Bài 3: Siêng năng, kiên trì Khởi động
Câu hỏi trang 13 sgk Giáo dục công dân lớp 6:
Em hãy cùng các bạn tham gia trò chơi "Ai nhanh hơn"
- Tìm những câu ca dao, tục ngữ nói về siêng năng, kiên trì. Ai tìm được nhanh và nhiều câu đúng hơn sẽ chiến thắng.
- Chia sẻ hiểu biết của em về ý nghĩa của những câu ca dao, tục ngữ đã tìm được.
Trả lời:
- Những câu ca dao, tục ngữ nói về siêng năng, kiên trì:
+ Có công mài sắt, có ngày nên kim.
+ Có chí thì nên.
+ Người có chí thì nên, nhà có nền thì vững.
+ Mưu cao chẳng bằng chí dày.
+ Thua keo này bày keo khác.
+ Hết cơn bĩ cực, đến kì thái lai.
+ Chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo.
+…..
- Chia sẻ hiểu biết của em về ý nghĩa của những câu ca dao, tục ngữ đã tìm được.
Trong cuộc sống có rất nhiều khó khăn, thử thách nhưng nếu chúng ta nổ lực cố gắng, có ý chí quyết tâm thì cuối cùng chúng ta sẽ thành công.
Khám phá
1. Siêng năng, kiêng trì và biểu hiện của siêng năng, kiên trì
* Thế nào là siêng năng kiên trì?
Câu hỏi trang 13 sgk Giáo dục công dân lớp 6:
Em hãy đọc thông tin sau và trả lời câu hỏi
Mạc Đĩnh Chi là vị trạng nguyên nổi tiếng trong lịch sử Việt Nam. Vốn lanh lợi, thông minh ham học nhưng nhà nghèo không được đi học. Mạc Đĩnh Chi thường phải tranh thủ ghe qua các lớp học gần nhà, đứng ngoài cửa nghe thầy giảng. Ban ngày phải đi nhặt củi kiếm sống, tối về cậu lại lo ôn luyện, học bài. Nhà nghèo không có đèn, cậu bắt đom đóm bỏ vào vỏ trứng lấy ánh sáng để học. Không có giấy, cậu dùng lá để tập viết. Nhờ siêng năng, kiên trì, nổ lực vượt qua mọi khó khăn, để học tập, Mạc Đĩnh Chi đã thi đỗ Trạng nguyên – học vị Tiến sĩ cao nhất.
a) Mạc Đĩnh Chi đã nổ lực như thế nào để thi đỗ Trạng nguyên?
Trả lời:
- Để thi đỗ trạng nguyên Mạc Đĩnh Chi đã rất nổ lực học hành:
+ Tranh thủ ghé qua lớp học ở gần nhà, đứng ngoài cửa nghe thầy giảng.
+ Ngày nhặt củi lo kiếm sống, tối về cậu lại lo ôn luyện, học bài, bắt đom đóm bỏ vào vỏ trứng lấy ánh sáng để học, dùng lá để tập viết.
b) Em hiểu thế nào là siêng năng, kiên trì?
Trả lời:
- Em hiểu siêng năng, kiên trì là:
+ Siêng năng là đức tính của con người biểu hiện ở sự cần cù, tự giác, miệt mài, làm việc thường xuyên, đều đặn.
+ Kiên trì là sự quyết tâm làm đến cùng dù khó khăn, gian khổ.
* Biểu hiện của siêng năng, kiên trì
Câu hỏi trang 14 sgk Giáo dục công dân lớp 6:
Em hãy quan sát tranh để trả lời câu hỏi:
a) Xác định các hành vi, việc làm thể hiện sự siêng năng, kiên trì và chưa thể hiện siêng năng, kiên trì trong mỗi bức tranh?
Trả lời:
- Xác định các hành vi, việc làm thể hiện sự siêng năng, kiên trì và chưa thể hiện siêng năng, kiên trì trong mỗi bức tranh:
+ Việc làm thể hiện sự siêng năng, kiên trì: 1, 2, 3 + Chưa thể hiện siêng năng, kiên trì: 4
b) Kể thêm các biểu hiện siêng năng, kiên trì trong học tập, lao động và trong cuộc sống mà em biết?
Trả lời:
- Biểu hiện siêng năng, kiên trì trong học tập, lao động và trong cuộc sống mà em biết:
+ Biểu hiện siêng năng, kiên trì trong học tập: Luôn đi học đúng giờ, làm bài tập đầy đủ trước khi đến lớp, không nản lòng khi gặp bài toán khó...
+ Biểu hiện siêng năng, kiên trì trong lao động và trong cuộc sống: Luôn đi làm đúng giờ, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, tìm cách khắc phục những khó khăn, tháo gỡ những vướng mắc trong công việc, không ỷ lại trông chờ vào người khác…
2. Ý nghĩa của siêng năng, kiên trì
Câu hỏi trang 14 sgk Giáo dục công dân lớp 6:
Em hãy đọc trường hợp dưới đây và cho biết siêng năng, kiên trì của Hoa và Vân đã đem lại kết quả như thế nào?
1. Hoa mới theo bố mẹ chuyển từ quê lên Hà Nội. Thời gian đầu chuyển cấp học và môi trường học mới còn bỡ ngỡ nên Hoa học môn tiếng Anh chưa tốt. Không nản lòng, Hoa đã lên kế hoạch mỗi ngày dành ít nhất 30 phút để học tiếng Anh. Cuối tuần, bạn ra Hồ Gươm mạnh dạn giao tiếp với người nước ngoài. Kiên trì từng ngày, chỉ sau một học kì, trình độ tiếng Anh của Hoa tiến bộ rõ rệt.
Trả lời:
- Em thấy sự siêng năng, kiên trì của Hoa đã đem lại kết quả: trình độ tiếng Anh của Hoa tiến bộ rõ rệt.
2. Vân có cân nặng nhiều hơn so với các bạn cùng trang lứa. Được mọi người góp ý, Vân dạy sớm tập thể dục. Có những hôm trời mùa đông giá lạnh, Vân vẫn không bỏ buổi tập nào. Bên cạnh đó, Vân thực hiện nghiêm túc chế độ ăn uống khoa học như: hạn chế ăn đồ ngọt, ăn ít tinh bột, ăn nhiều rau xanh, hoa quả,… Nhờ siêng năng, kiên trì tập luyện kết hợp với ăn uống khoa học, Vân đã giảm cân và có ngoại hình cân đối.
Trả lời:
- Em thấy sự siêng năng, kiên trì của Vân đã đem lại kết quả: Vân đã giảm cân và có ngoại hình cân đối.
Luyện tập
Câu hỏi trang 15 sgk Giáo dục công dân lớp 6:
Em hãy quan sát tranh và trả lời câu hỏi:
Theo em, bạn trong tranh cần làm gì để có kết quả học tập tốt hơn?
Trả lời:
- Theo em, bạn trong tranh cần giảm bớt thời gian chơi điện tử, kiên trì và chăm chỉ hơn trong học tập để có kết quả học tập tốt hơn.
Bạn Nam đã siêng năng, kiên trì như thế nào để thực hiện được ước mơ của mình?
Trả lời:
- Bạn Nam đã siêng năng, kiên trì tập luyện bóng đá hằng ngày để có sức khỏe, độ dẻo dai và kĩ năng bắt bóng… để thực hiện được ước mơ của mình.
2. Xử lí tình huống:
Câu hỏi trang 16 sgk Giáo dục công dân lớp 6:
1. Năm học này, Hân dự định đăng kí tham gia cuộc thi hùng biện tiếng Anh do trường tổ chức. Nhưng Hân lo lắng vì vốn từ vựng tiếng Anh của mình còn hạn chế nên đắn đo không biết có nên dự thi hay không.
a) Theo em, Hân có nên tham gia cuộc thi không? Tại sao?
Trả lời:
- Theo em, Hân nên tham gia cuộc thi. Tại vì đó là cơ hội để bạn học hỏi và trau dồi thêm những gì mà bạn đang thiếu.
b) Hân cần làm gì để thực hiện được mục tiêu của mình?
Trả lời:
- Hân cần cố gắng, kiên trì, chăm chỉ học từ vựng mỗi ngày.
2. Lớp 6A có phong trào thi đua giải các bài toán khó. Mặc dù là thành viên trong lớp nhưng Hòa thường xuyên bỏ qua, không làm những bài toán khó vì ngại suy nghĩ.
a) Việc làm của Hòa trong tình huống trên thể hiện bạn thiếu đức tính gì?
Trả lời:
- Việc làm của Hòa trong tình huống trên thể hiện bạn thiếu đức tính chăm chỉ và kiên trì.
b) Nếu là bạn của Hòa, em sẽ khuyên bạn điều gì?
Trả lời:
- Nếu là bạn của Hòa em sẽ khuyên bạn nên cố gắng chăm chỉ tham gia, vì qua các phong trào này bạn học hỏi được rất nhiều kinh nghiệm và đặc biệt là trau dồi cho bạn 1 lượng kiến thức khá lớn.
Vận dụng
Câu hỏi trang 16 sgk Giáo dục công dân lớp 6:
1. Em hãy sưu tầm 1 tấm gương về siêng năng, kiên trì và viết bài học rút ra từ tấm gương đó?
Trả lời:
- Tấm gương về siêng năng, kiên trì mà em biết là thầy Nguyễn Ngọc Kí.
- Bài học rút ra từ tấm gương thầy Nguyễn Ngọc Kí là: dù ở bất kể ở tình huống nào, hoàn cảnh khó khăn nào cùng cần phải lạc quan, chăm chỉ, cố gắng thích nghi, kiên trì học tập để trở thành người có ích cho xã hội.
2. Em hãy xây dựng và thực hiện kế hoạch khắc phục những biểu hiện chưa siêng năng, kiên trì của bản thân, sau đó chia sẻ kết quả thực hiện với thấy cô và các bạn?
Trả lời:
Em xây dựng và thực hiện kế hoạch khắc phục những biểu hiện chưa siêng năng, kiên trì của bản thân, sau đó chia sẻ kết quả thực hiện với thấy cô và các bạn.
Biểu hiện chưa siêng năng, kiên trì Kế hoạch khắc phục + Dậy muộn.
+ Lười tập thể dục buổi sáng + Lười làm bài tập về nhà
+ Chưa giúp bố mẹ việc nhà mỗi khi rảnh rỗi….
+ Lập thời gian biểu cho mình: Ví dụ sáng dạy từ mấy giờ, ….
+ Dậy sớm.
+ Kiên trì tập thể dục.
+ Làm bài tập thường xuyên,...
