Ngày soạn: 28/11/2019 Tiết 30 Ngày giảng: 2/12/2019
BÀI 28 : TIÊU HÓA Ở RUỘT NON I. Mục tiêu bài học
1. Kiến thức:
- HS hiểu được cấu tạo của ruột non, các hoạt động tiêu hoá diễn ra ở ruột non và tác dụng của từng hoạt động
- Hiểu được sự tiêu hoá hoá học ở ruột non là quan trọng, tại ruột non hoàn thành quá trình tiêu hoá biến thức ăn thành các chất dinh dưỡng (glucôzơ, axitamin, glyxerin và axit béo)
2. Kĩ năng:
- Rèn kĩ năng quan sát, phân tích, tổng hợp.
- Kĩ năng tự nghiên cứu và hoạt động nhóm 3. Thái độ:
- Tôn trọng sự thống nhất giữa cấu tạo và chức năng của ruột non. Có ý thức bảo vệ
và giữ gìn hệ tiêu hóa.
- Yêu thương sức khỏe bản thân có trách nhiệm giữ vệ sinh cá nhân và môi trường.
4. Giáo dục kĩ năng sống:
- Kĩ năng ra quyết định: không lạm dụng rượu bia làm ảnh hưởng tới gan có vai trò tiết dịch mật
- Kĩ năng thu thập và xử lý thông tin khi đọc SGK và các tài liệu khác quan sát tranh ảnh để tìm hiểu cấu tạoruột non và quá trình tiêu hoá ở ruột non .
- Kĩ năng hợp tác lắng nghe tích cực 5. Các năng lực hướng tới:
* Năng lực chung:
- Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tư duy, năng lực tự quản lí.
- Năng lực sử dụng ngôn ngữ, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác.
- Năng lực sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông - Năng lực tính toán
* Năng lực chuyên biệt:
- Năng lực kiến thức Sinh học: Cấu tạo ruột non, hoạt động tiêu hoa ở ruột non - Năng lực nghiên cứu khoa học: quan sát, đề xuất dự đoán, thu thập, xử lí kết quả, đưa kết luận.
II. Chuẩn bị
- GV: Chuẩn bị tranh vẽ H28.1, H28.2, bảng phụ
Phiếu học tập: Các hoạt động biến đổi của thức ăn trong ruột non Biến dổi
thức ăn ở dạ dày
Các hoạt động tham gia
Các thành phần tham gia hoạt động
Tác dụng của hoạt động
Biến đổi lý
học
- Tiết dịch
- Tách lipít thành giọt nhỏ biệt lập tạo nhũ tương
- Sự co bóp của ruột non
- Tuyến gan, tuyến ruột
- Muối mật
- Các lớp cơ của ruột
- Thức ăn hòa loãng, trộn đều với dịch
- Phân nhỏ thức ăn - Nhào trộn thức ăn, đẩy thức ăn xuống các phần tiếp theo của ruột
Biến đổi hóa học
Hoạt động của các loại enzim trong dịch mật, dịch tuỵ, dịch ruột
- Dich mật, dịch tuỵ, dịch ruột
- Biến đổi tinh bột thành đường glucozơ
- Prôtêin thành axit amin
- Lipit thành glyêrin và axít béo
- HS: kẻ phiếu học tập vào vở, trả lời câu hỏi thảo luận sgk III. Phương pháp
- Đóng vai
- Hỏi chuyên gia - Động não
- Vấn đáp -tìm tòi - Dạy học nhóm.
IV. Tiến trình giờ dạy
1. Ổn định lớp (1p) 2. Kiểm tra bài cũ (5 p)
Câu hỏi: Biến đổi lý học và hóa học ở dạ dày diễn ra như thế nào?
Biến dổi thức ăn ở
dạ dày Các hoạt động tham gia Tác dụng của hoạt động
Biến đổi lý học - Sự tiết dịch vị
- Sự co bóp của dạ dày
- Hòa loãng thức ăn
- Đảo trộn thức ăn cho thấm dịch vị
Biến đổi hóa học - Hoạt động của enzim pepsin
- Phân cắt Prôtêin chuỗi dài thành chuỗi ngắn
( 3 – 10 axit amin) 3. Các hoạt động dạy học:
* Hoạt động 1: Tìm hiểu cấu tạo ruột non (12p) - Mục tiêu : Biết đặc điểm cấu tạo của ruột non
- Hình thức tổ chức: dạy học phân hóa
- PP dạy học: đóng vai, hỏi chuyên gia, vấn đáp – tìm tòi, hoạt động nhóm - Kĩ thuật dạy học: kt trả lời, kĩ thuật chia nhóm, kt lắng nghe tích cực - Tiến hành:
Hoạt động của thầy và trò Nội dung - Yêu cầu HS đọc thông tin mục 1 SGK.
+ Ruột non có cấu tạo như thế nào ?
- HS nghiên cứu thông tin SGK thảo luận nhóm thống nhất ý kiến trả lời câu hỏi của GV.
- Đại diện nhóm trình bày.
+ Yêu cầu: Nêu được thành ruột non có 4 lớp giống dạ dày nhưng thiếu cơ chéo.
- GV nhận xét, chốt lại kiến thức.
- HS ghi nhận kiến thức - Yêu cầu HS rút ra kết luận.
I. Ruột non
- Thành ruột có 4 lớp nhưng mỏng hơn dạ dày:
+ Lớp màng ngoài + Lớp cơ: cơ dọc, cơ vòng
+ Lớp dưới niêm mạc
- Đại diện của nhóm rút ra kết luận.
? Dự đoán xem ở ruột non có những hoạt động tiêu hóa nào ?
- HS tiếp tục thảo luận nhóm để dự đoán xem ở ruột non có những hoạt động tiêu hóa nào.
- Các nhóm tích cực thảo luận để tìm ra những hoạt động chủ yếu.
- Các nhóm nêu dự đoán
- GV ghi điều dự đoán của HS lên bảng ( Nên hỏi tại sao nhóm lại dự đoán như vậy ).
- GV chưa đánh giá đúng sai về dự đoán của các nhóm, để HS tự tìm hiểu ở hoạt động sau.
+ Lớp niêm mạc: có nhiều tuyến ruột và chất nhày:
. Tuyến gan tiết dịch mật . Tuyến tụy tiết dịch tụy . Tuyến ruột tiết dịch ruột và chất nhầy
* Hoạt động 2: Tìm hiểu sự tiêu hóa ở ruột non( 25 p )
- Mục tiêu : Biết sự biến đổi lí học, hoá học ở ruột non, biết biến đổi hoá học là quan trọng, quá trình tiêu hoá được hoàn thành ở ruột non.
- Hình thức tổ chức: dạy học phân hóa
- PP dạy học: đóng vai, hỏi chuyên gia, vấn đáp – tìm tòi, hoạt động nhóm - Kĩ thuật dạy học: kt trả lời, kĩ thuật chia nhóm, kt lắng nghe tích cực - Tiến hành:
Hoạt động của thầy và trò Nội dung Yêu cầu HS đọc thông tin SGK :
? Khi không có kích thích của thức ăn có những loại dịch tiêu hoá nào được tiết ra?
Dịch mật, một ít dịch tuỵ
? Khi thức ăn chạm lưỡi và niêm mạc dạ dày có những loại dịch tiêu hoá nào được tiết ra?
HS: Dịch mật, dịch tuỵ tiết ra mạnh hơn
? Dịch ruột chỉ được tiết ra khi nào?
HS: Khi thức ăn chạm vào niêm mạc ruột
? Do đâu thức ăn được đẩy từ dạ dày xuống ruột?
II. Tiêu hóa ở ruột non
- Nội dung ghi như phiếu học tập
- Thức ăn G, L, P bị biến đổi về mặt hóa học thành những chất dinh dưỡng mà
HS: Do sự mở đóng của môn vị
- GV yêu cầu HS quan sát H28.3, đọc thông tin và thảo luận hoàn thành bảng “Các hoạt động biến đổi thức ăn ở ruột non”
- HS quan sát H28.3 đọc thông tin và thảo luận hoàn thành bảng “Các hoạt động biến đổi thức ăn ở ruột non” sau đó trình, nhận xét, bổ sung
- GV yêu cầu HS thảo luận:
+ Thức ăn xuống tới ruột non còn chịu sự biến đổi lí học nữa không? Nếu có thì biểu hiện như thế nào?
+ Sự biến đổi hóa học ở ruột non được thực hiện đối với những loại chất nào trong thức ăn? Biểu hiện như thế nào?
+ Vai trò của lớp cơ trong thành ruột non là gì?
- HS thảo luận sau đó trình bày nhận xét và bổ sung - GV nhận xét và yêu cầu HS tự rút ra kết luận - GV yêu cầu HS đọc kết luận chung
cơ thể hấp thụ được
4. Củng cố (5 p)
- Hoạt động tiêu hóa chủ yếu ở ruột non là gì?
- Biến đổi lí học và hóa học ở ruột non như thế nào?
5. Hướng dẫn về nhà (2p)
- Yêu cầu HS về nhà học thuộc bài, trả lời câu hỏi SGK vào vở bài tập.
- Liên hệ với bản thân về vấn đề tiêu hoá và chế độ ăn.
- Đọc Em có biết.
- Sưu tầm tranh ảnh nói về răng, dạ dày bị bệnh…
- Hướng dẫn HS về nhà chuẩn bị bài mới: bài 29 và 30
+ Kẻ bảng 30.1 vào vở bài tập. Xem trước bài mới và hoàn thành bảng 30.1 V. Rút kinh nghiệm
