Tiết 65, 66. Ôn tập tác phẩm trữ tình

m«n: ng÷ v¨n 7

Đây là ai?

Quan sát tranh và cho biết đây là những nhà văn,

nhà thơ nào mà em đã học?

Là nhà thơ nổi tiếng của Trung Quốc thời Đường ®­ỵc­mƯnh­danh­

lµ­“thi­tiªn”?

LÝ­B¹ch

Là nhà thơ nổi tiếng của Trung Quốc thời Đường, có tinh thần nhân đạo và lòng vị tha cao cả nªn­®­ỵc­mƯnh­

danh­lµ­­thi­th¸nh

§ç­Phđ

Người có hiệu là Tam Nguyên Yên §ỉ, coi trọng tình bạn, vượt qua sự thiếu thốn về vật chất, vẫn giữ tình bạn đậm đà, thắm thiết.

NguyƠn­KhuyÕn

Đây là nữ sĩ của nền thơ hiện đại Việt Nam, với một bài thơ nói về tình bà cháu.

Xu©n­Quúnh

tiÕt 67

Tiết 67:

2. Sắp xếp tên tác phẩm khớp với nội dung biểu hiện:

Tác phẩm Nội dung t t ởng, tình cảm

1,Nhân cách thanh cao và sự giao hoà đối với thiên nhiên

2,Tình yêu thiên nhiên,lòng yêu n ớc sâu nặng và phong thái ung dung lạc quan

3,Tình cảm quê h ơng sâu lắng trong khoảnh khắc đêm vắng

4,Tinh thần nhân đạo và lòng vị tha cao cả

5,Nỗi nhớ th ơng quá khứ đi đôi với nỗi buồn

đơn lẻ thầm lặng giữa núi đèo hoang sơ

6,ý thức độc lập tự chủ và quyết tâm tiêu diệt

địch

7,Tình cảm quê h ơng chân thành pha chút xót xa lúc mới trở về quê

8,Tình cảm gia đình, quê h ơng qua những kỉ niệm đẹp của tuổi thơ

a,Bài ca nhà tranh bị gió thu phá

b, Qua Đèo Ngang

c, Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê

d, Sông núi n ớc Nam

e,Tiếng gà tr a f, Bài ca Côn Sơn

g, Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh

h, Cảnh khuya

Tiết 67:

3. Sắp xếp tên tác phẩm khớp với thể thơ:

Tác phẩm Thể thơ

1. Sau phút chia ly a. Lục bát

b. Thất ngôn tứ tuyệt Đ ờng luật 3. Bài ca Côn Sơn c. Song thất lục bát

4. Tiếng gà tr a d. Thất ngôn bát cú Đ ờng luật e. Các thể thơ khác

Đáp án:

3- a 6- b

2- d 5-e

1-c 4- e

5. Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh

6. Sông núi n ớc Nam 2. Qua Đèo Ngang

2. Qua Đèo Ngang

5. Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh

6. Sông núi n ớc Nam

Tiết 67:

* Ca dao trữ tình: là loại thơ trữ tình biểu hiện những tình cảm

nguyện vọng tha thiết cảm động của quần chúng nhân dân vốn đ ợc l u hành trong dân gian.

* Thơ trữ tình: là loại văn học phù hợp để thể hiện tình cảm, cảm xúc của con ng ời tr ớc cuộc sống muôn màu muôn vẻ.

*Tuỳ bút : là loại văn xuôi thiên về biểu hiện tình cảm, cảm xúc của ng ời viết

-Tình cảm cao đẹp và thiêng liêng sâu nặng.

-Tình yêu quê h ơng

đất n ớc.

-Niềm tự hào dân tộc.

Tác phẩm trữ tình là văn bản biểu hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả tr ớc cuộc sống.

- Thơ là thể loại văn học phù hợp để biểu hiện tình cảm, cảm xúc, tuy nhiên cũng có những loại văn xuôi trữ tình hoặc mang đậm chất trữ tình nh tuỳ bút.

Tiết 67:

4. Xác định ý kiến không chính xác bàn về thơ, tác phẩm trữ tình và văn biểu cảm:

a) Đã là thơ thì nhất thiết chỉ đ ợc dùng ph ơng thức biểu cảm.

b) Thơ trữ tình là một kiểu văn bản biểu cảm.

c) Ca dao trữ tình là một kiểu văn bản biểu cảm.

d) Tuỳ bút cũng là một kiểu văn bản biểu cảm.

e) Thơ trữ tình chỉ đ ợc dùng lối nói trực tiếp để biểu hiện tình cảm, cảm xúc.

g) Thơ trữ tình có thể biểu hiện gián tiếp tình cảm, cảm xúc qua kể chuyện, miêu tả và lập luận …

h) Ngôn ngữ thơ trữ tình cần cô đọng, giàu hình ảnh và gợi cảm i) Thơ trữ tình phải có một cốt truyện hay và một hệ thống

nhân vật đa dạng.

k) Thơ trữ tình phải có một hệ thống lập luận chặt chẽ.

TiÕt 67:

truyÒn miÖng tËp thÓ

C©u 5: §iÒn vµo chç trèng trong nh÷ng c©u sau:

a, Kh¸c víi t¸c phÈm cña c¸c c¸ nh©n, ca dao tr÷ t×nh ( tr íc ®©y) lµ nh÷ng bµi th¬, c©u th¬ cã tÝnh chÊt... vµ...

b,ThÓ th¬ ® îc ca dao tr÷ t×nh sö dông nhiÒu nhÊt lµ...

c, Mét sè thñ ph¸p nghÖ thuËt th êng gÆp trong ca dao tr÷ t×nh lµ...

lôc b¸t

Èn dô, so s¸nh

Tiết 67:

Tình cảm cảm xúc có thể bộc lộ theo 2 cách đó là:

- Biểu hiện trực tiếp( biểu lộ qua những tiếng kêu, lời than, dấu chấm cảm...)

- Biểu hiện gián tiếp( thông qua những hình ảnh, câu chuyện về đối t ợng để bộc lộ tình cảm, cảm xúc)

Khi phân tích, bình giá và th ởng thức tác phẩm trữ tình không đ ợc thoát li khỏi văn bản song không chỉ dừng ở mặt ngôn từ văn bản.

Phải thông qua ngôn từ giàu chất khơi gợi, những cảnh vật, sự việc đ ợc miêu tả, t ờng thuật, đôi khi qua cả những lập luận,... mà suy

ngẫm mới đồng cảm đ ợc với tác giả và lĩnh hội đ ợc đúng và đầy đủ

ý vị của bài thơ.

Tiết 67:

- Tác phẩm trữ tình là văn bản biểu hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả tr ớc cuộc

sống. Thơ là thể loại văn học phù hợp để biểu hiện tình cảm, cảm xúc, tuy nhiên cũng có thơ tự sự, truyện thơ. Văn xuôi th ờng phù hợp với kể chuyện tuy nhiên cũng có những loại văn xuôi trữ tình hoặc mang đậm chất trữ tình nh tuỳ bút.

- Ca dao trữ tình là loại thơ biểu hiện những tình cảm, nguyện vọng tha thiết và chính

đáng, vốn đ ợc l u hành trong dân gian. Thơ của thi nhân biểu hiện tình cảm cá nhân song ở những bài thơ có giá trị, tình cảm của tác gia bao giờ cũng có tính chất đại

diện cho những tình cảm tiến bộ, mang màu sắc nhân bản đậm nét: tình yêu quê h ơng

đất n ớc, tình cảm gia đình, tình bạn, tình yêu,...

- Tình cảm cảm xúc có khi đ ợc thể hiện một cách trực tiếp song th ờng đ ợc biểu hiện một cách gián tiếp. Phân tích, bình giá và th ởng thức thơ trữ tình không đ ợc thoát li khỏi văn bản song không chỉ dừng ở mặt ngôn từ văn bản. Phải thông qua ngôn từ giàu chất khơi gợi, những cảnh vật, sự việc đ ợc miêu tả, t ờng thuật, đôi khi qua cả

những lập luận,... mà suy ngẫm mới đồng cảm đ ợc với tác giả và lĩnh hội đ ợc đúng và

đầy đủ ý vị của bài thơ.

I. Nội dung ôn tập II. Ghi nhớ ( sgk/182)

TiÕt 67:

Diễn tả cho bạn em biết đây là

những câu thơ nào? Trong bài thơ

nào?

L u ý: không đ ợc nhắc lại từ nào trong câu thơ đã cho

Tiết 67:

NgÈng ®Çu nh×n tr¨ng s¸ng Cói ®Çu nhí cè h ¬ng.

TiÕt 67:

§·­bÊy­l©u­nay­b¸c­tíi­nhµ

TiÕt 67:

SôngưnúiưnướcưNamưvuaưNamưở Vằngưvặcưsáchưtrờiưchiaưxứưsở

Tiết 67:

Mụcưđồngưsáoưvẳngưtrâuưvềưhết

Còưtrắngưtừngưđôiưliệngưxuốngưđồng.

Tiết 67:

CônưSơnưcóưđáưrêuưphơi

Taưngồiưtrênưđáưnhưưngồiưchiếuưêm

Tiết 67:

Khiưđiưtrẻ,ưlúcưvềưgià

Giọngưquêưvẫnưthế,ưtócưđàưkhácưbao.

Tiết 67:

Ôiưcáiưquầnưchéoưgo

ố ngưrộngưdàiưquétưđất Cáiưáoưcánhưtrúcưbâuư

Điưquaưngheưsộtưsoạt

Tiết 67:

H íng dÉn vÒ nhµ:

1. Häc thuéc ghi nhí

2. TiÕp tôc «n tËp l¹i c¸c t¸c phÈm v¨n tr÷ t×nh.

3. ChuÈn bÞ cho buæi sau lµm bµi tËp.

TiÕt 67:

Xin ch©n thµnh c¶m ¬n quý thÇy c« vµ c¸c em.

Chµo t¹m biÖt!