CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHƯƠNG
HOÀN THIỆN QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VÉ HOẠT ĐỒNG TỔNG KẾT NHIỆM KỲ CỦA HỘI DÓNG NHÂN DÂN
ThS. Hoàng Thị Lan*
* Vụ Công tác đại biểu, Văn phòng Quốc hội
Thông tin bài X iết:
Từ khóa: Tông kêt nhiệm kỳ hoạt động, Hội đồng nhân dân.
Lịch sử bài viết:
Nhận bài : 27/12/2020 Biên tập : 05/01/2021 Duyệt bài : 06/01/2021 Article Infomation:
Keywords: Evaluation of performance, the People’s Council.
Article History’:
Received : 27 Dec. 2020 Edited : 05 Jan. 2021 Approved : 06 Jan. 2021
Tóm tắt:
Thời gian kết thúc hoạt động của Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2016 - 2021 đang đên gân. Việc đánh giá kết quà hoạt động của Hội đông nhân dân trong nhiệm kỳ này và đông thời đề ra phưong hướng, giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Hội đồng nhân dân nhiệm kỳ tới là cân thiêt. Trong phạm vi bài viết này, tác giã phân tích, đánh giá các quy định của pháp luật về tông kết hoạt động của Hội đồng nhân dân trong nhiệm kỳ và đưa ra một số kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật về vấn đề này.
Abstract:
It is the coming time to end the performance of the People's Councils at all levels for the term 2016-2021. It is necessary to evaluate the performances of the People’s Council this term and as well as provide recommendations for solutions to improve the performances of the People's Council next term. In the scope of this article, the author provides analysis and evaluation of the legal regulations on performances of the People’s Council during the term and gives some recommendations to improve the law on this concerning matter.
Các cơ quan dân cử không chỉ đánh giá hoạt động thường niên, mà còn đánh giá kết quả hoạt động của cả nhiệm kỳ. Hiện nay, Hội đồng nhân dân (HĐND) các cấp đang triển khai hoạt động này nhưng gặp phải những vướng mắc từ cách hiểu; đây là hoạt động nội bộ, xuất phát từ nhu cầu chủ động của HĐND hay là việc HĐND thực hiện nhiệm vụ theo yêu cầu của ủy ban thường vụ Quốc hội (UBTVQH) khi đặt trong mối quan hệ giữa UBTVQH với HĐND các cấp.
1. Kỳ họp cuối nhiệm kỳ của HĐND các cấp Điều 13 Nghị quyết số 301 - NQ/
UBTVQH ngày 25/6/1996 của UBTVQH
M NGHIÊN CỨU !---
LẬP PHÁPSố 01 (425) - T1 /2021
về Quy chế hoạt động của HĐND quy định:
“Ấỹ họp cuối nhiệm kỳ được triệu tập chậm nhất là sáu mươi ngày trước ngày bầu cử đại biểu HĐND khóa mới. Tại kỳ họp này, ngoài những nội dung của kỳ họp thường lệ, HĐND, Thường trực HĐND và ủy ban nhân dân (UBND) cùng cấp, ở cấp xã thì HĐND, Chù tịch HĐND, ủy ban nhân dân bảo cáo kiêm điếm nhiệm kỳ hoạt động của mình". Nội dung này được Luật Tổ chức HĐND và UBND năm 2003 ké thừa. Cụ thể, khoản 1 Điều 60 Luật quy định: Tại kỳ họp cuối nhiệm kỳ, HĐND xem xét, thảo luận báo cáo công tác cả nhiệm kỳ của HĐND, Thường trực HĐND, ủy ban nhân
CHÍNH QUYÊN ĐỊA PHƯƠNG
dân, các Ban của HĐND, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân cùng cấp.
Ngày 2/4/2005, UBTVQH khóa XI ban hành Nghị quyết số 753/2005/
UBTVQH11 về Quy chế hoạt động của HĐND. Điều 15 Nghị quyết quy định: “Ẩỹ họp cuối nhiệm kỳ được tiến hành chậm nhất là ba mươi ngày trước ngày bầu cử đại biểu HĐND khóa mới. Tại kỳ họp này, ngoài những nội dung của kỳ họp thường lệ, HĐND, Thường trực HĐND, các Ban của HĐND, UBND, Tòa án nhân dân và Viện kiêm sát nhân dân cùng cấp báo cáo kiểm diêm nhiệm kỳ hoạt động của mình
Trên cơ sở các quy định của pháp luật, trước thời điểm kết thúc nhiệm kỳ 2011 - 2016, HĐND các cấp đã tổ chức kỳ họp cuối nhiệm kỳ để xem xét báo cáo của các cơ quan cùng cấp, đồng thời khen thưởng các cơ quan, tổ chức, cá nhân có thành tích xuất sắc trong hoạt động của HĐND nhiệm kỳ đó1. Các quy định và trình tự, thủ tục được tổ chức như kỳ họp thường lệ và có nội dung tổng kết, đánh giá kết quả hoạt động một nhiệm kỳ của các cơ quan của HĐND.
1. Hồng Nhung, Kỳ họp thứ mười lăm (cuối nhiệm kỳ 2011 - 2016), HĐND tinh khóa VIII, Trang thông tin điện tử Đại biểu nhân dân tỉnh Bình Phước, tại http://dbndbinhphuoc.gov. vn/index.php?language=vi&nv=news&op=- Tin-hoat-dong/Ky-hop-thu-muoi-lam-cuoi-nhiem-ky-2011-2016-HDND-tinh-khoa-VIII-440, truy cập ngày 27/12/2020; Tổng kết hoạt động cùa HĐND tinh nhiệm kỳ 2011 - 2016, Trang thông tin điện tử Hội đông nhân dân tỉnh Lâm Đồng, tại: https://lamdong.gov.vn/sites/dbnd/hdnd/tintuc/SitePages/tong-ket-hoat-dong-cua-hdnd- tinh-nhiem-ky-2011-201 ó.aspx, truy cập ngày 27/12/2020.
Tuy nhiên, từ năm 2015, quy định về kỳ họp cuối nhiệm kỳ đã được chuyến từ luật tổ chức sang luật giám sát. Vì vậy, Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 không còn quy định về kỳ họp cuối nhiệm kỳ của HĐND; thay vào đó, Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND năm 2015 (Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND) quy định về vấn đề này.
Có lẽ xuất phát từ nhận thức việc xem xét báo cáo tại kỳ họp cuối nhiệm kỳ là hoạt động để thực hiện chức năng giám sát của HĐND đối với các chủ thể chịu sự giám sát của HĐND nên Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND quy định, tại kỳ họp cuối nhiệm kỳ, HĐND xem xét báo cáo công tác nhiệm kỳ của Thường trực HĐND, Ban của HĐND, ủy ban nhân dân, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân cùng cấp (điểm b khoản 2 Điều 59).
Trong thời gian tới, trên cơ sở quy định của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND, HĐND các cấp nhiệm kỳ 2016 - 2021 cần tổ chức kỳ họp cuối nhiệm kỳ thực hiện nhiệm vụ này. Tuy nhiên, các quy định hiện hành về kỳ họp cuối nhiệm kỳ của HĐND còn một số điểm chưa được làm rõ sau đây:
Thứ nhất, mặc dù Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND có đề cập đến kỳ họp cuối nhiệm kỳ, nhưng do Luật Tổ chức chính quyền địa phương không đề cập đến kỳ họp cuối nhiệm kỳ nên thời gian tổ chức kỳ họp cuối nhiệm kỳ không được xác định. Thời hạn tổ chức kỳ họp cuối nhiệm kỳ không được đặt ra chậm nhất là 60 ngày hay 30 ngày trước ngày bầu cử (như quy định tại Nghị quyết số 301 - NQ/UBTVQH, Nghị quyết số 753/2005/UBTVQH11).
Thứ hai, quy trình tổ chức không được xác định là một kỳ họp thường lệ của HĐND (nếu là kỳ họp thường lệ thì
---ỵ NGHIÊN cịru — fl
Số 01(425) - T1/2021 \_LẬP PHÁP 3«!
CHÍNH QUYẾN ĐỊA PHƯƠNG
2 năm 2016 để đánh giá tình hình tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương nhiệm kỳ 2011 - 2016 và phổ biến, quán triệt triên khai thực hiện các văn bản pháp luật liên quan đến HĐND và UBND như Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND, Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND cho nhiệm kỳ 2016 - 2021.
Với mục đích tổng kết tình hình tổ chức và hoạt động của HĐND các cấp nhiệm kỳ 2016 - 2021, đề ra phương hướng, nhiệm vụ và những giải pháp tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND, ngày 18/11/2020, UBTVQH đã ban hành Hướng dẫn số 624/HD - UBTVQH14.
Theo đó, sau khi kết thúc kỳ họp cuối năm 2020, Thường trực HĐND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương căn cứ vào tình hình thực tế của địa phương quyết định việc tổng kết tổ chức và hoạt động của HĐND các cấp tại địa phương mình, về hình thức tổng kết có thể thông qua báo cáo hoặc tổ chức hội nghị. Do ảnh hưởng khách quan vì dịch bệnh Covid-19, UBTVQH không phối hợp với Chính phủ tổ chức Hội nghị toàn quốc về hoạt động của HĐND nhiệm kỳ 2016 - 2021 như thường lệ.
Với cách quy định tại Hướng dẫn số 624, cùng với yêu cầu tổng kết vào thời điểm sắp kết thúc nhiệm kỳ 2016 - 2021 nên có sự nhầm lẫn về việc liệu đây có phải là một văn bản của UBTVQH hướng dẫn chi tiết kỳ họp cuối nhiệm kỳ 2016 - 2021 của HĐND mà các văn bản pháp luật đang bỏ ngỏ như đã nêu. Nếu vậy, hoạt động tổng kết theo Hướng dẫn số 624 có thê thay thế việc xem xét các báo cáo kiểm điếm tại kỳ họp cuối nhiệm kỳ được quy định tại Điều 59 Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND?
PQ NGHIÊN CƯU ,---
Cfc LẬP PHÁPSố 01(425) -T1/2021
3, Nhận xét, kiến nghị
Trên cơ sở phân tích về kỳ họp cuối nhiệm kỳ của HĐND và Hội nghị toàn quốc về hoạt động của HĐND, chúng tôi có các kiến nghị sau đây:
Thứ nhất, đối với hoạt động tổng kết được thực hiện tại kỳ họp cuối nhiệm kỳ:
Đây là hoạt động xuất phát từ nhu cầu tự thân của HĐND giống như các cơ quan, tổ chức khác để tổng kết hoạt động của các cơ quan của HĐND và các cơ quan chịu sự giám sát của HĐND (Thường trực HĐND, các Ban của HĐND, UBND, Viện kiểm sát Nhân dân, Tòa án Nhân dân...) và được tiến hành theo trình tự thủ tục pháp lý diễn ra tại kỳ họp Hội đồng nhân dân. Vì vậy, cần xem xét sửa đổi Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 theo hướng bô sung quy định về kỳ họp cuối nhiệm kỳ để thống nhất với Điều 59 Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND. Trong đó cần xác định thời gian và tính chất của kỳ họp.
Thứ hai, đối với Hội nghị toàn quốc về hoạt động của HĐND:
UBTVQH cần xem xét tổ chức đánh giá hiệu quả của việc tổ chức các Hội nghị toàn quốc về hoạt động của HĐND từ năm 1993 đến nay. Nếu đây là hoạt động cần thiết, UBTVQH cần ban hành nghị quyết bổ sung thẩm quyền tổ chức Hội nghị toàn quốc về hoạt động của HĐND như Nghị quyết số 26/2004/NQ - UBTVQH trước kia hoặc ban hành một văn bản hướng dẫn việc UBTVQH đánh giá hoạt động của HĐND.
Trong đó, bên cạnh yêu cầu gửi báo cáo hàng năm thì UBTVQH có thể lựa chọn thời điểm để xem xét kết quả hoạt động của HĐND các cấp thông qua hình thức tổ chức Hội nghị hoặc thông qua báo cáo ■
