Bài 17 :NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HÒA TỪ SAU NGÀY 2/9/1945 TRƯỚC NGÀY 19/12/1946
I. TÌNH HÌNH NƯỚC TA SAU CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945 1. Khó khăn
* Ngoại xâm và nội phản
- Miền Bắc: 20 vạn quân Trung Hoa dân quốc và tay sai kéo vào.
- Miền Nam: Quân Anh kéo vào giúp Pháp trở lại xâm lược VN.
- Cả nước còn 6 vạn quân Nhật chờ quân Đồng minh vào giải giáp
* Kinh tế : Bị chiến tranh tàn phá nặng nề
+ Nạn đói chưa khắc phục, nạn lụt lớn làm vỡ đê, hạn hán kéo dài, ruộng đất không canh tác được…
+ Tài chính trống rỗng
* Chính trị : Chính quyền cách mạng vừa thành lập, chưa được củng cố, lực lượng vũ trang non yếu.
* Văn hóa: hơn 90 % dân số mù chữ
Đất nước đứng trước tình thế “ngàn cân treo sợi tóc”.
2. Thuận lợi
- Nhân dân tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng đứng đầu là Hồ Chí Minh, quyết tâm bảo vệ chính quyền.
- Phong trào cách mạng thế giới phát triển mạnh, hệ thống xã hội chủ nghĩa đang hình thành
II. BƯỚC ĐẦU XÂY DỰNG CHÍNH QUYỀN CÁCH MẠNG, GIẢI QUYẾT NẠN ĐÓI, NẠN DỐT VÀ KHÓ KHĂN TÀI CHÍNH
1. Xây dựng chính quyền cách mạng a. Chính trị
- 6/1/1946, tiến hành bầu cử Quốc hội trong cả nước
- 2/3/1946, tại kì họp đầu tiên, Quốc hội thông qua danh sách Chính phủ liên hiệp kháng chiến do Chủ tịch Hồ Chí Minh đứng đầu, lập Ban dự thảo Hiến pháp.
- 9/11/1946, ban hành Hiến pháp đầu tiên.
- Các địa phương thuộc Bắc Bộ và Trung Bộ bầu cử hội đồng nhân dân các cấp (tỉnh, huyện, xã).
b. Quân sự
- 9/1945, VN Giải phóng quân đổi thành Vệ quốc đòan 5/1946, Quân đội Quốc gia Việt Nam thành lập.
- Cuối 1945, lực lượng dân quân tự vệ được tăng cường, có mặt khắp nơi trong cả nước.
2. Giải quyết nạn đói
- Trước mắt : phát động phong trào nhường cơm sẻ áo,quyên góp, điều hòa thóc gạo giữa các địa phương.
- Lâu dài : Đẩy mạnh tăng gia sản xuất, giảm tô thuế , tạm cấp ruộng đất . Kết quả : nạn đói được đẩy lùi.
3.Giải quyết nạn dốt:
- Ngày 8/9/1945, HCM kí sắc lệnh thành lập Nha Bình dân học vụ kêu gọi toàn dân đi học
Kết quả: cuối năm 1946, ta đã mở được hơn 7 vạn lớp học, xóa mù chữ cho hơn 2,5 triệu người.
4.Giải quyết khó khăn về tài chính
- Kêu gọi nhân dân đóng góp thông qua tuần lễ vàng,quỹ độc lập Kết quả : quyên góp được 370 kg vàng và 20 triệu bạc
- Ngày 23/11/1946, phát hành tiền VN 5. Đấu tranh chống ngoại xâm và nội phản
a.Trước ngày 28/2/1946: ta chủ trương hòa với quân Trung Hoa dân quốc để tập trung cho cuộc kháng chiến chống Pháp ở Nam Bộ
* Đối với Pháp: Ta tiến hành kháng chiến chống thực dân Pháp trở lại xâm lược ở Nam Bộ.( 23/9/1945-Nam Bộ kháng chiến). Cả nước hướng về MN ủng hộ kháng chiến
* Đối với Trung Hoa dân quốc và bọn phản động ở miền Bắc.
- Chủ trương của Đảng: tạm thời hòa hoãn, tránh xung đột vũ trang với quân Trung Hoa dân quốc để tập trung cho cuộc kháng chiến chống Pháp ở MN.
Biện pháp:
+ Nhân nhượng một số quyền lợi kinh tế, cung cấp một phần lương thực, thực phẩm, nhận tiêu tiền TQ.
+Về chính trị : nhường 70 ghế trong quốc hội, 4 ghế bộ trưởng cho tay sai của Trung Hoa dân quốc.
+ Kiên quyết trừng trị các hành động phản cách mạng.
Tác dụng:
+ Hạn chế thấp nhất các hoạt động chống phá của quân Trung Hoa dân quốc, + Làm thất bại âm mưu lật đổ chính quyền của chúng.
+ Tránh xung đột vũ trang với nhiều kẻ thù cùng một lúc
b. Sau ngày 28/2/1946 : Ta chủ động Hòa với Pháp nhằm đẩy quân Trung Hoa dân quốc ra khỏi nước ta.
- Sau khi chiếm Nam bộ, Pháp thực hiện kế hoạch tiến quân ra Bắc.
- 28/2/1946, Pháp và Trung Hoa Dân quốc ký Hiệp ước Hoa-Pháp. Theo đó, Pháp nhượng một số quyền lợi kinh tế, chính trị cho Trung Hoa Dân quốc, đổi lại Pháp đưa quân ra Bắc giải giáp quân Nhật.
- 3/1946. Đảng quyết định chọn con đường “hòa để tiến” 6/3/1946, ký với Pháp Hiệp định Sơ bộ.
* Nội dung Hiệp định Sơ bộ 6/3/1946
+ Pháp công nhận VN là một quốc gia tự do, có chính phủ riêng, nghị viện riêng, quân đội riêng, tài chính riêng, nằm trong khối liên hiệp Pháp.
+ Ta đồng ý cho 15.000 quân Pháp ra MB thay quân Trung Hoa dân quốc.
+ Hai bên ngừng bắn ở Nam Bộ.
- Sau khi kí Hiệp định sơ bộ, Pháp tăng cường hành động khiêu khích. HCM đã kí bản Tạm ước 14/9/1946 ,tiếp tục nhượng thêm cho Pháp một số quyền lợi về kinh tế, văn hóa để kéo dài thời gian hòa hoãn.
Tác dụng:
- Loại bớt kẻ thù (20 vạn quân Trung Hoa dân quốc và tay sai)
- Tranh thủ thời gian hòa hoãn để củng cố lực lượng chuẩn bị kháng chiến lâu dài.
