2.1.2.2. Các bước tiến hành:
- Các bước thu nhận, xử lý và bảo quản mảnh ghép
+ Nguồn cho: Là những BN bị chấn thương buộc phải cắt cụt chân hoặc người cho chết não tại bệnh viện Việt Đức, đảm bảo các tiêu chuẩn lấy mảnh ghép sau:
. Có đầy đủ hồ sơ thủ tục pháp lý tuân theo “ Luật Hiến, Lấy, Ghép Mô, Bộ Phận Cơ Thể Người và Hiến, Lấy Xác” của nước CHXHCN Việt Nam (2007) [211].
. BN và người nhà đồng thuận cho thu nhận mảnh ghép.
. Mảnh ghép được lấy từ BN khỏe mạnh, tuổi dưới 40, không mắc bệnh mạn tính, đã được sàng lọc về lâm sàng theo tiêu chuẩn của Hiệp Hội Ngân Hàng Mô Châu Á – Thái Bình Dương hoặc từ người cho chết não.
. Các xét nghiệm HIV, HbsAg, HCV âm tính.
. Mảnh ghép không dập nát, đảm bảo sự nguyên vẹn về mặt giải phẫu.
. Mảnh ghép được lấy từ chi thể cắt rời khỏi cơ thể dưới 10 tiếng hoặc lấy từ cơ thể của người cho chết não ngay sau khi lấy tạng trong phòng mổ.
+ Thu nhận mảnh ghép
. Mảnh ghép là gân bánh chè có nút xương ở 2 đầu, được lấy ra từ chi thể cắt rời đủ các điều kiện như trên và được đựng trong túi vô trùng 2 lớp.
. Vận chuyển nhanh về labô xử lý mô trong vòng 12h đối với gân lấy từ người cho chết não, còn trường hợp gân lấy từ chi thể cắt cụt thì bảo quản mô đã lấy ở nhiệt độ từ 0oC đến -8oC (ngăn đá tủ lạnh), chuyển về Labô trong vòng 24h sau khi hoàn thiện các thủ tục pháp y.
+ Xử lý và bảo quản mảnh ghép
. Lấy bệnh phẩm cấy vi khuẩn bằng tăm bông: Dùng 2 tăm bông vô trùng (tăm bông 1 và 2) để lấy bệnh phẩm bằng cách quệt lên 2/3 diện mô, chú ý những vùng nghi ngờ:
→ Tăm bông 1 được cấy lên môi trường thạch máu ở 3 vùng, vùng nguyên thủy và các vùng thứ phát, theo dõi trong vòng 7 ngày và đọc kết quả bởi cán bộ của labô (đã được đào tạo về vi sinh vật).
→ Tăm bông 2 được bảo quản trong điều kiện vô trùng ở - 850C cùng với mô đã được xử lý để đem đi chiếu xạ.
. Cắt lọc xử lý mảnh ghép: Lấy bỏ hết các thành phần mô liên kết như cơ, cân, mạc, … chỉ để lại nút xương và gân trong môi trường nước ấm (để tan hết mỡ).
. Ngâm mảnh ghép đã xử lý trong dung dịch kháng sinh trong vòng 1h (là dung dịch hỗn hợp của Gentamycin và Streptomycin với nồng độ được pha là 100 ml nước muối sinh lý thì pha 1g Streptomycin và 160 mg Gentamycin)
. Rửa lại mảnh ghép bằng nước muối sinh lý lạnh vô trùng để làm sạch dung dịch kháng sinh. Đối với hai đầu xương của mảnh ghép thì rửa bằng máy siêu âm.
. Đóng gói mảnh ghép trong túi vô trùng 3 lớp (1 lớp túi vải, 2 lớp túi nilon trong đó lớp nilon đảm bảo không bị biến tính và thải độc dưới tác động của tia Gamma) và bảo quản lạnh ở độ lạnh sâu -85oC.
. Chiếu xạ túi đựng mảnh ghép cùng với tăm bông 2 với liều 25kGy theo tiêu chuẩn của Hiệp hội Ngân Hàng Mô Châu Á - Thái Bình Dương (đảm bảo nguy cơ nhiễm khuẩn nhỏ hơn 1/1.000.000 nhưng vẫn không phá hủy mô được chiếu xạ), trong quá trình chiếu xạ, mô vẫn được đảm bảo ở nhiệt độ lạnh sâu -85oC bằng đá CO2.
. Cấy vi khuẩn lần 2 bằng tăm bông 2. Quy trình cấy như lần 1 nhưng người đọc là bác sỹ chuyên khoa Vi khuẩn học. Nếu âm tính, mô sẽ được bảo quản ở độ lạnh sâu -85oC (đảm bảo bảo quản được mảnh ghép 5 năm để chờ ghép).
. Các thông tin thu thập và đánh giá sau xử lý: Thời gian bảo quản mảnh ghép cho đến khi được sử dụng cho BN hoặc đem đi đo sức bền [127],[125].
- Nghiên cứu đo sức bền của mảnh ghép
+ Mục tiêu của nghiên cứu: Đo lực làm đứt mảnh ghép gân bánh chè đồng loại có đường kính khác nhau với lực kéo tăng dần và tốc độ kéo khác nhau bằng máy đo MTS – 809 Axial/Torsional Test System (809.10A/T Material Testing System) của Mỹ tại phòng thí nghiệm sức bền vật liệu, bộ môn Cơ học Vật liệu và Kết cấu, Viện Cơ khí, trường ĐH Bách Khoa Hà Nội. Đây là loại máy đo hiện đại nhất tại Việt Nam cho đến thời điểm hiện tại.
+ Các thí nghiệm được tiến hành riêng rẽ, lần lượt và được ghi lại trên máy tính và từ đó tính ra lực làm đứt trung bình và khả năng giãn dài trung bình tương ứng với mỗi loại đường kính mảnh ghép. Để kết quả đo được chính xác và tránh sai số, chúng tôi mời hai nhà khoa học có kinh nghiệm nhất về mặt vật liệu là PGS - TS Trưởng Bộ môn và TS Trưởng phòng thí nghiệm vật liệu này trực tiếp vận hành máy và đo đạc.
. Các chỉ tiêu nghiên cứu cần thu thập:
Nơi thu nhận mảnh ghép: Phòng mổ hay tại khoa Giải phẫu bệnh.
Kích thước mảnh ghép bảo quản và đem đo: Tổng chiều dài, kích thước hai đầu xương, chiều dài phần gân.
Thời gian thu nhận mảnh ghép tính từ khi lấy đến khi chuyển về Labô bảo quản và thời gian từ Labo bảo quản đến nơi đo [127],[125].
Lực làm đứt trung bình và khả năng giãn dài trung bình tương ứng với mỗi loại đường kính mảnh ghép
+ Các bước tiến hành:
. Bước 1: 20 mảnh ghép gân bánh chè được rã đông từ -850C về âm 25oC trong thời gian khoảng 12h. Sau đó lại tiếp tục rã đông từ -250C về 0oC trong thời gian khoảng 6 giờ.
. Bước 2: Mảnh ghép sẽ được chuyển từ Labô bảo quản đến trường ĐH Bách khoa Hà Nội để đo sức bền bằng bình vận chuyển mô chuyên dụng, đảm bảo nhiệt độ trong bình luôn là 0oC – 4oC (bảo quản lạnh, khô). Sau đó, mảnh ghép được đưa ra khỏi bình vận chuyển trong điều kiện nhiệt độ phòng khoảng 25 oC, được lấy ra khỏi túi bảo quản và bắt đầu nghiên cứu trên thực nghiệm.
Ảnh 2.1: Gân xương bánh chè được lấy ra khỏi túi bảo quản (một đầu là