PHẦN II. LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ NĂM 1919 ĐẾN NAY CHƯƠNG I : VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM 1919-1930
*MỤC TIÊU CHƯƠNG
- Cuộc khai thác thuộc địa lần thứ hai của thực dân Pháp trong các lĩnh vực : nông nghiệp, công nghiệp, thương nghiệp, tài chính, thuế,...
- Sự biến đổi về mặt kt, xh trên đất nước ta dưới tác động của cuộc KTTĐ lần thứ 2.
- Phong trào yêu nước và PT công nhân ở nước ta trong những năm 1919 – 1929.
- Các hoạt động của Nguyễn Ái Quốc ở nước ngoài từ năm 1919 đến năm 1925, nêu được ý nghĩa và tác dụng của những hoạt động đó đối với phong trào gpdt ở nước ta
- Sự ra đời và hoạt động của ba tổ chức cộng sản : Đông Dương Cộng sản đảng, An Nam Cộng sản đảng, Đông Dương Cộng sản liên đoàn.
- Việt Nam Quốc dân đảng và cuộc khởi nghĩa Yên Bái.
--- Ngày soạn.../.../
Ngày giảng.../.../
Tiết 17 Bài: 14
VIỆT NAM SAU CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT I. Mục tiêu bài dạy
1 Kiến thức: Học sinh nắm được
- Cuộc khai thác thuộc địa trên các lĩnh vực: nông nghiệp, công nghiệp, thương nghiệp, tài chính, thuế; Sự biến đổi về mặt kinh tế, xã hội trên đất nước ta dưới tác động của cuộc khai thác thuộc địa lần thứ 2
2. Kĩ năng
- Quan sát lược đồ, phân tích, đánh giá sự kiện...
- Kĩ năng sống: Kĩ năng giao tiếp, tư duy, hợp tác, lắng nghe trình bày ý kiến.
3 Thái độ
Giáo dục HS lòng căm thù đối với những chính sách bóc lột thâm độc, xảo quyệt của TDP và sự đồng cảm với những vất vả, cơ cực của người lao động dưới chế độ thực dân pk.
4. Năng lực hướng tới
- Năng lực phân tích sự kiện lịch sử, năng lực đánh giá II.Chuẩn bị
Giáo viên: Giáo án, máy chiếu, tài liệu chuẩn kiến thức kỹ năng...
Học sinh: Đọc và trả lời câu hỏi theo hệ thống câu hỏi sgk
III. Phương pháp/ kỹ thuật
-Trình bày miệng, trực quan, vấn đáp, nêu vấn đề, thảo luận...
- Kĩ thuật dạy học: Kĩ thuật động não, kĩ thuật nhóm, kĩ thuật giao việc, kĩ thuật giao nhiệm vụ, kĩ thuật sơ đồ tư duy.
IV.Tiến trình giờ dạy - giáo dục 1 ổn định tổ chức (1p)
2 Kiểm tra bài cũ(Kiểm tra trong bài dạy) 3Bài mới
Giới thiệu bài (1p) Sau chiến tranh thế giới thứ nhất, thực dân Pháp đã tiến hành chương trình khai thác thuộc địa lần hai ở Việt Nam. Cuộc khai thác đó đã tác động đến tình hình kinh tế, chính trị, xã hội, văn hoá nước ta ntn?
Hoạt động của thầy và trò Nội dung ghi bảng - Hoạt động 1: (13’)
- Mục tiêu học sinh nắm được nguyên nhân thực dân Pháp xâm lược Việt Nam và nội dung chương trình khai thác thuộc địa
- PP: Nêu vấn đề, thuyết trình, phân tích, trực quan, thảo luận
- KT động não, đặt câu hỏi, giao nhiệm vụ, nhóm - Thời gian (13’)
- Phương tiện SGK, tài liệu, máy chiếu - Cách tiến hành
- GV ghi nội dung bài theo theo sơ đồ tư duy trên bảng
Yêu cầu hs chú ý mục I/sgk
? Tại sao sau chiến tranh thế giới thứ nhất, Thực dân Pháp tiến hành chương trình khai thác ở VN và Đông dương?
H dựa sgk trả lời
?.Thực dân Pháp tiến hành khai thác thuộc địa nhằm mục đích gì?
- Sau chiến tranh thế giới thứ nhất, Pháp là con nợ lớn của Mĩ: Năm 1920, số nợ quốc gia lên tới 300 tỉ phơ răng, Pháp bị tiêu huỷ hàng chục tỉ Phơ răng. Sau cách mạng tháng10 Nga (1917) Pháp mất thị trường đầu tư lớn nhất của mình ở châu Âu là Nga.
?Nội dung chương trình khai thác thuộc địa lần thứ hai của Thực dân Pháp là gì?
Tăng cường vốn đầu tư vào nông nghiệp (đồn điền cao su) và khai thác mỏ (than)
GV: Chiếu một số hình ảnh công nhân khai thác
I. Chương trình khai thác thuộc địa lần thứ hai của thực dân Pháp.
1. Nguyên nhân - Sau chiến tranh Pháp bị thiệt hại nặng -> Tiến hành khai thác thuộc địa -> Bù đắp những thiệt hại do chiến tranh gây ra.
2.Chính sách khai thác của Pháp
- Nông nghiệp:
mỏ và trồng cao su
? Quan sát những hình ảnh trên em cảm nhận được gì?
? Hãy nêu những dẫn chứng thể hiện sự đầu tư của Pháp trong hai lĩnh vực trên?
H: Dựa sgk
? Em có nhận xét gì về việc đầu tư của Thực dân Pháp trong lĩnh vực CN. Vì sao?
- Chỉ đầu tư vào công nghiệp nhẹ. Vì Thực dân Pháp muốn làm cho nền kinh tế Vn Phát triển không cân đối, phụ thuộc vào chính quốc và biến VN cũng như đông dương thành thị trường độc chiếm của Thực dân Pháp
? Đối với thương nghiệp Thực dân Pháp có chính sách khai thác ntn?
? Về giao thông vận tải Thực dân Pháp đã làm gì?
HS dựa sgk trả lời
? Vì sao thực dân Pháp lại đầu tư phát triển thêm giao thông vận tải?
-Vì nếu không chúng sẽ không thể mang những thứ mà chúng khai thác được ở thuộc địa đem về nước.
- Cho hs quan sat hình 27 Sgk, xác định nguồn lợi của TB Pháp ở VN trong cuộc khai thác thuộc địa lần 2 trên lược đồ.
-Xác định đầu tư cho nông nghiệp (cao su), tăng cường khai thác mỏ (than), phát triển công nghiệp nhẹ, thương nghiệp
? Trong lĩnh vực tài chính ngân hàng, thực dân Pháp đã làm gì?
?Thực dân Pháp tiến hành chương trình khai thác thuộc địa lần hai ở Đông Dương và Việt Nam , em thấy chương trình khai thác lần này có gì khác so với lần 1
- Thảo luận nhóm (4’)
- Giao nhiệm vụ cho các nhóm
- Các nhóm thảo luận báo cáo kết quả
Lần 1: trọng tâm của chương trình khai thác là hoàn chỉnh bộ máy thống trị từ trung ương đến địa phương
Lần 2: Tuy nhiên chính sách khai thác thuộc địa không thay đổi (sgk)
Tăng cường đầu tư vốn mà trọng tâm là cao su-> Diện tích trồng cao su tăng .
- Công nghiệp:
+ Chú trọng khai thác mỏ , số vốn đầu tư tăng + Nhiều công ty mới ra đời. Mở thêm các cơ sơ CN chế biến.
- Thương nghiệp:
+ Độc quyền + Đánh thuế nặng vào hàng hoá nước ngoài nhập vào VN - Giao thông vận tải:
Được đầu tư để phát triển thêm, đường săt xuyên Đông Dương được nối liền nhiều đoạn.
- Ngân hàng Dông Dương nắm quyền
+ Quy mô hơn, tốc độ lớn hơn cuộc khai thác thuộc địa lần thứ hai của thực dân Pháp có tác động với nền kinh tế Việt Nam, trước kia nền kinh tế Việt Nam đơn thuần là nền kinh tế nông nghiệp pk, không có công nghiệp, trao đổi hàng hoá buôn bán rất hạn hẹp. Sau khi khai thác, nền kinh tế đã có sự biến đổi xuất hiện đồn điền
+ Chương trình khai thác thuộc địa lần thứ hai thực dân Pháp vẫn duy trì quan hệ sx phong kiến ở Việt Nam, sử dụng giai cấp địa chủ pk làm tay sai cho chúng, chúng biến Việt Nam trở thành một nước nửa thuộc địa, nửa pk.
...
...
- Hoạt động 2
- Mục tiêu học sinh nắm được chính sách chính tri, văn hóa
- PP: Nêu vấn đề, thuyết trình, phân tích - KT: Động não, đặt câu hỏi
- Thời gian (8’)
- Phương tiện SGK, SGV, tài liệu tham khảo Yêu cầu học sinh chú ý mục II
? Sau chiến tranh thế giới thứ nhất, thực dân Pháp đã thi hành ở Việt Nam những thủ đoạn chính trị, văn hoá, giáo dục nào? Mục đích của các thủ đoạn đó là gì?
...
...
- Hoạt động 3 (17’)
- Mục tiêu học sinh nắm được sự phân hóa xã hội Việt Nam trong chương trình khai thác thuộc địa lần thứ nhất
- PP nêu vấn đề, thuyết trình, phân tích
chỉ huy các ngành kinh tế Đông Dương.
II. Các chính sách chính trị, văn hoá, giáo dục.
- KT động não, đặt câu hỏi
? Trong xã hội pk nước ta có mấy giai cấp?
- 2 giai cấp Pk và ND
? Từ khi thực dân Pháp tiến hành khai thác thuộc địa lần 2 xã hội VN có thêm những giai cấp mới nào ?
- Công nhân, tư sản, tiểu tư sản
- Sự xuất hiện những giai cấp này người ta gọi là sự phân hoá trong xã hội.
? Xã hội VN có sự phân hoá khi nào?
- H: Dựa sgk
Thảo luận nhóm trả lời câu hỏi (5’)
- GV giao nhiệm vụ cho nhóm, chia lớp thành 5 nhóm mỗi nhóm trả lời 1 câu hỏi
Nhóm 1:
? Nêu sự ra đời và quá trình phân hóa của giai cấp địa chủ phong kiến. Thái độ chính trị của giai cấp địa chủ phong kiến ntn?
Nhóm 2
? Giai cấp tư sản Việt Nam ra đời và phát triển ntn? Thái độ chính trị của họ ra sao?
? Giai cấp tư sản ra đời và phân hóa như thế nào trong chương trình khai thác thuộc địa lần thứ hai?
Nhóm 3
? Sự ra đời và quá trình phân hóa của tầng lớp tiểu tư sản?
Nhóm 4
? Đời sống của người nông dân khi thực dân Pháp thực hiện chương trình khai thác thuộc địa lân thứ 2 ntn?
GV: chiếu một số hình ảnh nông nhân Việt Nam
- Chính trị:
+ Chia để trị
+ Mọi quyền hành đều tập trung vào trong tay người Pháp.
+ Cấm đoán tự do, dân chủ, đàn áp, khủng bố.
- VH-GD:
+ Khuyến khích các hoạt động mê tín dị đoan, các tệ nạn XH.
+ Hạn chế mở trường học.
III. Xã hội Việt Nam phân hoá
1. Giai cấp địa chủ phong kiến
- Câu kết chặt chẽ với thực dân Pháp - Chiếm doạt ruộng đát, áp bức, bóc lột nông dân.
-> Đối tượng của CM
- Một bộ phận địa chủ vừa và nhỏ có tinh thần yêu nước 2.Giai cấp tư sản - Ra đời sau chiến tranh thế giới thứ nhất.
- Gồm 2 bộ phận:
+ TS mại bản: gắn chặt với đế
quốcđối tượng
thời pháp thuộc
- GV mô tả cuộc sống của người nông dân tăm tối:
có một tác giả người Pháp đã mô tả cảnh tượng như thế này: “Trong một miếng ruộng rào kín có 3- 4 nghìn người mặc quần áo nâu rách rưới, họ chen chúc chật ních đến nỗi nhìn chung chỉ chỉ thấy như là một đống gì rung rinh có những cánh ta giơ lên như que sậy, khúc khuỷu, khô queo.
Trong mỗi người bệnh gì cũng có mặt phù ra hoặc là không còn chút thịt, răng rụng, mắt mờ hay lem nhem mình đầy ghẻ chốc. Đàn ông chăng? Đàn bà chăng? Hai mươi sáu hay sáu mươi tuổi? Không phân biệt được! Không phân biệt được trai, gái, già, trẻ nữa chỉ thấy một tình cảnh khốn khổ tột bậc mà hàng nghìn miệng đen kêu lên như những tiếng kêu khủng khiếp của súc vật.
- Còn thuế khoá là một nỗi kinh hoàng đối với nông dân. Cứ đến mùa thuế hàng trăm nghìn người bị gông xiềng, giam cầm, đánh đập cho đến khi vợ con họ chạy xong sưu thuế.
Nhóm 5
? Giai cấp công nhân VN phát riển ntn? Thái độ chính trị ra sao?
GV: chiếu một số hình ảnh công nhân Việt Nam thời pháp thuộc
- Bộ phận đông nhất của công nhân Việt Nam là công nhân đồn điền chiếm 36,8%, công nhân mỏ 24%, CN ngành khác 39,2%
Công nhân làm nhiều nhưng lương thấp bị đánh đập cúp phát, cắt xén, điều kiện sinh hoạt thiếu thốn, ốm đau, chết chóc nhiều
“ Cây cao su quí hơn người ; Mỗi cây bón một xác người công nhân”
- Như vậy, sau cuộc khai thác, bóc lột thuộc địa lần thứ hai ở VN, cùng với sự phát triển về kinh tế, xã hội VN cũng có những biến chuyển sâu sắc.
của CM
+ TS dân tộc: ít nhiều có tinh thần dân tộc
-> dễ thoả hiệp 3.Tầng lớp tiểu tư sản
-Bị thực dân chèn ép, bạc đãi, khinh miệt, đời sống bấp bênh
-> Là lực lượng quan trọng của CM đan tộc dân chủ 4.Giai cấp nông dân
- Chiếm hơn 90%
dân số, bị áp bức nặng nề.
-> Là lực lượng hăng hái và đông đảo nhất của CM
4. Giai cấp công nhân
- Phát triển nhanh về số lượng và chất lượng
- Bị bóc lột nặng nề -> Là lực lượng lãnh đạo CM 4. Củng cố (2p)
? Nguyên nhân, mục đích, đặc điểm của chương trình khai thác thuộc đạ lần thứ hai của thực dân Pháp?
? Em có nhận xét gì về các chính sách của thực dân pháp?
? XH Việt Nam phân hoá như thế nào sau chiến tranh thế giới thứ nhất?
5. Hướng dẫn về nhà (3p)
+ Học bài:
- Học kĩ nội dung bài học, trả lời các câu hỏi, bài tập sgk
- Sưu tầm tài liệu, tranh ảnh có liên quan đến nội dung bài học.
+ Bài mới: Chuẩn bị trước bài 15: Phong trào CMVN…
? ảnh hưởng của CMT10 Nga và phong trào CMTG.
? Phong trào dân tộc dân chủ công khai.
? Phong trào công nhân.
V . Rút kinh nghiệm
………
………
………
………
………
