TIẾT 10: BIẾN TRỞ - ĐIỆN TRỞ DÙNG TRONG KỸ THUẬT
GV: Nguyễn Thị Minh Chinh
Trường THCS Gia Thụy
+ Điện trở của dây dẫn tỉ lệ thuận với chiều dài (
+ Điện trở của dây dẫn tỉ lệ thuận với chiều dài ( l l ), tỉ lệ ), tỉ lệ nghịch với tiết diện (S)và phụ thuộc vào vật liệu làm nghịch với tiết diện (S)và phụ thuộc vào vật liệu làm dây dẫn.
dây dẫn.
Công thức : R = Công thức : R =
+ Từ công thức trên, ta có thể làm thay đổi điện trở dây + Từ công thức trên, ta có thể làm thay đổi điện trở dây dẫn bằng cách
dẫn bằng cách
1. Thay đổi chiều dài dây dẫn.
1. Thay đổi chiều dài dây dẫn.
2. Thay đổi tiết diện của dây.
2. Thay đổi tiết diện của dây.
3. Thay đổi vật liệu của dây.
3. Thay đổi vật liệu của dây.
ÔN LẠI KIẾN THỨC CŨ
l
S
Biến trở
Biến trở Vậy biến trở là gì ? Vậy biến trở là gì ? Biến trở có cấu tạo Biến trở có cấu tạo
và hoạt động như thế nào ?
và hoạt động như thế nào ?
TIẾT 10 BIẾN TRỞ - ĐIỆN TRỞ DÙNG BIẾN TRỞ - ĐIỆN TRỞ DÙNG TRONG KỸ THUẬT
TRONG KỸ THUẬT
I. I. BIẾN TRỞBIẾN TRỞ : :
1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở :C1 : Quan sát ảnh chụp
M C N
A B
A N B
a) Biến trở con chạy
b) Biến trở tay quay
c) Biến trở than
C
M N
A B
A N B
con chạy C
cuộn dây dẫn có điện trở suất lớn quấn quanh lõi sứ
TIẾT 10 BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT
I. I. BIẾN TRỞBIẾN TRỞ : :
1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở :
+ Bộ phận chính :
con chạy C, cuộn dây dẫn có điện trở suất lớn và quấn quanh lõi sứ.sứ
tay quay C
C
M N
AA BB
TIẾT 10 BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT
I. I. BIẾN TRỞBIẾN TRỞ : :
1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở :C2: Nếu mắc nối tiếp hai
đầu A, B của cuộn dây vào mạch điện khi dịch chuyển con chạy C, Biến trở có tác dụng thay đổi điện trở không ?
K + -
Đ
Biến trở lúc này không có tác dụng thay đổi điện trở. Vì khi dịch chuyển con chạy C thì dòng điện vẫn chạy qua toàn bộ cuộn dây của biến trở và con chạy C không có tác dụng làm thay đổi chiều dài của phần cuộn dây có dòng điện chạy qua.
C
M NN
AA B
TIẾT 10 BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT
I. I. BIẾN TRỞBIẾN TRỞ : :
1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở :C3: Biến trở được mắc
nối tiếp vào mạch điện, chẳng hạn hai điểm A và N của biến trở Khi đó nếu dịch chuyển con chạy hoặc tay quay C thì điện trở có mạch điện có thay đổi không? Vì
sao? K + -
Đ
Điện trở của mạch điện có thay đổi. Vì khi dịch chuyển con chạy hoặc tay quay C sẽ làm thay đổi chiều dài của phần cuộn dây có dòng điện chạy qua và do đó làm thay đổi điện trở của biến trở và của mạch điện.
C
M N
A B
A N B
con chạy C
Tay quay C cuộn dây dẫn có
điện trở suất lớn quấn quanh lõi sứ
TIẾT 10 BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT
I. I. BIẾN TRỞBIẾN TRỞ : :
1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở :
+ Bộ phận chính :
con chạy C, cuộn dây dẫn có điện trở suất lớn và quấn quanh lõi sứsứ.
+ Kí hiệu sơ đồ của biến trở.
a
b
c
d
A C N
+ Khi sử dụng biến trở, phải mắc hai chốt A, N của biến trở vào mạch và di chuyển con chạy C để điều chỉnh.
TIẾT 10 BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT
I. I. BIẾN TRỞBIẾN TRỞ : :
2. Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện trong mạch :
M N
A B
Bật Tắt AC DC
6V
C
HOẠT ĐỘNG NHÓM a. Vẽ sơ đồ mạch điện.
b. Mắc mạch điện theo sơ đồ mạch điện vừa vẽ.
c. Đóng khóa K, di chuyển con chạy như sau :
Vị trí con chạy C Độ sáng đèn Giá trị Rb
Tại điểm N Giữa MN Tại điểm M
M N
A B
BậtTắt
AC DC
6V
1
C1 2 2 3 3 4 4 5 5 6 6 7 7 8 8 9 10 9 10 11 11 12 12 13 13 14 14 15 15 16 16 17 17 18 18 19 19 20 20 21 21 22 22 23 23 24 24 25 25 26 26 27 27 28 28 29 29 30 30 31 31 32 32 33 33 34 34 35 35 36 36 37 37 38 38 39 39 40 40 41 41 42 42 43 43 44 44 45 45 46 46 47 47 48 48 49 49 50 50 51 51 52 52 53 53 54 54 55 55 56 56 57 57 58 58 59 59 60
60
Hết giờHết giờHết giờHết giờBắt đầu Bắt đầu Bắt đầu
Bắt đầu
10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9
HOẠT ĐỘNG NHÓM a. Vẽ sơ đồ mạch điện.
b. Mắc mạch điện theo sơ đồ vừa vẽ.
c. Đóng khóa K
Vĩ trí con chạy C Độ sáng đèn Giá trị Rb
Tại điểm N Giữa MN Tại điểm M
c
Sáng yếu Sáng hơn Sáng nhất
Lớn nhất Nhỏ hơn Nhỏ nhất
M N
Điện trở giảm→cường độ dòng điện qua đèn tăng→đèn sáng hơn.
TIẾT 10 BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT
I. I. BIẾN TRỞBIẾN TRỞ : :
1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở :
2. Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện trong mạch.
3. Kết luận:
Biến trở là điện trở có thể thay đổi trị số và có Biến trở là điện trở có thể thay đổi trị số và có thể được sử dụng để điều chỉnh cường độ dòng thể được sử dụng để điều chỉnh cường độ dòng điện trong mạch.
điện trong mạch.
TIẾT 10 BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT
I. I. BIẾN TRỞBIẾN TRỞ : :
II. II. CÁC ĐIỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬTCÁC ĐIỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT : :
C7: Các điện trở trong kỹ thuật được chế tạo bằng một lớp than hay lớp kim loại mỏng phủ ngoài một lõi cách điện. Hãy giải thích vì sao ?
680k
Theo công thức tính điện trở mà lớp kim loại mỏng có tiết diện nhỏ nên điện trở lớn.
R = R = l S
TIẾT 10 BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT
I. I. BIẾN TRỞBIẾN TRỞ : :
II. II. CÁC ĐIỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬTCÁC ĐIỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT : : 680k
Cách 1: Trị số được ghi trên điện trở.
Cách 2: Trị số điện trở được thể hiện bằng các vòng màu sơn trên điện trở.
Vòng 1 Vòng 2 Vòng 3 Vòng 4
Đen 00 00 1 0
Nâu 11 11 10 1%
Đỏ 22 22 102 2%
Da cam 33 33 103 Vàng 44 44 104 Lục 55 55 105 Lam 66 66 106 Tím 77 77 107 Xám 88 88 108 Trắng 99 99 109
Nhũ vàng 0,1 5%
Bạc 0,01 10%
Cách 2: Trị số điện trở được thể hiện bằng các vòng màu sơn trên điện trở.
Cách 2: Trị số điện trở được thể hiện bằng các vòng màu sơn trên điện trở.
TIẾT 10 BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT
III.
III. VẬN DỤNGVẬN DỤNG : : Vòng 1 Vòng 2 Vòng 3 Vòng 4
Đen 00 00 1 0
Nâu 11 11 10 1%
Đỏ 22 22 102 2%
Da cam 33 33 103 Vàng 44 44 104 Lục 55 55 105 Lam 66 66 106 Tím 77 77 107 Xám 88 88 108 Trắng 99 99 109
Nhũ vàng 0,1 5%
Bạc 0,01 10%
= 5 0 102 5%
= 5.000 5%
= 5 k 5%
C9
TIẾT 10 BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT
III.
III. VẬN DỤNGVẬN DỤNG : :
Cho biết : R = 20
S = 0,5 mm2 = 0,5.10-6 m2
= 1,1 .10-6m d = 2cm = 2.10-2m số vòng dây?n = l
l
1vòngR =R =
l
S
l = RS
l
1vòng= c.vi lõi
l
1vòng=d.
C10
TIẾT 10 BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT BiẾN TRỞ - ĐiỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT
Củng cố Biến trở là gì ?
Biến trở dùng để làm gì ? Bài tập về nhà
Hướng dẫn
+ Làm các BT :
10.1 đến 10.6 trang 27-28 SBT + Tiết sau kiểm tra 15 phút
+ Xem trước bài 11.
50-2,5A
Giá trị lớn nhất của biến trở 50.
CĐDĐ lớn nhất có thể đi qua biến trở là 2,5A
C
M N
A B
Số này có nghĩa gì ?
Bài 10.2 SBT