Bài 17: Hô hấp ở động vật
Câu hỏi trang 71 SGK Sinh học 11: Đánh dấu X vào ☐ cho câu trả lời đúng về hô hấp ở động vật
☐ A. Hô hấp là quá trình tiếp nhận O2 và CO2 của cơ thể từ môi trường sống và giải phóng ra năng lượng.
☐ B. Hô hấp là tập hợp những quá trình, trong đó cơ thể lấy O2 từ bên ngoài vào để ôxi hoá các chất trong tế bào và giải phóng năng lượng cho các hoạt động sống đồng thời thải CO2 ra bên ngoài.
☐ C. Hô hấp là quá trình tế bào sử dụng các chất khí như O2, CO2 để tạo ra năng lượng cho các hoạt động sống.
☐ D. Hô hấp là quá trình trao đổi khí giữa cơ thể và môi trường, đảm bảo cho cơ thể có đầy đủ O2 và CO2 cung cấp cho các quá trình ôxi hoá các chất trong tế bào.
Lời giải:
- Đáp án đúng B. Hô hấp là tập hợp những quá trình, trong đó cơ thể lấy O2 từ bên ngoài vào để ôxi hoá các chất trong tế bào và giải phóng năng lượng cho các hoạt động sống đồng thời thải CO2 ra bên ngoài.
- Các đáp án còn lại sai vì trong quá trình hô hấp cơ thể tiếp nhận O2 từ môi trường vào cơ thể đồng thời thải CO2 từ cơ thể ra bên ngoài môi trường.
Câu hỏi trang 72 SGK Sinh học 11: Quan sát hình 17.1 và 17.2 hãy mô tả quá trình trao đổi khí ở giun đất và côn trùng.
Lời giải:
Giun đất: trao đổi khí qua bề mặt cơ thể: O2 khuếch tán qua da, vào máu rồi đến tế bào.
CO2 từ tế bào, vào máu, qua da, tới môi trường ngoài.
Côn trùng: các khí O2 đi vào lỗ thở (phân bố ở 2 bên thành bụng), qua các ống khí lớn và ống khí nhỏ đến tế bào. CO2 từ tế bào, đến ống khí nhỏ, ống khí lớn, qua lỗ thở tới môi trường ngoài.
Câu hỏi trang 73 SGK Sinh học 11: Đối chiếu với 4 đặc điểm của bề mặt trao đổi khí, hãy lí giải tại sao trao đổi khí của mang cá xương đạt hiệu quả cao (tham khảo thêm hình 17.3 và 17.4).
Lời giải:
- Mang cá có nhiều cung mang, mỗi cung mang có các phiến mang → tăng diện tích trao đổi khí
- Dòng nước chảy theo 1 chiều và gần như liên tục qua mang ngược chiều với dòng máu chảy trong mang → tạo sự lưu thông khí, tạo sự chênh lệch nồng độ khí O2 và CO2 để các khí dễ dàng trao đổi.
Câu hỏi trang 74 SGK Sinh học 11:
- Đối chiếu với 4 đặc điểm của bề mặt trao đổi khí, hãy lí giải tại sao phổi là cơ quan trao đổi khí hiệu quả?
- Bảng 17 dưới đây cho thấy tỉ lệ phần trăm thể tích khí O2 và CO2 trong không khí khi hít vào và thở ra ở người. Giải thích tại sao có sự khác nhau về tỉ lệ các loại khí trong không khí hít vào và thở ra.
Lời giải:
- Phổi có nhiều phế nang làm tăng diện tích bề mặt trao đổi khí.
- Lượng O2 hít vào cao hơn lượng O2 thở ra vì một phần O2 đã được khuếch tán vào máu.
Lượng CO2 hít vào thấp hơn lượng CO2 thở ra vì lượng CO2 có trong máu đã khuếch tán vào phế nang.
Bài 1 trang 75 SGK Sinh học 11: Hãy liệt kê các hình thức hô hấp của động vật ở nước và ở cạn.
Lời giải:
ĐV ở nước: hô hấp bằng mang, qua bề mặt cơ thể.
ĐV ở cạn: hô hấp qua bề mặt cơ thể, hệ thống ống khí và bằng phổi.
Bài 2 trang 75 SGK Sinh học 11: Sự trao đổi khí với môi trường xung quanh ở động vật đơn bào và động vật đa bào có tổ chức thấp (ví dụ thuỷ tức) được thực hiện như thế nào?
Lời giải:
ĐV đơn bào: trao đổi khí qua màng tế bào.
ĐV đa bào bậc thấp: trao đổi khí qua bề mặt cơ thể.
Sự trao đổi khí được thực hiện do chênh lệch về nồng độ khí giữa cơ thể sinh vật và môi trường.
Bài 3 trang 75 SGK Sinh học 11: Nếu bắt giun đất để lên mặt đất khô ráo, giun sẽ nhanh bị chết. Tại sao
Lời giải:
Để giun đất lên bề mặt khô ráo da giun sẽ bị khô lại, khí O2 và CO2 sẽ không thể khuếch tán qua bề mặt da nên giun không hô hấp được và sẽ nhanh bị chết.
Bài 4 trang 75 SGK Sinh học 11: Sự trao đổi khí với môi trường xung quanh ở côn trùng, cá, lưỡng cư, bò sát, chim và thú được thực hiện như thế nào?
Lời giải:
Sự trao đổi khí với môi trường xung quanh:
- Cá: hô hấp nhờ mang
- Côn trùng: hô hấp nhờ hệ thống ống khí
- Lưỡng cư: hô hấp nhờ phổi và qua bề mặt cơ thể - Bò sát: Hô hấp nhờ phổi
- Chim: hô hấp nhờ phổi và hệ thống túi khí
Bài 5 trang 76 SGK Sinh học 11: Cơ quan hô hấp của nhóm động vật nào dưới đây trao đổi khí hiệu quả nhất? Trả lời bằng cách đánh dấu X vào ☐ cho ý trả lời đúng:
☐ A. phổi của động vật có vú.
☐ B. phổi và da của ếch nhái
☐ C. phổi của bò sát.
☐ D. da của giun đất.
Lời giải:
Đáp án đúng: A. phổi của động vật có vú.
Bài 6 trang 76 SGK Sinh học 11: Tại sao bề mặt trao đổi khí của chim, thú phát triển hơn của lưỡng cư và bò sát?
Lời giải:
Chim: có hệ thống các túi khí, thú có hệ thống phế nang nhiều.
Chim và thú có bề mặt trao đổi khí phát triển hơn lưỡng cư và bò sát vì chúng là động vật hằng nhiệt, mức độ hoạt động cơ thể cao hơn nên cần năng lượng nhiều hơn, nhu cầu trao đổi khí lớn hơn.
