Nguyễn Minh Châu
Văn bản
Bến quê
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 2 : Câu thơ cuối “Và không ai trên thế gian này biết mẹ con ta ở chốn nào” có ý nghĩa gì ?
A-Mẹ con ta sẽ đi chơi khắp nơi.
B-Mẹ con ta luôn ở bên nhau
C-Tình mẫu tử ở khắp nơi, thiêng liêng bất diệt.
D-Không ai trên thế gian này bằng mẹ con ta.
Nguyễn Minh Châu
Văn bản
Bến quê
1. Tác giả
I/ ĐỌC, HIỂU CHUNG
Nêu những hiểu biết của em về tác giả ?
-Viết văn từ 1954, trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.
-Là nhà văn đi tiên phong trong phong trào đổi mới văn học.
2.Tác phẩm:
Nêu hoàn cảnh sáng tác và các nét chính về văn bản?
-Hoàn cảnh sáng tác: Viết sau ngày tác giả bị ốm nặng (1985). Tác phẩm có tính tự truyện.Nhân vật chính: Nhĩ.
- Đại ý: Kể về cảm xúc, tâm trạng, suy nghĩ của nhân vật Nhĩ vào lúc cuối
đời, trên giường bệnh ->Thức tỉnh mọi người sự trân trọng những giá trị và vẻ đẹp bình dị, gần gũi của cuộc sống, quê hương.
-Phương thức: Tự sự+ biểu cảm + miêu tả
Bố cục:
Gồm 2 phần: Phần 1: Từ đầu ... tr ớc cửa sổ nhà mình.
Cảm nhận của nhân vật Nhĩ về thiên nhiên đầu thu.
Phần 2: Còn lại
Cảm nhận của nhân vật Nhĩ về con ng ời và cuộc
đời.
Truyện xây dựng hàng loạt tình
huống nghịch lí.
Đó là những tình huống nào?
Nhĩ từng đi khắp nơi trên trái đất không sót một xó xỉnh nào. Thế nhưng bây giờ một căn bệnh quái ác buộc anh phải nằm liệt
giường không nhích được một bước chân.
1. Tình huống truyện - Nghịch lý, trớ trêu
-> Một nhận thức về cuộc đời và tổng kết những trải nghiệm của cả đời ng ời.
Tình huống truyện đ ợc xây dựng trên một chuỗi nghịch lý Nhĩ đi khắp
nơi trên thế giới >< cuối đời lại phải nằm
liệt trên gi ờng bệnh
Khi phát hiện ra vẻ đẹp của
bến sông ngay tr ớc nhà
>< lại không thể đến đ ợc
Nhĩ nhờ con trai giúp mình
>< nó lại sa vào đám chơi phá cờ thế
Đọc hiểu văn bản
? Xây dựng những tình huống ấy, tác giả nhằm thể hiện điều gì ?
Tạo tình huống nghịch lí để chiêm nghiệm một triết lí về đời người, về cuộc đời, cuộc sống và số phận con người chứa đầy những điều bất thường, những nghịch lí ngẫu nhiên, vượt ra ngoài dự định và ước muốn của con người=>Hãy quan tâm đến những vẻ đẹp gần gũi ngay bên cạnh mình.
? Khi nằm một chỗ trong những ngày cuối đời, Nhĩ cảm nhận được những điều gì ? -Vẻ đẹp quê hương
-Vẻ đẹp của tình người
? Vẻ đẹp của quờ hương trong mắt Nhĩ hiện ra như thế nào.?
a.Vẻ đẹp quờ hương -Màu hoa bằng lăng -Màu nước sụng Hồng.
-Sắc màu bờ bói dưới nắng thu.
->Bỡnh dị, gần gũi, thõn quen.
=>Khụng gian, cảm xỳc đú vốn rất quen thuộc nhưng lại
như mới mẻ với anh, tưởng chừng như lần đầu tiờn anh cảm nhận được
=>Con người đi đõy, đi đú, khi sắp từ gió cuộc sống mới
nhận ra vẻ đẹp bỡnh dị, gần gũi ở quanh ta.
2. Cảm nhận của nhân vật Nhĩ về con ng ời và cuộc đời.
II/ ĐỌC, HIỂU VĂN BẢN
? Vẻ đẹp tình người được Nhĩ phát hiện thông qua những mối quan hệ nào?
b.Vẻ đẹp về tình người qua:
+ Quan hệ với gia đình + Quan hệ với làng xóm
? Với vợ con, Nhĩ đã nhận ra điều gì?qua hình ảnh chi tiết nào?
-Với vợ con:
+ Lần đầu tiên thấy vợ mặc tấm áo vá: Tất cả mọi cái đã cũ, bị lớp bụi thời gian quên lãng phủ lên, giờ đây như 1 sự phát hiện. Tất cả mới tinh.
+ Nhìn vợ về hình dáng, cử chỉ: những ngón tay gầy gầy, âu yếm vuốt ve...
+ Những lời nói của vợ...
=>Nhĩ đã cảm nhận được vẻ đẹp của người vợ mà mấy chục năm trời sống với nhau anh chưa hề nhận thấy điều đó.
-Cũng như cánh bãi bồi đang nằm phơi mình bên kia, tâm hồn Liên vẫn giữ nguyên vẹn những nét tảo tần...
? Những ngày nằm ở quê, Nhĩ đã có những cảm nhận gì về con người ở quê, hương vị quê hương?
-Với hàng xóm:
+ Nhận ra hương vị quê ( mùi thuốc bắc, mùi hôi dưa chua từ mồ hôi của những đứa trẻ..)
+ Thấy được tình cảm của con người quê hương: Mấy đứa trẻ giúp anh đi nốt nửa vòng trái đất; ông lão hàng xóm...=>Tình cảm vô tư, trong sáng, giản dị và chân thực.=> những giá trị và vẻ đẹp hạnh phúc xung quanh ta mà ta không thể nhận ra nó khi còn trẻ. Mãi khi sắp rời xa nó mới thấy hết được.
? Trước sự cảm nhận đó, Nhĩ đã khao khát điều gì? Khi thấy co trai sa vào trò chơi trên phố Nhĩ có suy nghĩ và hành
động gì ? Hành động đó thể hiện điều gì?
- Nhĩ nhờ con đi sang sông hộ->Khao khát được sống, cảm nhận cái bình dị, gần gũi ở quanh; khi con ham chơi, lỡ đò=>Triết lí cuộc đời: còn trẻ sa vào chùng chình, vòng vèo của cuộc đời.
“… mặt đỏ…say mê khác thường…giơ tay khoát khoát về một hướng”
->Thức tỉnh con người tránh khỏi những vòng vèo, chùng chình trên đường đời, hướng tới các giá trị đích thực vốn giản dị, gần gũi, bền vững.
III/ TỔNG KẾT 1. Nghệ thuật
*Nghệ thuật đặc sắc của truyện ?
-Tạo nhiều tình huống nghịch lí trong câu chuyện:
Nhĩ đi khắp đó đây – nay phải nằm liệt giường-> khám phá vẻ đẹp trong tâm hồn vợ
Nhĩ phát hiện một bãi bồi rất đẹp bên kia sông ngay trước nhà mình nhưng không thể đặt chân đến được
Nhĩ nhờ đứa con trai qua sông đặt chân lên bãi bồi hộ bố nhưng đứa con trai mải chơi để lỡ chuyến đò ngang duy nhất trong ngày.
III/ TỔNG KẾT
1. Nghệ thuật 2. Nội dung
*Hãy nêu nội dung chính của truyện ?
Qua cảm xúc, tâm trạng, suy nghĩ và những nghịch lí của nhân vật Nhĩ vào lúc cuối đời, trên giường bệnh-> câu chuyện nhằm thức tỉnh mọi người trước những cám dỗ, những vòng vèo và chùng chình của cuộc đời, thể hiện sự trân trọng những giá trị và vẻ đẹp bình dị, gần gũi của cuộc sống, gia đình, làng xóm và quê hương- đó chính là bến quê bình yên của mỗi đời người
