l . i p chí K hoa học D H Q CÌIIN , Khoo h ọ c Xã hội và N h â n v ăn 24 (2008) 67*73
Giá trị nghệ thuật của từ láy trong pantun Melayu
Trần T húy Anh*^
/>ỉnV?ỉv; U íù học Khoa học X ã hội và N h ã n văn, D iiQ G I iN 3 3 ổ N ^ ìiy ẽ n Trni, T hanh Xuđíỉ, H à N ộ i
N h ố n n g à y 23 th á n g 3 n ả m 2008
T ó m tất. T ừ láv tro n g pcintun Ih ư ó n g đ ư ọ c coi n h ư lả n h ừ n g tứ m ic u m á • m a n g liăc trư n g m iô u tà.
I ư liíy tro n g p a n tim th ê h iộ n p iá trị h o à âm . giá ư ị g ọ i tà v à g iá trị b íc u cám . l ừ lá y d u ọ c s ứ d ụ n g v ò l.ìm đ á y tro n g cấcd o n p p a n iu n Viì m ic u tá c à n h đ ẹ p thiên n h iên . miC'U ìã h in h d á n g , k h ô n g g ia n s ư v â t v à s ư việc. N goủi M !ừ lâv cò n ^ l ú p th ô h iện đ ặ c đ iò m H nh cách co n n g ư ó i M elay u như s ố n g h o n h o p V Ô I th ic n ĩihtữn. h o à ilỏ n g v à biết ử n g x ử d a o đ ứ c.
T r o n ^ hộ t h ô n g thó loợi v â n học Mol.ìysici; p a n tu n là m ộ t th è lOiii folkl(ìro độc đ.ìi), l \ ì n t u n là m ộ t llìế locỊÌ t h u d â n gitin của đổriị^ M o la\'u đ ư ợ c s á n g UìC d ư ó i hinh th ứ c " th o " , đ u ọ c Ir u y e n k h â u v à đ ư ợ c ghi í'hi‘p lại. T âl cà m ọ i tin h ư u V ìộì, tính ''t h o ” đ u ọc kôt lin h tronịỊ ìh c loại p d n lu n .
riiLKfci^ Ih u e IciV IM piiai ( n i ‘11 Iieiìg M i'layu v à g ó p p h a n ịạ o ra h à n p l<^ạt í ừ m á i v<ì cỏ vai trò â ặ c biột qucìn tr ọ n g tr o n g p a n tun M el.iyu, N h ũ n g ví d ụ bài p a n t u n tr o n g bài [ \\o n à y đ u ực trích tù cucVn "T u yen tậ p p.ìn lu n Mo lay u" [1 ].
1. T ừ l i y tr o n g p a n t u n M c la y u ỉ. J. 'l ừ láụ hoàỉĩ toàĩì
Đặc đ ic m c h u n g v e h in h t h ú c c ú a t ừ láy h o à n to à n đ ư ợ c b iê u hiộn ờ ch o , các đ o n vị
o r 84-4-83« ĩ 282
k • niiì 11:1 iìuy<inh lran^'yahtx>.com
tr o n g tù [áy v e c ơ biin c ỏ s ụ g iô n g n h a u h o à n to à n k h i loòn b ộ ìù (ho ặc gỏc từ) đ u ợ c lặ p lọi k h ô n g có b ằ \ k ỳ s ự Ihay đối n à o [2j. Ví dụ:
jatan-jalan { n h ữ n g con đ ư ờ n g ); hiiri-hari (n gày n gày)/ k u p u ‘kuf>u ( b u a m b u ó m ), a?n- cari {tìm đ i tìm lại)...
i.2. I ư hUf iĩọ ựhựĩt
ĩ . 2 .ĩ. T ừ lảy W plĩảìt iiiệp vãn
T ừ láy b ộ p h ậ n iliộp v S r có đ ậ c đ ie n ì c\Vu tạ o c h u n g khi p l i í n v a n tro n g các d ư n vị của t ừ láy hocìn to à n g iố n g n h a u [2], Ví dụ:
sauíiara-ĩuỉìra (họ hcìng), aknsỉ-kepaìíìn^Ị (n h ó nhặt).
J.2.2. T ừ láự bộ phận đỏỉ vđn theo kỉĩuôỉỉ T ừ láy b ộ p h ậ n đ ỏ i v ầ n theo k h u ô n cỏ đ ặ c đ ie m : p h ụ ả m đtíu đ u ọ c g iữ lại, b ộ p h ậ n k h u ỏ n vẨn (n g u y ê n ã m ) đ ư ọ c b i ê h đ ối đ è tạo the' đôi, ví d ụ : \Ịưrdum-<,icrdam (ẵ m ẩm ), kị'lip- kelau (lo n g la lo n g la n h ), kcn ĩit-ka m ìt (lẵu bà lẫ u bẵu), ỉcn^^ỉoti^^-lcỉĩ^Ị^ịatì^Ị (ư ỡn a ư ỡ n ẹo)...
67
68 Trân V ĩù y Aĩih / Tạp M Khoa học DHQ GhỉN, Khoa học Xâ hội Nhân ĩ>ân 24 i200Sì 67-7Ẵ
12-3- L ả y với các tien to, son<ỉ tô'và hậu tô' T r o n g các p h u a n g t h ứ c c â u tạ o t ừ c ủ a tiếng M e la y u , p h ư ơ n g t h ú c p h ụ tô' (hay p h ư o n g th ứ c p h ụ g ia ) có vai trò q u a n trọ n g . Có b ò n loại p h ụ tố: ticn iò , í r u n g tô/ h ậ u l ố và so ng tô t r o n g tiêh g M cla y u ... Ticn t ố là p h ụ lố đ ặ t trư ớ c c ă n tô', ỉ r u n g tô' là yẽlỉ t ố ch on v à o g iữ a căn tô', s o n g t ố liì p h ụ t ô 'đ ứ n g ở tr ư ớ c và sau càn tò', h ậ u tô' là p h ụ t ố đ ú n g s a u c ă n tô'.
Ví dụ:
Lảy với các tiến t ố mcN% b cR ', d i’, ter-, SC-;
son g t ố beR-..-ãìU h ậ u t ố an, ví d ụ : m eraivan-rawau (b u õ n lòng), bcrlari-lari (chạy lu n g tu n g ), dibelah-bcỉah (bị c h é n h iể u lấn), Ịerlihat-lihat ( đ ư ợ c n g ắ m m ải), bcrbiilỉìs-balasan (đòì đ á p lấ n n h a u ), p in ịa m -p itiịa m a n ( n ợ nãn), ìanam -tatỉanuĩn (cây trõ n g ).v .v ...
1.2.4. L á y với truĩíịỊ tô’
Đ ữ n vị láy b a o g õ m đ o n vị gốc c ộ n g với tru n g t ố ‘em - v à n g u y ê n â m c ú a â m tict đ ầ u tiên c ủ a đ ơ n vị láy đ â bị lu ọ c b ỏ khi th è m tru n g tô' -em-[21. Ví d ụ : tiìlhtvììtaỉi (n h iê u loại dày), ^iỉang-gem iian^Ị (s ả n g chói), ịỊuluỉỉg-
, u * n ĩ ĩ t ỉ ỉ t n ọ ( n h Ì P M r u ộ n g i'V y ) , ợ i r a p - ' ị P n i i r n p
(n h a n h h ơ n ) v .v ...
2. G iá trị n g h ệ t h u ậ t c ủ a t ừ lá ỵ
G iá trị n g h ệ th u ậ t c ủ a t ừ láy tr o n g p a n tu n g ổ m n h ữ n g th u ộ c tín h â m t h a n h v à đ ặ c đ iế m n g ữ n g h ĩa c ủ a c h ú n g có k h á n ă n g t h ế hiện m ộ t s ố đ ặ c t r u n g t h o p a n t u n , g ó p p h ẩ n ịạo n ê n h ìn h t ư ợ n g n g h ệ I h u ặ t tr o n g thơ.
T r o n g b à i v iế t n à y , c h ú n g tôi tậ p tr u n g v à o các g iá trị n g ữ ả m v à n g ữ n g h ỉa g d m giá trị h ò a âm^ giá trị g ợ i ìà v à g iá trị b iế u cảm.
2.1- Giá tr ị lìoà âm cùa từ láy
T ừ láy m a n g t r o n g m ìn h p h ẫ m c h à t cùa â m th a n h , ả m n h ạ c b ờ i s ự h o à p h ỏ l n g u ả m c ù a nó. T r o n g t h o p a n tu n , c â u p a n ỉ u n bị b ó bời s ố t ừ v à sỏ â m tiẻ't c h o n e n â m h u ở n g c ủ a n h ữ n g b à i p a n t u n đ ư ợ c n g â n v a n g và hài h o à c h ú y ê u là n h ò có từ láy; c h ú n g n h ư n h ữ n g b ả n n h ạ c tr ẩ m b ổ n g đ a d ạ n g k h á c h ằ n với giai đ iộ u đ c u đ ể u . Sự đ a d ạ n g n à y th ê h iệ n tr ư ớ c hê't õ s ự h o à p h ô i n g ừ â m tro n g c h ín h b ả n th â n c ủ a t ừ láy. S ự h o à p h ò ì n g ử â m 0 đ á y g õ m m ặ t đ ổ n g n h ấ t v à m ặ t k h ác biệt c ú a vẩ n . Khi m iê u tà h i n h t h ứ c n g ừ âm, c h ú n g tôi th â y c á c Ih à n h p h ẫ n c â u tạ o t ừ láy đ ê u cỏ s ự h o à p h ỏ ì â m th a n h th e o n h ử n g n g u y ê n tắ c nhâ't đ ịn h .
T r o n g tiô h g M e la y u v iệc lậ p lại t ừ láy h o à n to à n k h ô n g lò m g iả m k h ả n ă n g tạ o â m h ư ò n g v à k h ỏ n g là m c à n t r ò v iệ c biôU đ ạ t nội d u n g m ói. Ví d ụ:
Cengkrik’Cengkrik c m o k a n C o tỉd e ằ n r ù u ó ế n . ba yarn,
Rania ■ ramn m cm n kđ n pc*gaga; B tíưrtí h eờrn ả n ra 11 ử iim x Carik‘Carik b u lư ữ yữ m , C ứ rt/ió’lô n g Rả.
Uĩnưi lama b e r c a n tu m ju g a . Cho dù iâu văn g ẳ n Uii.
Đ ặ c đ i e m n g ữ â m của t ừ lá y có p h ụ tỏ đ ư ợ c b iế u h iệ n ó p h ẩ n đ ổ n g nhâ't n g ử â m (gốc t ừ c ú a t ừ láy) c ù n g v ớ i p h ẩ n k h á c biột ( p h ụ tô). Vì v ậ y n g a y tro n g b â n th â n từ láy tlà có s ự h o à p h ô i n g ữ â m . Ví d ụ:
B aw a a k sln to rlủ lu in d a h , C ó h à n h đ ộ n g dvp, O m b a k b e r s u s u n btfWrtn-iijn. S ó n g c h ố n g lỏn nhủ u
c h ạ y d ô n dập\
S u d a h b c r i k a t d i d â l đ m h â t i , D ã b u ộ c c h ặ t t r o n g t i m , TenẲ:wf-íA:uf term im pi-m im pi. Theo theo m ơ mảng.
Trãĩi V ĩù y A n h ! TợỊi chi Khoa học D H Q C H N , Khoa học X à hội từi Nhổn I*ữn 24 (2008) 67'?3 69
R õ rà n g t r o n g các t ừ láy berlari-lari (chạy l u n g tung), te rik u t-ik u t {đi Iheo) v à term im pi- nurnpi (m ơ m à n g ) cỏ s ự lặ p lại các gôc t ừ lari, ik u t v à ntim pi. D o d ó , khi đ ọ c đ ê h n h ữ n g d ò n g p a n tu n có từ láy c h ú n g iũ th â y có â m h ư ò n g n h ịp n h à n g d o ìừ láy m a n g lại.
N g a y cá k h i c h ắ p d í n h với h ậ u ìỗ, b ả n th â n t ừ lảy c ũ n g m a n g đ ỏ h s ự h o à p h ô i ả m th a n h . Ví dụ:
T u â ila h p ad ỉ a n to ra m a sa k , C ặ t lú a khi chỉn.
Esok janf;ủn Ỉmfu-ìauỉt(ĩfi: Miìi d ù n g hèo khô;
In tâiiah k a m i a n tn ra N h m kỳ c h ú n g tôi khi
n am p ủ k , n g ắm ,
Esok ịan g an rindu-riỉiduiĩn. M aj đ ừ n ft phiên muộn.
S ự ton tại c ủ a n h ù n g iiĩ láy c h ứ a h ậ u t ố -
Í?ÍI n h ư ktĩrnnsỊ-ktiraniịan,
k e n ã n ^ - k e ì m n ị Ị a t ĩ , l í ì y U ‘ h ì Ị / u ( ì ì ĩ , p ị ĩ i ị í ì Ị ì i ’ p ĩ i ĩ ị ã ì 7 ĩ a n ,
ia n íìỉỉh ta n a ỉtm ĩ... tro n g p a n t u n M olayu, đ ă tạ o ra s ự h o à ẫ m cao c h o cảc d ò n g í hơ.
Đ òì vói các từ láy có tr u n g l ố -em, p h ẩ n đ ổ n g n h á t n g ử â m tr o n g từ láy c h ắc c h ắ n sẽ ló n h o n m ộ t ả m t i ê t Bới vỉ t ừ lá y có t r u n g tố, hiện tư ợ n g láy chi xảy rn đ õ ì v ó i gõc t ù c ủ a Kr lảy có hai ả m (iêV N h ư vậy, n g a y các â m tiếl troiìg nọi b ọ t u lay co i r u n g lo c u n ^ tạ o sự hoà àm, c h ă n g h ạ n n h ư t ừ \ả y taỉi‘ tcỉìtiĩỉi tro n g đ o ạ n p n n lu n d ư ớ i đtĩy:
Trt/i-lfffw/i ponpikiTỉ NhỉCỉỉ loại ááy b u ộ c vct
lukah, th ư im g ,
)ủlủrt m e n u ju a rủ h k e C o n đ ư ờ n g d ẫ n lói đ ẩ m
p.ìya, lãy.
C ác từ lá y đ ỏ ì h m h í h e o k h u ô n v ã n c ủ n g có khà n ả n g tạ o m ộ t s ự h o à â m n h ấ t địn h . D ư ỏ i đ â y là m ộ t vài ví d ụ:
KcỊip-kcỉrtu n n m p n k L ả p ỉa ỉnịf líĩỉỉh nh'm có m àu
berjahang. đò,
Deram-demm o m b a k d i laut. Ắ m ấtn sỏ n g 6 biổn.
D o đ ặ c đ i ế m c ù a loại h ìn h n g ô n n g ữ , s ự h o à â m c ù a t ù láy tr o n g p a n tu n M ela y u khác b iệ t với t ừ lá y tr o n g ỉiè h g Viột- T ừ lá y tro n g tìê h g M e la y u có SỊÍ* hoà âm n<ịay troìĩỊỊ nội bộ của t ừ ỉáy còn t ừ láy tr o n g tich g Việt " d o đặc đ i ế m v ề m ặ t n g ử âm , từ láy v à d ạ n g láy có tác d ụ n g lớn ỉro n g việc tạ o v a n licn-m ột kiếu v a n đ ặ c b iệ t n h ư "Sáo vi v u thối tr o n g veo".
T h ự c tê' kh i x u ấ t h iệ n tro n g p a n tu n , đ ặ c đ i ế m v ế n g ử â m c ú a t ừ láy d ã t h ể h iệ n râ't rõ v a i trỏ tr o n g s ự tổ c h ứ c và h o à p h ỏ l â m t h a n h , íạ o n c n giai đ iộ u , h o à â m tro n g d ò n g p a n t u n v à tr o n g l o à n b à i p a n tu n . Ví d ụ:
A s a p a p i bergulung‘ỊịuÌung, Khói lừ a cucn cuộn, A n a k b u a y a terlampai-ĩampai; Cá s a u co n lắc ìtr,
H a ja t hati n a k p c lu k tro n g tim
m u ô n õ m «iit,
A p a k a n d a y a ta n g a n ta k Làm h ê t kh ố n â n g m à sampai._______________________ tay k h ô n g iớĩ._________
T ừ láy đ ó n g g ó p k h ô n g n h ỏ v à o việc tạo s ự h o à â m tr o n g p n n tu n M clay u. D o đặc đ i ể m h o à p h ô i n g ữ ă m tro n g th à n h p h ẩ n cấu tạO; n ê n l ừ láy có u u ỉh e hí.7ỉì tr o n g việc tạo â m h ư ó n g so v ói n h ữ n g cton vị n g ô n n g ữ k ỉld L . l i o d d ỉll \d d ự h o d p)lỏ*i ^ i ú a c á c v a n Iro n g từ láy v à g iữ a các ìừ láy với n h a u tro n g to à n b à i p a n tu n .
2.2. Giả tr ị giTi tả à u ĩ t ừ láy
G iá trị g ọ i tá c ú a t ừ láy b iê u hiộn à khả n ă n g là m c h o n g ư ờ i đ ọ c , n g ư ờ i n g h e c ả m thụ v à h i n h d u n g m ộ t c ác h v ừ a sin h đ ộ n g , cụ thế, v ử a s â u sắc, tin h t ế n h ử n g m à u sắC; ârn th a n h , h ìn h ả n h c ù a s ự v ặ t mà iừ láy biểu thị.
2-2.1, Giá trị tư ợnịỊ thaììh
G iá trị t ư ợ n g ih a n h cùa t ừ láy có khả n ă n g m ô p h ỏ n g h a y m iê u tả n h ữ n g â m t h a n h
70 ĩrã n ViHV A n h / TợỊi chỉ KhiW học n ilQ G ÌÌ N , Khofí học Xả hôỉ và N hản t ^ u 24 (2(K)SỊ 67-7.Ì
tr o n g lụ n h iê n v à g iọ n g nói c o n n g ư ò i m ộ t cách lin h te v ả hài h o à . N h ừ n g tù láy tư ợ n g t h a n h tr o n g p a n t u n c h ủ y c u đH m i ê u tà n h ữ n g â m th a n h tr o n g t ự n h iê n n h ư tiôhg s ó n g , ả m th a n h c ù a đ ộ n g v ậ t v à h à n h đ ộ n g c ù a c o n n g ư ò i m ộ t cách c h â n th ự c là m nển c h o b ứ c Iran h Ihièn n h ic n s ố n g đ ộ n g , gọi c ả m . Ví dụ:
H u ja n h a n rtntik-rintỉk, M ư a n g à y ti tàch,
Deram-derum o m b a k d i la u l, Ă m íĩm só n g ở biỏh, S ử d ụ n g n h ừ n g từ l i y ỉ u ợ n g th a n h đ ố m iê u tà th iê n n h iê n n h ằ m n à n g c a o k h ả n ă n g tạ o â m h ư ò n g c ủ a lời nói.
2.2.2. Giá trị tạo lùnlí
G iá trj tạ o h ìn h c ủ â t ừ láy c ó k h á n ả n g gọi n ê n m à u sảc, h in h á n h cú a s ự v ậ t hiộn tư ợ n g v à h in h d á n g con n g ư ò i. N ó g i ú p n g ư ò i s á n g tác cỏ ihiĩ (ái hiựn đ u ợ c n h ữ n g b ứ c tra n h th iê n n h iê n v á i tất c à đ ư ò n g n é t h ì n h khòì, m à u sac v à c h á n d u n g s ố n g đ ộ n g c h â n th ự c c ú a c o n n g ư ờ i M e la y u . N h i ẽ u t ừ láy tạ o h ìn h đ ả g â y d ư ợ c ấ n t ư ợ n g m ạ n h m ẽ tr o n g lò n g n g ư ơ i d ọ c d o i VÒI n h ư n g s ự vạt, hiộn t ư ọ n g m à n g ư ừ i s á n g tá c m iê u tả. Ví d ụ:
T in g g i b uk;t
A ir la u t N ư ó c b icn tỉiĩh lậfỉ^'f
T i n g g t • SI m a t ú h a r i , G i o h ơ ĩi ô n g ĩTiặt t r à i A n a k bii^vd tcrcnang* C á sâu a ) n btìi d i b a i lại;
rc n a n g ;
T r o n g p d n tu n n g ư ò i ta d ù n g n h ữ n g từ lảy m a n g ý n g h ĩa có g iá trị m iê u tả m à u sắc, đ ư ờ n g nét, h ìn h d á n g v à đ ặ c đ i ế m s ự vật.
N h ừ n g từ láy t ư ợ n g h ìn h ỉro n g p a n l u n t h u ờ n g b iế u thị n h ử n g m à u sắc Iro n g p a n t u n đ ậ m hơn, k h ò n g có m à u sắc n h ạ t h o ặ c t r u n g tính . Ví dụ:
H itiìỉti-hitam si la m p u k I'hrn lunt d ò i hoỗ m ỏ n g cău, m n n g g is.
S a y a n g k o m u n in p l u r u h Tiõc c h ín r ụ n g hoa;
bungíinv.i;
T h ò n g q u a t ừ láy, ta có t h ế b ắ t g ặ p n h ử n ^ h ì n h ả n h c ù a th iê n n h iê n , s ự v â t q u e n thuộc n h ư ;
A s a p a p i K hỏi \ù ù cuân cuộn.
A n a k b u a y a terỊiỉmpai-ỉnmpiìi, C á s ấ u con lấc ìư.
T r o n g p a n t u n , h i n h d á n g c ú a các s ự vảl h iộ n t ư ợ n g đ c u chi đ ư ợ c gợi n ê n m ộ t đặc đ i ể m n ổi b ậ t n à o đ ó , cliiỏÌTi m ộ t k h o á n g k h ô n g giiin nhâ't đ ị n h , c h ẳ n g hộn:
H is a p ro k o k ỉc m b a k a u C ìn ã , H ủ t th u iK C in a.
K e lu a r a s a p herhim^ịũ-bunỊia; k h ỏ i n h ư nờ hoa:
C á c t ừ lá y đ ư ợ c s ừ d ụ n g t r o n g p a n t u n có k h ả n ả n g t h ế h iệ n các th u ộ c tín h th e o chicu c a o n h ư :
Tinggi-thi<ị\ỊÌ pt)kok iem b ari, Cíio hơtt lò câv Icm ban, S ay a n g p u c u k n y a m e n y a p u T íec c à n h t^uét m ây;
avvan;
T ừ lả y k h ỏ n g c h i g ỏ p p h ẩ n m iê u tà kích t h u ỏ c c a o m à c ò n m ô tả k íc h Ih ư ó c n h ỏ bé c u a s ự vạt, c h ả n g h ạ n n h ư :
Sckcciỉ‘kfĩcii k a y u tcm p ín iii. Nìiò lủ Ciĩy tom pm is, T c r a s n y a t a h a n b c r p u lu h Lỏi ch ịu đ ư ọ c h à n ^
ta h u n . c h ụ c n ăm .
T r o n g n h i ẽ u t r ư ờ n g h ọ p , các íừ láy cỏ tác d ụ n g ỉh e h iộ n đ ộ n ô n g ; sâu;
A p a b c n a r a k a n k c la d ìn y a , C â y khivii Uing n h ư ihÌ!
ỉ\ùo,
M n k a d ita n a m dfíiam-dalam; M à d ư ợ c ư õ n g $ẴU hcm;
T ừ lá y m iêu tả COĨĨ ngtrời. T r o n g p a n l u n tù lá y t ư ợ n g h'mh k h ô n g đ ư ợ c s ử d ụ n g n h iể u đ ê m i c u tá n g o ạ i h ìn h , chi có m ộ t t r ư ờ n g họp, Hitam-hitam k u p a n d a n g m an is, D en hơn a n h n h in d ẹ p , P u tíh k u n i n g a p a g u n a n y a . T r i n g v ả n g có ích gì.
Trân V iú y A ĩĩh / Tạp chi Khoa học Đ H Q G H N , Khoa học Xâ hội và N hồn vân 24 (2008) 67-73 71
M à u sắc k h ô n g t h ố th iê u I r o n g tá c p h ẩ m v ă n h ọ c n g h ệ t h u ậ t đ ặ c b iộ ỉ ỉ r o n g hộ i h o ạ v à v ă n học. C ảc m à u sac n h ư tr ắ n g / v à n g , đ e n . . . đ c u ẩ n c h ứ a n h i ế u t h ô n g tin, n g ữ n g h ĩa k h á c n h a u . Đ òi v á i n g ư ờ i M e la y u , ''h ita m -h ita m '' (đ e n h ơ n ) m a n g n g h ĩa b iể u t r ư n g n g ư ờ i con gái có n ư ớ c d a b á n h m ậ t v à d u y ô n d á n g , n h ư n g ư ờ i Việt N a m h a y n ó i " đ c n g iò n , đ c n đ ẹ p " ,
N g o à i c h ứ c n ă n g m iê u tả n g o ạ i h ìn h , nói đ ê h từ láy t ư ợ n g hìn h , ta k h ò n g th e k h ô n g n h ắ c lới m ộ t c h ứ c n ă n g th ê ’ h iộ n tín h cách, p h ẫ m c h ấ t c ủ a c o n n g u ờ i. N g ư ờ i M e la y u râ t cấn tr ọ n g tro n g các h à n h đ ộ n g , việc là m c ù a m ình. Dd đ ó t r o n g rất n h i ể u ( r ư ò n g h ợ p các từ láy m a n g n g h ĩa c ẩ n t h ậ n h a y th ậ n tr ọ n g th ư ờ n g đi k è m với các đ ộ n g h> chi h à n h đ ộ n g tro n g p a n t u n M e la y u . Ví d ụ :
b c rta n a m b u J Ỉ, Cíỉií thận g â y trô n g tín h nét, Budi m a n ủ T i n h nOt n à o đ ư ạ c rtgưòl i likonang oni ng. bíốt đ ỏ n .
N g u ờ i M c la y u tự n h ậ n t h ứ c p h ả i biê't ứ n g xư khô n khéo.
m c m c lih o ra k a n T hận trọìĩ^ coi b à n th â n
ciin, m ìn h
l ừ /im k .in b u d i b n h a s a yoMị; ĩ h ư ò n ^ là ứ n g x ủ ch o iM i k __________________________ U)t._________________________
N g ư ờ i M o ia y u k h ó n g s ô n g cò lập, h ọ h o à d ồ n g v à g i ủ p tỉò m ọ i n g ư ờ i c h u n g q u a n h . T ro n g ià m ăn v à tr o n g c u ộ c s ố n g , c o n n g ư ò i M olayu k h ỏ n g ỉh c k h ô n g liẽ n k ế t lại với n h a u d ê’g iú p đ ả KỈn n h a u , h ọ c h ò i, tr i iy c n b á k in h nghiệm . Ví d ụ :
Kila so m u a b e rsa ư d o rn , C h Ún ị; ỉa dổ u là a n h em , Soma-snm.i ỉo lo n g -m cn o lo n g CỉVn;Ị (tỡ ìăn nhaìi.
Giá trị đ ạ o đ ứ c con n g ư ò i M e la y u đ ư ợ c hình th à n h tù q u á trìn h sôVig, tò n t r ọ n g c ộ n g đ ổ n g T r o n g q u á trìn h h o à n th i ệ n các c ỏ n g cụ lao đ ộ n g c ũ n g là q u á t r ì n h h o à n th i ệ n các q u a n h ệ xã hội, T r o n g la o đ ộ n g , n g ư ờ i M clavu có c ả m XÚC; b iô t đ á n h g iá cái đ ẹ p c ủ a tự nhiên, clổng ỉhời h ọ c ũ n g biẽ'l n h ì n n h ậ n vé
đ ẹ p c ú a q u a n hộ x ã hội. C h ín h vì vậy, đ ạ o đ ứ c chiêVn m ộ t vị trí n ôi b ặ t tr o n g s ự đ iể u tiết cảc h à n h vi, các q u a n h ệ con n g ư ò i. N g u ờ i M e la y u đ ư a ra n h ừ n g n g u y ê n tầ c "thậĩĩ trọng, cấn thận" tr o n g c ư x ừ g iữ a ng ư ờ i với người,
G iá trị g ợ i tả c ú a từ láy c h ín h là d o m ô i tư c m g q u a n â m -n g h ĩa tro n g tử tạ o th à n h . M ôi từ láy đ ể u m a n g tr o n g m in h m ộ t thê' giới sôVig đ ộ n g m à kh i tiế p n h ậ n nó, trí tư ở n g t ư ợ n g c ú a n g u ò i đ ọ c đ ư ợ c m ở rộ n g hơn, Việc s ừ d ụ n g t ừ láy tr o n g p a n t u n g i ú p c h ú n g tâ h iế u rõ h ơ n tín h c ác h n g ư ờ i M e la y u . H ọ s ố n g th â n ái, h o à đ ổ n g , t ư ơ n g trọ g i ú p đ a lẫn n h a u n h ư n g th ậ n t r ọ n g tr o n g c ô n g việc v à đ ôì n h â n x ử thê'
2.2.3. Giá trị biểu cảm
N g ô n n g ữ tr o n g tác p h ấ m v ă n học k h ô n g p h ả i chi m iê u tả s ự v ậ t hiện t u ọ n g h a y tu tư ở n g , tin h c à m c ù a con n g ư ò i m ộ t cách k h á c h q u a n , lạ n h lù n g m à n ó có s ứ c Iru y e n c ả m m ạ n h m ẽ. ư u th e cùa từ láy biếu hiện k h ô n g chi th e h iệ n ở g iá trị b iế u cảm, m à còn thẻ' hiộn ờ k h à n ă n g k ế t h ụ p v ừ a m iôu tả, v ừ a n h ả n xét, đ á n h giá. ư u t h ế n à y g i ú p c h o ii^uCri đ ụ L l l t u y đ u ự t - diji- diC’n i , l íiìlỉ LÌial v ú a đ ò ì tư ợ n g đ ư ọ c m iê u là c ũ n g n h u thái đ ộ c u a lá c giả. N h ữ n g lừ láy v ừ a m iê u tà vùiì n h ậ n xét th e h iệ n s ụ đ á n h giá n h ữ n g h à n h đ ộ n g tự p h á t c ủ a n g ư ò i M e la y u . Ví dụ:
Salah-salnh íik ir ịndí Lãm Imí s u y n g h ĩa th à n h h o m b a o ra n g . n ó lộ n g ư ò i,
K alau b«3dứn d .ig a n g Nó'u th.in thô \ư u v o n g
m o lara t, p h iêu bạt,
Ja n g a n k a ta ỉerdoroĩi^-doron}ị. D ừ n g d e nóí lở iời.
T ừ láy c ò n g i ú p đ á n h giá s ự đ iộ u b ộ cúa các cô gái k h ò n g d á m Ih ể hiộn tìn h c ả m c ú a m in h như:
Puríĩ-pura m c n g a ta tid ak , Vờ vĩnh nỏi k hông, H a ti d i đ a la m b ag a i d ig a ru . Trái tim b ỏn tro n g n h ư
bi Củo câu.
72 T rã n V u iỊ ỉ A n h / T iỉỊìc h ĩ KhíHì học n H Q C H N , Khoa h ọ c X ồ h ộ ỉ I>à N h ả n v ổ n 2 4 (2iHìS) $7-73
T ừ láy đ ư ợ c coi n h ư p h ư ơ n g íiộn đ ô đ á n h g iá s ự d o d ự . l u ỏ n g lự cún n g ư ò i d à n ô n g khi c5n p h à i có n h ũ n g q u y ô t đ ị n h ló n tro n g đòi, Ví d ụ :
S ay an g tu o n T íc c a n h
enggan.
l.a k sa n a c m b u n d ỉ h u ju n g X h ư sư(Tng d ă u n g ọ n cỏ.
ru m p u t._____________________________________________
T ừ láy cỏ th ố d i ễ n tá b ã t c ứ m ộ l t à m lý, tr ạ n g th á i n à o c u a c o n n g ư ờ i. N g a y cà n h ữ n g c ả m x ú c , t r ạ n g thái tin h vi nhâ'l n h ư n h ữ n g m o n g m ò i, g iậ n h ò n , b u ổ n ch án , t h â t v ọ ng ...
c ũ n g đ ư ợ c t ử láy d iề n ta m ộ t cách rõ n é t s â u sắc v à tin h tỗ'.
C ó n h ử n g từ lảy m a n g g iá trị b iê u c ả m rõ r ệ t đ e thc‘ hiộn n h ữ n g tả m t r ạ n g k h á c n h a u c ủ a c o n n g ư ò i. T ừ kTSítícíỉ - ankit (v ấ t v á) tr o n g vi d ụ d ư ớ i đ â y đ ã p h a n á n h tâ m t r ạ n g c h ịu k h ổ cù a c o n n g ư ờ i:
Bersakit'sakit d a h u lu , Vảì vả trư d c,
M a k a Sứnang k e m u d iiìn . V áy th a n h th á n s a u này>
C ác bài p a n ỉ u n có nụi d u n g v ể tin h yôu c h iế m s ố lư ợ n g k h á n h ie u , có 660 b à i tr o n g t o n g SỐ 2052 bài ư o n g ' T u y ê n t ậ p p a n t u n M e l a y u " . ' i i n h y è u l ứ a d o i t r o n g p a n ỉ u n ra>
tr o n g s á n g , h ọ p đ ạ o lý, đ ổ n g th ò i c ủ n g h ế ỉ s ứ c m ă n h l i ệ t m ặ n n ổ n g . H ẩ u n h ư m ọ i giai đ o ạ n , m ọ i c u n g b ậ c c ủ a tin h yôu đ ể u đ ư ợ c t h ế hiện tr o n g p a n h i n tìn h y ê u M e la y u . T ử lá y đ ó n g g ó p vai trò k h ô n g n h ỏ tr o n g việc t h e h iệ n các giai đOsin, c u n g bậc c ú a tìn h y ê u tr o n g p a n t u n lìn h y ê u M clayu.
T ừ giai đ o ạ n g ặ p g õ b a n đ ẩ u , m o n g ư ó c t i n h y ê u đch:
Cuba-cuha bo n a n am V ì if gắng Irõ n g y ê u
sa y a n g , th ư ư n g ,
M oga• m e n ịa d í cin ta. Hy vọng th à n h tin h y õu.
K hi đ a n g ycu^ tìn h c ả m m ã n h liệt n h ư d ò n g m á u n ó n g ư o n g n g ư ờ i c h ả y n h a n h h ơn :
A p a ta n d a c in ta nnk do la n j;, Dả'u hiOii RÌ ỉ‘in h y cu Uĩ\
D a r a h d i d a d a M ò u i r o n ỹ , n g ự c ỊịàỊ
<^ổfĩ him,
T ừ lá y c ù n g rât đ ắ c lự c tr o n g viộc m iê u tá s ự t h ấ t bại, đ o ạ n tu y ệ t tr o n g tìn h y ẻ u cùa n g ư ò i M cla y u :
R em uk rcdam h a ti ĩíiỉi nát trái tim chịu
m c n a n g g u n g , d ự n g .
H c n d a k m e n a n g is b u k a n v a M u ố n k h ó c k h ỏ n ^ b u d a k . _____________________ p h á i trc con._________
D o đ ặ c đ ic m h o à p h ỏ ì n g ủ ả m t r o n g các I h à n h p h i n cấu tạ o n ê n ìừ láy có ư u t h ê 'h o n t r o n g viộc lạ o à m h ư ờ n g so với t ừ g h é p v à ìiĩ p h á i s in h . Bcn c ạ n h s ự h o à âm , tín h g ợ i Icì và b i ể u c à m c ũ n g Uì m ộ t tro n g n h ữ n g đ ặ c t r ư n g n ố i b ệ t c ủ a p a n t u n , G iá trị g ọ i ià c ủ a t ừ láy c h ín h là d o m ô ì t ư ơ n g q u n n â m • n g h ĩa tro n g t ừ tạ o t h à n h . M ỏì t ư o n g q u a n n ả y ír o n g m ỗi l ừ láy đ ã là m non g iá trị riêng, m a n g tín h sắc th á i h o á . S ự kẽ't h ợ p ch ặt c h ẽ g iữ a s ự hoà p h ò ĩ n g ử â m tr o n g câu tạ o vó i k h ả n ă n g gợi h i n h d ã k h iế n c h o t ừ lảy m a n g giá trị biêu c â m cao. G iá írị b ic u c á m c ủ a tù láy có tính c h ấ t q u y ò í đ ị n h b ói có th e biếu thị rô rệ t thái đ ộ , tì n h c ả m c ù a c o n n g ư ờ i M e la y u d ô ì vó i sụ v ậ t s ự v iệc đ ư ợ c n ó i đ ế n đ ể th u h ú t n g ư ờ i n g h e đ ứ n g v l p h í a m in h . K h ỏ n g p h ả i ngtiu n h i ê n m à m á n h đ ấ í v ã n h ọ c nói c h u n g ; th ơ ca n ói riê n g , c h ín h Icì n oi t ừ láy tôn tại v à p h á t triế n .V i n h ừ n g lẽ đ ó m à ta có th ê nói ra n g , tù láy là n h ữ n g tin h iệ u m a n g tin h n g h ệ thuậL
T à i l i ệ u t h a m k h ả o
[ lỊ A s m a h H aji O rn a r, phÒỊ) iiêhg M elữyu hiéỉt đại (N iahu M elay u M u ta k h ir), Do w a n Bahasn d a n P u sta k a , K u ala L u m p u r, 1993.
(2] Z a in a l A b id in B a k a r Tuyẽn tập pantun Meỉayu (K u m p u la n P a n h in M elay u ), D e w a n B ahasa d a n P u s ta k a , K u ala L u m p u r, 1983,222.
Trãrt V i ủ y A n h / T ạ p c h i K hoa h ọ c D H Q C H N , K iíoa học X ã h ộ i tHÌ N h â n vâ n 2 4 (2 0 0 8 ) 6 7 -7 3 7 3
Artistic valuation of reduplicative word m pantun Melayu
T ran T h u y Anh
College o f Social Scieuces and Huìĩianities, V N U 336 Niịuựetì Trai, Thatìlĩ X uan, Hanoi, Vietnam
R eduplictiU ve w o r d in p a n t u n u s u a ll y e x p r e s s e ss e n c e s w h ic h a r e de sc rip U v e w o rd d e sc rip tiv e chtiractiristic- R e p d u p l ic a tiv o w o r d in p a n t u n h a v e m a n is fe s te d v a lu a iio n o f m u s ic h a rm o n y , v a lu a tio n o f d e s c rib tio n a n d v a l u a t i o n o f e x p re s s iv e style. W h e n w e c o n s id e r th e e x p re ss iv e v a lu e of r e d u p lic a t e w o r d in p a n t u n , w e e v a lu a te th e re d u p lic a te d w o r d in tw o principal a sp ccts: th e d e s c rip lio n 0Í th e s u r r o u n d i n g s a n d p e rs o n a lity o f hurriiin b e in g s. T h e re d u p lic a tiv e w o r d o f o n o m a t o p o e i a a n d h ie r o g ly p h ic s a r e HUered a n d selected a n d u s e d in e ac h line o f p a n t u n a n d th e e n tire p n n t u n in a a p p r o p r i a t e w a y to finely a n d v iv id ly e x p r e s s th e diversified b o au t)' o f n a tu re , c r c a l u r e a n d o f h u m a n bein g. T h e re d u p lic a tiv e w o r d h e lp s s h o w th e p o rso n a lily characterisH cs o f M e la y u s u c h a s th e c o n se n t to th e n a tu re , d ig n ific a tio n of c o m m u n ity s p irit n n d e s te e m o f th e m o r a l relations-
