Thực hành đọc hiểu - Cô bé bán diêm 1. Chuẩn bị
Câu 1 (trang 16 SGK Ngữ văn 6 tập 2): Xem lại mục Chuẩn bị ở bài Ông lão đánh cá và con cá vàng để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này. Lưu ý: truyện Cô bé bán diêm được An-dec-xen viết theo đặc điểm của truyện cổ tích.
Trả lời:
- Sự việc chính trong truyện Cô bé bán diêm:
+ Hoàn cảnh đáng thương tội nghiệp của em bé bán diêm + Lần quẹt diêm đầu tiên: lò sưởi
+ Lần quẹt diêm thứ hai : bàn ăn và con ngỗng quay + Lần quẹt diêm thứ ba : cây thông noel
+Lần quẹt diêm thứ tư: bà
+Lần quẹt diêm cuối cùng :quẹt hết một bao diêm để níu bà ở lại.
+ Em cùng bà đi về với chúa Trời
- Nhân vật trong truyện: cô bé bán diêm.
+ Hoàn cảnh: Nhà nghèo, mẹ và bà ngoại đều đã mất, cha em thì nghiện rượu, em phải đi bán diêm vào đêm Noel, trong thời tiết rét buốt và lạnh lẽo
+ Ngoại hình, trang phục: Thiếu thốn, không đủ quần áo ấm + Tính cách: Ngoan ngoãn, hiếu thảo, chăm chỉ
- Những chi tiết kì ảo ở chỗ mỗi lần quẹt diêm hiện lên trước mắt em là những khung cảnh kì diệu khác nhau:
+ Lần 1: hiện lò sưởi
+ Lần 2: hiện 1 bàn đầy đồ ăn
+ Lần 3: hiện 1 cây thông noen trang trí lộng lẫy + Lần 4, 5: hiện lên hình ảnh người bà
- Ý nghĩa thông điệp: Thể hiện tình yêu trẻ em, đặc biệt là những em bé bất hạnh, thiếu thốn cả về vật chất và tinh thần.
Câu 2 (trang 17 SGK Ngữ văn 6 tập 2): Đọc trước truyện Cô bé bán diêm, tìm hiểu thêm về nhà văn Han-xơ Crit xti an An déc-xen (Hans Christian Andersen)
Trả lời:
Câu 3 (trang 17 SGK Ngữ văn 6 tập 2): Tham khảo ý kiến sau của nhà văn Nguyễn Tuân về truyện An-đéc-xen: “Một em nhỏ nào đã đọc qua truyện ngắn An-đéc-xen thì trọn đời không khi nào quên và dửng dung với thơ ca, mộng ước, tình thương yêu và lòng công bằng.”
Trả lời:
Nhà văn Nguyễn Tuân đã đưa ra ý kiến rất chính xác về các tác phẩm văn học của nhà văn An – đéc – xen, và giá trị của nó với thiếu nhi.
2. Đọc hiểu Câu hỏi giữa bài
Câu 1 (trang 17 SGK Ngữ văn 6 tập 2): Những chi tiết nào cho biết thời gian và địa điểm em bé xuất hiện?
Trả lời:
Những chi tiết cho thấy thời gian và địa điểm em bé xuất hiện:
- Thời gian vào đêm giao thừa, trời rét mướt, cửa sổ mọi nhà đều sáng rực rỡ ánh đèn và trong phố sực nức mùi ngỗng quay. Chả là đêm giao thừa mà!
- Địa điểm: Góc tường giữa hai ngôi nhà, một cái xây lùi vào.
Câu 2 (trang 18 SGK Ngữ văn 6 tập 2): Hãy chú ý những hình ảnh hiện lên mỗi lần em bé quẹt que diêm trong phần 2.
Trả lời:
Trong phần 2, mỗi lần quẹt diêm, hình ảnh hiện lên trước mắt cô bé: lò sưởi, bàn ăn thịnh soạn, cây thông noen, người bà hiền hậu.
Câu 3 (trang 19 SGK Ngữ văn 6 tập 2): Giấc mơ nào của em bé được thể hiện qua bức tranh này?
Trả lời:
Em bị ước được gặp bà, được sống trong vòng tay yêu thương, che chờ của bà.
Câu 4 (trang 20 SGK Ngữ văn 6 tập 2): Chú ý kết thúc của truyện.
Trả lời:
- Kết thúc truyện là cái chết đang thương của em bé bán diêm.
Câu hỏi cuối bài
Câu 1 (trang 20 SGK Ngữ văn 6 tập 2):
Trả lời:
Thời gian địa điểm diễn ra câu chuyện cho ta biết được cảnh ngộ đáng thương của cô bé:
- Thời gian: vào đêm giao thừa, khi nhà nhà đang sang đèn để cùng nhau tiệc tùng, đón cái tết đầu năm.
- Địa điểm: trong một góc tường, em bé cô đơn ngồi nép thân mình giữa tiết trời rét buốt.
Em bé có cảnh ngộ bất hạnh và đáng thương khi rơi vào khoảnh khắc lẽ ra đang được quay quần bên gia đình ấm cúng thì em lại cô đơn ở nơi lạnh lẽo để bán những bao diêm.
Câu 2 (trang 20 SGK Ngữ văn 6 tập 2):
Trả lời:
Những lần
quẹt diêm Mộng tưởng Hiện thực
1 Lò sưởi bằng sắt có những hình nổi bằng đồng bóng nhoáng
Tuyết phủ kín mặt đất, gió bấc thổi vun vút
2
Xuất hiện tấm rèn bằng vài mầu, trong nhà có bàn ăn dọn sẵn, ga trải bàn trắng tinh, trên bàn
toàn bát địa bằng sứ quý giá và có cả một con ngỗng quay
Xung quang những bức tường dày đặc và lạnh lẽo
3
Hiện ra một cây thông Noen lớn, trang trí lộng lẫy hơn cây mà em đã thấy năm ngoái
qua cửa kính một nhà buôn giàu có.
Chỉ có đầy trời đầy sao
4 Bà em đang mỉm cười với em Không hề có bà, vẫn chỉ có mình em trong gió rét 5
Bà nắm lấy tay em cả hai cùng bay lên cao mãi, chẳng còn đói rét, đau buồn nào đe dọa
họ nữa
Em bé đã
Em là một cô bé hiền lành nhưng cảnh ngộ lại đáng thương. Tuy trong đói rét em không hề oán trách một ai vì đã thờ ơ trước cảnh ngộ của mình. Tâm hồn em thật trong sáng và nhân hậu biết chừng nào.
Câu 3 (trang 20 SGK Ngữ văn 6 tập 2):
Trả lời:
Ý nghĩa: thể hiện sâu sắc tấm lòng nhân ái của nhà văn với những số phận, cảnh đời nghèo khó, bất hạnh, đặc biệt là với trẻ em. Đồng thời nhà văn còn muốn gửi đến một thông điệp tới người đọc mọi thế hệ sau này, một bài học giàu ý nghĩa về tình yêu thương giữa con người với con người trong cuộc sống.
Câu 4 (trang 20 SGK Ngữ văn 6 tập 2):
Trả lời:
Một số chi tiết trong văn bản để chứng tỏ truyện Cô bé bán diêm có đặc điểm của truyện cổ tích:
- Yếu tố kì ảo: 5 lần quẹt diêm.
- Kiểu nhân vật: những người hiền lành.
- Truyện có ý nghĩa khuyên răn,dạy bảo không chỉ chúng ta mà còn nhiều người: sống cần quan sẻ chia.
Câu 5 (trang 20 SGK Ngữ văn 6 tập 2):
Trả lời:
- Cảnh ngộ đau khổ và cái chết của cô bé bán diêm gợi cho em liên tưởng đến những bạn nhỏ bất hạnh ở làng trẻ SOS, hoặc những bạn nhỏ bị bỏ rơi, những bạn nhỏ mồ côi không nơi nương tựa hoặc những bạn nhỏ ở miền núi xa xôi không có điều kiện được học hành và ăn uống.
- Việc tốt mà em có thể làm để giúp đỡ các bạn ấy:
+ Tổ chức thăm hỏi, trao quà cho các bạn nhỏ khó khan
+ Gom góp sách vở sau mỗi năm học và quần áo không sử dụng đến, đồ dùng học tập để tặng cho các bạn khó khăn,…
