Mô tả đường đi của máu trong vòng tuần hoàn nhỏ và vòng tuần hoàn lớn
Tiết 17 - Bài 17: TIM VÀ MẠCH MÁU
I. CẤU TẠO TIM
Xác định vị trí và hình dạng của tim?
Quan sát hình, cho biết tim được cấu tạo bởi những mô nào?
Chú thích các bộ phận trên hình:
1 2
3
4 5 6
7 8
9
Tĩnh mạch chủ trên
Tĩnh mạch chủ dưới Tâm nhĩ phải
Tâm thất phải Tâm thất trái Động mạch vành
Tâm nhĩ trái Động mạch phổi Động mạch chủ
Câu 1: Dựa vào kiến thức đã biết, hình 16-1, điền vào bảng sau:
Các ngăn tim co Nơi máu được bơm tới Tâm nhĩ trái co
Tâm nhĩ phải co Tâm thất trái co Tâm thất phải co
Câu 2: Căn cứ vào chiều dài quãng đường mà máu được bơm qua, dự đoán xem ngăn tim nào có thành cơ tim dày nhất và ngăn tim nào có thành cơ tim mỏng nhất? Vì sao?
Câu 3: Dự đoán xem giữa các ngăn tim và giữa tim với mạch máu phải có cấu tạo như thế nào để máu chỉ bơm theo một chiều?
Thảo luận nhóm (3’)
Các ngăn tim co Nơi máu được bơm tới
Tâm nhĩ trái co Tâm nhĩ phải co
Tâm thất trái co
Tâm thất phải co
Tâm thất trái
Tâm thất phải Động mạch
chủ
Động mạch phổi
Câu 1: Dựa vào kiến thức đã biết, hình 16-1, hình 17-1, điền vào bảng sau:
Câu 2: Căn cứ vào chiều dài quãng đường mà máu được bơm qua, dự đoán xem ngăn tim nào có thành cơ tim dày nhất và ngăn tim nào có thành cơ tim mỏng nhất? Vì sao?
- Căn cứ vào chiều dài quãng đường mà máu được bơm qua, dự đoán xem ngăn tim nào có thành cơ tim dày nhất và ngăn tim nào có thành mỏng nhất?
Thành cơ tâm thất dày hơn thành cơ tâm nhĩ, trong đó tâm thất trái có thành cơ dày nhất, tâm nhĩ phải có thành cơ mỏng nhất.
- Để khi co sẽ tạo lực lớn nhất đẩy máu đi
Câu 3: Dự đoán xem giữa các ngăn tim và giữa tim với mạch máu phải có cấu tạo như thế nào để máu chỉ bơm theo một chiều?
Van 2 lá
(Van nhĩ – thất) Van 3 lá
(Van nhĩ - thất) Van thất - động (Van động mạch)
Có các van tim giữa các ngăn tim và giữa tim với
mạch máu
Động mạch Tĩnh mạch
Mao mạch
1 2 3
a
Mô liên kết Cơ trơn
Biểu bì
Biểu bì
Quan sát hình, cho biết có những loại mạch máu nào?
Quan sát hình kết hợp nghiên cứu SGK, chú thích cấu tạo của mạch máu?
Van4
II. CẤU TẠO MẠCH MÁU
Thảo luận nhóm (3’)
Nội dung Động mạch Tĩnh mạch Mao mạch 1. Cấu tạo
- Thành mạch - Lòng trong - Đặc điểm khác 2. Chức năng
Quan sát hình và những kiến thức đã biết, hoàn thành bảng sau:
Nội dung Động mạch Tĩnh mạch Mao mạch 1. Cấu tạo
- Thành mạch
- Lòng trong Đặc điểm
khác
2. Chức năng Dẫn máu từ tim đến các cơ quan với vận tốc và áp lực lớn
Dẫn máu từ khắp tế bào về tim với vận tốc và áp lực nhỏ
Trao đổi chất với tế bào
- 3 lớp: (mô liên kết, mô cơ trơn, biểu bì) dày
- Hẹp
- Động mạch chủ lớn, nhiều động mạch nhỏ
- 3 lớp: (mô liên kết, mô cơ trơn, biểu bì) mỏng
- Rộng
- Có van 1 chiều
- Chỉ gồm một lớp biểu bì mỏng - Hẹp nhất
- Nhỏ phân nhánh nhiều
*Trong một phút, trái tim của người trưởng thành, khỏe mạnh, đập khoảng 70 - 75 lần, mỗi lần đẩy ra 150ml máu.
**Trung bình một ngày tim đập 100.800 lần và bơm hơn 15.000 lít máu vào 96.000 cây số mạch máu.
***Trong suốt đời người, tim lần lượt đập cả gần ba tỷ nhịp, bơm ra cả triệu thùng máu.
Tim làm việc liên tục ngày đêm, không mệt mỏi, mặc dù tim chỉ to bằng nắm tay em bé và nặng trên 300 gram.
VÌ SAO TIM LÀM VIỆC SUỐT ĐỜI KHÔNG MỆT MỎI???
EM CÓ BIẾT?
Hoạt động của tim gồm mấy pha?
Mỗi chu kì kéo dài bao nhiêu giây?
III. CHU KÌ CO DÃN CỦA TIM
Trong 1 chu kỳ tim:
- Tâm nhĩ làm việc ... giây, nghỉ ... giây
- Tâm thất làm việc ... giây, nghỉ ... giây
- Tim nghỉ hoàn toàn ...giây - Một phút có ... chu kỳ co giãn tim (nhịp tim)
0,1 0,7
0,3 0,5
0,4 75
Hoàn thành bài tập điền từ sau:
Dựa vào chu kì hoạt động của tim, hãy giải thích tại sao tim hoạt động suốt đời mà không bị mệt?
Do thời gian hoạt động của tim là 0.4s, thời gian nghỉ ngơi là 0.4s giúp cơ tim được phục hồi và không bị mệt.
Kể tên các bệnh tim mạch mà em biết và nguyên nhân gây ra bệnh tim mạch?
- Các bệnh tim mạch:
+ Xơ vữa động mạch + Suy tim
+ Nhồi máu cơ tim + Phình tim
+ Hở van tim
+ Tăng huyết áp
+ Tắc nghẽn mạch máu não,...
- Nguyên nhân:
+ Bẩm sinh
+ Sử dụng chất kích thích: bia, rượu, thuốc lá,...
+ Dinh dưỡng không hợp lý + Tuổi già
...
Làm thế nào để tim mạch chúng ta khỏe mạnh hơn?
Mô liên kết
Động mạch Tĩnh mạch Mao mạch Pha nhĩ co
(0.1s) Pha thất
co (0.3s) Pha dãn
chung (0.4s)
Cấu tạo
Cơ tim
4 ngăn
TN trái TN phải
TT trái TT phải Van tim Máu lưu thông
1 chiều
Hoàn thành các chú thích
Câu 1: Đánh dấu x vào ô cho các câu đúng trong các câu sau:
a. Có 2 loại mạch máu là động mạch và tĩnh mạch.
b.Có 3 loại mạch máu là động mạch, tĩnh mạch, mao mạch.
c. Động mạch có lòng lớn hơn tĩnh mạch
d. Mao mạch có thành mỏng chỉ gồm 1 lớp biểu bì X
X
Câu 2. Mỗi chu kì tim kéo dài bao nhiêu giây?
a.
b. d.
c.
0,4s 0,3s 0,1s
0,8s
ĐÁNG TIẾC EM ĐÃ ĐÁP SAI CHÚC MỪNG EM ĐÃ ĐÁP ĐÚNG
Câu 3: Trong mỗi chu kì tim làm việc như sau:
a.
b.
c.
d.
Tâm nhĩ làm việc 0,1s nghỉ 0,7s Tâm thất làm việc 0,3s nghỉ 0,5s
Tim nghỉ ngơi hoàn toàn 0,4s Cả a,b,c.
1
5
2 3
4
6
7
1. Loại mạch nào có thành dày nhất?
3 4 5 6 8
2
1 ộ N G M ạ H
Đ C 7
1 2 3 4 5 6 T 7 N H ĩ T H ấ
2. Loại van nào giúp máu chảy theo một chiều từ tâm nhĩ xuống tâm thất?
3. Loại cơ nào cấu tạo nên thành của tim?
4.Chu kì co giãn của tim gồm mấy pha?6. Lớp ngoài cùng của động mạch và tĩnh mạch đ ợc cấu 5. Ngăn tim nào có thành dày nhất?
tạo bởi loại mô nào?
6
7. M ời chu kì co giãn của tim kéo dài mấy giây?
3 4 5
1 2 M G I Â
T á Y 7
4 5 6 7 8
1 2 3 i ê n K ế 9
m ô l t
10 7 8 9
5 6 2 3 4
1 11
1 2 3 4 5 B A P H a 1 2 3 4 5
c ơ t I m
T t r h ấ
â m t
t á i
3 N
2 H
3 M
4i 7 3 P 4I
T
- Về nhà học bài.
- Trả lời các câu hỏi SGK
- Đọc phần “em có biết?” để có thêm kiến thức
- Xem trước bài “Vận chuyển máu qua hệ mạch. Vệ sinh hệ tuần hoàn”
