Tr¶ lêi
Trong bài văn nghị luận, yếu tố biểu Trong bài văn nghị luận, yếu tố biểu cảm có vai trò gì? Làm thế nào để bài cảm có vai trò gì? Làm thế nào để bài
văn có sức biểu cảm cao?
văn có sức biểu cảm cao?
- Văn nghị luận rất cần yếu tố biểu cảm.
- Yếu tố biểu cảm giúp cho văn nghị luận có hiệu quả thuyết phục lớn hơn, vì nó tác động mạnh mẽ tới tình cảm của người đọc (người nghe).
- Người làm văn phải thật sự có cảm xúc trước những điều mình viết (nói)
- Phải biết diễn tả cảm xúc đó bằng những từ ngữ, những câu văn có sức truyền cảm.
- Cảm xúc cần phải chân thực và không được phá vỡ mạch lạc nghị luận của bài văn.
Tiết :113
4
Đề bài: Sự bổ ớch của những chuyến tham quan, du lịch đối với học sinh.
1. Tìm hiểu đề và tìm ý.
2. Lập dàn ý.
3. Viết bài.
4. Sửa bài.
? Để viết đ ợc bài văn nghị luận hay, chặt chẽ, ư logíc, chúng ta cần trải qua những b ớc nào? ư
1. Tìm hiờ̉u đờ̀:
1. Tìm hiờ̉u đờ̀:
I. Tìm hiờ̉u đờ̀, tìm ý:
I. Tìm hiờ̉u đờ̀, tìm ý:
5
- Thể loại: Nghị luận chứng minh.
- Vấn đề: Sự bổ ích của những chuyến tham quan, …
- Phạm vi dẫn chứng: thực tế.
? Theo em, đề bài ở trên cần làm sáng tỏ vấn
đề gì? Cho ai? Cần làm theo kiểu lập luận
nào?
6
• (a) Những chuyến tham quan, du lịch giỳp ta hiểu biết nhiều hơn và yờu mến hơn vẻ đẹp của thiờn nhiờn, của quờ hương đất nước.
• (b) Những chuyến tham quan, du lịch mang lại cho ta nhiều bài học cú thể chưa cú trong sỏch vở.
• (c) Những chuyến tham quan, du lịch khiến ta hiểu cụ thể hơn, sõu hơn những điều được học trong nhà trường.
• (d) Những chuyến tham quan, du lịch đem đến cho ta thật nhiều niềm vui.
• (e) Những chuyến tham quan, du lịch giỳp ta tăng cường sức khoẻ.
? Để làm sáng tỏ vấn đề trên, cách sắp xếp các luận
điểm theo trình tự d ới đây đã hợp lí ch a? Vì sao?
? H y sắp xếp lại hệ thống luận điểm trên cho ã hợp lí?
c c b b a a d d e e
2. Tìm ý:
2. Tìm ý:
7
Nêu lợi ích của việc đi tham quan.
? Dựa vào phần tìm ý, hãy lập dàn bài cho đề bài trên.
1. Mở bài:
1. Mở bài:
II. Lập dàn bài:
II. Lập dàn bài:
2. Thân bài:
2. Thân bài:
* Về thể chất: những chuyến tham quan, du lịch giúp chúng ta * Về thể chất: những chuyến tham quan, du lịch giúp chúng ta thêm khoẻ mạnh.
thêm khoẻ mạnh.
* Về tình cảm: những chuyến tham quan du lịch giúp chúng * Về tình cảm: những chuyến tham quan du lịch giúp chúng ta: ta:
- Tìm thêm đ ợc thật nhiều niềm vui mới cho bản thân.- Tìm thêm đ ợc thật nhiều niềm vui mới cho bản thân.
- Có thêm tình yêu đối với thiên nhiên, với quê h ơng đất n ớc.- Có thêm tình yêu đối với thiên nhiên, với quê h ơng đất n ớc.
* Về kiến thức: những chuyến tham quan du lịch giúp chúng * Về kiến thức: những chuyến tham quan du lịch giúp chúng ta:ta:
- Hiểu sâu hơn, cụ thể hơn những điều đ ợc học trong tr ờng - Hiểu sâu hơn, cụ thể hơn những điều đ ợc học trong tr ờng lớp qua những điều mắt thấy, tai nghe.
lớp qua những điều mắt thấy, tai nghe.
- Đem lại nhiều bài học còn ch a có trong sách vở của nhà tr - Đem lại nhiều bài học còn ch a có trong sách vở của nhà tr ờng.ờng.
8
1. Mở bài:
1. Mở bài:
II. Lập dàn bài:
II. Lập dàn bài:
2. Thân bài:
2. Thân bài:
* Về thể chất: * Về thể chất:
* Về tình cảm: * Về tình cảm:
* Về kiến thức: * Về kiến thức:
3. Kết bài:
3. Kết bài:
Khẳng định tác dụng của hoạt động Khẳng định tác dụng của hoạt động
tham quan (Tham quan du lịch qủa thật tham quan (Tham quan du lịch qủa thật
là hoạt động bổ ích, mọi ng ời cần tích là hoạt động bổ ích, mọi ng ời cần tích
cực tham gia).
cực tham gia).
Nêu lợi ích của việc đi tham quan.
Nêu lợi ích của việc đi tham quan.
Học sinh viết đoạn văn nghị luận kết hợp yếu tố biểu cảm trình bày các luận điểm trên?
Yªu cÇu:
- Hs Tổ 1 viết luận điểm a - Hs Tổ 2 viết luận điểm b - Hs Tổ 3 viết luận điểm c - Hs Tổ 4 viết luận điểm d
0 1 2 3 4 5 6 7 8 10 9 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 160 170 180
III. Luyện tập đưa yếu tố biểu cảm III. Luyện tập đưa yếu tố biểu cảm
vào bài văn nghị luận.
vào bài văn nghị luận.
Đoạn văn tham khảo Đoạn văn tham khảo
Những chuyến tham quan du lịch giúp chúng ta Những chuyến tham quan du lịch giúp chúng ta hiểu biết nhiều hơn và yêu mến hơn vẻ đẹp của thiên hiểu biết nhiều hơn và yêu mến hơn vẻ đẹp của thiên nhiên, quê hương, đất nước. Có thể nói trên đất nước nhiên, quê hương, đất nước. Có thể nói trên đất nước
ta có nhiều phong cảnh đẹp, nhiều nơi là điểm du ta có nhiều phong cảnh đẹp, nhiều nơi là điểm du
lịch hấp dẫn đối với khách thăm quan trong và ngoài lịch hấp dẫn đối với khách thăm quan trong và ngoài
nước như Vũng Tàu, Đà Lạt, vịnh Hạ Long…
nước như Vũng Tàu, Đà Lạt, vịnh Hạ Long…Có tiếc Có tiếc và buồn một chút khi
và buồn một chút khi chúng em chưa một lần được chúng em chưa một lần được đến những nơi ấy, nhưng mỗi lần được đi thăm quan đến những nơi ấy, nhưng mỗi lần được đi thăm quan
ở Đền Đô (Đình Bảng), chùa Dâu, chùa Bút ở Đền Đô (Đình Bảng), chùa Dâu, chùa Bút
Tháp(Thuận Thành)…hay ở nhiều nơi khác nữa Tháp(Thuận Thành)…hay ở nhiều nơi khác nữa
chúng em vẫn
chúng em vẫn thấy vui sướng,tự hào thấy vui sướng,tự hào và tự nhủ với và tự nhủ với nhau rằng: Đất nước mình ở đâu cũng đẹp.
nhau rằng: Đất nước mình ở đâu cũng đẹp.
11
Đoạn văn a/SGK
? Xác định các yếu tố biểu cảm trong đoạn văn?
Cảm xúc ấy đ ợc biểu hiện ntn trong đoạn văn?
- Niềm vui s ớng, hạnh phúc tràn ngập vì đ ợc đi bộ.ư ư - Cảm xúc ấy đ ợc biểu hiện ởư giọng điệu, ở các từ
ngữ biểu cảm, câu cảm thán.
VD: Biết bao hứng thú, thú vị, vui vẻ, ta hân hoan
biết bao, ta thích thú biết bao, ta ngủ ngon giấc biết bao!
Bài tập 1
- Yếu tố biểu cảm đã đ ợc thể hiện khá rõ trong
đoạn văn qua các từ ngữ và cách x ng hô.
VD: Chắc các bạn vẫn ch a quên, không ai trong chúng ta kìm nổi một tiếng reo, tôi để ý thấy, rạng rỡ dần lên , niềm sung s ớng ấy ...
-> Tuy nhiên vẫn có thể gia tăng yếu tố
biểu cảm trong từng câu, từng đoạn thêm
phong phú.
13
Đoạn văn b/SGK
? Xác định luận điểm trong đoạn văn trên? Đoạn văn ấy nằm ở vị trí nào trong bài văn?
- Luận điểm: Những chuyến tham quan, du lịch đem
đến cho ta thật nhiều niềm vui. Đoạn văn nằm ở phần thân bài của bài văn (luận điểm 2).
? Nếu phải viết đoạn văn cho luận điểm ấy, em cần bày tỏ tình cảm gì?
- Cảm xúc tr ớc khi đi, trong khi đi, sau khi về (hồi hộp, náo nức chờ đợi, ngạc nhiên, thích thú, cảm động, hài lòng, nuối tiếc...) nh ng cảm xúc phải chân thật.
? Vậy viết đoạn văn trên đã biểu hiện đúng, đủ những tình cảm ch a? Có cần thiết tăng c ờng yếu tố biểu cảm
cho đoạn văn nữa không?
Bài tập 2
Đoạn văn tham khảo:
? Có thể thay đổi một số câu văn để đoạn văn có thêm sức truyền cảm không? Viết lại đoạn văn cho hợp lí hơn?
Không chỉ tăng c ờng sức mạnh tâm hồn.
Bạn còn nhớ cái lần cả lớp mình cùng đến thăm Vịnh Hạ Long không? Hôm ấy, có ai trong chúng ta lại kìm nổi một tiếng reo, khi sau một chặng đ ờng dài, … Nỗi buồn kia, diệu kì thay, đ tan đi ã hẳn nh có một phép màu. Làm sao có đ ợc niềm sung s ớng ấy khi chúng ta suốt năm chỉ quẩn
quanh trong căn nhà, nơi góc phố hay trên con đ ờng mòn quen thuộc?
Bài tập 2
15
Bài tập 2: Viết đoạn văn có sử dụng yếu tố biểu cảm.
• Đoạn văn tham khảo.
Không chỉ tăng cường sức mạnh thể chất, những chuyến tham quan, du lịch còn đem lại cho ta niềm vui
sướng trong tâm hồn (1). Chắc các bạn vẫn chưa quên lần cả lớp đến tham quan vịnh Hạ Long(2). Hôm ấy không ai trong chúng ta kìm nổi một tiếng reo, khi sau một chặng đường dài , chợt thấy trải ra trước mắt cả một cảnh trời biển, núi non mênh mông, kì thú(3) Tôi nhớ hôm trước bạn Lệ Quyên còn đang âu sầu vì bị cô giáo phê bình(4).
Tôi để ý thấy Lệ Quyên lúc đầu vẫn lặng lẽ, nhưng nét
mặt bạn cứ rạng rỡ dần lên trước cảnh nước biếc non
xanh(5). Nỗi buồn kia đã tan đi hẳn, như có một phép
màu(6). Niềm sung sướng ấy không thể có khi chúng ta
suốt năm chỉ quanh quẩn trong căn nhà, nơi góc phố hay
trên con đường mòn quen thuộc(7).
16
Hướng dẫn về nhà làm bài tập 3:
• Xác định thể loại: chứng minh
• Xác định nội dung: Tình cảm của các nhà thơ đối với thiên nhiên, đất nước.
• Giới hạn kiến thức: Bài cảnh khuya của Hồ Chí Minh, Khi con tu hú của Tố Hữu, Quê hương của Tế Hanh…và các bài thơ khác mà mình thích.
• Tìm luận điểm sắp xếp hệ thống các luận điểm,luận cứ.
• Lập dàn ý, vận dụng đưa các yếu tố biểu cảm vào đoạn văn mình có cảm xúc. Tránh lan man dễ sa vào kiểu bài văn
biểu cảm.
Đề bài: Chứng minh rằng nhiều bài thơ em đã học như: “Cảnh
khuya”của Hồ Chí Minh, Khi con tu hú của Tố Hữu, “Quê hương” của Tế Hanh…đều biểu hiện rõ tình cảm thiết tha của các nhà thơ đối với thiên nhiên đất nước.
17
1) Viết lại đoạn văn (phần 2b trang 109) vào vở bài tập.
2) Đọc đoạn văn tham khảo (SGK, trang 108) bài đọc thêm (SGK, trang 109).
3) Viết một đoạn văn có sử dụng yếu tố biểu cảm theo yêu cầu của bài tập 3 (tự chọn bài thơ mà mình yêu thích).
4) Ôn tập tốt để giờ sau kiểm tra một tiết môn Văn.
