Tiết 30: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
- Nguyễn Khuyến
Giáo viên :Đồng Thị Thùy
LỚP HỌC TRỰC TUYẾN
TAM NGUYÊN YÊN ĐỔ
THẤT NGÔN BÁT CÚ
ĐƯỜNG LUẬT
I.Tìm hiểu chung 1.Tác giả
- Nguyễn Khuyến (1835 - 1909) - Quê ở xã Yên Đổ, nay thuộc xã Trung Lương, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam.
- Ông là người đỗ đầu 3 kì thi nên có tên là Tam Nguyên Yên Đổ.
- Ông là nhà thơ lớn của dân tộc, là nhà thơ của làng cảnh Việt
Nam.
Nguyễn Khuyến lúc làm quan
Từ đường Nguyễn Khuyến tại xã Trung Lương (Bình Lục)
2.Tác phẩm
a.Xuất xứ: sau khi Nguyễn Khuyến cáo quan về ẩn ở Yên Đổ b.Thể loại:thất ngôn bát cú Đường Luật
c.PTBĐ: TS+MT d.Bố cục:
P1.Câu đầu tiên
=>lời chào bạn tới nhà P2.sáu câu kế tiếp
=>Giãi bày hoàn cảnh P3.câu cuối cùng
=>Tình bạn đậm đà thắm thiết
BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
(Nguyễn Khuyến)
Đã bấy lâu nay, bác tới nhà, Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá, Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có, Bác đến chơi đây, ta với ta!
Thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật:
- Bài thơ có 8 câu, mỗi câu 7 tiếng.
- Phép đối: câu 3 - 4; câu 5 - 6: đối ý, đối thanh…
- Kết cấu: đề - thực - luận - kết - Gieo vần: tiếng thứ 7 các câu
1,2,4,6,8 xa
nhà
gà
hoa.
ta
2.Tác phẩm
a.Xuất xứ: sau khi Nguyễn Khuyến cáo quan về ẩn ở Yên Đổ b.Thể loại:thất ngôn bát cú Đường Luật
c.PTBĐ: TS+MT d.Bố cục:
P1.Câu đầu tiên
=>lời chào bạn tới nhà P2.sáu câu kế tiếp
=>Giãi bày hoàn cảnh P3.câu cuối cùng
=>Tình bạn đậm đà thắm thiết
II.Đọc –hiểu văn bản:
1. Lời chào bạn đến nhà:
“Đã bấy lâu nay, bác tới nhà”
=>Niềm nở, thân mật, kính trọng
2. Giãi bày hoàn cảnh sống nghèo với bạn -Trẻ đi vắng, chợ xa nhà
-Cá, gà, cải, cà, bầu, mướp
=>không dùng được -Trầu không có
3. Lời kết thể hiện cái nhìn thông thái của tác giả -“ta với ta”
=>Tình bạn đậm đà thắm thiết không màn đến vật chất
Qua Đèo Ngang
(Bà Huyện Thanh Quan) Bạn đến chơi nhà
(Nguyễn Khuyến) - Chỉ một mình nhà thơ - Chỉ nhà thơ
- Chỉ bạn của nhà thơ - Dùng để nói về cái ”tôi” riêng
lẻ, thầm kín buồn lặng của chính nhà thơ. Qua đó thể hiện nỗi cô đơn tuyệt đối của nhà thơ trước cảnh vật và cuộc đời.
- Dùng một âm ”ta” để nói về hai người:
nhà thơ và bạn, tác giả đã ca ngợi một tình bạn gắn bó, đậm đà, thắm thiết vượt lên trên tất cả mọi thử thách tầm thường.
Qua đó còn thể hiện niềm vui trọn vẹn của nhà thơ khi có một tình bạn đẹp, có một người bạn tâm đầu ý hợp.
* Giống nhau:
- Cùng hình thức ngữ âm
- Đều dùng để kết thúc bài thơ
* Khác nhau:
So sánh cụm từ “ta với ta” trong bài “Qua đèo ngang” và “Bạn
đến chơi nhà”
Bác đến chơi đây, ta với ta!
Câu thơ kết là sự bùng nổ cả ý và tình, bộc
lộ tình cảm sâu sắc của nhà thơ với bạn, khẳng
định tình bạn đậm đà, thắm thiết, trọn vẹn, trong
sáng, vượt qua mọi thử thách tầm thường.
Nghệ thuật
- Tạo tình huống bất ngờ, thú vị.
- Thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật với bố cục độc đáo; giọng thơ chất phác, hóm hỉnh, hồn nhiên.
- Ngôn ngữ thơ dung dị, tự nhiên mà thấm thía, sâu sắc...
Nội dung:
Bài thơ ca ngợi tình bạn chân thành thắm thiết, đậm đà, mộc mạc và tràn đầy niềm vui dân dã của tác giả.
BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
(Nguyễn Khuyến)
Đã bấy lâu nay, bác tới nhà, Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá, Vườn rộng rào thưa khó đuổi gà.
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có, Bác đến chơi đây, ta với ta!
III.Tổng kết
Bạn đến chơi nhà
(Nguyễn Khuyến)
Câu 1: Cảm xúc vui mừng của nhà thơ khi bạn tới chơi nhà.
6 câu tiếp: Hoàn cảnh đặc biệt, chẳng có gì tiếp đãi bạn của nhà thơ.
Câu kết: Khẳng định tình bạn đậm đà, thắm thiết, vượt lên trên mọi thứ vật chất đời thường.
Nội dung
Nghệ thuật
Tạo tình huống bất ngờ, thú vị.
Thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật, bố cục độc đáo; giọng thơ chất phác, hóm hỉnh, hồn nhiên.
Ngôn ngữ thơ dung dị, tự nhiên mà thấm thía, sâu sắc...
