ấy đã sưởi ấm cho ánh đèn sân khấu ở khắp mọi miền đất nước.

b. Đây là cảnh một rừng thông. Ngày ngày biết bao nhiêu người qua lại.

Nhưng bao nhiêu người qua lại cũng chỉ mải suy tính xem rừng này mỗi năm lấy được bao nhiêu nhựa thông, bao nhiêu củi thông. Đến lúc có người nhìn cảnh chỉ vì mến cảnh và biết quên mình trong cảnh, từ lúc ấy mới có văn thơ.

a. Anh em hoà thuận, hai thân vui vầy.

Anh em hoà thuận khiến hai thân vui vầy.

Đây là cảnh một rừng thông ngày ngày biết bao nhiêu người qua lại.

Hàng loạt vở kịch như “Tay người đàn bà”,”Giác ngộ”, “Bên kia sông Đuống”,…ra đời đã sưởi ấm cho ánh đèn sân khấu ở khắp mọi miền đất nước.

(20)

- Dùng cụm C – V để mở rộng câu làm cho câu diễn đạt ngắn gọn, dễ hiểu, tránh lặp từ.

- Câu dùng cụm C – V để mở rộng được sử dụng rộng

rãi trong văn chương và trong giao tiếp hàng ngày.

(21)

-Các trường hợp dùng cụm C – V để mở rộng câu: chủ ngữ, vị ngữ và các phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ có thể cấu tạo bằng cụm C – V.

II. Luyện tập

1. Bài tập 1 ( SGK – T 96) 2. Bài tập 2 ( SGK – T 97) 3. Bài tập 3 ( SGK – T 97) 4. Bài tập bổ sung

(22)

Biến đổi các câu sau thành câu có cụm C – V làm thành phần câu, thành phần của cụm từ?

a. Tôi đã gặp bạn ấy.

b. Cả lớp đã làm xong bài tập.

c. Quyển báo này rất đẹp.

Tôi đã gặp bạn ấy đi học về.

Cả lớp đã làm xong bài tập cô cho về nhà.

Quyển báo này bìa rất đẹp.

(23)

Trò chơi: Ai nhanh hơn ?

Đặt câu với chủ đề tự chọn dùng cụm C – V mở

rộng thành phần câu hoặc thành phần của cụm từ.

(24)

TỔNG KẾT

Khái niệm

Khi nói hoặc viết, có thể dùng những cụm từ có hình thức giống câu đơn bình thường gọi là cụm chủ - vị (cụm C - V), làm thành phần của câu hoặc của cụm từ để mở rộng câu.

Các trường hợp mở rộng câu

Các thành phần câu như chủ ngữ, vị ngữ và các phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ đều có thể được cấu tạo bằng cụm C – V.

Cách mở rộng câu.

Từ một câu đơn bình thường, từ hai vế câu

hoặc từ hai câu đơn có thể tạo thành câu

có dùng cụm C – V để mở rộng bằng cách

thêm, bớt những từ ngữ thích hợp.

(25)

H ướ ng d n h c t p ẫ ọ ậ

•Đối với bài học ở tiết này:

•Xem lại kiến thức bài học

•Hoàn thành các bài tập

•Tìm câu có cụm chủ- vị làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong một đoạn văn đã học.

•Đối với bài học ở tiết tiếp theo: Chuẩn bị bài : Liệt kê

•Tìm hiểu khái niệm, các kiểu liệt kê, xem phần luyện tập