Vở bài tập Hóa 9 Bài 52: Tinh bột và xenlulozơ | Giải VBT Hóa học 9

(1)

Bài 52: Tinh bột và xenlulozơ Học theo Sách giáo khoa

I. TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN

Tinh bột có nhiều trong các loại hạt, củ, quả như lúa, ngô, khoai, chuối xanh...

Xenlulozơ là thành phần chính của bông, gỗ, tre, nứa...

II. TÍNH CHẤT VẬT LÍ

Tinh bột là chất rắn màu trắng, không tan trong nước lạnh, tan được trong nước nóng tạo thành dung dịch keo gọi là hồ tinh bột.

Xenlulozơ là chất rắn màu trắng, không tan trong nước ngay cả khi đun nóng.

III. ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO PHÂN TỬ

Phân tử tinh bột và xenlulozơ được tạo thành do nhiều mắt xích – C6H10O5 – liên kết với nhau viết gọn là (– C6H10O5 – )n.

Số mắt xích trong phân tử tinh bột n ≈ 1200 - 6000. Số mắt xích trong xenlulozơ n

≈ 10.000 - 14.000 lớn hơn tinh bột rất nhiều.

IV. TÍNH CHẤT HÓA HỌC 1. Phản ứng thủy phân

Khi đun nóng trong dung dịch axit loãng, tinh bột và xenlulozơ bị thủy phân thành glucozơ



 C H O 6 10 5 



n nH O2 axit n C H O 6 12 6

2. Tác dụng với iot

Tinh bột tác dụng với iot tạo ra màu xanh đặc trưng.

V. ỨNG DỤNG

Tinh bột và xenlulozơ được tạo thành trong cây xanh nhờ quá trình quang hợp.

Tinh bột là lương thực quan trọng của con người.

Xenlulozơ được dùng làm vật liệu xây dựng, sản xuất đồ gỗ, sản xuất vải sợi, sản xuất giấy.

Bài tập

Bài 1 trang 133 VBT Hóa học 9: Chọn từ thích hợp (xenlulozơ hoặc tinh bột) rồi điền vào các chỗ trống:

a) Trong các loại củ, quả, hạt có chứa nhiều...

b) Thành phần chính của sợi bông, gỗ, nứa là...

c) ... là lương thực của con người.

Lời giải:

(2)

a) Trong các loại củ, quả, hạt có chứa nhiều tinh bột.

b) Thành phần chính của sợi bông, gỗ, nứa là xenlulozơ.

c) Tinh bột là lương thực của con người.

Bài 2 trang 133 VBT Hóa học 9: Phát biểu nào sau đây đúng ? A. Xenlulozơ và tinh bột có phân tử khối nhỏ.

B. Xenlulozơ có phân tử khối nhỏ hơn tinh bột.

C. Xenlulozơ và tinh bột có phân tử khổi bằng nhau.

D. Xenlulozơ và tinh bột đều có phân tử khối rất lớn, nhưng phân tử khối của xenlulozơ lớn hơn nhiều so với tinh bột.

Lời giải:

Câu đúng là: D

Công thức chung của xenlulozơ và tinh bột là (C6H10O5)n với n rất lớn và khác nhau.

Trong phân tử tinh bột n12006000, còn trong phân tử xenlulozơ, giá trị n lớn hơn rất nhiều với n10000 14000 .

Bài 3 trang 133 VBT Hóa học 9: Nêu phương pháp phân biệt các chất sau:

a) Tinh bột, xenlulozơ, saccarozơ.

b) Tinh bột, glucozơ, saccarozơ Lời giải:

a) Cho các chất vào nước, chất tan được là saccarozơ.

Cho hai chất còn lại tác dụng với iot, chất nào có phản ứng với iot tạo màu xanh đặc trưng là tinh bột, chất còn lại là xenlulozơ.

(3)

b) Cho các chất vào nước, chất không tan là tinh bột

Cho dung dịch của 2 chất còn lại vào tác dụng với dung dịch AgNO3 trong NH3, dung dịch nào có phản ứng tráng bạc là glucozơ, dung dịch còn lại là saccarozơ.

Phương trình hóa học:

C6H12O6 + Ag2O ^NH³C6H12O7 + 2Ag↓

Bài 4 trang 133 VBT Hóa học 9: Từ tinh bột người ta sản xuất ra rượu etylic theo hai giai đoạn sau:

a)



 C H O 6 10 5 



n ^axit^{H O}² C H O 6 12 6 hiệu suất 80%.

b) C6H12O6 o

men ruou 30 35 C

 C2H5OH hiệu suất 75%.

Hãy viết phương trình hóa học theo các giai đoạn trên. Tính khối lượng rượu etylic thu được từ 1 tấn tinh bột.

Lời giải:

Phương trình hóa học:

a) o

Axit

6 10 5 n 2 t 6 12 6

( C H O  ) nH OnC H O

162n → 180n tấn

b) 6 12 6 o 2 5 2

men 30 35 C

C H O _ 2C H OH  2CO 

180 → 2.46 = 92 tấn

Khối lượng C6H12O6 thu được thực tế là ^{1.180n 80}. 0,89 162n 100  tấn Khối lượng rượu etylic thu được thực tế là ^{0,89.92 75}. 0,341

180 100 tấn Bài tập bổ sung

Bài 1 trang 133 VBT Hóa học 9: a) Chọn chất thích hợp trong các chất glucozơ, rượu etylic, etyl axetat, tinh bột để điền vào các ô trống trong sơ đồ chuyển hóa sau:

...... ... Axit axetic  …………

b) Viết các phương trình hóa học của phản ứng chuyển hóa giữa chúng.

Lời giải:

a) Sơ đồ chuyển hóa:

Tinh bột ^^{H O/H}² ^ glucozơ ^men rượu etylic ^{men giam} Axit axetic

o

2 5 2 4

C H OH/H SO d, t

  etyl axetat

(4)

b) Phương trình hóa học:

(–C6H10O5–)n + nH2O o

Axit

t nC6H12O6

C6H12O6 o

men ruou 30 35 C

 2C2H5OH + 2CO2

C2H5OH + O2 ^{men giam} CH3COOH + H2O CH3COOH + C2H5OH

o

2 4

H SO dac, t



CH3COOC2H5 + H2O

Bài 2 trang 133 VBT Hóa học 9: Một hỗn hợp gồm saccarozơ và tinh bột. Làm thế nào để tách hai chất trên ra khỏi nhau?

Lời giải:

Cho hỗn hợp vào nước rồi khuấy, để lắng một thời gian. Dùng giấy lọc để thu lấy tinh bột. Cô cạn dung dịch còn lại để thu được saccarozơ.

(5)