Kh n ng tài chính c a h u h t các doanh nghi p t nh n h n ch , c v v n i u l , v n ch s h u và tài s n th ch p

18

c ng ngh trong các doanh nghi p t nh n th p và ch m i m i. N ng su t lao ng, tr nh qu n tr doanh nghi p, tính li n k t c ng nh kh n ng tham gia chu i giá tr c a các doanh nghi p t nh n c trong n c và qu c t u th p, doanh nghi p g p nhi u r i ro trong kinh doanh khi ph i c nh tranh gay g t tr n th tr ng.

Kh n ng tài chính c a h u h t các doanh nghi p t nh n h n ch , c v v n i u l , v n ch s h u và tài s n th ch p. Nhi u doanh nghi p t nh n kh ng áp ng c quy nh cho vay c a các t ch c tín d ng do ch a minh b ch v t nh h nh tài chính. M t khác, nhi u doanh nghi p t nh n hi n v n giao d ch b ng ti n m t mà kh ng th ng qua ng n hàng n n c ng kh ng ch ng minh c kh n ng tài chính c a m nh.

Theo Lu t các T ch c tín d ng, i u ki n c ng n hàng xét cho vay v n là doanh nghi p t nh n ph i thành l p ít nh t 3 n m tr l n, cĩ l i và cĩ tài s n th ch p. i u này khi n các doanh nghi p t nh n m i thành l p g p r t nhi u khĩ kh n trong vi c ti p c n ngu n v n tín d ng.

Nh ng doanh nghi p ho t ng vài n m th g p khĩ v tài s n th ch p, báo cáo tài chính Tuy nhi n, h n ch l n nh t là nhi u doanh nghi p t nh n c n ti n, thi u ti n nh ng l i ch a x y d ng c k ho ch s n xu t kinh doanh c th , kh ng cĩ d án kh thi n n ng n hàng kh ng dám cho vay.

Hi u qu s n xu t kinh doanh c a các doanh nghi p t nh n cịn h n ch . T su t l i nhu n c a các doanh nghi p t nh n khá th p, t c t ng doanh thu cĩ xu h ng gi m t 34% giai

o n 2007 - 2011 xu ng cịn 10% giai o n 2012 - 2017.

Trong c ch kinh t th tr ng, m r ng h i nh p vào n n kinh t khu v c, th gi i, các doanh nghi p t nh n d g p nhi u r i ro trong kinh doanh khi ph i c nh tranh gay g t tr n th tr ng. C ng b i t nh h nh “s c kh e c a các doanh nghi p t nh n kh ng t t, vi c s n xu t, kinh doanh b p b nh, cho n n cánh c a ng n hàng kh ng r ng m i v i các doanh nghi p t nh n.

Hi n nay, nhi u doanh nghi p t nh n v n giao d ch b ng ti n m t mà kh ng th ng qua ng n hàng cho n n khĩ kh n khi ch ng minh c kh n ng tài chính c a m nh.

M t khác, cịn nhi u i u ki n c ng c n tr vi c ti p c n v n tín d ng c a kh ng ít doanh nghi p t nh n, nh : l ch s tín d ng c a doanh nghi p, tu i tác ch doanh nghi p t nh n,... c ng ang là nh ng rào c n trong vi c ti p c n v n ng n hàng. Nh ng n m g n y, m c d Ng n hàng cĩ nhi u chính sách m , nh ng kh ng ph i doanh nghi p t nh n nào c ng cĩ th ti p c n c v n, nh t là nh ng doanh nghi p t nh n quy m nh .

Ngh quy t Trung ng 5 Khĩa XII kh ng nh phát tri n kinh t t nh n tr thành m t ng l c quan tr ng c a n n kinh t . Nhi u chính sách cho phát tri n doanh nghi p t nh n c tháo g trong ĩ cĩ chính sách tín d ng, song tr n th c t , doanh nghi p nhà n c v n c h ng nhi u u ái, c c p v n t ng n sách nhà n c, c t o i u ki n nhi u h n so v i doanh nghi p t nh n trong ti p c n ngu n v n vay t các t ch c tín d ng, v n ODA và v n vay t n c ngồi. Doanh nghi p nhà n c cĩ th c vay v n kh ng c n tài s n th ch p ho c c Chính ph b o l nh b ng cách này hay cách khác; cĩ th ti p c n v n cho vay theo ch nh ho c c Nhà n c h tr b ng nhi u cách khác nhau nh khoanh n , gi n n . Các doanh nghi p cĩ v n u t tr c ti p n c ngồi (FDI c ng ti p c n c ngu n v n l i su t th p t t p ồn, c ng ty m n c ngồi ho c l i su t c a các n c trong khu v c th p h n so v i Vi t Nam. Trong khi ĩ, các doanh nghi p t nh n trong n c l i g p quá nhi u rào c n trong ti p c n v n, do thĩi quen thi u minh b ch v tài chính, k tốn, thi u tài s n b o m, ph ng án kinh doanh kh ng kh thi ho c d án kh ng thuy t ph c ng n hàng th ng m i rĩt v n... Tuy nhi n, tr n th c t hi n nay, các doanh nghi p t nh n c ng khĩ cĩ th tr ng ch ngu n v n nào khác ngồi tín d ng ng n hàng.

nghiên cứu trao đổi Số 01 (186) - 2019

19

Ng n hàng kh ng thi u v n, nh ng l i kh ng ni m tin v i doanh nghi p t nh n. y là v n c t lõi khi n cho các doanh nghi p t nh n khĩ kh n trong ti p c n v n vay tín d ng ng n hàng. B i, trong n n kinh t th tr ng, ng n hàng th ng m i là m t lo i h nh doanh nghi p, ho t ng theo Lu t Doanh nghi p, ng n hàng ph i t trang tr i các chi phí ho t ng kinh doanh và ph i cĩ l i, m c d ho t ng tín d ng c a ng n hàng th ng m i ch u i u ch nh b i chính sách tín d ng c a Ng n hàng Nhà n c.

Hi n nay, chính sách cho vay c a ng n hàng theo h ng th n tr ng và bu c doanh nghi p t nh n ph i thay i nh m áp ng các y u c u tín d ng c a Ng n hàng. Trong khi doanh nghi p t nh n l i ch m thay i, kh ng ch ng minh c hi u qu s n xu t kinh doanh c a ph ng án vay v n, báo cáo tài chính kh ng theo chu n quy nh, ngu n v n i ng và giá tr tài s n th ch p th p n n kh ng áp ng các y u c u cho vay c a ng n hàng.

Th i gian qua, các ng n hàng a ra nhi u gĩi s n ph m u i h p d n, nh ng tr n th c t th vi c ti p c n ngu n v n tín d ng ng n hàng kh ng h n gi n i v i các doanh nghi p t nh n. B i, t i m t s ng n hàng l n, l i su t cho vay th p, nh ng y u c u i u ki n cho vay l i khá kh t khe, nh báo cáo tài chính ph i c ki m tốn và c ng khai minh b ch làm c s cho các t ch c tín d ng th m nh, y u c u v tài s n th ch p, Cịn các ng n hàng nh , các i u ki n và th t c cho vay n gi n h n, nh ng l i su t cho vay l i khá cao, v t quá kh n ng c a doanh nghi p.

Ng n hàng Nhà n c lu n coi tr ng và ch o quy t li t các chính sách tín d ng i v i doanh nghi p t nh n. Khu v c kinh t t nh n tr thành khách hàng quan tr ng c a các t ch c tín d ng v i d n hi n g n b n tri u t ng, và hàng tri u khách hàng ang cịn d n . C th , t n m 2014, t l cho vay i v i doanh nghi p t nh n ch chi m 53%, n m 2015 t ng l n 62% và tính n tháng 7/2018 t l này là 66%. D n tín d ng c a doanh nghi p nh và v a, doanh nghi p

t nh n tính n tháng 7/2018 t 1,3 tri u t ng, chi m kho ng 25% t ng d n n n kinh t , t ng 6,5% so v i c ng k n m 2017. Tuy nhi n, tr n th c t , m t s doanh nghi p t nh n ch a ti p c n c v n tín d ng t ng n hàng do n ng l c qu n tr và kh n ng tài chính h n ch , báo cáo tài chính ch a c ki m tốn và kh ng c ng khai minh b ch làm c s cho các t ch c tín d ng th m nh.

Nh v y, hi n nay các doanh nghi p t nh n ang r t c n v n tín d ng t các ng n hàng th ng m i, b i ngu n v n này cĩ nhi u u th v i doanh nghi p t nh n, tuy nhi n vi c ti p c n l i ang g p nhi u khĩ kh n. V y, tháo g khĩ kh n trong ti p c n v n tín d ng c n cĩ gi i pháp t c ng n hàng và doanh nghi p.

2 G pháp tháo g n tín d ng cho các doanh ngh p t nh n

H i ngh Trung ng 5, khĩa XII cĩ ngh quy t c p n vi c xĩa b m i rào c n, nh ki n, t o m i i u ki n thu n l i phát tri n kinh t t nh n lành m nh và úng nh h ng.

Ng n hàng Nhà n c r t coi tr ng các chính sách tín d ng i v i doanh nghi p t nh n, coi ĩ là i t ng khách hàng quan tr ng c a ng n hàng.

quan h cung - c u v n tín d ng gi a ng n hàng và doanh nghi p t nh n g p nhau, c n cĩ các gi i pháp:

G pháp t phía các doanh ngh p t nh n

Th c t hi n nay, cĩ th ti p c n c v n tín d ng, b n c nh s n l c c a Ng n hàng, các doanh nghi p t nh n c n ph i thay i theo h ng “tích c c i m i khi tham gia vào n n kinh t th tr ng nh : c n n l c i m i và hồn thi n c ch qu n l doanh nghi p, ch ng th c hi n các v n b n pháp lu t v ho t ng doanh nghi p nh m s k tốn, minh b ch th ng tin ho t ng doanh nghi p, n ng cao kh n ng tài chính, th các t ch c tín d ng m i xem xét và quy t nh m c cho vay.

Doanh nghi p c n cĩ ph ng án s n xu t kinh doanh hi u qu , cĩ báo cáo tài chính n nh và minh b ch - y chính là i m thi u và y u c a nghiên cứu trao đổi Số 01 (186) - 2019

20

doanh nghi p t nh n t n t i hai lo i s sách, m t lo i báo cáo tài chính v i c quan thu , cịn m t lo i ki m sốt n i b . Hai lo i s sách này cĩ s ch nh l ch nhau r t l n cho n n kh ng minh b ch th ng tin tài chính và kh ng thuy t ph c c ng n hàng khi th m nh cho vay.

Doanh nghi p t nh n c n th c hi n nghi m túc ch k tốn c ng khai minh b ch, k p th i t o tín nhi m v i ng n hàng trong quan h tín d ng. Ph i c n i ngu n v n t cĩ và v n vay m b o ho t ng kinh doanh, m r ng các k nh huy ng v n.

Doanh nghi p t nh n quan t m u t x y d ng h th ng ki m sốt n i b , x y d ng h th ng báo cáo tài chính trung th c, minh b ch trong qu n l các dịng ti n. Báo cáo tài chính c a doanh nghi p c n th hi n rõ kh n ng tin c y v tài chính, thanh tốn, kh n ng sinh l i c a các ngu n v n và các tài s n kinh doanh.

Doanh nghi p c n i m i c ng ngh , n m b t th ng tin th tr ng, coi tr ng ch t l ng s n ph m nh m t ng s c c nh tranh c a doanh nghi p và s n ph m tr n th tr ng. V n vay ng n hàng ph i c s d ng úng m c ích, tu n th nghi m ng t các ch tài v tài chính tr c, trong và sau khi vay v n.

G pháp t phía ng n hàng th ng m h tr các doanh nghi p t nh n ti p c n ngu n v n tín d ng, Ng n hàng Nhà n c c n tri n khai quy t li t các gi i pháp nh m t ng c ng quan h tín d ng gi a các t ch c tín d ng v i khách hàng, t o i u ki n thu n l i cho doanh nghi p c ti p c n v i ngu n v n theo úng quy nh c a pháp lu t. Ng n hàng Nhà n c ch

o các ng n hàng th ng m i th c hi n nghi m túc các quy nh v l i su t, áp d ng l i su t cho vay h p l tr n c s l i su t huy ng và m c r i ro c a kho n vay; c t gi m, ti t ki m t i a các kho n chi phí cĩ i u ki n gi m l i su t cho vay nh m chia s khĩ kh n v i khách hàng, b o m n nh th tr ng ti n t .

Ng n hàng Nhà n c chi nhánh các t nh, thành ph c n ch ng ph i h p v i chính quy n a

ph ng t ch c các ch ng tr nh k t n i ng n hàng v i doanh nghi p t i các a ph ng nh m tháo g các khĩ kh n, v ng m c trong quan h tín d ng ng n hàng.

Ng n hàng c n u ti n t p trung v n h tr cho vay i v i các l nh v c s n xu t, l nh v c

u ti n, trong ĩ cĩ các doanh nghi p t nh n theo Ngh nh 55/2015/N -CP c a Chính ph

i v i cá nh n, h gia nh, ch trang tr i kh ng cĩ tài s n b o m t 50 tri u ng n t i a 3 t ng ph c v ho t ng s n xu t kinh doanh.

Ng n hàng và các t ch c tín d ng c n ch ng ti p c n k nh cho vay i v i doanh nghi p t nh n, m b o cung ng v n c n thi t khi doanh nghi p cĩ d án, ph ng án kinh doanh kh thi. Ch ng tháo g khĩ kh n cho doanh nghi p v các th t c vay v n trong ph m vi c ch tín d ng c phép.

Ti p t c hồn thi n các th l , quy tr nh tín d ng, n ng cao ch t l ng ho t ng tín d ng.

Ng n hàng th ng m i c n a d ng hĩa các h nh th c tín d ng t o c h i cho doanh nghi p ti p c n các ngu n v n.

V i vi c tri n khai ng b các gi i pháp tr n, ng n hàng s gĩp ph n kh i th ng ngu n v n tín d ng, cung ng và h tr v n tích c c cho các doanh nghi p t nh n phát tri n lành m nh, hi u qu , b n v ng và tr thành m t ng l c quan tr ng gĩp ph n phát tri n kinh t .

Nh v y, trong n n kinh t th tr ng hi n nay, các doanh nghi p t nh n ang r t c n v n, ng n hàng th ng m i l i kh ng thi u v n và r t c n cho vay t ng vịng quay c a dịng ti n. tháo g khĩ kh n trong ti p c n v n tín d ng ng n hàng cho các doanh nghi p t nh n c n th c hi n ng b các gi i pháp t c phía doanh nghi p và ng n hàng./.

à l u tham kh o

V n ki n i h i ng XI, XII, Ngh qu t TW 5 (Khĩa XII .

Báo cáo th ng ni n c a NHTM.

Các website báo i n t .

nghiên cứu trao đổi Số 01 (186) - 2019