Vật lý 7: Ứng dụng định luật truyền thẳng của áng sáng

(1)

KIỂM TRA BÀI CŨ

1. Hãy phát biểu nội dung của định luật truyền thẳng của ánh sáng ?

Trong môi trường trong suốt và đồng tính, ánh sáng truyền đi theo đường thẳng.

(2)

KIỂM TRA BÀI CŨ

2.Có mấy loại chùm sáng?

a) Chùm sáng song song (hình a) gồm các tia sáng song song trên đường truyền của chúng.

b) Chùm sáng hội tụ (hình b) gồm các tia sáng giao nhau trên đường truyền của chúng.

c) Chùm sáng phân kỳ (hình c) gồm các tia sáng loe rộng ra trên đường truyền của chúng.

Hình a Hình b Hình c

(3)

Ban ngày trời nắng, không có mây, ta nhìn thấy bóng của một cột in rõ nét trên mặt đất.

Khi có một đám mây mỏng che khuất Mặt Trời thì bóng đó bị nhoè đi. Vì sao có sự biến đổi đó?

Mặt Đất

(4)

Tiết 3-Bài 3: ỨNG DỤNG ĐỊNH LUẬT TRUYỀN THẲNG CỦA ÁNH SÁNG

I. Bóng tối – Bóng nửa tối : 1-Thí nghiệm 1:

Bố trí thí nghiệm như hình 3.1.

Hãy quan sát vùng sáng, vùng tối trên màn

(5)

Hình 3.1

Vùng tối

C1: Hãy chỉ ra trên màn chắn vùng sáng, vùng tối. Giải thích vì sao các vùng các vùng đó lại tối hoặc sáng?

Vùng sáng

Vùng sáng có màu trắng: vì nó nhận được ánh sáng từ bóng đèn pin truyền tới.

Có vùng tối trên màn chắn vì ánh sáng từ ngọn đèn chiếu tới màn chắn đã bị miếng bìa chắn lại.

(6)

Nhận Xét

Trên màn chắn đặt phía sau vật cản có một vùng không nhận được ánh sáng từ………..tới gọi là bóng tối

nguồn sáng truyền

(7)

Trên màn chắn đặt phía sau vật cản có một vùng không nhận được ánh sáng từ nguồn sáng truyền tới gọi là bóng tối

(8)

Hình 3.2

1

2

3 I. Bóng tối – Bóng nửa tối :

Thí nghiệm 1:

Thí nghiệm 2:

Bố trí thí nghiệm như hình 3.1.

Hãy quan sát 3 vùng khác nhau trên màn C2: hãy chỉ ra trên

màn chắn vùng nào là bóng tối, vùng nào được chiếu sáng đầy đủ. Nhận xét độ sáng của vùng còn lại so với 2 vùng trên và giải

thích vì sao có sự khác nhau đó

Vùng bóng tối

Vùng bóng nửa tối

-> Vì vùng này chỉ nhận một phần ánh sáng từ ngọn đèn điện truyền tới.

Vùng được chiếu sáng đầy đủ

(9)

I. Bóng tối – Bóng nửa tối : Thí nghiệm 1:

Trên màn chắn đặt phía sau vật cản có một vùng không nhận được ánh sáng từ nguồn sáng truyền tới gọi là bóng tối

Thí nghiệm 2:

* Nhận xét:

Trên màn chắn đặt phía sau vật cản có vùng chỉ nhận được ánh sáng từ

………... tới gọi là bóng nửa tối một phần của nguồn sáng truyền

3 - Kết luận:

- Bóng tối nằm ở phía sau vật cản không nhận được ánh sáng từ nguồn sáng truyền tới .

- Bóng nửa tối nằm ở phía sau vật cản chỉ nhận được ánh sáng từ một phần của nguồn sáng truyền tới .

(10)

Đây là những hiện tượng tự nhiên gì?

Nhật thực

Nguyệt thực

(11)

I. Bóng tối – Bóng nửa tối : II. Nhật thực-Nguyệt thực :

Em hãy nêu Quỹ đạo Mặt Trời,Mặt Trăng và Trái Đất ?

(12)

(13)

I. Bóng tối – Bóng nửa tối : II. Nhật thực-Nguyệt thực : 1.Nhật thực

(14)

Hiện tượng nhật thực

Nhật thực toàn phần

Nhật thực một phần

(15)

Nhật thực xảy ra vào ban ngày

Khi đó Mặt Trời, Mặt Trăng,Trái Đất cùng nằm trên một đường thẳng.

Mặt Trời bị Mặt Trăng che khuất.

Vùng tối (hay bóng nửa tối) trên Trái Đất cho ta thấy hiện tượng Nhật thực toàn phần (hoặc 1 phần)

(16)

C3: Giải thích vì sao đứng ở nơi có nhật thực toàn phần ta lại không nhìn thấy Mặt Trời và thấy trời tối lại?

 Trả lời: Vì lúc này ta đang đứng trong vùng bóng tối của Mặt Trăng, ánh sáng từ Mặt Trời chiếu tới khu vực có nhật thực toàn phần đã bị Mặt Trăng che khuất hoàn toàn, tại đó ta thấy trời tối lại.

(17)

Nhật thực toàn phần Nhật thực một phần

Khi đứng ở vị trị bóng tối hay bóng nửa tối ta mới quan sát được hiện tượng

Nhật thực toàn phần.Vì sao em khẳng định như

vậy?

 Đứng ở chỗ bóng tối. Vì đứng ở vị trí bóng tối ta không nhìn thấy Mặt Trời ta gọi là có Nhật thực toàn phần.

Khi nào mới quan sát được hiện tượng Nhật

thực một phần ?

 Khi đứng ở chỗ bóng nửa tối ta nhìn thấy một phần mặt trời ta gọi là có nhật thực 1 phần.

(18)

2.Nguyệt thực:

(19)

Ở vùng bóng tối này xảy ra hiện tượng Nguyệt Thực

Các hình dạng của Mặt Trăng khi diễn ra Nguyệt thực

(20)

3 2

A 1

C4: Hãy chỉ ra trên hình, Mặt Trăng ở vị trí nào thì người đứng ở điểm A trên Trái Đất thấy trăng sáng, thấy có Nguyệt thực?

Mặt trăng ở vị trí 2 và 3 thì người đứng ở điểm A sẽ thấy trăng sáng.

 Mặt trăng ở vị trí 1 thì thấy người đứng ở điểm A

sẽ thấy Nguyệt thực.

(21)

2.Nguyệt thực:

Nguyệt thực xảy ra ban đêm.

Khi đó, Mặt Trời,Trái Đất, Mặt Trăng cùng nằm trên một đường thẳng.

Mặt Trăng bị trái đất che khuất không được mặt trời chiếu sáng.

(22)

III. Vận dụng:

C5: Ở thí nghiệm 2, di chuyển miếng bìa từ từ lại gần màn chắn.

Quan sát xem bóng tối và bóng nửa tối thay đổi như thế nào?

Hình 3.2

 Trả lời: Bóng tối và bóng nửa tối thu bị hẹp dần lại. Khi tấm bìa gần màn chắn thì bóng nửa tối biến mất, chỉ còn bóng tối.

(23)

III. Vận dụng:

C6: Ban đêm khi dùng một quyển vở che kín một bóng đèn dây tóc đang sáng, trên bàn sẽ tối, có khi không thể đọc sách được. Nhưng nếu dùng quyển vở che đèn ống thì ta vẫn đọc được. Giải thích vì sao lại có sự khác nhau đó?



Trả lời: Vì kích thước nguồn sáng của đèn ống lớn, nên khi ta che thì ánh sáng từ đèn vẫn còn tạo ra ít nhất là bóng nửa tối, nên ta vẫn đọc sách được. Còn đèn dây tóc có kích thước nguồn sáng nhỏ, không tạo ra bóng nửa tối được mà chỉ tạo ra bóng tối nên ta không thể đọc sách được.

(24)