Bài 8: Tiết kiệm Khởi động:
Câu hỏi trang 35 sgk Giáo dục công dân lớp 6:
Em hãy cùng các bạn nghe/ hát bài hát “Đội em làm kế hoạch nhỏ” (sáng tác: Phong Nhã)
Em có suy nghĩ gì về ý nghĩa hoạt động “làm kế hoạch nhỏ” của các bạn thiếu niên trong bài hát.
Trả lời:
- Em có suy nghĩ gì về ý nghĩa hoạt động “làm kế hoạch nhỏ” của các bạn thiếu niên trong bài hát: các bạn đang làm một việc hết sức có ý nghĩa, biết sử dụng giấy để làm việc có ích, chai lọ để tạo thành đồ dùng mới, giảm ô nhiễm môi trường, tránh được lãng phí.
Khám phá:
1. Tiết kiệm và biểu hiện của tiết kiệm
Câu hỏi trang 35 sgk Giáo dục công dân lớp 6:
* Thế nào là tiết kiệm?
Em hãy đọc câu chuyện và trả lời câu hỏi
Mấy hôm nay, em Trang bị bệnh khiến cả nhà ai cũng lo lắng. Bố đi làm xa, mẹ bối rối vì thiếu tiền chữa bệnh cho em, Hải mở tủ lấy ra một chiếc hộp nhỏ đưa cho mẹ và nói:
- Mẹ cầm lấy tiền mà thuốc cho em ạ!
Mẹ ngạc nhiên hỏi:
- Tiền ở đâu mà con có vậy?
Hải nhỏ nhẹ nói:
- Tiền con bán giấy vụn, chai lọ, tiền mừng tuổi,..con đều cất vào hộp để mua xe đạp nhưng chữa bệnh cho em cần thiết hơn ạ!
Mẹ mỉm cười khen Hải:
- Mẹ cảm ơn con, con ngoan quá, còn nhỏ đã biết tiết kiệm, thương bố mẹ, thương em.
a) Em có suy nghĩ như thế nào về hành động của bạn Hải?
Trả lời:
Em có suy nghĩ về hành động của bạn Hải: Bạn biết sử dụng giấy, chai lọ,… để bán lấy tiền tiết kiệm vừa giảm ô nhiễm môi trường, tránh được lãng phí. Lại là người biết yêu thương gia đình.
b) Em hiểu thế nào là tiết kiệm?
Trả lời:
- Em hiểu tiết kiệm là: Biết sử dụng một cách hợp lí, đúng mức của cải, vật chất, thời gian, sức lực của mình và của người khác.
* Biểu hiện của tiết kiệm
Câu hỏi trang 36 sgk Giáo dục công dân lớp 6:
Em hãy quan sát các bức tranh dưới đây và trả lời câu hỏi:
a) Những biểu hiện của tiết kiệm và chưa tiết kiệm trong các bức tranh trên?
Trả lời:
- Biểu hiện của tiết kiệm là bức tranh: 1, 2, 5, - Chưa tiết kiệm là bức tranh: 3, 4, 6.
b) Em hãy kể thêm những biểu hiện của tiết kiệm và lãng phí?
Trả lời:
Em kể thêm những biểu hiện của tiết kiệm và lãng phí - Những biểu hiện tiết kiệm:
+ Tái sử dụng những vật đã dùng.
+ Dùng lại những vật còn sử dụng được.
+ Xử dụng tiền tiết kiệm, không tiêu hoang phí
+ Bảo vệ tài sản cá nhân và tập thể +…
- Những biểu hiện lãng phí:
+ Không bảo quản những vật dụng đang dùng.
+ Nghịch gợm, phá hỏng đồ dùng..
+ Bật điều hòa khi trời mát,….
+….
2. Ý nghĩa của tiết kiệm
Câu hỏi trang 37 sgk Giáo dục công dân lớp 6:
Em hãy nghiên cứu các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi:
a) Em có nhận xét gì về cách tiêu xài của anh Hòa?
Trả lời:
- Em có nhận xét về cách chi tiêu của anh Hòa: Anh không biết tiết kiệm, chi tiêu không hợp lí, không nghĩ đến ngày mai, đề phòng bất chắc xảy ra…
b) Cách tiêu xài đó đã dẫn đến hậu quả gì?
Trả lời:
- Cách chi tiêu đó dẫn đến hậu quả: Khi đau ốm anh không có tiền để chi trả viện phí và trang trải các khoản chi tiêu cần thiết.
=> Vì thế trong cuộc sống chúng ta phải biết tiết kiệm để đề phòng bất chắc xảy ra…
Từ câu chuyện của bạn Quang, em hãy rút ra ý nghĩa gì của việc tiết kiệm thời gian?
Trả lời:
- Từ câu chuyện của bạn Quang, em hãy rút ra ý nghĩa của việc tiết kiệm thời gian là:
+ Nếu biết kiệm thời bằng cách sắp xếp những công việc hợp lí để có thể thực hiện những công việc cần làm và bản thân muốn làm, làm được nhiều việc có ích hơn…
2. Quang được bạn bè yêu mến vì không những học giỏi mà còn tham gia tích cực các hoạt động của trường lớp. Bạn chia sẻ: “ Mình luôn biết tiết kiệm thười gia, sắp xếp công việc hợp lí để thực hiện được những việc cần làm, những điều mình muốn.”
1. Anh Hòa là chủ của hàng tập hóa, có thu nhập khá cao kiếm được bao nhiêu anh đều tiêu hết. Gần đây, công việc kinh doanh của anh không thuận lợi, anh lại lâm bện phải nằm viện. Cuộc sống của anh vô cùng khó khăn vì không có đủ tiền lo tiền viện phí và trang trải các khoản chi tiêu cần thiết.
+ Tiết kiệm thời gian rất quan trọng bởi vì thời gian trôi không bao giờ quay trở lại.
Em hãy nêu ý nghĩa của việc tiết kiệm điện, tiết kiệm năng lượng?
Trả lời:
- Phong trào “ Hội gia đình tiết kiệm điện, tiết kiệm năng lượng” là hoạt động ý nghĩa tích cực như:
+ Tiết kiệm điện, tiết kiệm năng lượng:
+ Góp phần giảm mức độ tiêu thụ điện, tiêu thụ năng lượng + Giảm thiểu khí thải ô nhiễm môi trường
+ Tiết kiệm một phần chi phí cho gia đình và quốc gia.
+…
3. Cách thực hiện tiết kiệm
* Thực hiện tiết kiệm tiền
Câu hỏi trang 38 sgk Giáo dục công dân lớp 6:
Bạn gái làm gì để tiết kiệm tiền? Hãy chia sẻ cách tiết kiệm tiền của em?
Trả lời:
- Để tiết kiệm tiền bạn gái trog bức tranh đã làm như sau:
+ Ghi vào giấy những vật dụng cần thiết và mua đúng như vậy, thể hiện việc chi tiêu có kế hoạch, tránh lãng phí
3. Phong trào “ Hội gia đình tiết kiệm điện, tiết kiệm năng lượng” đã lan tỏa từ gia đình đến cộng đồng. Nhờ những hành động tiết kiệm điện, tiết kiệm năng lượng cuả mỗi người đã góp phần giảm mức độ tiêu thụ điện, tiêu thụ năng lượng, giảm thiểu khí thải ô nhiễm môi trường, tiết kiệm một phần chi phí cho gia đình và quốc gia.
- Chia sẻ cách tiết kiệm tiền của em:
+ Em bỏ tiền mừng tuổi vào nuôi lợn đất + Không xin tiền bố mẹ để ăn quà vặt + Bảo quản tốt dụng cụ học tập
+ Không mua những vật dụng không cần thiết.
….
Bạn Nam đã thực hiện tiết kiệm thời gian như thế nào?
Trả lời:
- Bạn Nam đã thực hiện tiết kiệm thời gian bằng cách:
+ Lập thời gian biểu và thực hiện đúng theo thời gian biểu . Em hãy chi sẻ cách tiết kiệm thời gian của bản thân?
Trả lời:
- Cách tiện kiệm thời gian của em:
+ Lập cho mình thời gian biểu hợp lí và thực hiện theo một cách nghiêm túc + Không dùng thời gian làm những việc không có ích.
+….
Câu hỏi trang 38 sgk Giáo dục công dân lớp 6:
a) Nội dung bức tranh nhắc em cần làm gì để tiết kiệm nước?
Trả lời:
- Nội dung các bức tranh nhắc em cần làm để tiết kiệm nước:
+ Khóa vòi nước khi không sử dụng + Sửa vòi nước khi bị rò rỉ.
+….
b) Em hãy nêu những cách khác tiết kiệm nước?
Trả lời:
- Những cách khác để tiết kiệm nước như:
+ Kiểm tra rò rỉ do bồn vệ sinh…
+ Khóa vòi nước trong khi đánh răng…
+ Đặt chai nhựa hoặc phao nổi vào ngăn chứa nước xả của bồn nước…
+ Sử dụng vòi hoa sen tiết kiệm, hiệu quả…
+…
* Thực hiện tiết kiệm điện
Câu hỏi trang 39 sgk Giáo dục công dân lớp 6:
Em hãy tham gia thảo luận cách thực hiện cùng các bạn trong nhóm:
Minh: Tắt tất cả các phương tiện, thiết bị dùng điện khi không cần thiết.
Oanh: Sử dụng bóng đèn tiết kiệm điện.
Ninh: Tận dụng ánh sáng tự nhiên để không phải bật đèn.
Trả lời:
- Em tham gia thảo luận cách thực hiện cùng các bạn trong nhóm về tiết kiệm điện: Có nhiều cách tiết kiệm điện khác nhau như các bạn đã nói, ngoài ra cũng có thêm cách khác….
Em hãy nêu những cách khác tiết kiệm điện?
Trả lời:
- Những cách khác để tiết kiệm điện như:
+ Sử dụng bóng đèn tiết kiệm điện. ...
+ Sử dụng thiết bị phát hiện chuyển động để tránh lãng phí điện. ...
+ Sử dụng thiết bị điều chỉnh độ sáng đèn điện. ...
+ Sử dụng công tắc thông minh. ...
+ Sử dụng công cụ giám sát thiết bị điện trong nhà ...
+ Giặt, rửa bằng nước lạnh.
…..
Luyện tập
Câu hỏi trang 39 sgk Giáo dục công dân lớp 6:
1. Em hãy cùng các bạn trong nhóm thực hiện các nhiệm vụ như sau:
- Liệt kê những biểu hiện lãng phí đồ dùng học tập và cách tiết kiệm đồ dùng đồ dùng học tập của học sinh.
Trả lời:
- Liệt kê những biểu hiện lãng phí đồ dùng học tập như:
+ Viết giấy chưa hết trang đã bỏ + Dùng bút vẽ bậy vào tập
+ Xé giấy làm máy bay, vứt bừa bãi +…
- Cách tiết kiệm đồ dùng đồ dùng học tập của học sinh:
+ Bảo quản dụng cụ học tập tốt
+ Không dùng bút viết vẽ bậy vào giấy + Thu gom giấy vụn gây quỹ cho lớp.
- Liệt kê những biểu hiện lãng phí thời gian và cách tiết kiệm thời gian của học sinh.
Trả lời:
- Liệt kê những biểu hiện lãng phí thời gian:
+ Không cố gắng học tập + Ngủ gục trong giờ học
+ Chơi game nhiều sao nhãng học tập…
+….
- Cách tiết kiệm thời gian của học sinh:
+ Lập cho mình thời gian biểu hợp lí và thực hiện theo một cách nghiêm túc + Không dùng thời gian làm những việc không có ích.
+….
2. Em hãy nhận xét hành vi của các bạn dưới đây:
Câu hỏi trang 39 sgk Giáo dục công dân lớp 6:
a) Khi ăn tự chọn ở nhà hàng, Lan chỉ lấy vừa đủ thức ăn.
Trả lời:
- Khi ăn tự chọn ở nhà hàng, Lan chỉ lấy vừa đủ thức ăn.
=> Nhận xét hành vi của Lan: Bạn là người biết tiết kiệm thức ăn, tránh lãng phí.
b) Dương thường bật điều hòa, quạt trần, ti vi suốt ngày cả khi ra sân chơi với các bạn.
Trả lời:
Dương thường bật điều hòa, quạt trần, ti vi suốt ngày cả khi ra sân chơi với các bạn.
=> Nhận xét hành vi của Dương là lãng phí điện, khi không dùng nữa chúng ta nên tắt thiết bị điện.
c) Quân rủ Tuấn ra quán chơi điện tử, tiêu hiết cả số tiền mẹ cho để mua sách.
Trả lời:
Quân rủ Tuấn ra quán chơi điện tử, tiêu hiết cả số tiền mẹ cho để mua sách.
=> Nhận xét hành vi của Quân và Tuấn là lãng phí tiền bạc, chi tiêu vào mục đích không chính đáng, không cần thiết.
3. Xử lí tình huống:
Nếu là Lan em sẽ làm gì?
Trả lời:
- Nếu là Lan em sẽ nói với các bạn:
+ Gia đình mình còn khó khăn nên phải biết tiết kiệm không nên lãng phí tiền vào những thứ không cần thiết.
+ Mình có thể tổ chức sinh nhật tại nhà đơn giản tiết kiệm nhưng vẫn vui và đầm ấm…
a) Em có nhận xét gì về việc sử dụng điện thoại của Hùng? Điều này ảnh hưởng gì đến kết quả học tập?
2. Từ hôm mẹ mua chiếc điện thoại để tiện liên lạc, Hùng không muốn rời nó lúc nào. Ngoài những giờ lên lớp, Hùng lại mở điện thoại lướt web, lên mạng xã hội tán chuyện với bạn bè, chơi điện tử nên đã sao nhãng chuyện học hành. Cô giáo và bố nẹ nhắc nhở nhưng Hùng vẫn không thay đổi vì cho rằng đó là cách để tư giãn, giảm bớt căng thẳng sau giờ học.
1. Gia đình Lan sống bằng những đồng lương ít ỏi của bố. Mấy hôm nữa là đến sinh nhật Lan, nhóm bạn thân trong lóp gợi ý Lan tổ chức sinh nhật ở nhà hàng cho “sang trọng”.
Trả lời:
- Em có nhận xét về cách sử dụng điện thoại của Hùng:
+ Hùng dành quá nhiều thời gian để chơi điện tử nên đã sao nhãng chuyện học hành + Hùng đang rất lãng phí, sử dụng không hợp lí thời gian của mình...
- Điều này sẽ làm cho kết quả học tập của bạn: ngày càng đi xuống và không có kết quả tốt.
b) Em có lời khuyên gì dành cho Hùng?
Trả lời:
Em có lời khuyên cho Hùng:
+ Không nên sử dụng thời gian của mình vào những việc vô bổ như vậy
+ Lập cho mình thời gian biểu hợp lí và thực hiện theo một cách nghiêm túc: hãy dành thời gian nhiêu cho cho học tập, phụ giúp bố mẹ…
Em có đồng tình với cách tiết kiệm của Tuyết không. Vì sao?
Trả lời:
- Em không đồng tình với cách tiết kiệm của Tuyết.
- Vì:
+ Tuyết mua hàng rẻ nhưng không có nguồn gốc, xuất xứ làm như vậy không phải là tiết kiệm có khi mua phải hàng khong sử dụng được.
+ Tuyết không chia sẻ đồ dùng của mình với các bạn vì cho rằng cần phải tiết kiệm nhưng thực tế là sống ích kỉ, hẹp hòi, keo kiệt,..
Vận dụng
Câu hỏi trang 40 sgk Giáo dục công dân lớp 6:
1. Em hãy cùng các bạn trong lớp xây dựng và thực hiện dự án thực hành tiết kiệm “Làm kế hoạch nhỏ” (ví dụ: thu gom sách báo, truyện cũ,… )
Trả lời:
Em cùng các bạn trong lớp xây dựng và thực hiện dự án thực hành tiết kiệm “Làm kế hoạch nhỏ” theo bảng kế hoạch sau:
Kế hoạch “Làm kế hoạch nhỏ”
Mục tiêu của kế hoạch - Tạo ra nguồn quỹ tặng cho các bạn học sinh có hoàn cảnh khó
Cách thức thực hiện kế hoạch - Thu gom giấy vụn, chai, vỏ lon các loại.
Tuyết luôn nhận mình là người sống tiết kiệm, thích mua hàng rẻ nhưng không có nguồn gốc, xuất xứ. Bạn thường không chia sẻ đồ dùng của mình với các bạn vì cho rằng cần phải tiết kiệm.
- Tiết kiệm tiêu dùng, nuôi heo đất, … Thời gian thực hiện kế hoạch - Trong năm học
Dự kiến kết quả - Mỗi bạn mỗi tháng tiết kiệm khoảng 10 nghìn, nhân lên với sĩ số lớp là 30 bạn là 300 nghìn,…
Ý nghĩa của việc thực hiện kế hoạch
- Tiết kiệm, bảo vệ môi trường, tái chế sử dụng các vật liệu phế thải…
2. Em hãy cùng các bạn thiết kế một sản phẩm tuyền truyền về tiết kiệm điện, nước.
Trả lời:
Em cùng các bạn thiết kế một sản phẩm tuyền truyền về tiết kiệm điện, nước
Hiện nay, nắng nóng gay gắt đang diễn ra trên diện rộng, kéo dài liên tục ở mức 39- 40 độ C dẫn đến nhu cầu sử dụng điện, nước tăng cao đột biến. Theo thông tin dự báo, thời tiết năm nay sẽ còn có diễn biến phức tạp, nắng nóng có xu hướng tăng cao bất thường. Vì vậy, tình hình tiêu thụ điện, dự báo sẽ tiếp tục ở mức rất cao làm tăng nguy cơ quá tải, sự cố mất điện, thậm chí khả năng cháy nổ, gây mất an toàn và nguy hiểm đến tính mạng con người, nắng nóng gay gắt đã làm cho một số địa phương thiếu nước cục bộ.
Với mong muốn góp phần giải quyết vấn đề thiếu điện, nước ngày càng trầm trọng, chúng em đưa ra một số nội dung tuyên truyền về tiết kiệm điện, nước như sau:
Trước tiên, cần biết tại sao phải tiết kiệm điện, nước. Nước bao phủ 70% bề mặt trái đất, nhưng chỉ có 1% lượng nước trong đó là con người có thể tiếp cận được dễ dàng. Bởi nước là nguồn sống thiết yếu của trái đất. Tiết kiệm điện, nước chính là tiết kiệm tiền cho bản thân, gia đình, nhà trường, xã hội; góp phần tiết kiệm lượng điện, nước không cần thiết và hạn chế phần nào sự thiếu điện, nước tại khu vực sinh sống. Bên cạnh đó, tiết kiệm điện, nước còn góp phần gìn giữ tài nguyên, môi trường cho thế hệ tương lai…
Vậy cần làm gì để tiết kiệm điện, nước. Muốn tiết kiện điện, mỗi cá nhân phải hiểu được ý nghĩa và tầm quan trọng của việc tiết kiệm điện đối với cuộc sống và sự phát triển của xã hội bởi thực tế vẫn còn rất nhiều người chưa có ý thức tiết kiệm điện, nước thậm chí còn lãng phí. Đặc biệt trong tình hình đất nước đang gặp khó khăn vì phải gồng mình chống dịch (COVID-19) như hiện nay thì mỗi người chúng ta lại càng phải có ý thức và trách nhiệm hơn bao giờ hết trong việc thực hiện tiết kiệm điện, nước.
Để tiết kiệm điện chúng ta:
+ Để tiết kiệm điện, hãy tận dụng ánh sáng tự nhiên nhiều hơn vì ánh sáng mặt trời tự nhiên sẽ tạo ra một môi trường học tập thoải mái hơn so với ánh sáng của bóng đèn điện thường có trong các lớp học, giúp tập trung, tỉnh táo và cải thiện hớn tâm trạng người học. Nếu như ánh sáng mặt trời đủ chiếu sáng phòng học, hãy tận dụng tối đa nguồn năng lượng
thiên nhiên này bằng cách tắt các bóng đèn để tiết kiệm điện. Ngoài ra, việc tắt đèn còn giúp phòng học mát hơn trong thời tiết nắng nóng đỉnh điểm mùa hè như hiện nay. Và đừng quên tắt đèn, tắt quạt khi ra khỏi phòng học.
+ Trong các phòng học, không nên để quạt chạy ở tốc độ quá cao, như vậy sẽ rất tốn điện.
Bật quạt chạy ở chế độ vừa phải. Bên cạnh sử dụng quạt trần, ta có thể mở thêm các cửa sổ để đón gió tự nhiên.
+ Tắt đèn và các thiết bị điện khi không thật sự cần thiết. Chỉ cần mỗi lớp học tắt bớt một bóng đèn hay một máy quạt vào giờ cao điểm (từ 9h - 11h) là đã tiết kiệm được rất nhiều chi phí cho nhà trường.
+ Không để các thiết bị điện ở trạng thái chờ vì điều đó vẫn làm tiêu hao năng lượng điện.
Để tiết kiệm nước chúng ta hãy bắt đầu từ những việc làm từ những việc làm nhỏ hàng ngày như :
+ Khóa vòi nước trong khi đánh răng, …
+ Đặt chai nhựa hoặc phao nổi vào ngăn chứa nước xả của bồn nước…
+ Sử dụng vòi hoa sen tiết kiệm, hiệu quả…
+ Tận dụng nguồn nước mưa, +…
Với những nội dung tuyên truyền trên, hi vọng các bạn không chỉ vận dụng tiết kiệm điện, nước trong sinh hoạt hàng ngày, mà còn trở thành những tuyên truyền viên tích cực trong việc vận động người thân, cộng đồng xã hội, lan tỏa đến mọi người ý thức thực hiện sử dụng điện tiết kiệm, an toàn và hiệu quả. Đó cũng cách các bạn thể hiện tinh thần trách nhiệm trong việc bảo vệ nguồn tài nguyên quốc gia, bảo vệ môi trường và an ninh năng lượng. Cuối cùng, mong các bạn hưởng ứng và thực hiện thật tốt chủ trương tiết kiệm điện, nước của nhà nước.
