Bài 11: Phương thức con người khai thác, sử dụng và bảo vệ thiên nhiên
Câu hỏi mở đầu trang 120 Bài 11 Địa lí 7: Việc khai thác thiên nhiên ở các môi trường khác nhau được các quốc gia châu Phi quan tâm, bởi nó ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của họ. Nếu khai thác một cách bừa bãi các nguồn tài nguyên thiên nhiên sẽ dẫn tới hủy hoại môi trường khác nhau của châu Phi như thế nào?
Trả lời:
- Sự khai thác một cách bừa bãi đã dẫn đến việc suy giản diện tích, đất đai bị thoái hóa và ô nhiễm môi trường sống đang là trở ngại lớn đối với người dân sống ở môi trường này.
1. Khai thác thiên nhiên ở môi trường xích đạo ẩm
Câu hỏi trang 120 Địa lí lớp 7: Đọc thông tin và quan sát hình 9.2, hình 11.1 hãy trình bày cách thức con người khai thác thiên nhiên ở môi trường xích đạo ẩm.
Trả lời:
- Cách thức con người khai thác thiên nhiên ở môi trường xích đạo ẩm:
+ Con người khai thác tài nguyên đất, nước, rừng để hình thành các vùng trồng cà phê, ca cao, cao su, cọ dầu,... xuất khẩu.
+ Khai thác và xuất khẩu dầu mỏ, bô-xít,...
2. Khai thác thiên nhiên ở môi trường nhiệt đới
Câu hỏi trang 121 Địa lí lớp 7: Đọc thông tin và quan sát hình 9.2, hình 11.2, hãy trình bày cách thức con người khai thác thiên nhiên ở môi trường nhiệt đới.
Trả lời:
- Cách thức con người khai thác thiên nhiên ở môi trường nhiệt đới:
+ Những nơi khô hạn: người dân chủ yếu trồng kê, chăn nuôi dê, cừu theo hình thức chăn thả.
+ Khu vực phía đông (mưa nhiều hơn): trồng cây ăn quả và cây công nghiệp xuất khẩu (điển hình là cây cà phê), chăn nuôi gia súc.
+ Những khu vực tập trung khoáng sản: con người tiến hành khai thác, chế biến để xuất khẩu.
3. Khai thác thiên nhiên ở môi trường hoang mạc
Câu hỏi trang 122 Địa lí lớp 7: Đọc thông tin và quan sát hình 11.3, hình 11.4, hãy nêu những thế mạnh nổi bật của môi trường thiên nhiên hoang mạc được người dân khai thác.
Trả lời:
- Thế mạnh nổi bật của môi trường thiên nhiên hoang mạc được người dân khai thác:
+ Con người khai thác tài nguyên nước, sinh vật để phát triển chăn nuôi du mục.
+ Tại các ốc đảo (nơi có mạch nước ngầm), người dân trồng chà là, cam, chanh, lúa mạch,...
+ Trong môi trường hoang mạc có 1 số khoáng sản với trữ lượng lớn, đặc biệt là dầu mỏ, con người đã khai thác để xuất khẩu.
+ Tận dụng sự phát triển của khoa học kĩ thuật, nhiều nước đầu tư hệ thống tưới tiêu, cải tạo hoang mạc thành đồng ruộng để trồng trọt.
+ Nhiều quốc gia tận dụng cảnh quan hấp dẫn để thu hút khác du lịch tới tham quan.
4. Khai thác thiên nhiên ở môi trường địa trung hải
Câu hỏi trang 123 Địa lí lớp 7: Đọc thông tin và quan sát hình 9.2, hình 11.6, hãy cho biết nét nổi bật trong khai thác thiên nhiên ở môi trường địa trung hải.
Trả lời:
- Nét nổi bật trong khai thác thiên nhiên ở môi trường địa trung hải:
+ Người dân đã khai thác đặc điểm thiên nhiên về nhiệt độ, lượng mưa, đất và sinh vật để trồng cây ăn quả cận nhiệt như: nho, ô liu, cam, chanh và cây lương thực như lúa mì, ngô.
+ Dựa vào khoáng sản có sẵn người dân cũng đã tiến hành khai thác và xuất khẩu phốt phát, khí đốt, dầu mỏ.
Luyện tập & Vận dụng
Luyện tập 1 trang 123 Địa lí lớp 7: Hãy lập bảng theo mẫu sau để thấy được cách thức người dân khai thác thiên nhiên ở các môi trường khác nhau ở châu Phi.
Trả lời:
Môi trường Cách thức khai thác thiên nhiên
Xích đạo - Con người khai thác tài nguyên đất, nước, rừng để hình thành các vùng trồng cà phê, ca cao, cao su, cọ dầu,... xuất khẩu.
- Khai thác và xuất khẩu dầu mỏ, bô-xít,...
Nhiệt đới - Những nơi khô hạn: người dân chủ yếu trồng kê, chăn nuôi dê, cừu theo hình thức chăn thả.
- Khu vực phía đông (mưa nhiều hơn): trồng cây ăn quả và cây công nghiệp xuất khẩu (điển hình là cây cà phê), chăn nuôi gia súc.
- Những khu vực tập trung khoáng sản: con người tiến hành khai thác, chế biến để xuất khẩu.
Hoang mạc - Con người khai thác tài nguyên nước, sinh vật để phát triển chăn nuôi du mục.
- Tại các ốc đảo (nơi có mạch nước ngầm), người dân trồng chà là, cam, chanh, lúa mạch,...
- Trong môi trường hoang mạc có 1 số khoáng sản với trữ lượng lớn, đặc biệt là dầu mỏ => Con người đã khai thác để xuất khẩu.
- Tận dụng sự phát triển của khoa học kĩ thuật, đầu tư hệ thống tưới
tiêu, cải tạo hoang mạc thành đồng ruộng để trồng trọt.
- Nhiều quốc gia tận dụng cảnh quan hấp dẫn để thu hút khác du lịch tới tham quan.
Địa trung hải - Người dân đã khai thác đặc điểm thiên nhiên về nhiệt độ, lượng mưa, đất và sinh vật để trồng cây ăn quả cận nhiệt như: nho, ô liu, cam, chanh và cây lương thực như lúa mì, ngô.
- Dựa vào khoáng sản có sẵn người dân cũng đã tiến hành khai thác và xuất khẩu phốt phát, khí đốt, dầu mỏ.
Luyện tập 2 trang 123 Địa lí lớp 7: Hãy nêu giải pháp để hạn chế tình trạng hoang mạc hóa ở môi trường hoang mạc châu Phi.
Trả lời:
- Giải pháp để hạn chế tình trạng hoang mạc hóa ở môi trường hoang mạc châu Phi:
+ Cải tạo hoang mạc thành đất trồng.
+ Tăng cường trồng rừng để giảm tác hại của các cơn bão bụi.
+ Tiết kiệm nguồn tài nguyên nước, xây dựng các công trình thủy lợi để giữ nước.
+ Phát triển những khu vực rìa sa mạc.
Luyện tập 3 trang 123 Địa lí lớp 7: Hãy thu thập thông tin về cách thức người dân khai thác các tài nguyên thiên nhiên ở địa phương em.
Trả lời:
- Các thức người dân vùng ngoại thành Hà Nội khai thác tài nguyên thiên nhiên:
+ Người dân vùng ven sông thường trồng lúa nước dựa theo thời tiết. Thường có 2 vụ lúa chính là vụ hè - thu và vụ đông - xuân kết hợp với một vụ trồng màu có thể là ngô, lạc, đậu tương,...
+ Vào mùa đông, người dân tận dụng khí hậu lạnh để trồng các loại rau ôn đới.
