Bài 10. Quá trình nội sinh và ngoại sinh. Hiện tượng tạo núi
Câu hỏi trang 141 sgk Địa Lí 6: Nhìn vào bản đồ tự nhiên thế giới, ta nhận ra địa hình bề mặt Trái Đất thật là phức tạp. Trên lục địa, có các dãy núi cao từ 5.000 m trở lên, có những cao nguyên rộng lớn, lại có các đồng bằng khá bằng phẳng, có cả những vùng đất thấp hơn cả mực nước đại dương thế giới. Trong lòng đại dương thế giới còn có cả các dãy núi ngầm, vực biển sâu. Do đâu mà địa hình Trái Đất lại phân hoá phức tạp như vậy?
Trả lời:
Địa hình trên Trái Đất phân hóa phức tạp là do tác động kết hợp của nội lực (động đất, vận động tạo núi,…) và ngoại lực (bóc mòn, thổi mòn, bồi tụ, xâm thực,…).
A/ Câu hỏi giữa bài Quá trình nội sinh
Câu hỏi trang 141 sgk Địa Lí 6: Tại sao các quá trình nội sinh lại làm cho bề mặt Trái Đất trở nên gồ ghề?
Trả lời:
Các quá trình nội sinh liên quan tới nguồn năng lượng được sinh ra trong lòng Trái Đất, thể hiện ở quá trình tạo núi. Khi các mảng kiến tạo dịch chuyển sẽ tác làm cho địa hình bề mặt bị nhô lên hình thành các dạng địa hình và làm cho bề mặt Trái Đất trở nên gồ ghề.
Quá trình ngoại sinh
Câu hỏi trang 142 sgk Địa Lí 6: Hãy cho biết quá trình ngoại sinh có gì khác với quá trình nội sinh?
Trả lời:
Nội sinh Ngoại sinh
Khái niệm Là lực sinh ra ở bên trong Trái Đất. Là lực sinh ra từ bên ngoài, trên bề mặt Trái Đất.
Nguyên nhân
Do các nguồn năng lượng sinh ra trong lòng đất như sự phân hủy các chất phóng xạ, năng lượng dịch chuyển mảng,…
Nguồn năng lượng chủ yếu từ bức xạ Mặt Trời.
Tác động Hình thành các dạng địa hình lớn, làm cho bề mặt Trái Đất gồ ghề.
Làm san bằng, hạ thấp địa hình.
Hình thành các dạng địa hình nhỏ.
Hiện tượng tạo núi
Câu hỏi trang 142 sgk Địa Lí 6: Quan sát hình 10.2, hãy trình bày hiện tượng tạo núi là kết quả của các quá trình nội sinh và ngoại sinh.
Trả lời:
- Với sự dịch chuyển và xô đẩy lẫn nhau của các mảng kiến tạo ở bên trong lòng Trái Đất đã khiến cho bề mặt Trái Đất nhô lên thành núi.
- Bên ngoài, ngoại lực phá hủy, bóc mòn đất đá ở núi và vận chuyển đất đá bồi tụ tại những vùng lồi lõm. Từ đó, núi có dốc và sườn núi thoải, mềm mại hơn.
B/ Câu hỏi cuối bài
Câu 1 trang 142 sgk Địa Lí 6: Trong hai hiện tượng sau đây, hiện tượng nào là do quá trình nội sinh, hiện tượng nào là do quá trình ngoại sinh?
- Mưa lớn gây ra đá lở ở miền núi.
- Động đất gây ra đá lở ở miền núi.
Trả lời:
Trong hai quá trình trên:
- Mưa lớn gây ra đá lở ở miền núi -> Qúa trình ngoại sinh.
- Động đất gây ra đá lở ở miền núi -> Qúa trình nội sinh.
Câu 2 trang 142 sgk Địa Lí 6: Các bãi bồi mọc theo sông, suối có nguồn gốc nội sinh hay ngoại sinh? Vì sao?
Trả lời:
Các bãi bồi dọc theo sông, suối có nguồn gốc ngoại sinh vì: Các bãi bồi hình thành do mưa lớn hoặc lũ từ trên thượng nguồn làm nước chảy lớn bào mòn, bóc mòn dọc hai bên bờ sông suối, các vật liệu khác và đẩy đất đá xuống vùng dưới theo dòng chảy.
Khi đến một khu vực nhất định, tốc độ dòng nước yếu khiến cho đất và các vật liệu không bị đẩy trôi nữa thì dần dần tích tụ, lắng đọng trở thành những bãi bồi ven sông, suối hoặc cửa sông, biển.
