Những thay đổi quan điểm về thẩm mỹ nụ cười của người Việt Nam

1.6.3. Những thay đổi quan điểm về thẩm mỹ nụ cười của người Việt Nam

Khoảng trước những năm 90, người Việt rất ưa chuộng những nụ cười có răng khểnh. Thậm chí, hình thành nên trào lưu thẩm mỹ để có răng khểnh.

Nhưng khoảng 10 năm trở lại đây, quan điểm có một hàm răng đều đặn đã áp đảo trào lưu này. Có thể giải thích điều này bằng những nhược điểm của răng khểnh: khó vệ sinh, dễ đọng thức ăn, sai lệch khớp cắn,…

Hình 1.35. Xu hướng mới trong vẻ đẹp nụ cười: hàm răng đều đặn ¹⁰² Với quan điểm từ thời phong kiến, người Việt trước đây luôn cho rằng khuôn miệng khi cười chúm chím, e ấp mới được xem là nét đẹp đặc trưng của con gái Á Đông.

Trăng rằm mười sáu trăng nghiêng Thương ai chúm chím cười duyên một mình.

(ca dao) Đàn ông miệng rộng thì sang,

Đàn bà miệng rộng tan hoang cửa nhà.

(ca dao)

Thế nên, phụ nữ trước kia đều cố uốn mình theo khuôn miệng đặc trưng này, khi cười cũng chỉ chúm chím, tủm tỉm để giữ gìn “nhan sắc” và “giá trị”

của mình. ¹⁰² Nhưng hiện nay, với quan niệm cởi mở, bình đẳng hơn với người phụ nữ thì người có miệng rộng lại được đánh giá là tràn đầy sức sống và cuốn hút. Nói cách khách, người có độ rộng nụ cười lớn mới là đẹp.

Má lúm đồng tiền được coi là một yếu tố quan trọng trong thẩm mỹ nụ cười không chỉ của người Việt Nam mà nhiều nơi trên thế giới, để tạo nên vẻ duyên dáng, đáng yêu cho nụ cười.

Hình 1.36: Má lúm đồng tiền được ưa chuộng trong thẩm mỹ nụ cười ¹⁰³ Tóm lại, ở giai đoạn hiện nay, các tiêu chí về thẩm mỹ nụ cười của người Việt Nam ta cũng tương đồng với các quan điểm thẩm mỹ chung của thế giới:

trắng, sạch, đều đặn, cân đối,…

Hình 1.37. Vẻ đẹp nụ cười hiện đại Việt Nam – Hoa hậu Việt Nam¹⁰⁴

1.6.4. Khái niệm Visagism – quan điểm mới trong thẩm mỹ con người.

Visagism là một khái niệm để chỉ việc tạo ra một hình ảnh con người vừa có tính thẩm mỹ chung, vừa mang dấu ấn cá nhân.

Khái niệm này được tạo ra vào năm 1936 bởi nghệ sĩ trang điểm người Pháp Fernand Aubry. Đây là một ứng dụng của tâm lý học nhân trắc (morpho-psychology). Khái niệm này bắt nguồn từ mối liên hệ giữa các định luật trong hội họa với các chuyên ngành như tâm lý học, sinh học thần kinh, nhân chủng học và xã hội học. Visagism liên quan đến việc tạo ra những hình ảnh miêu tả cảm quan về nhân dạng của mỗi người, cho phép xác định những nét tiêu biểu về tính cách mà họ muốn thể hiện ra ngoài. Ông xác định Visagism như một tác phẩm nghệ thuật và một chuyên gia visagism như một nhà điêu khắc khuôn mặt con người. Sau này, Phillip Hallawell đã nghiên cứu và phát triển Visagism trở thành một khái niệm về thẩm mỹ khuôn mặt thường được ứng dụng trong các ngành chăm sóc sắc đẹp như: trang điểm, làm tóc, phẫu thuật tạo hình,…¹⁰⁵ Không có một công thức làm đẹp chung vì mỗi người là duy nhất và mang những đặc điểm khuôn mặt lẫn tính cách khác nhau. Vì vậy, Visagism có nhiệm vụ tạo ra một khuôn mặt đẹp, hài hòa giữa yếu tố thẩm mỹ và tính cách riêng của từng cá nhân.

Vào khoảng gần một thập kỷ gần đây, khái niệm Visagism đã được ứng dụng rất nhiều trong nha khoa, đặc biệt là trong “thiết kế nụ cười” để chọn thiết kế phục hình, chỉnh hình phù hợp với đặc điểm tâm lý, cảm xúc, cá tính của bệnh nhân cũng như cảm giác hài hòa cho những người tiếp xúc.

Visagism trong nha khoa ¹⁰⁵

Trong khuôn miệng, răng cửa giữa hàm trên có vị trí nổi bật, là một thành phần quan trọng của biểu cảm không lời. Răng cửa bên thì lại liên quan đến khía cạnh trí tuệ và cảm xúc của tính cách, trong khi răng nanh thể hiện sự kiên định, khát khao và năng động. Đôi môi cũng diễn đạt những thông tin quan trọng thông qua hình dáng, kích thước, độ dày và bề rộng của nụ cười.

Hình dạng của các răng trước được xác định bởi vùng phản chiếu ánh sáng trực tiếp ra phía trước, giữa các gờ phản xạ ánh sáng phía gần, phía xa, phía cổ răng và cạnh cắn, hay còn gọi là vùng tối Pincus. Có 4 hình dạng răng

cơ bản: chữ nhật, tam giác, bầu dục và hình vuông, với một vài biến thể. Các đường dọc, ngang, xéo, thẳng và cong tương tác theo vô số kiểu để tạo nên sự đa dạng trong hình dáng răng tự nhiên. Những đường nét này tiềm ẩn sức mạnh biểu đạt và ý nghĩa cảm xúc riêng:

 Đường thẳng dọc tượng trưng cho sức mạnh, nội lực và sự nam tính.

 Đường thẳng ngang thể hiện sự cân bằng, bị động và thanh bình. Chúng cũng có thể tượng trưng cho một rào cản.

 Đường xéo thể hiện sự năng động, sự dịch chuyển và niềm vui.

 Đường cong thể hiện sự chuyển tiếp dần giữa hai mặt phẳng (ngang và dọc) và tượng trưng cho sự dịu dàng, thanh nhã, nữ tính và gợi cảm

Khi đánh giá các răng trước hàm trên, một số đường tham chiếu cũng nên được cân nhắc, chẳng hạn như đường nối các điềm cao nhất của viền nướu, nối điểm tiếp xúc của các răng cửa, các đỉnh gai nướu và mặt phẳng rìa cắn. Những đường này cũng là những “biểu tượng căn bản sẽ gợi lên những cảm giác khác nhau cho người xem. Bác sĩ lâm sàng cũng cần hiểu được những thông điệp cảm xúc đằng sau mỗi thiết kế.

Hình 1.38. Một số đường tham chiếu đánh giá các răng trước hàm trên ¹⁰⁵