Tiết 19:
CÁCH DẪN TRỰC TIẾP
CÁCH DẪN GIÁN TIẾP
KiÓm tra bµi cò
Câu 1: Em có nhận xét gì về từ ngữ xưng hô và việc sử dụng từ ngữ xưng hô trong tiếng Việt?
C©u 2: Dßng nµo sau ®©y cã chøa nh÷ng tõ ng÷ kh«ng ph¶i lµ tõ ng÷ x ng h« trong héi tho¹i?
A. ¤ng, bµ, bè, mÑ, chó, b¸c, c«, d×, d îng,…
B. Chóng t«i, chóng ta, chóng em, chóng nã,…
C. Anh, nh©n lo¹i, b¹n, cËu, con ng êi, chóng sinh, … D. ThÇy, con, em, ch¸u, t«i, ta, tÝn chñ, ngµi, …
- Tiếng Việt có một hệ thống từ ngữ xưng hô rất phong phú, tinh tế và giàu sắc thái biểu cảm. Người nói cần căn cứ vào đối tượng và các đặc điểm khác của tình huống giao tiếp để xưng hô cho thích hợp
Tiết 19
Tiết 19:
I – Cách dẫn trực tiếp
Đọc và tìm hiểu các đoạn văn sau (trích từ truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long):
“Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu ch a kịp quét t ớc dọn dẹp, ch a kịp gấp chăn chẳng hạn” – Hoạ sĩ nghĩ thầm.
* Khi chuyển đổi vị trí hai bộ phận ở (b), ta có:
Nhắc lời núi (cú từ “núi”) được tỏch ra khỏi phần cõu đứng trước bằng dấu hai chấm và dấu ngoặc kộp.
b) Hoạ sĩ nghĩ thầm: “Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu ch a kịp quét t ớc dọn dẹp, ch a kịp gấp chăn chẳng hạn.”
Nhắc ý nghĩ (cú từ “nghĩ”)được tỏch ra khỏi phần cõu đứng trước bằng dấu hai chấm và dấu ngoặc kộp.
a) Cháu ở liền trong trạm hàng tháng. Bác lái xe bao lần dừng, bóp còi toe toe, mặc, cháu gan lì nhất định không xuống. Ấy thế là một hôm, bác lái phải thân hành lên trạm cháu. Cháu nói: “Đấy, bác cũng chẳng
“thèm ng ời là gì?” ”
* Nội dung in đậm trong các ví dụ:
* Dấu hiệu hình thức:
Cách dẫn trực tiếp
Ví dụ: Nam nói: “Ngày mai tôi đi Hà Nội”
Lưu ý: Ngoài ra lời đối thoại của các nhân vật cũng được xem là lời dẫn trực tiếp
Được nhắc lại một cách nguyên vẹn Nằm trong dấu ngoặc kép và đứng sau dấu hai chấm
Ví dụ:
“Ông lão ôm thằng con út lên lòng, vỗ nhè nhẹ vào lưng nó khẽ hỏi:
- Húc kia! Thầy hỏi con nhé, con là con ai?
- Là con thầy mấy lị con u Thế nhà ta ở đâu?
- Nhà ta ở làng chợ Dầu” (Làng – Kim Lân)
Tiết 19:
I – Cách dẫn trực tiếp I – Cách dẫn gián tiếp
Đọc và tìm hiểu các đoạn trích sau:
Thuật lại lời núi, khụng ngăn cỏch với bộ phận đứng trước bằng dấu gỡ cả
Thuật lại ý nghĩ, ngăn cỏch bằng từ “rằng” – thay bằng từ
“là”
a) Lão tìm lời lẽ giảng giải cho con trai hiểu. Lão khuyên nó hãy dằn lòng bỏ đám này, để dùi giắng lại ít lâu, xem có đám nào khá mà nhẹ tiền hơn sẽ liệu; chẳng lấy đứa này thì lấy đứa khác; làng này đã chết hết con gái đâu
mà sợ.
(Nam Cao, Lão Hạc)
b) Nh ng chớ hiểu lầm rằng Bác sống khắc khổ theo lối nhà tu hành, thanh tao theo kiểu nhà hiền triết ẩn dật.
(Phạm Văn Đồng, Chủ tịch Hồ Chí Minh, tinh hoa và khí phách của dân tộc, l ơng tâm của thời đại)
* Nội dung in đậm trong các ví dụ:
* Dấu hiệu hình thức:
Cách dẫn gián tiếp
Lưu ý: Có thể chuyển từ lời dẫn trực tiếp sang lời dẫn gián tiếp (hoặc ngược lại) cần chú ý điều chỉnh cho thích hợp
Ví dụ: Nam nói “Ngày mai tôi đi Hà Nội”
Nam nói rằng ngày mai bạn ấy đi Hà Nội
Được thuật lại
Không được đặt trong dấu ngoặc kép
Dẫn trực tiếp Dẫn gián tiếp
Giống : Đều là dẫn lời nói hay ý nghĩ của một người,một nhân vật
-Dẫn nguyên văn.
-Đặt trong đấu ngoặc kép.
-Thuật lại có điều chỉnh.
-Không đặt trong dấu ngoặc kép.
So s¸nh c¸ch dÉn
*Cách chuyển lời dẫn trực tiếp thành lời dẫn gián tiếp:
1/Bỏ dấu hai chấm .dấu ngoặc kép.
2/chuyển chủ ngữ ở lời dẫn trực tiếp theo ngôi thích hợp.
*Ví dụ :
-Bấy giờ bà mẹ mới vui lòng nói : “Chỗ này là chỗ con ta ở được đây.”
=> Bấy giờ bà mẹ mới vui lòng nói rằng đây là chỗ con bà ở được
Tiết 19:
I – Cách dẫn trực tiếp I – Cách dẫn gián tiếp III – Luyện tập
Bài tập 1: Tìm lời dẫn trong những đoạn trích sau (Trích từ truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao). Cho biết đó là lời nói hay ý nghĩ đ ợc dẫn, là lời dẫn trực tiếp hay gián tiếp?
Dẫn ý nghĩ: Cách dẫn: trực tiếp.
Dẫn ý nghĩ: Cách dẫn: trực tiếp.
a) Nó cứ làm in nh nó trách tôi; nó kêu ử, nhìn tôi, nh muốn bảo tôi rằng:“A! Lão già tệ lắm! Tôi ăn ở với lão nh thế mà lão xử với tôi nh thế này à?”
a) Nó cứ làm in nh nó trách tôi; nó kêu ử, nhìn tôi, nh muốn bảo tôi rằng:“A! Lão già tệ lắm! Tôi ăn ở với lão nh thế mà lão xử với tôi nh thế này à?”
b) Sau khi thằng con đi, lão tự bảo rằng: “Cái v ờn là của con ta. Hồi còn mồ ma mẹ nó, mẹ nó cố thắt l ng buộc bụng, dè sẻn mãi, mới để ra đ ợc năm m ơi đồng bạc tậu.
Hồi ấy, mọi thức đều rẻ cả …”
b) Sau khi thằng con đi, lão tự bảo rằng: “Cái v ờn là của con ta. Hồi còn mồ ma mẹ nó, mẹ nó cố thắt l ng buộc bụng, dè sẻn mãi, mới để ra đ ợc năm m ơi đồng bạc tậu.
Hồi ấy, mọi thức đều rẻ cả …”
Bài tập 2: Viết một đoạn văn nghị luận có nội dung liên quan
đến một trong ba ý kiến d ới đây. Trích dẫn ý kiến đó theo hai cách: dẫn trực tiếp và dẫn gián tiếp.
a) Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng.
(Hồ Chí Minh, Báo cáo Chính trị tại Đại
hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng)
b) Giản dị trong đời sống, trong quan hệ với mọi ng ời, trong tác phong, Hồ Chủ tịch cũng rất giản dị trong lời nói và bài viết, vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu đ ợc, nhớ đ ợc, làm đ ợc. (Phạm Văn Đồng, Chủ tịch Hồ Chí Minh,
tinh hoa và khí phách của dân tộc, l ơng tâm của thời đại)
c) Ng ời Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình.
(Đặng Thai Mai, Tiếng Việt, một biểu hiện
Bài tâp 2:
c) Ng ời Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình.
(Đặng Thai Mai, Tiếng Việt, một biểu hiện hùng hồn của sức sống dân tộc)
* Dẫn gián tiếp: Trong tỏc phẩm “Tiếng Việt một biểu hiện hựng hồn của sức sống dõn tộc”, giáo s Đặng Thai Mai đã nói rằng ng ời Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc
để tự hào với tiếng nói của mình.
Đoạn văn mẫu:
* Dẫn trực tiếp:Trong tỏc phẩm “Tiếng Việt một biểu hiện hựng hồn của sức sống dõn tộc”,giáo s Đặng Thai Mai đã nói:
“Ng ời Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình”
* Bài tập a:
- DTT: Trong “Báo cáo Chính trị tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng”
Hồ Chí Minh nói: “Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng”
- DGT: Trong “Báo cáo Chính trị tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng”
Hồ Chí Minh nói rằng chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng
* Bài tập b:
- DTT: Trong tác phẩm “Chủ Tịch Hồ Chí Minh, tinh hoa và khí phách của dân tộc, lương tâm của thời đại”đồng chí Phạm Văn Đồng đã nói: “Giản dị trong đời sống trong quan hệ với mọi người, trong tác phong, Hồ Chủ Tịch cũng rất giản dị trong lời nói và bài viết, vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được, nhớ được, làm được”
- DGT: Trong tác phẩm Chủ Tịch Hồ Chí Minh, tinh hoa và khí phách của dân tộc, lương tâm của thời đại”đồng chí Phạm Văn Đồng cho rằng giản dị trong đời sống trong quan hệ với mọi người, trong tác phong, Hồ Chủ Tịch cũng rất giản dị trong lời nói và bài viết, vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được, nhớ được, làm
Hôm sau Linh Phi lấy một cái túi bằng lụa tía, đựng m ời hạt minh châu, sai sứ giả Xích
Hỗn đ a Phan ra khỏi n ớc. Vũ N ơng nhân đó cũng đ a gửi một chiếc hoa vàng mà dặn:
- Nhờ nói hộ với chàng Tr ơng, nếu còn nhớ chút tình x a nghĩa cũ, thì xin lập một đàn giải oan ở bến sông, đốt cây đèn thần chiếu xuống n ớc, tôi sẽ trở về.
(Nguyễn Dữ, Chuyện ng ời con gái Nam X ơng)
Bài tập 3: Hãy thuật lại lời nhân vật Vũ N ơng trong đoạn trích sau đây theo cách dẫn gián tiếp:
Hãy thuật lại lời nhân vật Vũ
Nương từ LDTT sang LDGT
Hôm sau Linh Phi lấy một cái túi bằng lụa tía, đựng m ời hạt minh châu, sai sứ giả Xích Hỗn đ a Phan ra khỏi n ớc. Vũ N ơng nhân
đó cũng đ a gửi một chiếc hoa vàng mà dặn:
- Nhờ nói hộ với chàng Tr
ơng, nếu còn nhớ chút tình x a nghĩa cũ, thì xin lập một đàn giải oan ở bến sông, đốt cây đèn thần chiếu xuống n ớc, tôi sẽ trở về.
(Nguyễn Dữ, Chuyện ng ời con gái Nam X ơng)
* Cách dẫn gián tiếp:
Hôm sau Linh Phi lấy một
cái túi bằng lụa tía, đựng m ời hạt minh châu, sai sứ giả Xích Hỗn đ a Phan ra khỏi n ớc. Vũ N
ơng nhân đó cũng đ a gửi một chiếc hoa vàng và dặn Phan nói hộ với chàng Tr ơng rằng nếu còn nhớ chút tình x a nghĩa cũ, thì xin lập một đàn giải oan ở bến sông, đốt cây đèn thần chiếu xuống n ớc, Vũ N ơng sẽ trở về.
* Cách dẫn trực tiếp:
