•
Ăn uống để sống và làm việc, đồng thời cũng để có chất bổ dưỡng nuôi cơ thể khỏe mạnh phát triển tốt.
Trong quá trình ăn uống, chúng ta
không thể tùy tiện vì thế chúng ta
cần phải hiểu rõ: “Cơ Sở Của Sự Ăn
Uống Hợp Lý”
BÀI 15: CƠ SỞ CỦA SỰ ĂN UỐNG HỢP LÝ
Nh v y, chúng ta r t c n ư ậ ấ ầ ch t dinh d ng đ nuôi ấ ưỡ ể c th . L ng th c, th c ơ ể ươ ự ự ph m chính là ngu n cung ẩ ồ c p ch t dinh d ng. ấ ấ ưỡ
Hãy nêu nh n xét c a các ậ ủ em v hình nh.ề ả
I.VAI TRÒ CỦA CÁC CHẤT DINH DƯỠNG
Nêu tên các ch t dinh d ng c n thi t cho c th con ấ ưỡ ầ ế ơ ể ng i ?ườ
G m 5 ch t :đ m, béo, đ ng b t, khoáng, vitamin. Ngoài ồ ấ ạ ườ ộ ra còn có ch t x và n c .ấ ơ ươ
1.CHẤT ĐẠM : a. Ngu n cung c p:ồ ấ
Hãy nêu tên các lo i th c ph m cung c p ch t đ m t đ ng ạ ự ẩ ấ ấ ạ ừ ộ v t ?ậ
Th t, Cá, H i S n, Tr ng, S a.ị ả ả ứ ữ
Các em hãy cho biết đạm thực vật có trong thực phẩm nào ?
Các lo i đ u, h t.ạ ậ ạ
b. Chức năng dinh dưỡng:
Nêu ch c n ng dinh d ng c a ch t đ m ?ứ ă ưỡ ủ ấ ạ
Giúp c th phát tri n t t v m t th ch t và trí tu .ơ ể ể ố ề ặ ể ấ ệ C u t o l i và tái t o l i các t bào.ấ ạ ạ ạ ạ ế
T ng kh n ng đ kháng và cung c p n ng l ng ă ả ă ề ấ ă ượ cho c thơ ể
Hãy nêu một số sản phẩm cung cấp chất đạm ?
Cá kho, th t gà chiên, tôm rim, ị đ u ph rámậ ụ , th t lu c,ị ộ sò n ng.ướ
2. CHẤT ĐƯỜNG BỘT:
a. Ngu n cung c p:ồ ấ
Ch t đ ng: k o, mía….ấ ườ ẹ
Chất bột:các loại đậu, chuối, gạo, ngô, khoai, sắn.
b. Chức năng dinh dưỡng:
- Cung c p n ng l ng.ấ ă ượ
- Chuy n hóa các ch t dinh d ng khác.ể ấ ưỡ
- Ch t đ ng b t đ c chuy n hóa thành ch t dinh ấ ườ ộ ượ ể ấ d ng nào?ưỡ
Nêu một số thực phẩm chủ yếu cung cấp chất đường bột ?
3. CHẤT BÉO:
a. Nguồn cung cấp:
Ch t béo có trong th c ph m nào?ấ ự ẩ
Ch t béo đ ng v t: m , phomát, b .ấ ộ ậ ỡ ơ Ch t béo th c v t: d u n,d aấ ự ậ ầ ă ừ
b. Chức năng dinh dưỡng:
- Cung cấp năng lượng.
- Chuyển hoá một số vitamin.
- Tăng sức đề kháng cho cơ thể đối với môi
trường bên ngoài.
4. SINH TỐ (VITAMIN):
Hãy k tên các lo i sinh t mà em bi t ?ể ạ ố ế
Sinh t : A, B, C, D, PP, K, E,....ố
a. Nguồn cung cấp:
Sinh t Aố Sinh t Bố Sinh t Cố Sinh t Dố
Sinh tố A:
Gan, tr ng, b , s a t i, rau qu ,...ứ ơ ữ ươ ả
Các lo i sinh tạ ố
Sinh tố B:
H t ng c c, s a, gan, tim, lịng đ tr ng...ạ ũ ố ữ ỏ ứ
Các loại sinh tố
Sinh tố C:
Rau qu t iả ươ Các lo i sinh tạ ố
Sinh tố D:
D u cá, b , s a, tr ng, gan,....ầ ơ ữ ứ
Các lo i sinh tạ ố
b.Vai trò của sinh tố đối với cơ thể:
Câu hỏi thảo luận:
Hãy nêu vai trò của sinh tố đối với
cơ thể con người ?
Vai trò c a sinh t : ủ ố
- Sinh t giúp h th n kinh, h tiêu hóa, h ố ệ ầ ệ ệ tu n hoàn, x ng, da,...ho t đ ng bình ầ ươ ạ ộ
th ng. ườ
-T ng s c đ kháng c a c th . ă ứ ề ủ ơ ể
-Giúp c th phát tri n t t, luôn kh e ơ ể ể ố ỏ m nh,vui v . ạ ẻ
Nhìn hình 3.7 SGK hãy k các b nh gây ra ể ệ
do thi u sinh t ? ế ố
5. CHẤT KHOÁNG:
Gồm các chất: phốt pho, iốt, sắt...
a. Nguồn cung cấp:
Quan sát hình 3.8 SGK hãy nêu các thực phẩm cung cấp chất
khoáng?
b.Chức năng dinh dưỡng của chất khoáng:
- Giúp cho sự phát triển của xương, hoạt động của cơ bắp.
- Tổ chức hệ thần kinh, cấu tạo hồng cầu
và sự chuyển hóa của cơ thể.
Một số sản phẩm cung cấp khoáng chất:
6. NƯỚC:
Vì sao n c có vai trò quan tr ng đ i v i đ i s ng ướ ọ ố ớ ờ ố con ng i? ườ
-N c là thành ph n ch y u c a c th . ướ ầ ủ ế ủ ơ ể
-Là môi tr ng cho m i chuy n hóa và trao đ i ườ ọ ể ổ ch t c a c th . ấ ủ ơ ể
- i u hòa thân nhi t. Đ ề ệ
Ngoài n c u ng, còn có ngu n nào cung c p n c ướ ố ồ ấ ướ
cho c th ? ơ ể
7. CHẤT XƠ:
a. Ngu n cung c p: ồ ấ
Ch t x có trong th c ph m nào? ấ ơ ự ẩ
b. Vai trò của chất xơ:
Vai trò c a ch t x là gì?ủ ấ ơ
- Ch t x là ph n th c ph m mà c th không tiêu hóa ấ ơ ầ ự ẩ ơ ể đ c.ượ
- Giúp ng n ng a b nh táo bón.ă ừ ệ
- Làm m m ch t th i đ d dàng th i ra ngoài. ề ấ ả ể ễ ả
N c và ch t x không ph i là ch t dinh d ng ướ ấ ơ ả ấ ưỡ nh ng c ng là thành ph n ch y u trong b a n. ư ũ ầ ủ ế ữ ă
II. GIÁ TRỊ DINH DƯỠNG CỦA CÁC NHÓM THỨC ĂN:
1.Phân nhóm th c n:ứ ă
a. C s khoa h c:ơ ở ọ
C n c vào giá tr dinh d ng ng i ta chia th c n làm ă ứ ị ưỡ ườ ứ ă 4 nhóm:
Quan sát hình và nêu tên các lo i th c n, giá tr dinh ạ ứ ă ị d ng c a t ng nhóm:ưỡ ủ ừ
b.Ý nghĩa:
Vi c chia nhóm th c n giúp: ệ ứ ă
- Mua đ lo i th c ph m c n thi t. ủ ạ ự ẩ ầ ế
- Thay đ i món n cho đ nhàm chán, h p ổ ă ỡ ợ kh u v ... mà v n đ m b o cân b ng dinh ẩ ị ẫ ả ả ằ d ng. ưỡ
Th o lu n: cho ví d kh u ph n 1b a nả ậ ụ ẩ ầ ữ ă
2.Cách thay thế thức ăn lẫn nhau:
Vì sao phải thay thế thức ăn lẫn nhau?
Nhìn hình 3.10 nêu ví dụ về cách thay thế thức ăn lẫn nhau.
III.NHU CẦU DINH DƯỠNG CỦA CƠ THỂ:
1.Ch t đ m:ấ ạ
Nhìn hình 3.11 hãy nh n xét v th tr ng c a c u bé.ậ ề ể ạ ủ ậ C u bé đó m c b nh gì? Nguyên nhân?ậ ắ ệ
a.Thiếu chất đạm trầm trọng:
Tr em s b suy dinh d ng: c th ch m hay ẻ ẽ ị ưỡ ơ ể ậ ng ng phát tri n, c b p y u t, tay chân kh ng ừ ể ơ ắ ế ớ ẳ khiu,b ng phình to, tóc m c l a th a.ụ ọ ư ư
D m c b nh nhi m khu n, trí tu ch m phát ễ ắ ệ ễ ẩ ệ ậ tri n.ể
b.Thừa chất đạm:
N u n th a ch t đ m s có tác h i nh th nào?ế ă ừ ấ ạ ẽ ạ ư ế
-B nh béo phì.ệ -B nh huy t áp.ệ ế -B nh tim m ch.ệ ạ
2.Chất đường bột:
Em s khuyên c u bé hình 3.12 làm th nào đ gi m ẽ ậ ế ể ả cân?
- Gi m ch t đ ng b t, béo.ả ấ ườ ộ - T ng rau xanh và h t q a.ă ạ ủ - T ng c ng v n đ ng.ă ườ ậ ộ
a. Ăn thừa chất đường bột:
-T ng tr ng và béo phì vì l ng ch t th a đó s bi n ă ọ ượ ấ ừ ẽ ế thành m .ỡ
-D làm r ng b sâu n u sau khi n không ch i r ng ễ ă ị ế ă ả ă s ch và súc mi ng vì ch t đ ng bám vào làm h ng men ạ ệ ấ ườ ỏ r ngă
Th c n nào làm r ng d b sâu?ứ ă ă ễ ị
b. Ăn thiếu chất đường bột:
-B đói m t, c th m y u ị ệ ơ ể ố ế
-Thi u n ng l ng đ ho t đ ng. ế ă ượ ể ạ ộ
3.Chất béo:
Câu h i th o lu n:Nêu tác h i c a vi c n th avà ỏ ả ậ ạ ủ ệ ă ừ thi u ch t béo?ế ấ
-Th a: t ng tr ng quá m c, béo ph , nh h nh x u ừ ă ọ ứ ệ ả ưở ấ đ n s c kh e.ế ứ ỏ
-Thi u: c th s b thi u n ng l ng, thi u sinh t , ế ơ ể ẽ ị ế ă ượ ế ố c th m y u, m t, đói.ơ ể ố ế ệ
Các ch t khoáng, sinh t , n c, x , c n đ c quan tân ấ ố ướ ơ ầ ượ s d ng đ y đ trong m i tr ng h p ử ụ ầ ủ ọ ườ ợ
VD: Tr em b thi u sinh t Dẻ ị ế ố
Câu h i th o lu n:theo em nhu c u ỏ ả ậ ầ
v dinh d ề ưỡ ng c a các ủ đố ượ i t ng
trên khác nhau nh th nào? ư ế
Dặn dò:
Học bài 15 Xem bài 16
Sưu tầm một hoặc vài bài báo hay
tranh về vấn đề vệ sinh an toàn thực
phẩm.
