BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ SỬ DỤNG CÓ HIỆU QUẢ THIẾT BỊ DẠY HỌC NĂM HỌC: 2016-2017
A. ĐẶT VẤN ĐỀ:
Sử dụng đồ dùng dạy học ở nhà trường trung học cơ sở là không thể thiếu, nhưng làm thế nào để sử dụng có hiệu quả,nâng cao chất lượng dạy và học, bởi nguyên tắc dạy học là nguyên tắc trực quan “học đi đôi với hành”.
Đối với tình hình thực tế của việc đổi mới phương pháp dạy học. Thiết bị dạy học có khá đủ cho giáo viên và học sinh làm việc, nhưng vấn đề đặt ra là sử dụng các thiết bị đó như thế nào cho hiệu quả và làm thế nào để các em có thể tự tay thực hành thành công các thí nghiệm, từ đó các em tự tìm ra kiến thức của bài học và áp dụng kiến thức đó vào cuộc sống, đó chính là vấn đề mà mỗi giáo viên chúng ta đều phải quan tâm.
Có rất nhiều yếu tố để tạo ra một giờ dạy học thực nghiệm hiệu quả như: Các phương tiện hỗ trợ (Máy chiếu dùng cho các giờ dạy bằng giáo án điện tử) Nhưng trong phạm vi bài viết này tôi chỉ muốn đề cập đến các vấn đề như đã nêu ở trên đó chính là sử dụng tốt các thiết bị dạy học tạo điều kiện cho học sinh tiếp thu kiến thức của bài học một cách tốt nhất.
B. NHỮNG BIỆN PHÁP GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
I. Thực trạng tình hình:
Mặc dù Ban giám hiệu rất quan tâm đến việc đổi mới phương pháp dạy học nhưng trong điều kiện hiện nay cơ sở vật chất mặc dù đã đảm bảo về số lượng nhưng do mới nhập trường, cơ sở vật chất chưa thật sự đảm bảo về chất lượng, phòng học bộ môn chưa thật sự ổn định.
Nhìn chung chất lượng các thiết bị trang cấp bước đầu sử dung khá tốt, trong dạy học đảm bảo tính thành công của thí nghiệm khá cao. Tuy nhiên trong quá trình dạy học vẫn gặp phải khó khăn vướng mắc, đó là một số thiết bị qua thời gian sử dụng đã có sự xuống cấp nên ảnh hưởng đến kết quả thí nghiệm rất lớn.
Giáo viên dạy vật lý một số ít sử dụng đồ dùng dạy học, vì đồ dùng cồng kềnh nên còn ngại không mang lên lớp. Một số giáo viên khi lên lớp thiếu sự chuẩn bị, chưa khai thác, sử dụng hết các phương tiện dạy học, khi thấy đồ dùng hư hỏng nhẹ cũng không chịu sửa chữa....
Giáo viên chưa nghiên cứu kỹ chương trình, chuẩn bị tốt các phương tiện, có kế hoạch mượn đồ dùng cụ thể cho mỗi tiết học, chưa định hình được thí nghiệm nào giáo viên làm hay học sinh làm và tiến hành làm thí nghiệm như thế nào, chưa thật bình tĩnh khi xử lý các tình huống xấu xảy ra.
II.Giải pháp thực hiện:
1. Kế hoạch chuẩn bị thiết bị dạy học:
Có sự chỉ đạo sát sao của ban giám hiệu về việc sử dụng thiết bị dạy học của giáo viên như giao cho tổ thiết bị theo dõi việc mượn thiết bị của giáo viên. Thường xuyên dự giờ thăm lớp, góp ý cùng tổ chuyên môn về những chuyên đề sử dụng thiết bị dạy học sao cho có hiệu quả cao nhất.
Đồng chí phụ trách thường xuyên kiểm tra lại các thiết bị sau mỗi giờ dạy từ đó đưa ra phương án kịp thời mua bổ sung các thiết bị cần thiết. thiết bị từng bước được sắp xếp một cách hợp lý, khoa học, tiện sử dụng. Đồng thời kết hợp chặt chẽ với giáo viên vật lý để lập kế hoạch sử dụng thiết bị dạy học và cùng làm trước các thí nghiệm
theo từng bài của chương trình, cùng giáo viên dạy vận chuyển đồ dùng lên lớp khi cần thiết.
2.Yêu cầu đối với giáo viên:
Sử dụng thiết bị dạy học cho thí nghiệm vật lý có hiệu quả chính là việc làm sống lại trước mắt học sinh các hiện tượng vật lý cần nghiên cứu một cách sinh động. Từ đó học sinh có hứng thú say mê nghiên cứu khoa học, thích khám phá tìm tòi để dẫn đến hình thành khái niệm và giúp học sinh lĩnh hội kiến thức mới sâu sắc hơn, bền vững hơn.
Là một giáo viên phải nắm vững mục tiêu dạy học, kế hoạch dạy học, nhiệm vụ hiện nay là đổi mới phương pháp dạy học, sử dụng triệt để có hiệu quả các phương tiện dạy học nhằm nâng cao hiệu quả giờ dạy. Thực sự yêu nghề, hết lòng vì học sinh thân yêu.
Người thầy luôn đổi mới phương pháp, sử dụng có hiệu quả các thiết bị day học nhằm phát huy tính tích cực chủ động, sáng tạo, tích cực của học sinh. Đa dạng hoá hình thức dạy học, đổi mới kiểm tra đánh giá trong dạy học.
Giáo viên phải biết thiết bị dạy học được sử dụng vào lúc cần thiết của bài học, lúc học sinh muốn được quan sát trong trạng thái tâm lý phù hợp nhất. Thiết bị dạy học được sử dụng có hiệu quả cao nếu được sử dụng đúng lúc, đúng nội dung và phương pháp.
Khi tiến hành thí nghiệm tìm vị trí lắp đặt thiết bị dạy học trên lớp hợp lý nhất, để học sinh ngồi ở mọi vị trí trong lớp có thể quan sát được, vị trí đặt thiết bị dạy học phải đảm bảo yêu cầu về chiếu sáng.
Thiết bị dạy học dược sử dụng có sự kết hợp chặt chẽ với các phương pháp dạy học khác nhau nhằm kích thích hứng thú học tập của học sinh, giúp học sinh tiếp nhận kiến thức một cách chủ động sáng tạo.
Hiệu quả sử dụng thiết bị dạy học còn phụ thuộc vào sự ham muốn thích thú của học sinh , tạo ra sự ham muốn đó bằng các việc làm cụ thể như đặt ra tình huống có vấn đề trong quá tình sử dụng thiết bị dạy học.
3. Tập học sinh sử dụng thiết trong thực hành:
Tập cho học sinh làm quen với các hình thức tổ chức lớp học, từ đơn giản đến phức tạp. Cần phải thành lập các nhóm học tập và cố gắng điều chỉnh duy trì để các nhóm này có sự hoạt động ngày càng tốt hơn. Các nhóm học tập phù hợp với cơ số bộ thiết bị có tại đơn vị. Khi thực thực nghiệm, giáo viên đi từng nhóm hướng dẫn cụ thể từng thao tác, dùng hệ thống câu hỏi để kiểm tra, động viên, nhắc nhở, hướng dẫn thêm.
Lập nhóm trợ giúp chuẩn bị thiết bị dạy học, mỗi nhóm học tập có nhóm trưởng là học sinh có năng lực làm nhiệm vụ thành viên của nhóm trợ giúp. Trước một tiết học giáo viên điều nhóm trợ giúp đến và hướng dẫn qua về cách lắp ráp dụng cụ thì trong tiết học các em sẽ một phần nào điều khiển nhóm tiến hành thí nghiệm có hiệu quả hơn.
Tập cho học sinh quen dần với phương pháp nghiên cứu kiến thức bằng con đường thực nghiệm, đây là một yêu cầu hết sức quan trọng trong hệ thống kỹ năng cần hình thành cho học sinh trong suốt cấp học.
Yêu cầu của tiết học có thực nghiệm là phải lắp ráp được dụng cụ, đảm bảo an toàn và trong nhóm ai cũng phải và được tham gia thực hiện có kết quả theo yêu cầu đề ra, đối với mỗi thí nghiệm giáo viên giao thời gian cụ thể để các em thi đua nhau thực hiện nhanh việc lắp ráp dụng cụ.
Ngay từ đầu, người thầy giáo phải quản lý sát mọi hoạt động của nhóm, giúp nhóm trưởng quản lý hoạt động của từng thành viên trong nhóm, khi mọi hoạt động đã trở thành nề nếp thì việc qiản lý sẽ nhẹ nhàng hơn.
4. Sử dụng hiệu quả thiết bị dạy học cho các nhóm học sinh:
*Bước 1: Chia nhóm, giao nhiệm vụ cho từng thành viên trong nhóm.
Chú ý số em trong một nhóm không quá đông để đảm bảo đủ thời gian cho tất cả các thành viên đều được tiến hành thí nghiệm.
Các nhóm này có cả ba đối tượng học sinh để các em giúp đỡ lẫn nhau trong quá trình tiến hành thí nghiệm, thảo luận đưa ra nhận xét.
Bước 2: Cho học sinh cả lớp tự đọc hướng dẫn trong sách giáo khoa nhằm giúp các em nắm bắt được phần nào mục đích của bài học.
*Bước 3: Nêu mục đích của dụng cụ cho học sinh nắm chắc để tiến hành thực nghiệm theo đúng yêu cầu của bài học.
*Bước 4: Giới thiệu dụng cụ và cách bố trí dụng cụ.
* Bước 5: Tiến hành thực nghiệm:
Cho các nhóm làm thực nghiệm theo kế hoạch đã vạch, các nhóm ghi nhanh những số liệu, hiện tượng quan sát vào một bảng thống kê (mẫu báo cáo thí nghiệm).
* Bước 6: Xử lí kết quả thực nghiệm , thảo luận đưa ra kết luận:
Sau khi làm thực nghiệm xong từng phần, hướng dẫn học sinh nhận xét để đi đến kết luận của phần đó hoặc cả bài.
C. KẾT THÚC VẤN ĐỀ :
Sau một thời gian giảng dạy và sử dụng các thiết bị dạy học theo cách đã nêu ở trên, tôi thấy các tiết học đều đem lại hiệu quả khá khả quan. Đa số thực hiện thực hiện chính xác các thí nghiệm, các bài thực hành từ đó dễ dàng rút ra kết luận. Do việc chuẩn bị chu đáo dụng cụ thực nghiệm nên khí thực nghiệm đem lại kết quả chính xác gây hứng thú học sinh khám phá khoa học bộ môn, yêu thích bộ môn và muốn chiếm lĩnh các kiến thức đó bằng chính năng lực của mình, để từ đó sử dụng hiệu quả các kiến thức đó vào thực tế cuộc sống của các em.
