Bài 14. Phản xạ âm, chống ô nhiễm tiếng ồn
A/ Câu hỏi đầu bài
Câu hỏi trang 68 SGK Khoa học tự nhiên 7: Tại sao tường của nhà hát, phòng hòa nhạc, rạp chiếu phim thường được làm sần sùi hoặc treo, phủ rèm nhung, len, dạ,…?
Trả lời:
Tường của nhà hát, phòng hòa nhạc, rạp chiếu phim thường được làm sần sùi hoặc treo, phủ rèm nhung, len, dạ, … để không xuất hiện âm phản xạ, giúp người nghe nghe được âm thanh rõ hơn, không bị vang vọng.
B/ Câu hỏi giữa bài I. Phản xạ âm
Hoạt động 1 trang 68 SGK Khoa học tự nhiên 7: Tìm ví dụ về phản xạ âm.
Trả lời:
Ví dụ về phản xạ âm:
+ Tiếng hát to trong phòng trống và lớn.
+ Tiếng nói to trong hang động.
Hoạt động 2 trang 68 SGK Khoa học tự nhiên 7: Tại sao khi nói to trong phòng lớn thì nghe được tiếng vang, nhưng nói to như thế thì trong phòng nhỏ lại không nghe được tiếng vang?
Trả lời:
Cả hai phòng lớn và nhỏ đều có âm phản xạ nhưng chỉ phòng lớn ta mới nghe được âm phản xạ nhờ có tiếng vang. Vì điều kiện có tiếng vang khi âm phản xạ truyền đến tai ta chậm hơn âm truyền trực tiếp đến tai một khoảng 1
15 giây. Phòng nhỏ thì ta nghe được âm phản xạ và âm phát ra gần như cùng một lúc do tốc độ truyền âm thanh trong không khí là 340 m/s nên ta không nghe được tiếng vang.
Hoạt động 3 trang 68 SGK Khoa học tự nhiên 7: Người ta thường ứng dụng sự phản xạ của sóng âm có tần số rất lớn (hơn 20000 Hz) để xác định độ sâu của biển.
hãy sử dụng Hình 14.2 để giải thích ứng dụng này.
Trả lời:
Tàu phát ra sóng âm có tần số rất lớn (hơn 20000Hz) theo phương thẳng đứng xuống dưới. Sóng âm này khi đến đáy biển sẽ bị phản xạ trở lại. Người ta xác định thời gian từ lúc phát ra sóng âm đến khi thu được âm phản xạ. Từ đó suy ra khoảng cách từ mặt nước đến đáy biển.
II. Vật phản xạ âm tốt, vật phản xạ âm kém
Hoạt động 1 trang 69 SGK Khoa học tự nhiên 7: Thí nghiệm Dụng cụ:
Hộp làm bằng vật liệu cách âm (1); 1 tấm gỗ nhẵn, 1 tấm gỗ sần sùi, 1 tấm xốp mềm hình chữ nhật cùng kích cỡ dùng làm tấm phản xạ âm (2); 1 chiếc đồng hồ để bàn nhỏ làm nguồn âm (3); giá đỡ tấm phản xạ âm (4).
Tiến hành:
Bước 1: Gắn tấm phản xạ âm bằng gỗ nhẵn lên giá thí nghiệm, đặt tai tại vị trí như Hình 14.3, lắng nghe âm truyền từ nguồn tới tấm gỗ nhẵn và phản xạ đến tai.
Bước 2: Lần lượt thay tấm gỗ nhẵn bằng tấm xốp và tấm gỗ sần sùi, lặp lại thí nghiệm như bước 1.
Rút ra nhận xét vật nào phản xạ âm tốt, vật nào phản xạ âm kém.
Trả lời:
+ Tấm gỗ nhẵn phản xạ âm tốt (hấp thụ âm kém).
+ Tấm xốp, tấm gỗ sần sùi phản xạ âm kém (hấp thụ âm tốt).
Câu hỏi 1 trang 69 SGK Khoa học tự nhiên 7: Trong những vật dưới đây, vật nào phản xạ âm tốt, phản xạ âm kém: Ghế đệm mút; mặt gương; tấm xốp; rèm nhung;
mặt đá hoa; mặt tường gạch; tấm kim loại; tấm bìa; mặt nước.
Trả lời:
+ Những vật phản xạ âm tốt: mặt gương, mặt đá hoa, mặt tường gạch, tấm kim loại, mặt nước.
+ Những vật phản xạ âm kém: ghế đệm nút, tấm xốp, rèm nhung, tấm bìa.
Câu hỏi 2 trang 69 SGK Khoa học tự nhiên 7: Trả lời câu hỏi ở phần mở đầu của bài học.
Tại sao tường của nhà hát, phòng hòa nhạc, rạp chiếu phim thường được làm sần sùi hoặc treo, phủ rèm nhung, len, dạ,…?
Trả lời:
Tường của nhà hát, phòng hòa nhạc, rạp chiếu phim thường được làm sấn sùi hoặc treo, phủ rèm nhung, len, dạ để hấp thụ âm tốt tránh phản xạ âm gây tiếng vang và góp phần cách âm, giảm gây ô nhiễm tiếng ồn ở bên ngoài.
III. Chống ô nhiễm tiếng ồn
Câu hỏi 1 trang 70 SGK Khoa học tự nhiên 7: Âm thanh nào dưới đây là tiếng ồn?
a) Tiếng xe cứu thương.
b) Tiếng học sinh phát biểu trong lớp.
c) Tiếng sấm.
d) Tiếng máy khoan bê tông kéo dài liên tục gần khu dân cư.
e) Tiếng ồn từ khu chợ họp gần lớp học.
g) Tiếng hát karaoke vào đêm khuya.
Trả lời:
Âm thanh là tiếng ồn: a, c, d, e, g.
Câu hỏi 2 trang 70 SGK Khoa học tự nhiên 7: Hãy tìm thêm các ví dụ trong thực tế về ô nhiễm tiếng ồn.
Trả lời:
Ví dụ trong thực tế về ô nhiễm tiếng ồn:
+ Nhà ở gần nơi sản xuất, mặt đường lớn, cạnh các quán hát.
+ Làm viêc cạnh máy xay xát thóc, ngô, gạo….
Hoạt động 1 trang 70 SGK Khoa học tự nhiên 7: Hãy thảo luận nhóm và cho biết mục đích của các biện pháp nêu trên.
Trả lời:
Mục đích của các biện pháp trên:
+ Tác động vào nguồn âm.
+ Phân tán âm trên đường truyền.
+ Ngăn không cho âm truyền tới tai.
Câu hỏi 1 trang 71 SGK Khoa học tự nhiên 7: Giả sử ngôi nhà gia đình em đang sinh sống ở ngay gần một khu chợ hoặc bến xe, em hãy chỉ ra những tiếng ồn gây ảnh hưởng đến sức khỏe và đề xuất biện pháp để làm giảm những ảnh hưởng này.
Trả lời:
- Những tiếng ồn gây ảnh hưởng đến sức khỏe là:
+ Tiếng của người bán hàng, mua hàng, tranh cãi nhau.
+ Tiếng xe đi lại, bấm còi inh ỏi.
- Biện pháp:
+ Sử dụng cửa cách âm để làm giảm tiếng ồn đến tai.
+ Làm trần vách thạch cao
+ Trồng cây xanh giảm tiếng ồn
Em có thể 1 trang 71 SGK Khoa học tự nhiên 7: Nhận biết được vật nào phản xạ âm tốt, vật nào phản xạ âm kém.
Trả lời:
+ Những vật phản xạ âm tốt là những vật liệu cứng có bề mặt nhẵn như mặt gương, mặt đá hoa, mặt tường gạch, tấm kim loại, mặt nước.
+ Những vật phản xạ âm kém là những vật liệu mềm có bề mặt sần sùi, gồ ghề như ghế đệm nút, tấm xốp, rèm nhung, tấm bìa.
Em có thể 2 trang 71 SGK Khoa học tự nhiên 7: Đề xuất phương án để chống ô nhiễm tiếng ồn ở tại nhà ở, khu dân cư hoặc lớp học của em.
Trả lời:
+ Xây dựng hàng rào chống ồn được ghép bằng các tấm cách âm để ngăn cách khu dân cư với đường cao tốc và trồng nhiều cây xanh.
+ Treo biển báo “Cấm sử dụng còi” tại những tuyến đường gần bệnh viện, trường học.
+ Hạn chế sử dụng các phương tiện giao thông cá nhân bằng cách tăng cường sử dụng các phương tiện giao thông công cộng.
+ Treo biển “Đi nhẹ nói khẽ” ở bệnh viện.
+ Người lính xe tăng phải đội một chiếc mũ đặc biệt.
Em có thể 3 trang 71 SGK Khoa học tự nhiên 7: Trình bày về sự phản xạ của sóng âm khi gặp mặt chắn và giải thích được một số biện pháp chống ô nhiễm tiếng ồn.
Trả lời:
Âm gặp mặt chắn đều bị phản xạ nhiều hay ít. Biện pháp giảm ô nhiễm tiếng ồn tác động vào nguồn âm, phân tán âm trên đường truyền, ngắn không cho âm truyền tới tai.
