ĨẤI CHÍNH-NGÁN HÀNG-BẢO HIỂM
CÁC NHÂN TỐ
ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHAT LƯỢNG
THÔNG TIN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI cổ PHAN
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
• LÝ NGUYỀN NGỌC THẢO - HOÀNGTHỊ NGA
TÓM TẮT:
Xác địnhvà đolường mức độ ảnh hưông của các nhân tổ’ đến chất lượng thông tin báocáo tàichính(BCTC)tạicác ngân hàngthương mại cổphầnThành phôzHồ Chí Minh lầ vânđề cần thiết. Kếtquả nghiêncứu cho thây: Trình độnhânviên kế toán, môi trường phấp lý,quytrình kế toán, mức độcong bố thông tin, ứng dụngcông nghệ thông tincóảnhhưởng cùng chiềuđến chất lượngthông lin BCTC. Từ kết quả nghiên cứu, tác giả đề xuâ't một số giải pháp có tác động trực tiếp đến việc nângcaochát tượng thông tinBCTC tại cácngânhàng thươngmại cổ phần Thànhphố Eồ Chí Minh.
Từ khóa: Thông tin kếtoán, Báo cáotài chính, ngânhàng thương mại cổphần.
1. Đặt vânđề
Mục tiêuchính củaBCTClà cung cấp thôngtin tài chính chát lượng của thực thểkinh tếđến các đôi tượng sử dụng thộng tin, đây là nguồn thông tin hữu íchcho việc raquyếtđịnhkinhtế của các đôi tượng sử dụng thông tin này (FASB, 1999;
IASB,2008).Cung cấp thông tin BCTC chất lượng cao rấtquan trọngbởi sẽ ảnh hưởng tích cực đến cácnhà cungcấp vôn và các bên liên quan khác trong việc đưara các quyếtđịnh đầu tư, tín dụng và phân bổ nguồn lực trong tổ chức nhằm đạt được cáchiệu quả kinh tế (IASB.2006;IASB.2008).
Trongbôicảnhnền kinh tế Thànhphố HồChí Minh - đầu tàu kinh tế của vùng kinh tếtrọng điểm phía Nam và cả nước hội nhập kinh tếthế giới, áp lực cạnh tranh gia tăng. Các hoạt động thương mại quốc tếdiễn ra ngày càng nhiều từ đótrực tiếp,hay gián tiếptạo cho các ngânhàng thương mại cổ phẩn Việt Nam nhiều cơ hội nhưng cũng như thách thức, khó khăn trong quá trình hoạt động. Trong bôicảnh đó. một BCTC chât lượng càng trở nên quan trọng và cần thiết cho việc ra quyết địnhkinhtế của cácđôi tượng sửdụng thôngtin.
SỐ27-Tháng 11/2020 365
TẠP CHÍ CÔNG ĨHM
2. Cơ sở lý thuyết,mô hìnhvà phương pháp nghiên cứu
2.1. Cơ sởlý thuyết và mô hình đề xuất Dựa trên khuôn mẫu khái niệm về các thuộc tínhchát lượngthôngtin BCTC được banhànhbôi IASBvà FASB, cácnhànghiên cứutheo hướng cơ bản đã đưa ra những khái niệm đa dạng về chát lượng thông tin báo cáo tài chính. Theo Jonas và Blanchet (2000), chất lượng thể hiện ở việc BCTC cung câpđầyđủ và rõ ràng cácthôngtin tài chính, và mục đíchcung câpthông tin không hướngđến việc gây nhầm lẫn hoặc thay đổi quyết định của người sử dụng. Tang & ctg (2008)cho thấy chất lượngthôngtin BCTC làkhả năngmà BCTC cung câp một cách trungthực và thựctế những thông tin liên quan đến hiệuquả hoạt độngvà tình hìnhtài chínhcủa mộtthựcthể.
Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin BCTC tại cácngân hàng thương mại cổ phần Thành phố Hồ Chí Minh nhưsau:
- Trình độnhân viênkếtoán: Theo PhạmQuốc Thuần (2016), trình độ nhân lựclà một nhân tố quan trọng tác động đếnchất lượng BCTC vì họ là những người trựctiếp tham gia vào công táckế toán tại đơnvị, nên nếu trình độnhân viênkế toán không đáp ứng yêu cầu sê làm chất ỉượng BCTC của đơn vị xâu đi.Bên cạnh kiến thứcchuyênmôn, số'năm kinh nghiêm làm việc trong lĩnh vực kế toán tài chính, tinhthần hamhọchỏi và cầutiến, có trìnhđộ sử dụngcôngnghệ thông tin cũng góp phần thúc đẩy quátrình hoàn thiện và pháttriển hệ thống BCTC. đáp ứng nhucầungày càng cao của người sử dụng thồngtin hay việc giám sát, điều hành của cơquanchủ quản. Như vậy, các nhân viên kế toán chuyên nghiệp, có năng lực sẽ giúp nâng cao chấtlượng BCTC tại đơn vị.
Gid thiếtHỉ: Trình độ nhân viên kế toán ảnh hưởng cùng chiều đếnchất lượng thông tin BCTC.
- Môi trườngpháp lý: Môi trường pháp lý có tác động mạnhmê đến hệ thống kế toán vàBCTC tại cácquốc gia. Doupnik and Salter (1992) đã nghiên cứu tác độngcủa hệ thống pháp luật trên sự phát triển của hệ thống kế toán tại các quốc gia khác nhauvà đưa ra giả thuyết,sựkhác biệt vềhệ thống phấpluậtcủacác nước khác nhau có thể giảithích
sự khác biệt trong sự phát triển của hệ thôngkế toán. Các nhân tố chủ yêu của môi trường pháplý tác động đếnhệ thống kếtoán bao gồm: Hệthống pháp luật; vai trò của Nhà nước và tổ chức nghề nghiệp: và pháp luật về thuế. Kết quảcho thây sự kiểm soát từphía Nhà nước và cấc tổ chức tài chính có tác động thuận chiều tớichấtlượng thông tin kế toán.
Giả thiết H2: Môi trường pháp lý ảnh hưởng cùngchiều đến chất lượng thông tin BCTC.
- Quy trình kế toán: Theo Jonas, G. J., &
Blanchet, J. (2000) BCTC khôngchỉ là sản phẩm cuối cùng,đâylà một quy trình bao gồm cácthành phầnnhư các giao dịchvà sự kiện của công ty. lựa chọn chính sách kế toán, ápdụng chính sách kế toán, ước tính và đánh giá liên quan, công bỏzvề các giao dịch,sự kiện, chính sách, ướctính vàphán đoán, từ đó, châ't lượng BCTC của công ty cuối cùng phụ thuộcvàochấtlượng của từng phầncủa quytrình này.
Giả thiếtH3: Quytrình kế toán ảnh hưởng cùng chiều đến châtlượng thông tinbáo cáo tài chính.
- Mức độ công bồ" thông tin: Míchelon, G.
(2011)dựa trên lý thuyếthợp pháp đã chứng minh danh tiếng của công ty là yếu tố quyếtđịnh đến việc công bô' thông tỉn, và danhtiếng công ty ảnh hưỏng đếnchấtlượngthôngtin BCTCmà côngty đó cung câp. Các công tycó hiệu quầ tài chính tốt có khả năng công bố thông tin nhiều hơn nhằm truyềnđạt tính hợp pháp trong hoạt độngcủa họ cho các bên liên quan thôngqua các BCTC hay báocáo thường niên từ đó khẳng địnhdanhtiếng của họ.
Giả thiêt H4: Mứcđộ công bố thông tin anh hưởng cùng chiều đến chất lượng thông tin báocáo tời chính.
- ứng dụng công nghệ thông tin: Muda, I. và cộng sự (2017) chothấy sự phát triển trongcông nghệ thông tin kếtoán trong mộttổ chức có tác động tích cực trong việc xử lýdữ liệu từ hệ thống thủ công sang hệ thống máy tính và sựxuấthiện của phẩnmềm kế toán sẽ giúptạo BCTCdễ dàng hơn và có chấtlượng caohơn.
Giả thiếtH5: ứng dụngcôngnghệ thông tin anh hưởng cùngchiều đến chấtlượng thôngtin BCTC.
3ỐÓ SỐ 27 - Tháng 11/2020
TÃI CHÍNH-NGÂN HÀNG’BẢO HIỂM
2.2. Phương phápvà đữlìệu nghiên cứu Nghiên cứu được tiến hành qua 2 giai đoạn chính: (1) Nghiêncứu định tính nhằm xác định mô hìnhnghiêncứu chính thứcvà xây dựng thang đo nghiên cứu chính thức cho các nhântốvềTrình độ nhân viên kế toán, môi trường pháp lý,quy trình kế toán, mức độ công bô' thông tin, ứng dụng công nghệ thông tin và chất lượng thông tin BCTCtại cácngânhàngthươngmại cổphầnThànhphố Hồ Chí Minh; (2)Nghiên cứu định lượng nhằm thu thập,phân tíchdữ liệu khảo sát, và kiểm định các giả thiết của mô hình.
Phương phápchọn mẫu: Mầu được chọn theo phương pháp ngẫu nhiên. Theo Tabachnick &
Ficiell (2007) khidùng hồi quy bội, kíchthước mẫu n nênđược tính bằngcông thức sau: n> 50+8p=50 + 8x5 — 90 (p:số lượng biến độclập), số mẫuđược chọn trong bài nghiên cứulà 157mẫulà phù hợp.
3. Kết quả nghiêncứu
Sau khi kiểm định độ tin cậycủa các thang đo
của các biến độc lập và biến phụ thuộc.Tác giả đánh giá mức độ phù hợp của mô hình hồi quy tuyến tính như sau (Bảng 1, Bảng 2).
Bảng 1 chothấy,giá trị hệ số R2 hiệu chỉnh = 0.661 > 0.5, do vậy, đâylàmô hình thíchhợp để sử dụng đánh giá mối quan hệ giữa biến phụ thuộc và cácbiến độc lập. Ngoàira, giá trị hệ số R2 hiệu chỉnh là 0.661. nghĩalà mô hình hồi quy tuyếntính đã xây dựngphù hợp với dữ liệu 66.1%.
Căn cứ vàoBảng 2. phương trình hồi qui tuyến tính bội các nhân tố về Trình độ nhân viên kế toán, môi trường pháplý,quytrìnhkếtoán, mức độ công bố thông tin. ứng dụng công nghệ thông tin ảnh hưởng đếnchấtlượng thông tin BCTCtại các ngân hàngthương mại cổ phần Thành phốHồ Chí Minh vói các hệ sốchuẩn hóa nhưsau:
Y = 0.372X1+ 0.326X2 + 0.4X3 + 0.304X4 + 0.38X5
Kết luận: Mục đíchcủa nghiên cứu này là xác định và đo lường mức độ tác động các nhân tố
Bảng 1. Đánh giá mức độ phù hợp của mô hình hồi qui tuyến tính đa biến
Mô hlnh HệeỐR HệsốR2 Hệ số R2 hiệu Chĩnh
i_____ 1 -728a .689 .661 !
Sai số chuẩn của ước lượng
.1962
Nguồn: Tính toántừphầmmềmSPSS
Coefficients8
Bảng 2. Bảng kết quả các trọng số hồi quy
Mô hlnh
Hì SỐ chưa chuẩn hóa Hệ Số chuăn nỏa
tstat Sig.
________ J
Thống kê đa cộng tuyến
E eta Sai SỐchuẩn Beta Hệ số
Tolerance Hệ SỐVIF
(Constant) -607 .214 -2.837 .005
X1 230 .023 .372 10.210 .000 .940 1.063
1 X2 .331 .038 .326 8.749 .000 .899 1.112
I
X3 262 .024 .400 10.867 .000 .920 1.087
X4 .186 .023 .304 8.174 .000 .905 1.105
X5 .211 .021 .380 10.281 .000 .913 1.095
Nguồn: Tinh toán từ phầmmềmSPSS
SỐ27-Tháng 11/2020 3Ó7
TẠP CHÍ CÕNG THƯƠNG
Trình độ nhân viên kế toán, môi trường pháp lý, quy trìnhkế toán, mức độcông bô'thông tin, ứng dụng công nghệthông tinđếnchấtlượng thông tin BCTC tại các ngân hàng thương mại cổ phần Thành phô' Hồ Chí Minh.
Kết quả nghiên cứuđã chỉ ra5 nhântố có ảnh hưởng đếnchấtlượngthông tin BCTCtại các ngân hàng thương mại cổ phần Thành phố Hồ Chí Minh vớì mức độ tácđộng theo thứtự từcao đến thấp như sau: Quy trình kế toán, ứng dụngcông nghệ thông tin, trình độ nhân viênkế toán, môi trường pháp lý, mức độcông bô'thông tin.
4. Kiến nghị
Tácgiả đề xuất mộtsô' các kiến nghi về ảnh hưởng của các nhân tô' đếnchất lượng thông tin BCTC tại các ngân hàng thương mại cổ phần Thành phố HồChíMinh.
Để đảm bảo nâng cao chất lượng thông tin BCTC tại các ngân hàng thương mại cổ phần
Thành phô'Hồ Chí Minh, các nhà quản ỉý cần hoàn thiệncácquytrìnhkê'toán và nângcao tính hữu hiệucủa hệthống kiểm soát nhằm pháthiện kịp thời các sai sót,các rủi rocó thể xảyra trong quy trình công táckê'toán tại đơn vị. Nhân viên kê' toán phải được đào tạo, huấn luyện để khai thác hệ thống thông tin kế toán tốiưu và hiểurỗ lợi ích có được từ hệ thống thông tin kế toán, nâng cao việc ứng dụng công nghệthôngtin trong kê' toán.
Ngân hàng cần đầutư cho một hệ thống thông tin kê' toán hiệu quả gồm nhiều nộidung, trong đó, baogồm việc nângcao hiệu quả từphương pháp, quytrình, phầnmềm, cách thức tổ chức cung cấp thông tin, cách thức nhập liệu đầu vào,... Tăng cường công bô' thôngtin đảm bảo tínhđầy đủ, kịp thời, công khaivà minh bạch của thông tincông bô' và nhằm đảm bảo cung cấp thông tin BCTC chấtlượng cho các đốitượng sử dụng■
TÀI LIỆUTHAM KHẢO:
1. Doupnik & Salter, s. B., T.s. (1992). The relationship between legal systems and accounting practices: A classification exercise.Advancesin International Accounting, 5(1), 3-22.
2. Jonas, G. J., &Blanchet,J. (2000). Assessing qualityof financialreporting.Accountinghorizons,14(3), 353-3Ố3.
3. Michelon, G. (2011). Sustainability disclosure and reputation: A comparative study. Corporate Reputation Review, 14(2), 79-96.
4. Muda, 1. (2017). The effect ofsupervisoryboardcross-membership and supervisory board members' expertise tothe disclosure of supervisory board’sreport: Empirical evidence from Indonesia. European Research Studies Journal, XX(3A),702-716.
5. Romney, M, B. & Steinhart, p. J. (2012). Accounting InformationSystems. GlobalEdition (Twelfth Edition).
England:PearsonEducationLimited.
6. Phạm Quốc Thuần, LaXuân Đào (2016) “Chất lượngthông tin báo cáo tàichính- Tác động của cắc nhântố bên ngoài:Phân tích nghiêncứu tình huốngtạiViệtNam ”. Tạp chí Phát triển khoa họcvà công nghệ, 19( I). 61 -70.
7. Tabachnick, B. G., Fidell, L.s„ & Ullman, J. B. (2007). Usingmultivariate statistics (Vol. 5).Boston, MA:
Pearson.
Ngày nhận bài: 28/10/2020
Ngày phản biện đánh giá và sửachữa: 6/11/2020 Ngàychấp nhận đãngbài: 16/11/2020
368 Số27-Tháng 11/2020
TÀI CHÍNH -NGÂN HẰNG -BÃO HIỂM
Thông ùn tác gìả:
1. ThS. LÝ NGUYỄN NGỌC THẢO
TrườngCao đẳng Công Thương TP. Hồ Chí Minh 2. ThS, HOÀNG THỊ NGA
Trường Cao đẳng Công Thương TP. Hồ Chí Minh
FACTORS AFFECTING THE QUALITY op FINANCIAL STATEMENT OF JOINT STOCK
COMMERCIAL BANKS LOCATED IN HO CHI MINH CITY
• Master. LY NGUYEN NGOCTHAO
• Master HOANG THI NGA
Ho Chi Minh CityIndustry and Trade Collge
ABSTRACT:
Determining and measuring the impact of different factors on the quality of financial statements ofjoi Itstockcommercial banks located inHo Chi Minh City is an essential topic.This research’s findings show that the competency of accountant, legal environment, accounting processes, information disclosure, information technology applications have positive impactson the quality of financial statements. Basedon the research’sresults, some solutions are proposed to improvethe q aalityof financial statements of joint stock commercial banks located in HoChi Minh City.
Keywords: Accounting information, financial statements, joint stock commercial banks.
So27-Tháng 11/2020 369
