File thứ 1: Bai%2010%20Bien%20tro%20%20Dien%20tro%20dung%20trong%20ki%20thuat%20li%209

(1)

TIẾT 10: BIẾN TRỞ - ĐIỆN TRỞ DÙNG TRONG KỸ THUẬT

GV: Nguyễn Thị Minh Chinh

Trường THCS Gia Thụy

(2)

+ Điện trở của dây dẫn tỉ lệ thuận với chiều dài (

+ Điện trở của dây dẫn tỉ lệ thuận với chiều dài ( l l ), tỉ lệ ), tỉ lệ nghịch với tiết diện (S)và phụ thuộc vào vật liệu làm nghịch với tiết diện (S)và phụ thuộc vào vật liệu làm dây dẫn.

dây dẫn.

Công thức : R = Công thức : R =  

+ Từ công thức trên, ta có thể làm thay đổi điện trở dây + Từ công thức trên, ta có thể làm thay đổi điện trở dây dẫn bằng cách

dẫn bằng cách

1. Thay đổi chiều dài dây dẫn.

2. Thay đổi tiết diện của dây.

3. Thay đổi vật liệu của dây.

ÔN LẠI KIẾN THỨC CŨ

l

S

(3)

Biến trở

Biến trở Vậy biến trở là gì ? Vậy biến trở là gì ? Biến trở có cấu tạo Biến trở có cấu tạo

và hoạt động như thế nào ?

(4)

TIẾT 10 BIẾN TRỞ - ĐIỆN TRỞ DÙNG BIẾN TRỞ - ĐIỆN TRỞ DÙNG TRONG KỸ THUẬT

TRONG KỸ THUẬT

I. I. BIẾN TRỞBIẾN TRỞ : :

1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở :C1 : Quan sát ảnh chụp

M C N

A B

A N B

a) Biến trở con chạy

b) Biến trở tay quay

c) Biến trở than

(5)

C

M N

A B

A N B

con chạy C

cuộn dây dẫn có điện trở suất lớn quấn quanh lõi sứ

TIẾT 10 BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT

1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở :

+ Bộ phận chính :

con chạy C, cuộn dây dẫn có điện trở suất lớn và quấn quanh lõi sứ.sứ

tay quay C

(6)

C

M N

AA BB

1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở :C2: Nếu mắc nối tiếp hai

đầu A, B của cuộn dây vào mạch điện khi dịch chuyển con chạy C, Biến trở có tác dụng thay đổi điện trở không ?

K + -

Đ

Biến trở lúc này không có tác dụng thay đổi điện trở. Vì khi dịch chuyển con chạy C thì dòng điện vẫn chạy qua toàn bộ cuộn dây của biến trở và con chạy C không có tác dụng làm thay đổi chiều dài của phần cuộn dây có dòng điện chạy qua.

(7)

C

M NN

AA B

1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở :C3: Biến trở được mắc

nối tiếp vào mạch điện, chẳng hạn hai điểm A và N của biến trở Khi đó nếu dịch chuyển con chạy hoặc tay quay C thì điện trở có mạch điện có thay đổi không? Vì

sao? ^K ⁺ ^-

Đ

Điện trở của mạch điện có thay đổi. Vì khi dịch chuyển con chạy hoặc tay quay C sẽ làm thay đổi chiều dài của phần cuộn dây có dòng điện chạy qua và do đó làm thay đổi điện trở của biến trở và của mạch điện.

(8)

C

M N

A B

A N B

con chạy C

Tay quay C cuộn dây dẫn có

điện trở suất lớn quấn quanh lõi sứ

+ Bộ phận chính :

con chạy C, cuộn dây dẫn có điện trở suất lớn và quấn quanh lõi sứsứ.

+ Kí hiệu sơ đồ của biến trở.

a

b

c

d

A C N

+ Khi sử dụng biến trở, phải mắc hai chốt A, N của biến trở vào mạch và di chuyển con chạy C để điều chỉnh.

(9)

2. Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện trong mạch :

M N

A B

Bật Tắt AC DC

6V

C

(10)

HOẠT ĐỘNG NHÓM a. Vẽ sơ đồ mạch điện.

b. Mắc mạch điện theo sơ đồ mạch điện vừa vẽ.

c. Đóng khóa K, di chuyển con chạy như sau :

Vị trí con chạy C Độ sáng đèn Giá trị R_b

Tại điểm N Giữa MN Tại điểm M

M N

A B

BậtTắt

AC DC

6V

1

C

1 2 2 3 3 4 4 5 5 6 6 7 7 8 8 9 10 9 10 11 11 12 12 13 13 14 14 15 15 16 16 17 17 18 18 19 19 20 20 21 21 22 22 23 23 24 24 25 25 26 26 27 27 28 28 29 29 30 30 31 31 32 32 33 33 34 34 35 35 36 36 37 37 38 38 39 39 40 40 41 41 42 42 43 43 44 44 45 45 46 46 47 47 48 48 49 49 50 50 51 51 52 52 53 53 54 54 55 55 56 56 57 57 58 58 59 59 60

60

^{Hết giờ}^{Hết giờ}^{Hết giờ}^{Hết giờ}

Bắt đầu Bắt đầu Bắt đầu

Bắt đầu

10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9

(11)

HOẠT ĐỘNG NHÓM a. Vẽ sơ đồ mạch điện.

b. Mắc mạch điện theo sơ đồ vừa vẽ.

c. Đóng khóa K

Vĩ trí con chạy C Độ sáng đèn Giá trị R_b

Tại điểm N Giữa MN Tại điểm M

c

Sáng yếu Sáng hơn Sáng nhất

Lớn nhất Nhỏ hơn Nhỏ nhất

M N

Điện trở giảm→cường độ dòng điện qua đèn tăng→đèn sáng hơn.

(12)

2. Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện trong mạch.

3. Kết luận:

Biến trở là điện trở có thể thay đổi trị số và có Biến trở là điện trở có thể thay đổi trị số và có thể được sử dụng để điều chỉnh cường độ dòng thể được sử dụng để điều chỉnh cường độ dòng điện trong mạch.

điện trong mạch.

(13)

II. II. CÁC ĐIỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬTCÁC ĐIỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT : :

C7: Các điện trở trong kỹ thuật được chế tạo bằng một lớp than hay lớp kim loại mỏng phủ ngoài một lõi cách điện. Hãy giải thích vì sao ?

680k

Theo công thức tính điện trở mà lớp kim loại mỏng có tiết diện nhỏ nên điện trở lớn.

R = R =  l S

(14)

II. II. CÁC ĐIỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬTCÁC ĐIỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT : : 680k

Cách 1: Trị số được ghi trên điện trở.

Cách 2: Trị số điện trở được thể hiện bằng các vòng màu sơn trên điện trở.

(15)

Vòng 1 Vòng 2 Vòng 3 Vòng 4

Đen 00 00 1 0

Nâu 11 11 10  1%

Đỏ 22 22 10²  2%

Da cam 33 33 10³ Vàng 44 44 10⁴ Lục 55 55 10⁵ Lam 66 66 10⁶ Tím 77 77 10⁷ Xám 88 88 10⁸ Trắng 99 99 10⁹

Nhũ vàng 0,1  5%

Bạc 0,01  10%

Cách 2: Trị số điện trở được thể hiện bằng các vòng màu sơn trên điện trở.

(16)

III.

III. VẬN DỤNGVẬN DỤNG : : ^{Vòng 1} ^{Vòng 2} ^{Vòng 3} ^{Vòng 4}

Đen 00 00 1 0

Nâu 11 11 10  1%

Đỏ 22 22 10²  2%

Da cam 33 33 10³ Vàng 44 44 10⁴ Lục 55 55 10⁵ Lam 66 66 10⁶ Tím 77 77 10⁷ Xám 88 88 10⁸ Trắng 99 99 10⁹

Nhũ vàng 0,1  5%

Bạc 0,01  10%

= 5 0  10²  5%

= 5.000  5%

= 5 k  5%

C9

(17)

III.

III. VẬN DỤNGVẬN DỤNG : :

Cho biết : R = 20 

S = 0,5 mm²= 0,5.10^-6m²



= 1,1 .10-⁶m d = 2cm = 2.10^-2m số vòng dây?

n = l

l

_1vòng

R =R =

  ^l

S

l = RS

 

l

_1vòng

= c.vi lõi

l

_1vòng

=d.

C10

(18)

Củng cố Biến trở là gì ?

Biến trở dùng để làm gì ? Bài tập về nhà

Hướng dẫn

+ Làm các BT :

10.1 đến 10.6 trang 27-28 SBT + Tiết sau kiểm tra 15 phút

+ Xem trước bài 11.

50-2,5A

Giá trị lớn nhất của biến trở 50.

CĐDĐ lớn nhất có thể đi qua biến trở là 2,5A

C

M N

A B

Số này có nghĩa gì ?

Bài 10.2 SBT