Bài 1: Tôn trọng lẽ phải I. Đặt vấn đề
Câu hỏi vấn đề 1 trang 3 SGK môn GDCD lớp 8:
a. Em có nhận xét gì về việc làm của quan Tuần phủ Nguyễn Quang Bích trong câu chuyện trên?
b. Theo em, trong những trường hợp trên, hành động như thế nào được coi là đúng đắn, phù hợp? Vì sao?
Trả lời
a. Hành động của quan tuần phủ Nguyễn Quang Bích chứng tỏ ông là một con người dũng cảm, trung thực, dám đấu tranh đến cùng để bảo vệ chân lý lẽ phải, không chấp nhận những điều sai trái.
b. Để có cách xử sự đúng đắn, phù hợp trong những trường hợp trên, đòi hỏi mỗi người không chỉ có nhận thức đúng mà còn cần phải có hành vi và cách ứng xử phù hợp trên cơ sở tôn trọng sự thật, bảo vệ lẽ phải, phê phán những việc làm sai trái.
Câu hỏi vấn đề 2 trang 3 SGK môn GDCD lớp 8:
Trong cuộc tranh luận, có bạn đưa ra ý kiến nhưng bị đa số các bạn khác phản đối. Nếu thấy ý kiến đó đúng thì em sẽ xử sự như thế nào?
Trả lời
Trong cuộc tranh luận, có bạn đưa ra ý kiến nhưng bị đa số các bạn khác phản đối.
Nếu thấy ý kiến đó đúng thì em sẽ ủng hộ bạn và bảo vệ ý kiến của bạn bằng cách bằng cách phân tích cho các bạn khác thấy đó là những điểm mà em cho là đúng, là hợp lý.
Câu hỏi vấn đề 3 trang 3 SGK môn GDCD lớp 8:
Nếu biết bạn mình quay cóp trong giờ kiểm tra, em sẽ làm gì?
Trả lời
Nếu biết bạn mình đang quay cóp trong giờ kiểm tra, em sẽ bày tỏ thái độ không đồng tình, yêu cầu bạn dừng ngay hành động đó, đồng thời phân tích cho bạn ấy tác hại của việc làm sai trái đó, khuyên các bạn lần sau không nên tái phạm nữa.
II. BÀI TẬP
Câu hỏi 1 trang 4 SGK môn GDCD lớp 8:
Em sẽ lựa chọn cách giải quyết nào trong những trường hợp sau đây và giải thích tại sao?
Trong các cuộc tranh luận với các bạn cùng lớp, em sẽ:
a. Bảo vệ đến cùng ý kiến của mình, không cần lắng nghe ý kiến của người khác.
b. Ý kiến nào được nhiều bạn đồng tình thì theo.
c. Lắng nghe ý kiến của các bạn, tự phân tích, đánh giá xem ý kiến nào hợp lí nhất thì theo.
d. Không bao giờ dám đưa ra ý kiến của mình.
Trả lời
Em lựa chọn cách giải quyết:
c. Lắng nghe ý kiến của bạn, tự phân tích, đánh giá xem ý kiến nào hợp lý nhất thì theo.
Lí do:
- Khi bạn có ý kiến em lắng nghe tức là em tôn trọng ý kiến của bạn, khi lắng nghe ý kiến của bạn trên cơ sở đó em phân tích, đánh giá xem ý kiến của bạn đã hợp lý hay chưa hợp lý, sau đó em mới đưa ra ý kiến của mình, nếu ý kiến của bạn đúng em phải bảo vệ ý kiến đó tức là em tôn trọng lẽ phải.
- Nếu ý kiến của bạn chưa đúng em phải thuyết phục bạn và mọi người thấy được cái sai để tôn trọng ý kiến đúng.
Câu hỏi 2 trang 5 SGK môn GDCD lớp 8:
Nếu người bạn thân của em mắc khuyết điểm, em sẽ lựa chọn phương án nào sau đây? Vì sao?
a. Bỏ qua như không biết đến khuyết điểm đó và vẫn chơi thân với bạn như bình thường.
b. Xa lánh không chơi với bạn.
c. Chỉ rõ cái sai của bạn và khuyên bạn, giúp đỡ bạn để làm sao bạn không mắc phải những khuyết điểm đó nữa.
Trả lời
Nếu người bạn thân của em mắc khuyết điểm, em sẽ lựa chọn phương án:
c. Chỉ rõ cái sai của bạn và khuyên bạn, giúp đỡ bạn để làm sao bạn không mắc phải những khuyết điểm đó nữa.
Lí do:
- Nếu mình giúp bạn nhận ra khuyết điểm của mình thì đó mới thực sự là những người bạn tốt.
- Có thể bạn mắc khuyết điểm nhưng chưa ai nhắc bạn thì mình nhỏ nhẹ góp ý nhắc cho bạn.
- Để bạn biết và cố gắng lần sau không bị mắc lại khuyết điểm đó thêm lần nào nữa. Mình chân thành góp ý cho bạn thì bạn sẽ tiếp thu và sửa chữa.
Câu hỏi 3 trang 5 SGK môn GDCD lớp 8:
Theo em, hành vi nào sau đây thể hiện sự tôn trọng lẽ phải?
a. Chấp hành tốt mọi nội quy mình sống, làm việc và học tập.
b. Chỉ làm những việc mà mình thích.
c. Phê phán những việc làm sai trái.
d. Tránh tham gia vào những công việc không liên quan đến mình.
đ. Gió chiều nào che chiều ấy, cố gắng không để mất lòng ai.
e. Lắng nghe ý kiến của mọi người, nhưng cũng sẵn sàng tranh luận với họ để tìm ra lẽ phải.
g. Bực tức và phản ánh gay gắt những người không có cùng quan điểm với mình.
Trả lời
Theo em, hành vi (a), (c), (e) biểu hiện sự tôn trọng lẽ phải.
Lí do:
a. Chấp hành tốt mọi nội quy mình sống, làm việc và học tập là biểu hiện làm việc theo qui củ, làm việc đúng đắn và lợi ích chung của tập thể.
c. Phê phán những việc làm sai trái là biểu hiện của tôn trọng lẽ phải, dũng cảm đứng ra bảo vệ lẽ phải.
e. Lắng nghe ý kiến của mọi người, nhưng cũng sẵn sàng tranh luận với họ để tìm ra lẽ phải là biểu hiện của người chính trực, tôn trọng lẽ phải và luôn làm những việc đúng đắn, đạo lí.
Câu hỏi 4 trang 5 SGK môn GDCD lớp 8:
Hãy kể một vài ví dụ về việc tôn trọng lẽ phải và không tôn trọng lẽ phải mà em biết?
Trả lời
Một vài ví dụ về việc tôn trọng lẽ phải và không tôn trọng lẽ phải mà em biết là:
* Tôn trọng lẽ phải:
- Biết nghe những ý kiến của người ta nói sau đó phân tích mặt đúng sai.
- Chấp hành đúng quy định nơi mình học tập và làm việc.
- Góp ý để bạn biết cái sai của bạn, giúp bạn sửa đổi khuyết điểm của mình để ngày càng hoàn thiện.
- Bênh vực cái đúng và lên án cái sai trái.
* Không tôn trọng lẽ phải :
- Chỉ trích , người ta mà không nói rõ lí do, chỉ làm theo ý kiến của mình và không nghe ý kiến người khác.
- Quay cóp, gian lận trong thi cử không thực hiện đúng nội quy nhà trường.
- Không chấp hành luật an toàn giao thông.
Câu hỏi 5 trang 5 SGK môn GDCD lớp 8:
Em hãy sưu tầm một số câu ca dao, tục ngữ, danh ngôn nói về tôn trọng lẽ phải?
Trả lời
Một số câu ca dao, tục ngữ, danh ngôn nói về tôn trọng lẽ phải là:
- Phải trái phân minh, nghĩa tình trọn vẹn - Lời hơn lẽ thiệt
- Khôn chẳng qua lẽ, khoẻ chẳng qua lời - Lời hay lẽ phải
- Vàng thật không sợ lửa - Nói phải củ cải cũng nghe
- Danh ngôn: “ Điều gì không rõ ràng thì không nên thừa nhận”.
- Khó mà biết lẽ biết trời /Biết ăn biết ở hơn người giàu sang.
- Cây ngay không sợ chết đứng.
Câu hỏi 6 trang 5 SGK môn GDCD lớp 8:
Theo em, học sinh cần phải làm gì để trở thành người biết tôn trọng lẽ phải?
Trả lời
Theo em, học sinh cần phải làm những việc sau để trở thành người biết tôn trọng lẽ phải:
- Phải có thói quen và biết tự kiểm tra hành vi của mình để rèn luyện bản thân trở thành người biết tôn trọng lẽ phải.
- Phải phân biệt các hành vi thể hiện sự tôn trọng lẽ phải và không tôn trọng lẽ phải trong cuộc sống hằng ngày.
- Học tập gương của những người biết tôn trọng lẽ phải và phê phán hành vi thiếu tôn trọng lẽ phải.
- Phải sống trung thực, thật thà và tôn trọng người khác.
- Chấp hành tốt mọi nội quy nơi mình sống, làm việc và học tập.
