Bài giảng Vật lí 9- Tiết 28. Lực điện từ

(1)

Gi¸o ¸n ®iÖn tö VËt lý líp 9

Biên soạn: Đặng Quang Trường

(2)



Khi cho dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn AB, hiÖn t îng g× x¶y ra víi kim nam ch©m?

KiÓm tra bµi cò

A B

Kim nam ch©m lÖch ®i so víi vÞ trÝ

ban ®Çu.

(3)

Trªn ®©y lµ TN ¥-xtet cho thÊy dßng ®iÖn t¸c dông lªn KNC.

 Ng îc l¹i, liÖu kim nam ch©m cã t¸c dông lªn dßng ®iÖn hay kh«ng?

Muèn hiÓu râ chóng ta sang bµi h«m nay:

TiÕt 28: Bµi 27:

Lùc ®iÖn tõ

(4)

Tiết 28: Lực điện từ

I. Tác dụng của từ tr ờng lên dây dẫn có dòng điện

S N

K

A

1. Thí nghiệm:

- Đóng công tắc K quan

sát xem có hiện t ợng gì

xảy ra với

đoạn dây AB

Hiện t ợng đó chứng tỏ điều gì?

A

B

+

Chứng tỏ đoạn dây AB chịu tác dụng của một lực nào đó.

Lắp MĐ nh hình d ới

(5)

S N

A

1. Thí nghiệm: MĐ nh hình d ới

A

B

+

Ta quan sát lại lần nữa ở tốc độ chậm

2. Kết luận

Từ tr ờng tác dụng lực lên đoạn dây dẫn AB có dòng

điện chạy qua đặt trong từ tr ờng.

Lực đó gọi là lực điện từ

Em hãy rút ra kết

luận?

(6)

1. Thí nghiệm 2. Kết luận

Từ tr ờng tác dụng lực lên đoạn dây dẫn AB có dòng điện chạy qua

đặt trong từ tr ờng. Lực đó gọi là lực điện từ

Ii. Chiều của lực điện từ. Quy tắc bàn tay trái

1. Chiều của lực điện từ phụ thuộc vào yếu tố nào?

a. Thí nghiệm

Đổi chiều dũng điện chạy qua dõy dẫn AB

Giữ nguyờn chiều dũng điện, đổi chiều đường sức từ

(7)

S

N _A

A

B

+ -

Chúng ta theo dõi chậm từng b ớc, chú ý chiều

chuyển động của đoạn dây AB

(8)

S

N

K

A

B

+

Chúng ta theo dõi chậm từng b ớc chú ý chiều

chuyển động của đoạn dây AB

-

+ Đổi chiều dòng điện

(9)

Ii. ChiÒu cña lùc ®iÖn tõ. Quy t¾c bµn tay tr¸i

1. ChiÒu cña lùc ®iÖn tõ phô thuéc vµo yÕu tè nµo?

N S

S

N

O 3

A - +

O 3

A - +

A B

-+ -+

A B

Đổi chiều dòng điện chạy qua dây dẫn AB

Giữ nguyên chiều dòng điện, đổi chiều đường sức từ

a. Thí nghiệm:

: chiều lực điện từ thay đổi.

: chiều lực điện từ thay đổi

Qua 2 TN em h·y rót ra kÕt

luËn?

(10)

I. Tác dụng của từ tr ờng lên dây dẫn có dòng điện

Từ tr ờng tác dụng lực lên đoạn dây dẫn AB có dòng điện chạy qua

đặt trong từ tr ờng. Lực đó gọi là lực điện từ

a. Thí nghiệm

b. Kết luận: Chiều của lực điện từ tác dụng lên dây dẫn AB phụ thuộc vào chiều dòng điện chạy trong dây dẫn và chiều đ ờng sức từ.

(11)

2. Quy tắc bàn tay trái

Biết chiều dòng điện chạy qua đoạn dây dẫn thẳng và chiều đ ờng sức từ.

Quy tắc bàn tay trái giúp ta xác định

đ ợc chiều của lực điện từ tác dụng lên dây dẫn.

Quy tắc bàn tay trái:

Đặt bàn tay trái sao cho các đ ờng sức từ h ớng vào lòng bàn tay.

Chiều từ cổ tay đến ngón tay giữa h ớng theo chiều dòng điện.

(12)

B A

-

S N +

I

F

(13)

I. Tác dụng của từ tr ờng lên dây dẫn có dòng điện

Từ tr ờng tác dụng lực lên đoạn dây dẫn AB có dòng điện chạy qua đặt trong từ tr ờng. Lực đó gọi là lực điện từ

a. Thí nghiệm

b. Kết luận: Chiều của lực điện từ tác dụng lên dây dẫn AB phụ thuộc vào chiều dòng điện chạy trong dây dẫn và chiều đ ờng sức từ.

2. Qui tắc bàn tay trỏi

- Đặt bàn tay trỏi sao cho cỏc đường sức từ hướng vào lũng bàn tay chiều từ cổ tay đến ngún tay giữa hướng theo chiều dũng điện

(14)

Hãy so sánh lực từ và lực điện từ?

Lực từ Lực điện từ

Nếu có một nam châm đặt trong một từ tr ờng, thì từ

tr ờng đó tác dụng lên nam châm một

lực gọi là lực từ

Nếu có một dòng điện (tức là 1 dây dẫn có

dòng điện chạy qua) đặt trong một từ tr ờng, thì

từ tr ờng tác dụng lên dòng điện một lực gọi

là lực điện từ.

(15)

III. Vận dụng

S N

F

A B

C2 áp dụng quy tắc bàn tay trái, xác định chiều dòng điện qua

đoạn AB

Trong đoạn dây dẫn

AB, dòng điện có

chiều đi từ B đến A

(16)

III. Vận dụng

S

N

F

A B

C3 Xác định chiều đ ờng sức từ cuả nam châm

hình bên

Đ ờng sức từ của

nam châm có chiều

đi từ d ới lên trên.

(17)

A

S

c

N

B C

D

C4 Biểu diễn lực điện từ tác dụng lên các đoạn dây dẫn AB, CD của khung dây dẫn có dòng điện chạy qua và có tác dụng gì đối với khung dây.

o

o’

Lực điện từ tác dụng nh hình vẽ

F

₁

F

₂

(18)

A

B

c

D

N

^C

S

O

O’

F

₁

F

₂

Lực điện từ tác dụng nh hình vẽ.

(19)

A

S

c

N

C B

D

o

o’

Lực điện từ tác dụng nh hình vẽ

F

₁

F

₂

(20)

Có thể em ch a biết: xem SGK trang 75

Thông tin thêm về có thể em ch a biết:



Hai cặp nam châm điện (NC1, NC2) trong tivi , máy tính … thuật ngữ chuyên ngành gọi là cuộn lái tia (NC1: lái mành, NC2: lái dòng).

Mỗi giây cuộn lái mành có thể quét đ ợc 50 mặt, cuộn lái dòng có thể quét đ ợc 312,5 dòng t ơng ứng với một mặt (tần số quét là 15625Hz). Hiện nay tần số quét có thể cao hơn, nên chất l ợng (độ phân giải) cao hơn.



Quét đ ợc nh vậy là do ứng dụng của lực

(21)

Hướng dẫn về nhà:

-

Học thuộc phần ghi nhớ.

- Đọc phần: “ Có thể em chưa biết”

- Làm bài tập: 27.1, 27.2, 27.3,

27.4 27.5 SBT. Trang 33-34

(22)

(23)

VUI ĐỂ H Ọ C



Có các vật sau : một thanh nam châm, một thanh

thép, một miếng xốp nhẹ, một chậu bằng nhựa

đựng nước. Làm cách nào em có thể chế tạo thanh

thép thành thanh nam châm?

N S

(24)

 Làm nhiễm từ thanh thép : Cho thanh thép tiếp xúc với nam châm .

 Đặt thanh thép lên miếng xốp .

 Thả nhẹ miếng xốp nổi trên mặt nước trong chậu .

 Chờ thanh thép định hướng theo phương Bắc – Nam địa lí .

 Đánh dấu cực của thanh thép .

N S

Nam

Bắc

4 3 2

5 1