Dùng từ đồng âm để chơi chữ có tác dụng gì?
Dùng từ đồng âm để chơi chữ có tác dụng tạo ra những câu nói có nhiều nghĩa, gây những bất ngờ thú vị cho người đọc, người nghe.
KIỂM TRA BÀI CŨ
Đặt câu với một cặp từ đồng âm.
I. Nhận xét:
A B
a) Bộ phận ở hai bên đầu người và động vật dùng để nghe.
b) Phần xương cứng màu trắng, mọc trên hàm, dùng để cắn, giữ và nhai thức ăn.
c) Bộ phận nhô lên ở giữa mặt người hoặc động vật có xương sống,dùng để thở và ngửi.
Răng
Mũi
Tai
1.Tìm nghĩa ở cột B thích hợp với mỗi từ ở cột A:
2. Nghĩa của các từ in đậm trong khổ thơ sau có gì khác nghĩa của chúng ở bài tập 1?
Răng của chiếc cào Làm sao nhai được?
Mũi thuyền rẽ nước Thì ngửi cái gì?
Cái ấm không nghe Sao tai lại mọc?...
QUANG HUY
I. Nhận xét:
A B
a) Bộ phận ở hai bên đầu người và động vật dùng để nghe.
b) Phần xương cứng , màu trắng, mọc trên hàm, dùng để cắn, giữ và nhai thức ăn.
c) Bộ phận nhô lên ở giữa mặt người hoặc động vật có xương sống, dùng để thở và ngửi.
Răng
Mũi
Tai
1.Tìm nghĩa ở cột B thích hợp với mỗi từ ở cột A:
2.Nghĩa của các từ răng, mũi, tai trong khổ thơ sau có gì khác với nghĩa của chúng ở bài tập 1
Răng của chiếc cào Làm sao nhai được?
Mũi thuyền rẽ nước Thì ngửi cái gì?
Cái ấm không nghe Sao tai lại mọc?...
QUANG HUY
-Răng của chiếc cào không nhai được giống răng người.
-Mũi thuyền không dùng để ngửi được như mũi người.
-Tai của cái ấm không dùng để nghe được như tai người và động vật.
3.Nghĩa của các từ răng, mũi, tai ở bài 1 và bài 2 có gì giống nhau?
3. Nghĩa của các từ răng, mũi, tai ở bài 1 và bài 2 giống nhau ở chỗ:
- Răng: Cùng chỉ vật nhọn, sắc, sắp đều nhau thành hàng.
- Mũi: Cùng chỉ bộ phận có đầu nhọn, nhô ra phía trước.
- Tai: Cùng chỉ bộ phận mọc ở hai bên chìa ra như tai người.
II. Ghi nhớ
• Từ nhiều nghĩa là từ có một nghĩa gốc và một hay một số nghĩa chuyển.
Các nghĩa của từ nhiều nghĩa bao giờ cũng có mối liên hệ với nhau.
Ví dụ
- Từ đồng âm: là những từ giống nhau về âm nhưng nghĩa hoàn toàn khác nhau.
- Từ nhiều nghĩa: các nghĩa của từ bao giờ cũng có mối liên hệ với nhau.
Trong các từ in nghiêng dưới đây từ nào là từ đồng âm? Từ nào là từ nhiều nghĩa?
Cổ
a) Em Mai cổ cao ba ngấn thật đẹp.
b) Cổ tay bé Hương vừa trắng lại vừa tròn.
c) Bà kể cho em nghe câu chuyện cổ tích rất hay.
III. Luyện tập
1. Đọc các câu dưới đây. Gạch (-)dưới các từ mắt, chân, đầu mang nghĩa gốc;gạch (=)dưới các từ mắt, chân, đầu mang nghĩa chuyển:
a) Mắt
Đôi mắt của bé mở to.
Quả na mở mắt.
b) Chân
Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân.
Bé đau chân.
c) Đầu
Khi viết, em đừng ngoẹo đầu.
mắt
mắt
chân chân
đầu
2. Các từ chỉ bộ phận cơ thể người và động vật thường là từ nhiều nghĩa. Hãy tìm một số ví dụ về sự chuyển nghĩa của những từ sau:
lưỡi dao, lưỡi lê, lưỡi kiếm, lưỡi liềm,lưỡi hái, lưỡi dao, lưỡi lê, lưỡi kiếm, lưỡi liềm,lưỡi hái,
lưỡi cày, lưỡi búa, lưỡi rìu…
lưỡi cày, lưỡi búa, lưỡi rìu…
LưỡiLưỡi : : Miệng Miệng::
CổCổ : :
tay áo, tay lái, tay ghế, tay quay, tay bóng bàn…
tay áo, tay lái, tay ghế, tay quay, tay bóng bàn…
miệng ly, miệng chén, miệng bình,miệng túi, miệng ly, miệng chén, miệng bình,miệng túi,
miệng hố, miệng núi lửa…
miệng hố, miệng núi lửa…
cổ áo,cổ tay, cổ chai, cổ lọ, cổ bình…
cổ áo,cổ tay, cổ chai, cổ lọ, cổ bình…
lưng áo, lưng bàn, lưng ghế, lưng đồi, lưng núi, lưng áo, lưng bàn, lưng ghế, lưng đồi, lưng núi,
lưng trời…
lưng trời…
LưngLưng:: TayTay::
III. Luy n t pệ ậ III. Luy n t pệ ậ
Một số ví dụ về sự chuyển nghĩa của những từ:
Một số ví dụ về sự chuyển nghĩa của những từ:
Tõ nhiÒu nghÜa
Từ nhiều nghĩa là từ có một nghĩa gốc và một hay một số nghĩa chuyển.
Các nghĩa của từ nhiều nghĩa bao giờ cũng có mối liên hệ với nhau.
