TRƯỜNG THPT BÌNH CHÁNH TỔ NGỮ VĂN
TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ
SỰ
YÊU CẦU CẦN ĐẠT
1. Về kiến thức, kĩ năng, thái độ a. Kiến thức
- Nắm được mục đích, yêu cầu tóm tắt văn bản tự sự theo nhân vật chính.
- Trình bày tóm tắt văn bản tự sự theo nhân vật chính.
b. Kĩ năng
- Tóm tắt được văn bản tự đơn giản, có độ dài vừa và phải dựa theo nhân vật chính - Trình bày văn bản tóm tắt trước tập thể.
c. Tư duy, thái độ
- Có thái độ nghiêm túc khi tóm tắt văn bản tự sự , tự giác làm thêm các bài tập luyện tập.
2. Các năng lực cần hình thành cho học sinh - Năng lực tự học.
- Năng lực thẩm mĩ.
- Năng lực giải quyết vấn đề.
- Năng lực hợp tác, giao tiếp.
- Năng lực sử dụng ngôn ngữ.
- Năng lực tổng hợp, so sánh.
I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ
II. CÁCH TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ THEO NHÂN VẬT CHÍNH
III. LUYỆN TẬP, VẬN DỤNG, MỞ RỘNG
CẤU
TRÚC BÀI
TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ
I. Mục đích, yêu cầu tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính 1.Ôn tập kiến thức
1. Tóm tắt văn bản tự sự là:
A. Dùng lời văn của mình kể lại toàn bộ nội dung câu chuyện.
B. Dùng lời văn của mình kể lại một phần nội dung câu chuyện.
C. Dùng lời văn của mình giới thiệu một cách ngắn gọn nội dung chính của một văn bản tự sự
D. Từ câu chuyện đã đọc sáng tạo nên một câu chuyện mới
2. Sắp xếp trình tự tóm tắt một văn bản tự sự sao cho hợp lí A. Xác định nội dung chính cần tóm tắt
B. Đọc kĩ tác phẩm cần tóm tắt
C. Viết văn bản tóm tắt bằng lời văn của mình
D. Sắp xếp nội dung chính theo một trình tự hợp lí B A D C
TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ
3. Phát biểu nào sau đây chưa chính xác
A. Nhân vật văn học là hình tượng con người cũng có thể là loài vật, cây cỏ…được nhân cách hóa
B. Nhân vật văn học thường có tên tuổi, ngoại hình, lời nói, hành động, tình cảm, suy nghĩ ….
C. Mỗi nhân vật văn học thường có quan hệ với các nhân vật khác
D. Nhân vật chính trong tác phẩm tự sự thường chỉ xuất hiện ở phần đầu của tác phẩm
TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ
I. Mục đích, yêu cầu tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính 2. Mục đích , yêu cầu
Tấm mồ côi cả cha lẫn mẹ, phải sống cùng với dì ghẻ và người em cùng cha khác mẹ là Cám. Hằng ngày, Tấm phải làm việc quần quật cả ngày lẫn đêm nhưng vẫn chịu sự ức hiếp, ghẻ lạnh của mẹ con Cám. Cứ mỗi lần bị hành hạ, ức hiếp, Tấm chỉ biết khóc. Mỗi lần Tấm gặp khó khăn đều được Bụt giúp đõ. Cũng nhờ sự giúp đỡ của ông Bụt mà Tấm được trở thành hoàng hậu. Ngỡ rằng Tấm sẽ được hạnh phúc. Hết lần này đến lần khác , Tấm bị mẹ con Cám hãm hại và cũng là bấy nhiêu lần Tấm kiên quyết giành lấy sự sống bằng cách tái sinh.
Cuối cùng, Tấm được gặp lại nhà vua, trở về cung và trừng trị mẹ con Cám.
Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi
1. Văn bản trên tóm tắt theo nhân vật nào?
2. Văn bản trên tóm tắt được những sự việc nào xảy ra với nhân vật?
3. Qua đó, em hiểu được gì về nhân vật (Cuộc đời, tính cách, phẩm chất…)
TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ
I. Mục đích, yêu cầu tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính 2. Mục đích , yêu cầu
Tấm mồ côi cả cha lẫn mẹ, phải sống cùng với dì ghẻ và người em cùng cha khác mẹ là Cám. Hằng ngày, Tấm phải làm việc quần quật cả ngày lẫn đêm nhưng vẫn chịu sự ức hiếp, ghẻ lạnh của mẹ con Cám. Cứ mỗi lần bị hành hạ, ức hiếp, Tấm chỉ biết khóc. Mỗi lần Tấm gặp khó khăn đều được Bụt giúp đỡ. Cũng nhờ sự giúp đỡ của ông Bụt mà Tấm được trở thành hoàng hậu. Ngỡ rằng Tấm sẽ được hạnh phúc. Hết lần này đến lần khác , Tấm bị mẹ con Cám hãm hại và cũng là bấy nhiêu lần Tấm kiên quyết giành lấy sự sống bằng cách tái sinh.
Cuối cùng, Tấm được gặp lại nhà vua, trở về cung và trừng trị mẹ con Cám.
Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi
Nhân vật: Tấm
- Cuộc đời, số phận: mồ côi, bất hạnh
- Tính cách, phẩm chất: hiền lành, chăm chỉ, cam chịu nhưng càng về sau càng mạnh mẽ và sức sống mãnh liệt.
TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ
I. Mục đích yêu cầu tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính 2. Mục đích , yêu cầu
* Mục đích: Nắm được tính cách, số phận nhân vật, góp phần đi sâu tìm hiểu và đánh giá tác phẩm.
* Yêu cầu:
-Trung thành với văn bản gốc
-Nêu những đặc điểm và sự việc xảy ra với nhân vật chính 3. Tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính là:
Viết hoặc kể một cách ngắn gọn sự việc cơ bản xảy ra với nhân vật đó.
TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ
II. Cách tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính
1. Đọc lại truyện An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy a. Nhân vật chính
TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ
II. Cách tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính
1. Đọc lại truyện An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy b.Tìm hiểu và tóm tắt theo nhân vật An Dương Vương
* Lai lịch: Vua nước Âu Lạc, họ Thục tên Phán * Quan hệ: Cha của Mị Châu
* Hành động, lời nói, việc làm:
-Xây thành nhưng gặp khó khăn
-Được cụ già mách bảo và sự giúp đỡ của Rùa Vàng, An Dương Vương xây xong thành trong nửa tháng.
-Khi Rùa Vàng từ biệt, An Dương Vương lo lắng :”Nếu có giặc ngoài lấy gì mà chống.”
-An Dương Vương đánh thắng Triệu Đà.
-Nhận lời cầu hòa và gả con gái Mị Châu cho con trai Triệu Đà -Mất nỏ thần, An Dương Vương cùng con gái bỏ chạy.
-Cùng đường, cầu cứu Rùa Vàng “ Trời hại ta sứ Thanh Giang ở đâu mau mau lại cứu”.
- Chém đầu con gái, theo Rùa Vàng xuống biển
TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ
II. Cách tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính
1. Đọc lại truyện An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy
*Viết bản tóm tắt theo nhân vật An Dương Vương
An Dương Vương(ADV) là vua của nước Âu Lạc, họ Thục tên Phán. Vua xây thành để bảo vệ đất nước nhưng lạ lùng thay thành xây đến đâu lại lở đến đó.
Vua lập đàn trai giới, để cầu đảo bách thần. May mắn thay, vua được sự giúp đỡ của Rùa Vàng và xây xong thành trong nửa tháng. Khi Rùa Vàng từ biệt, vua bày tỏ nỗi lo lắng về an nguy đất nước “Nếu có giặc ngoài lấy gì mà chống.” Nhờ có vuốt của Rùa Vàng trao, ADV có vũ khí lợi hại, đánh đuổi quân xâm lược Triệu Đà. Nhưng sau đó ADV đã mắc mưu Triệu Đà, nhận lời cầu hòa và đồng ý gả con gái Mị Châu cho con trai của Đà. Suốt thời gian Trọng Thủy ở rể, nhà vua không chút nghi ngờ. Trọng Thủy lợi dụng Mị Châu đánh tráo nỏ thần mà vua nào hay. Đến khi Triệu Đà xâm lược vua vẫn chủ quan ngồi đánh cờ . Mãi sau, vua đem nỏ thần ra bắn thì mới biết là giả. Vua cùng Mị Châu bỏ chạy. Cùng đường, vua cầu cứu Rùa Vàng giúp. Trước lời phán xét của Rùa Vàng, ADV rút gươm chém đầu con gái rồi cùng Rùa Vàng xuống biển.
TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ
II. Cách tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính
1. Đọc lại truyện An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy c.Tìm hiểu và tóm tắt theo nhân vật Mị Châu
* Lai lịch: Con gái An Dương Vương, công chúa Âu Lạc * Quan hệ: Con gái AN Dương Vương, vợ Trọng Thủy * Hành động, lời nói, việc làm:
-Nghe lời cha, lấy Trọng Thủy làm chồng -Cho Trọng Thủy xem nỏ thần.
-Trọng Thủy về thăm cha và nói lời từ biệt, Mị Châu đáp “Thiếp có tấm áo lông ngỗng, đi đến đâu sẽ rắc ở ngã ba đường làm dấu.”
-Cùng vua cha bỏ chạy
-Trước khi bị vua cha chém đầu, Mị Châu khấn: Nếu có lòng phản nghịch mưu hại cha, chết sẽ thành cát bụi. Nếu một lòng trung hiếu mà bị người lừa dối chết sẽ hóa thành châu ngọc.”
-Trọng Thủy đem Mị Châu về an táng ở Loa Thành
-Lời khấn nguyện thành sự thật, minh chứng cho tấm lòng trong sạch của nàng.
TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ
II. Cách tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính
1. Đọc lại truyện An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy Viết bản tóm tắt theo nhân vật Mị Châu
Mị Châu là con gái An Dương Vương (ADV). Sau khi ADV xây thành chế nỏ đánh thắng quân Triệu Đà, Mị Châu được gả cho Trọng Thuỷ( con trai Triệu Đà). Mị Châu nhẹ dạ, cả tin nên Trọng Thủy đã lợi dụng để đánh tráo nỏ thần và mang về nước. Triệu Đà đem quân xâm lược lần hai, quân Âu Lạc thua. Mị Châu cùng cha chạy về phương nam.
Trên đường đi Mị Châu đã rắc lông ngỗng làm dấu cho Trọng Thuỷ.
Nàng bị Rùa Vàng kết tội là giặc.Trước khi bị vua cha chém đầu, Mị Châu khấn: “Nếu có lòng phản nghịch, chết sẽ hoá thành cát bụi, nếu một lòng trung hiếu mà bị người lừa dối chết sẽ hoá thành châu ngọc. Mị Châu chết, xác biến thành ngọc thạch.
TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ
II. Cách tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính
1. Đọc lại truyện An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy 2. Cách tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính
Đọc kĩ văn bản Xác định nhân vật chính
Tóm tắt các hành động, lời nói, tâm trạng của nhân vật
theo diễn biến sự việc
Chọn sự việc xảy ra với nhân vật chính
LUYỆN TẬP
Những hình ảnh dưới đây giúp em nghĩ đến truyện cổ tích nào?
Hãy sắp xếp các hình ảnh theo diễn biến của câu chuyện.
1
4
2
5
3
6
265341
LUYỆN TẬP
Đoạn tóm tắt dưới đây thuộc tác phẩm nào và tóm tắt dựa theo nhân vật nào?
Anh liền đem cây thuốc quý về trồng. Từ đó, anh cứu sống được rất nhiều người. Cũng nhờ cây thuốc quý mà anh có được người vợ xinh đẹp. Một hôm khi anh đi vắng, bọn gian ác đã giết vợ anh và móc ruột vứt đi. Anh đã lấy ruột của chú chó thay vào và nặn đất sét làm ruột cho chó. Nhưng điều tồi tệ nhất đã đến với anh. Vừa đi làm về, anh thấy cây thuốc quý bật gốc bay lên. Tiếc cây thuốc quý, anh móc rìu vào rễ cây những mong kéo cây lại nhưng cả cây và người bay lên trời.
A.Từ Thức gặp tiên , nhân vật Từ Thức
B.Sự tích chú cuội cung trăng , nhân vật Chú cuội C. Cây tre trăm đốt, nhân vật Anh Khoai
D. Ăn khế trả vàng, nhân vật người em
VẬN DỤNG, MỞ RỘNG
Bài tập 1.Tìm hiểu và tóm tắt đoạn trích Uy – lít – xơ trở về theo nhân vật Uy – lít – xơ hoặc Pê – nê – lốp.
Bài tập 2. Tìm đọc những tác phẩm kinh điển của thế giới hoặc Việt Nam sau đó viết bản tóm tắt lại tác phẩm đó.
Bài tập 3. Tìm đọc toàn bộ Truyện Kiều của Nguyễn Du và tóm tắt tác phẩm dựa theo nhân vật Thúy Kiều
