Bài giảng điện tử dạy online môn Vật lí lớp 9 (tiết 46)

(1)

(2)

I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:

1. Thí nghiệm:

* Dụng cụ:

+ M t thấu kính h i t có f = 12cm.ộ ộ ụ + M t giá quang h c.ộ ọ

+ M t màn h ng nh.ộ ứ ả

+ M t cấy nến và m t bao diếm. ộ ộ

* Tiến hành thí nghiệm:

B1: C v t và màn đế"u đả ậ ược đ t vuông góc v i tr c chính c a ặ ớ ụ ủ thấu kính h i t có f = 12 cmộ ụ

B2: Đ t v t các v trí khác nhau, di chuy n màn ặ ậ ở ị ể  quan sát nh rõ nét trến màn.

ả

Tiết 46: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ

(3)

F

Tiết 46: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ

(4)

a. Đ t v t ngoài kho ng tiếu c :ặ ậ ả ự

V t xa thấu kính: nh ậ ở Ả th t,ậ ngược chiế"u v i v t.ớ ậ C1.

C2.

C3.

V t gấ"n thấu kính: nh vấ-n thu đậ ở Ả ược trến màn đó là nh ả th t, ngậ ược chiế"u v i v t.ớ ậ

b. Đ t v t trong kho ng tiếu c :ặ ậ ả ự

nh không h ng đ c trến màn. Đ t mắt trến đ ng truyế"n c a

Ả ứ ượ ặ ườ ủ

chùm tia ló, ta thấy nh ả cùng chiế"u, l n h n ớ ơ v t. Đó là ậ ảnh o.ả

* V t đ t rất xa thấu kính cho nh t i tiếu đi m c a thấu kính.ậ ặ ả ạ ể ủ + V t đ t vuông góc v i tr c chính, cho nh cũng vuông góc v i ậ ặ ớ ụ ả ớ tr c chính.ụ

Tiết 46: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ

(5)

Khoảng cách từ vật đến thấu kính (d) so với tiêu

cự (f)

Đặc điểm của ảnh Thật

hay ảo

Cùng chiều hay ngược chiều so

với vật

Lớn hơn hay nhỏ hơn vật

Chú ý

Vật đặt ngoài khoảng tiêu

cự (d > f)

Vật ở rất xa thấu kính d > 2f f < d < 2f Vật đặt trong

khoảng tiêu cự (d < f)

d < f

KẾT QUẢ THÍ NGHIỆM KẾT QUẢ THÍ NGHIỆM

nh th t

ả ậ ngược chiế"u ^{nh h n}^{ỏ ơ} ^{d’ = f}

nh th t

ả ậ

ngược chiế"u ^{nh h n}^{ỏ ơ} nh th t

ả ậ

ngược chiế"u l n h nớ ơ nh o

ả ả cùng chiế"u l n h nớ ơ

Tiết 46: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ

(6)

KẾT LUẬN:

Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi

THẤU KÍNH HỘI TỤ

Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi

THẤU KÍNH HỘI TỤ

Đặt vật ngoài khoảng

tiêu cự (d > f) Đặt vật

ngoài khoảng

tiêu cự (d > f)

Đặt vật trong khoảng

tiêu cự (d < f) Đặt vật

trong khoảng

tiêu cự (d < f)

V t rất ậ ở xa thấu kính

d > 2f d > 2f

d < 2f d < 2f

nh nh

ả ỏ

h n v t, ơ ậ d’ = f nh nh

ả ỏ

h n v t, ơ ậ d’ = f

nh nh

ả ỏ

h n v tơ ậ nh nh

ả ỏ

h n v tơ ậ nh l n ả ớ

h n v tơ ậ

nh th t

Ả ậ

ngược chiế"u so v i v t ớ ậ

nh th t

Ả ậ

ngược chiế"u so v i v t ớ ậ

nh o, cùng Ả ả

chiế"u, l n ớ h n v tơ ậ nh o, cùng Ả ả

chiế"u, l n ớ h n v tơ ậ

Tiết 46: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ

(7)

II. Cách dựng ảnh

1. Dựng ảnh của điểm sáng S tạo bởi thấu kính hội tụ.

* S’ là ảnh thật của S qua thấu kính hội tụ.

* Cách dựng: + T S, Vẽ- 2 trong 3 tia đ c bi t t i thấu kính.ừ ặ ệ ớ

 D ng 2 tia ló tự ương ng.ứ

 Giao đi m c a 2 tia ló là nh th t S’ c a đi m sáng.ể ủ ả ậ ủ ể

S’

S

F

F’

O

Tiết 46: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ Tiết 46: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ

Δ

(8)

I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:

 

F O F^/

S

S’

1. Dựng ảnh của điểm sáng S tạo bởi thấu kính hội tụ.

Tiết 46: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ Tiết 46: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ

Δ

(9)

2. Dựng ảnh của một vật sáng AB qua thấu kính hội tụ

• Đặc điểm ảnh:

nh th t, ng c chiế"u, nh h n v t

Ả ậ ượ ỏ ơ ậ

a) f = 12 cm; d = 36cm (d > f: V t đ t ngoài kho ng tiếu c ) ậ ặ ả ự C5: Cách d ng: ự - D ng nh Bự ả ^’c a Bủ

- Nôi B’ vuông góc và cắt tr c chính t i A’; A’B’ là nh c a AB.ụ ạ ả ủ I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:

 

B^/ O

F

F^’ A

B

A^/

Tiết 46: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ Tiết 46: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ

Δ

(10)

 

F A O F^/

B B^/

A^/

b) d = OA = 8cm , f = OF=12cm ( V t đ t trong kho ng tiếu ậ ặ ả c c a thấu kính h i t )ự ủ ộ ụ

Ảnh A’B’ là ảnh ảo, cùng chiều và lớn hơn vật II. Cách dựng ảnh

2. Dựng ảnh của một vật sáng AB qua thấu kính hội tụ

I

Tiết 46: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ

(11)

Cách d ng nhự ả Cách d ng nhự ả

D ng nh c a m t đi m sáng ự ả ủ ộ ể (ngoài tr c chính d > f)ụ

D ng nh c a m t v t sáng AB ự ả ủ ộ ậ + A  tr c chínhụ

+ AB  tr c chínhụ

D ng nh c a m t v t sáng AB ự ả ủ ộ ậ + A  tr c chínhụ

+ AB  tr c chínhụ

+ Vẽ- 2 tia t i đ c bi tớ ặ ệ

 d ng 2 tia ló tự ương ngứ

 giao đi m c a 2 tia ló là nh ể ủ ả c a đi m sáng.ủ ể

+ Vẽ- 2 tia t i đ c bi tớ ặ ệ

 d ng 2 tia ló tự ương ngứ

 giao đi m c a 2 tia ló là nh ể ủ ả c a đi m sáng.ủ ể

+ D ng nh c a đi m B.ự ả ủ ể

+ T B’ d ng B’A’ ừ ự  tr c chínhụ + D ng nh c a đi m B.ự ả ủ ể

+ T B’ d ng B’A’ ừ ự  tr c chínhụ

Tiết 46: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ

(12)

III. Vận dụng:

Tóm tắt:

AB = h = 1cm OA = d = 36cm

OF=OF’= f = 12cm A’B’ = h’= ? cm OA’ =?

A'B' OA' AB OA (1)

 

A 'B' A'F' OI OF'

 

Bài giải

C6

ΔOAB ^SΔOA B^/ ^/

ΔF'OI ^S

ΔF A B

^/ ^/ ^/

A’

B’

F

F’

O

B

A

I

(2)

Tiết 46: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ Tiết 46: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ

Mà OI = AB =>

12. OA’ = 36. (OA’-12) => OA’ = 18 (cm)

(13)

 

F ^A ^O F^/

B

B^/

A^/

I

Tóm tắt:

AB = h = 1cm OA = d = 8cm

OF=OF’= f = 12cm A’B’ = h’= ? cm OA’ =?

A'B' OA' AB OA (1)

 

A 'B' A'F' OI OF'

A 'B' OA ' OF'

AB OF'

 

  

OA ' A'O 12 (1);(2)

8 12

  

Bài giải

Từ

 A’O = 24 cm, A’B’ = h’ = 3 cm

ΔOAB SΔOA^'B^'

ΔF'OI SΔF^'A^'B^'

(2)

Tiết 46: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ

(14)

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ:

* H c thu c phấ"n ghi nh (SGK)ọ ộ ớ

* Làm bài t p 42-43.4 ậ  42-43.10 (SBT)

* Bài t p thếm:ậ

D ng nh S’ c a S biết ự ả ủ

• d < f

• S nắ"m ngoài tr c chínhụ

D ng nh S’ c a S khi S nắ"m ự ả ủ trến tr c chính thấu kính h i ụ ộ t .ụ

F F’

d

f

S

O

F F’

f

S O

Tiết 46: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ

(15)

a. Đ t v t ngoài kho ng tiếu c :ặ ậ ả ự