TÍCH T T AI TRONG NÔNG NGHIP VIT NAM:
HIN TRNG VÀ XU TH
NguyNguyNguy
Nguyn Quang Hàn Quang Hàn Quang Hàn Quang Hà1111
TÓM T TÓM T TÓM T TÓM TTTTT
S liu v bin ng quy mô s d"ng #t nông nghip c(a h gia ình * Vit Nam th,i k. 1992-2014 cho th#y, sau mt chu k. giao #t nông nghip cho h gia ình s d"ng lâu dài theo Lu9t :#t ai 1993, s< gia t=ng quy mô s d"ng #t ch( yu xu#t phát t@ các nguyên nhân hành chính. Quá trình tích t", t9p trung rung #t do các nguyên nhân kinh t, theo hEFng nâng cao hiu quG s d"ng #t din ra còn ch9m. Tích t"
rung #t nông nghip cIng ã không xGy ra cùng vFi quá trình công nghip hóa, ô thM hóa nhE t#t cG các nEFc châu Á trong th,i k. 1960-2000. Bài vit góp phQn lý giGi “nghMch lý” ó thông qua vic phân tích các yu t kinh t, chính trM và xã hi làm cGn tr* tích t" #t ai * Vit Nam và các nEFc châu Á. Qua ó Ea ra các khG n=ng, kMch bGn v tích t" #t ai có thU xGy ra i vFi các nEFc châu Á và Vit Nam. Vnh hE*ng c(a các yu t cGn tr* tích t" #t ai trong nông nghip * Vit Nam là r#t lFn và do ó, kMch bGn có nhiu khG n=ng xGy ra * Vit Nam là vWn còn s< tXn tYi lâu dài c(a quy mô s d"ng #t nông nghip nhZ.
T TT
T@@@@ khóa khóa khóa khóa:::: Hiu quG theo qui mô, quy mô trang trYi, tích t" #t ai.
1. T VN 1
SGn xu#t nhZ, manh mún thE,ng E]c coi là mt trong nh^ng hYn ch lFn trong phát triUn nông nghip * Vit Nam hin nay. Do v9y, v#n khuyn khích, tYo iu kin cho tích t" #t ai U sGn xu#t lFn, hiu quG cao E]c coi nhE m`c nhiên cQn thit.
Các lý lu9n phb bin v xu th phát triUn nông nghip trong quá trình công nghip hóa, ô thM hóa cIng coi tích t" rung #t, là yu t quan trcng dWn n sGn xu#t nông nghip * quy mô lFn là xu th hiUn nhiên, t#t yu din ra khi nn kinh t phát triUn, lao ng dMch chuyUn ra khZi nông nghip. Tuy nhiên n th,i iUm này, trên th<c t, ang tXn tYi mt “nghMch lý” là tích t" #t ai ã không din ra * r#t nhiu nEFc trên th giFi, không chd * các nEFc ang phát triUn, thu nh9p th#p nhE Bangladesh, Pakistan mà còn * các nEFc có thu nh9p trung bình nhE Thái Lan, Trung Quc, fn : và các nEFc công nghip, thu nh9p cao nhE: Nh9t BGn, Hàn Quc.
Th<c t ó `t ra câu hZi: liu tích t" #t ai, sGn xu#t nông nghip vFi quy mô lFn * Vit Nam có t#t yu sg din ra, nhE ang E]c c9p * nhiu din àn chính sách phát triUn nông nghip?
Bài vit này thGo lu9n câu hZi ó thông qua khGo sát hin trYng tích t" rung #t * Vit Nam trong hin hai mEii n=m gQn ây: giai oYn 1992-2014, so sánh chiu hEFng tích t" #t ai trong nông nghip Vit
1 Trường Đại học Nông Lâm Bắc Giang
Nam vFi các nEFc trên th giFi và châu Á, phân tích các nhân t Gnh hE*ng n tích t" #t ai U làm ci s* cho vic Ea ra các d< oán v kMch bGn tích t" #t ai * Vit Nam.
2. S LIU S DNG VÀ PHNG PHÁP NGHIÊN CU 2.1. S
2.1. S 2.1. S
2.1. S li li liu v li u vu v tích tu v tích t tích t tích t"""" ####t ai t ai t ai t ai **** Vi Vi Vit Nam Vi t Namt Namt Nam
j Vit Nam, hin chEa có mt công b chính thkc nào v quy mô s d"ng #t c(a các trang trYi, các h gia ình * các th,i k.. Do v9y, U khGo sát v quá trình tích t" rung #t, chúng tôi s d"ng s liu E]c trích xu#t, tbng h]p t@ kt quG các ]t “:iu tra mkc sng h gia ình Vit Nam” (Vietnam Households Living Standard Survey — VHLSS). :iu tra mkc sng dân cE E]c th<c hin tYi Vit Nam lQn Qu tiên n=m 1992-1993 b*i B K hoYch và :Qu tE và Tbng c"c Thng kê, vFi s< hp tr] v kq thu9t và tài chính c(a UNDP và SIDA, vFi tên gci :iu tra mkc sng dân cE (Vietnam Living Standard Survey — VLSS). :iu tra lQn thk hai vào n=m 1997-1998 b*i Tbng c"c Thng kê, cIng vFi s< hp tr] c(a UNDP, sau ó, t@ n=m 2002 tr* lYi ây, do Tbng c"c Thng kê th<c hin 2 n=m 1 lQn trên quy mô toàn quc.
Dung lE]ng mWu iu tra t=ng dQn: N=m 1992 chd có 4800 h, n=m 2002 nâng lên 45000 h, gQn ây nh#t, n=m 2014: tbng s h iu tra là 46.995 h. Tuy nhiên, ni dung iu tra v #t ai n=m 2014 có dung lE]ng mWu thit k nhZ hin nhiu: 9399 h, trong ó có 7750 h E]c iu tra l`p lYi v thông tin #t ai n=m 2004.
Khung th,i gian E]c l<a chcn là t@ n=m 1992 n n=m 2014, bao gXm trcn vxn mt chu k. giao #t nông nghip theo Lu9t :#t ai s a bi n=m 1993. :U thu9n l]i cho phân tích nguyên nhân bin ng #t ai ã chcn thêm mt mc th,i gian * gi^a th,i k.
nghiên cku là n=m 2004.
Din tích #t ai E]c phân tích trong nghiên cku là tbng din tích #t nông nghip (bao gXm #t nông nghip, lâm nghip và th(y sGn) c(a các h gia ình canh tác, s d"ng. Din tích #t này có thU sai khác ít nhiu vFi din tích #t thuc quyn s* h^u c(a h, nhEng nó phGn ánh chính xác hin v tích t"
#t ai h gia ình.
VFi m"c tiêu nghiên cku v tích t" #t ai trong nông nghip, nên giFi hYn i tE]ng s d"ng #t nông nghip vào các h gia ình nông thôn (loYi bZ các h thuc khu v<c thành thM), thuc t#t cG các vùng trong cG nEFc.
VFi i tE]ng nghiên cku nói trên, dung lE]ng mWu E]c s d"ng trong nghiên cku nhE sau: n=m 1992: 3.380 h, n=m 2004: 5.571 h, n=m 2014: 6.523 h. Trong ó, toàn b 5.571 h n=m 2004 bao hàm trong 6.523 h E]c iu tra n=m 2014, tYo thành s liu hpn h]p (panel data). Tuy dung lE]ng này là không lFn, nhEng vFi phEing pháp chcn mWu E]c thit k trong các ]t iu tra mkc sng dân cE là bài bGn, bao hàm t#t cG các tdnh thuc các vùng trong cG nEFc, nên Gm bGo tin c9y và cIng là nguXn s liu chính thng có dung lE]ng mWu lFn nh#t * Vit Nam hin nay.
2.2. S 2.2. S 2.2. S
2.2. S li li li liu vu vu v tích tu v tích t tích t tích t"""" ####t ai ct ai ct ai ct ai c((((a các nEa các nEa các nEa các nEFFFFc châu c châu c châu c châu Á và th
Á và thÁ và th Á và th gi gi giFFFFiiii gi
Tích t" #t ai c(a các nEFc châu Á và th giFi E]c phGn ánh qua bin ng quy mô trang trYi bình quân th,i k. 1960 — 2000. NguXn chính thng c(a các s liu này E]c công b trên các ci s* d^ liu c(a các quc gia và các tb chkc nhE: Nông LEing Liên h]p quc (FAO), Thng kê Nông nghip th giFi (WCA). Do iu kin hYn ch v nguXn l<c, trong nghiên cku này, chúng tôi không tr<c tip t9p h]p, tính toán t@ các s liu gc t@ các nguXn nói trên, mà s d"ng kt quG t9p h]p, tính toán có s|n trong các công trình nghiên cku ã E]c công b b*i mt s tác giG khác. Do s< phkc tYp v tính ch#t và quy mô c(a s liu v #t ai c#p trang trYi c(a hàng tr=m nEFc thuc các khu v<c trên th giFi, nên s< sai khác trong các công b khác nhau là không thU tránh khZi. Trong nghiên cku này, cIng ã tin hành th<c hin vic kiUm chkng, i chiu gi^a mt s nguXn tài liu khác nhau U t=ng tin c9y c(a s liu s d"ng.
Chd tiêu phân tích, tích t" #t ai trong nghiên cku này E]c giFi hYn qua bin ng (t=ng, giGm) c(a quy mô #t ai bình quân h, trang trYi. Tuy nhiên sg là toàn din hin nu nghiên cku bao hàm E]c cG quy mô s d"ng #t c(a các doanh nghip, h]p tác xã.
3. K!T QU# NGHIÊN CU VÀ TH#O LU%N 3.1. Tích t
3.1. Tích t 3.1. Tích t
3.1. Tích t"""" ####t ai trong nông nghit ai trong nông nghit ai trong nông nghit ai trong nông nghip Vip Vip Vit Nam p Vi t Nam t Nam t Nam giai o
giai o giai o
giai oYYYYn 1992n 1992n 1992n 1992----2014201420142014
3.1.1. Bin ng v quy mô s d"ng #t nông nghip
Bin ng v quy mô s d"ng các loYi #t nông nghip bình quân h gia ình nông thôn qua các th,i k. E]c tbng h]p qua bGng 1a.
B BB
BGGGGng 1a. Quy mô sng 1a. Quy mô sng 1a. Quy mô sng 1a. Quy mô s d d d""""ng d ng ng ng ####t ht ht h gia t h gia gia gia ìnhìnhìnhình
:vt: m2/h So sánh
LoYi #t 1992 2004 2014
04/92 14/04 14/92 1. :#t nông nghip 2.180,5 5.508,8 5.694,6 2,53 1,03 2,61
2. :#t lâm nghip 195,4 1686,4 1.840,1 8,63 1,09 9,42
3. :#t nuôi trXng th(y sGn 117,1 411,4 461,2 3,51 1,12 3,94
4. Tbng DT #t NN 2.493,0 7605,6 7.995,9 3,05 1,05 3,21
NguXn: Tbng c"c Thng kê và tính toán c(a tác giG
VFi mkc t=ng din tích #t bình quân h gia ình nhE trên, tc t=ng bình quân n=m E]c tính toán (theo phEing pháp bình quân nhân) * bGng 1b.
B B B
BGGGGng 1b. Tng 1b. Tng 1b. Tc ng 1b. T c c t=ng quy mô sc t=ng quy mô s t=ng quy mô s t=ng quy mô s d d d d""""ng ng ng ng
####t ai BQ HG:t ai BQ HG:t ai BQ HG: t ai BQ HG:
:vt: %/n=m LoYi #t
2004/
1992
2014/
2004
2014/
1992 1. :#t nông nghip 8,03 0,33 4,45 2. :#t lâm nghip 19,68 0,88 10,73 3. :#t nuôi trXng TS 11,04 1,15 6,43 4. Tbng DT #t NN 9,74 0,50 5,44
S liu * bGng 1 cho th#y, so vFi 1992, là mc th,i gian thuc nh^ng n=m Qu tiên c(a th,i k. bi mFi và là th,i k. Qu tiên c(a giao #t nông nghip theo Lu9t :#t ai, n n=m 2014, din tích #t nông nghip (trXng cây hàng n=m và cây lâu n=m) bình quân h gia ình t=ng 2,61 lQn, vFi tc t=ng bình quân n=m 4,45%/n=m; #t lâm nghip t=ng 9,42 lQn, bình quân 10,73%/n=m; #t nuôi trXng th(y sGn t=ng 3,94 lQn, bình quân 6,43%/n=m; tbng din tích #t t=ng 3,21 lQn, tEing kng vFi tc t=ng bình quân 5,44%/n=m.
3.1.2. Bin ng ci c#u nhóm din tích #t ai Bin ng v ci c#u các nhóm din tích #t ai c(a h gia ình E]c trình bày * bGng 2.
B BB
BGGGGng 2:ng 2:ng 2:ng 2:....Ci cCi cCi cCi c####uuuu nhóm dinhóm dinhóm dinhóm din tích n tích n tích n tích ####t ai HG:t ai HG:t ai HG:t ai HG:
1992 2004 2014
Nhóm din tích
S h T trcng
(%) S h T trcng
(%) S h T trcng (%)
: ::
:#t NN#t NN#t NN #t NN 3380338033803380 100100100100 55715571 55715571 100100100100 6523652365236523 100100100100
<=1000 1222 36 1253 22 1651 25
1001-3000 1364 40 1718 31 1830 28
3001-5000 550 16 965 17 1069 16
5001-7000 121 4 469 8 542 8
>7000 123 4 1166 21 1431 22
TTTTbng #t aibng #t aibng #t aibng #t ai 3380338033803380 100%100% 100%100% 55715571 55715571 100%100%100%100% 6523652365236523 100%100%100%100%
<=1000 1147 34 1113 20 1496 23
1001-3000 1324 39 1568 28 1608 25
3001-5000 572 17 896 16 995 15
5001-7000 147 4 446 8 528 8
>7000 190 6 1548 28 1896 29
NguXn: Tbng c"c Thng kê và tính toán c(a tác giG S< gia t=ng v quy mô s d"ng #t c(a h gia ình nông thôn cIng E]c thU hin qua s< bin ng v t trcng các nhóm din tích #t ai c(a các h.
:i vFi #t nông nghip, t trcng nhóm h có din tích dEFi 1000 m2 n=m 1992 là 36%, giGm xung còn 22% n=m 2004 và 25% n=m 2014, t trcng các h có din tích lFn t=ng nhanh t@ 0,04% n=m 1992 lên 21%
n=m 2004 và 22% n=m 2014. :i vFi tbng din tích #t ai, n=m 1992, t trcng các h có din tích nhZ hin 1000 m2 chim t trcng 34%, con s này giGm xung còn 20% n=m 2002 và t=ng nhx lên 23% n=m 2014;
trong khi ó, t trcng nhóm h có din tích lFn (>7000 m2) t=ng t@ 6% n=m 1992 lên 28% n=m 2004 và lên 29% n=m 2014.
Tuy quy mô và tc gia t=ng quy mô s d"ng
#t trong chu k. Qu tiên theo lu9t #t ai là áng kU, nhEng U ánh giá gia t=ng quy mô s d"ng #t c(a h gia ình có th<c s< phGn ánh tích t" rung #t hay không, cQn phân tích các nguyên nhân dWn n s< bin ng quy mô s d"ng #t c(a h gia ình.
Trong th,i k. 1992-2014, nguyên nhân bin ng quy mô s d"ng #t nông nghip c(a h gia ình có thU xp thành ba nhóm nguyên nhân chính:
- Do thay bi quyn s d"ng #t: chuyUn giao quyn s* h^u t@ các thành phQn kinh t khác cho các HG:: trong th,i k. 1992-2014, din tích #t lâm nghip chMu Gnh hE*ng r#t lFn c(a yu t này, do quá trình giao #t lâm nghip din ra sau giao #t nông
nghip, * th,i iUm n=m 1992, hQu ht #t lâm nghip chEa E]c giao cho h gia ình (mà do các nông, lâm trE,ng quc doanh quGn lý). Quá trình giao #t lâm nghip din ra ch( yu * th,i k. 1994—
2004, theo NghM Mnh 02/CP ngày 15/1/1994, NghM Mnh 163 ngày 16 tháng 11 n=m 1999 c(a Chính ph(
(Tô Xuân Phúc và TrQn H^u NghM, 2014). Bin ng c(a #t nuôi trXng th(y sGn cIng chMu Gnh hE*ng c(a yu t này do quá trình cho thuê, #u thQu c(a các h gia ình i vFi ao hX vn do các h]p tác xã nông nghip quGn lý.
- Do chuyUn bi m"c ích s d"ng #t: bao gXm chuyUn bi trong #t nông nghip và chuyUn bi t@
#t nông nghip thành #t phi nông nghip. LoYi thk nh#t không Gnh hE*ng n tbng din tích #t ai, mà chd có Gnh hE*ng n ci c#u các loYi #t nông nghip. Nguyên nhân này có tác ng ch( yu n bin ng c(a #t nuôi trXng th(y sGn vFi xu th chuyUn dMch #t lúa thành #t nuôi tôm * Xng bng sông C u long, bt Qu t@ nh^ng n=m 2000 cho n nay (AMDI, 2016) và mt phQn i vFi #t nông nghip vFi s< chuyUn bi t@ #t trXng cây lâm nghip sang cây =n quG, cây công nghip nhE vGi, cam, cao su, cà phê * các vùng trung du, min núi. LoYi thk hai làm thay bi (ch( yu là giGm) din tích #t nông nghip c(a h gia ình. Thuc loYi này ch( yu là quá trình thu hXi, chuyUn bi #t nông nghip thành
#t công nghip, #t ô thM, E,ng giao thông và ci s* hY tQng khác. Quá trình này bt Qu t@ nh^ng n=m 1990, Yt quy mô, tc lFn trong giai oYn 2001 — 2005 và ang tip t"c din ra hin nay.
- Do chuyUn nhE]ng, thuê #t: ây là nguyên nhân ni tYi c(a quá trình tích t" #t ai: #t ai t9p trung ngày càng lFn vào các h gia ình có iu kin Qu tE, phát triUn sGn xu#t kinh doanh nông nghip.
T@ s< phân tích các nhân t và th,i iUm tác ng c(a các nhân t Gnh hE*ng n bin ng #t ai, có thU kt lu9n rng giai oYn 2004-2014 phGn ánh chính xác hin v tích t" #t ai c(a h gia ình nông thôn. S liu * bGng 1, 2 cho th#y * th,i k. này, quá trình tích t" #t ai din ra r#t ch9m: sau 10 n=m,
#t nông nghip bình quân h gia ình chd t=ng 3%, bình quân 0,33%/n=m, tbng din tích #t t=ng 5%
(bình quân 0,5%), #t lâm nghip và #t nuôi trXng th(y sGn t=ng vFi quy mô và tc cao hin (9% và 12% sau 10 n=m) nhEng vWn * mkc th#p. T trcng các nhóm h có din tích #t ai lFn hin mkc bình quân
(trên 5000 m2 #tnông nghip và 7000 m2 tbng #t ai) không thay bi trong sut th,i k. này.
NhE v9y, có thU nói, trong giai oYn 1992-2014, nguyên nhân ch( yu c(a gia t=ng quy mô s d"ng
#t c(a h gia ình ch( yu là do các nguyên nhân hành chính, còn s< gia t=ng quy mô s d"ng #t nhE là kt quG c(a tích t" rung #t (do các nguyên nhân t< nhiên, ni tYi, E]c th<c hin qua thM trE,ng quyn s* h^u, quyn s d"ng #t ai, E]c quyt Mnh b*i bGn thân các h gia ình) là hQu nhE không áng kU.
VFi tc tích t" rung #t ó, quy mô s d"ng #t h gia ình nông nghip phb bin là quy mô r#t nhZ.
:`t trong iu kin quá trình công nghip hóa, ô thM hóa, lao ng dMch chuyUn ra khZi nông nghip din ra mt cách mYnh mg, thì tc tích t" rung
#t nhE giai oYn 2004-2014 là r#t ch9m, th9m chí có thU coi là không áng kU.
3.2. Tích t 3.2. Tích t 3.2. Tích t
3.2. Tích t"""" ####t ai nông nghit ai nông nghit ai nông nghit ai nông nghip p p p **** các nE các nE các nE các nEFFFFc châu c châu c châu c châu Á
Á Á Á
L9p lu9n thông thE,ng, có skc thuyt ph"c v chiu hEFng bin ng quy mô trang trYi nông nghip trong quá trình phát triUn các nn kinh t là:
vFi s< gia t=ng c(a thu nh9p bình quân Qu ngE,i, quá trình công nghip hóa và ô thM hóa sg dWn tFi s<
dMch chuyUn lao ng ra khZi khu v<c nông nghip.
Tin lEing trong khu v<c nông nghip t=ng lên, vn tr* nên r hin mt cách tEing i so vFi lao ng và
#t ai. Tính kinh t theo quy mô trong nông nghip sg dQn xu#t hin trong nn nông nghip E]c ci giFi hóa. Do ó, #t ai E]c t9p trung vào các trang trYi có quy mô trang trYi ngày càng lFn là quá trình t<
nhiên, din ra trong quá trình phát triUn. Quy mô và tc c(a quá trình này sg ph" thuc ch( yu vào quy mô và tc c(a quá trình dMch chuyUn lao ng ra khZi khu v<c nông nghip, tkc là quy mô và tc t=ng trE*ng c(a các lnh v<c ngoài nông nghip
Tuy nhiên, th<c t * các nEFc trên th giFi cho th#y mt “nghMch lý” là: tích t" rung #t mt cách
“t< nhiên” nói trên chd din ra * mt s ít nEFc phát triUn * châu Âu, Mq và Úc, còn i vFi r#t nhiu nEFc, trong ó bao gXm hQu ht các nEFc châu Á (kU cG các nEFc có thu nh9p trung bình và cao), quá trình tích t" #t ai trong nông nghip gn vFi công nghip hóa, ô thM hóa trong 40 n=m cui th k XX ã không xGy ra. S liu * bGng 3a, 3b, 3c là minh chkng cho nh9n Mnh này:
B B B
BGGGGng 3a. Bing 3a. Bing 3a. Bing 3a. Bin n n n ng quy mô trang trng quy mô trang trng quy mô trang trYYYYi i i i **** mng quy mô trang tr m m mt st st s nEt s nE nEFFFFc nE c c c châu Á
châu Á châu Á châu Á
Din tích trang trYi bình quân (ha) TT NEFc
1960 1980 2000
Xu th bin ng 1 Trung
Quc
0,7 0,55 GiGm 2 Bangladesh 1,4 1,3 0,3 GiGm 3 fn : 2.7 2,0 1,3 GiGm 4 Pakistan 3,5 4,7 3,1 GiGm 5 Indonesia 1,2 1,1 0,8 GiGm 6 Philippin 3,6 2,9 2,0 GiGm 7 Thái Lan 3,5 3,7 3,2 GiGm 8 Nh9t BGn 1,0 1,2 1,0 Không
bi 9 Hàn Quc 2,0 1,02 1,37 GiGm
NguXn: Tbng h]p c(a tác giG t@: Huang và cng s< (2012), Lowder và cng s< (2014)
BB
BBGGGGng 3b. Ching 3b. Ching 3b. Chiu hEng 3b. Chi u hEu hEFFFFng t=ng, giu hE ng t=ng, ging t=ng, giGGGGm quy mô trang trng t=ng, gi m quy mô trang trm quy mô trang trm quy mô trang trYYYYi i i i bình quân th
bình quân th bình quân th
bình quân th,,,,i ki ki ki k.... 1960 1960 1960----2000 196020002000 2000
S nEFc có quy mô trang trYi bình quân TT Nhóm nEFc, khu v<c
GiGm Không bi
T=ng 1 Các nEFc thu nh9p cao 6 4 25 2 Các nEFc thu nh9p
trung bình và th#p, thuc:
a :ông Á và Thái bình dEing
9 0 1
b Mq Latinh và Caribe 18 2 7 c Trung :ông và Nam Phi 10 0 0
d Nam Á 5 0 0
e C9n Sahara, Châu Phi 15 1 3 NguXn: Lowder và cng s<, 2014
S liu trên cho th#y, m`c dù các nEFc châu Á có quy mô trang trYi bình quân nhZ hin nhiu so vFi mkc bình quân c(a th giFi, qui mô trang trYi nhZ là phb bin, nhEng trong th,i k. 1960-2000, quy mô trang trYi lYi giGm xung, quá trình tích t" #t ai ã không din ra.
B B B
BGGGGng 3c. Quy mô trang trng 3c. Quy mô trang trng 3c. Quy mô trang trng 3c. Quy mô trang trYYYYi bình quân ci bình quân ci bình quân ci bình quân c((((a các nEa các nEa các nEa các nEFFFFc, c, c, c, các vùng trên th
các vùng trên th các vùng trên th
các vùng trên th gi gi gi giFFFFi, thi, thi, thi, th9999p kp kp kp k 1990 1990 1990 1990 TT NEFc, vùng Din tích
bình quân 1 trang trYi
(ha)
T trcng trang trYi nhZ hin 2 ha (%)
1 Mq 178,4 4
2 Nam Mq 111,6 36
3 Châu Âu 32,3 30
4 Trung Mq và Caribe 10,7 63
5 Tây Á và Nam Phi 4,9 65
6 C9n Sahara, châu Phi 2,4 69
7 :ông Nam Á 1,8 57
8 Nam Á 1,4 78
9 :ông Á 1,0 92
NguXn: Eastwood và cng s<, 2006 3.3. Các y
3.3. Các y 3.3. Các y
3.3. Các yu tu tu tu t c c c cGGGGn trn trn tr**** tích tn tr tích t tích t tích t"""" ####t ait ait ai t ai
Các nguyên nhân dWn n s< tXn tYi lâu dài c(a các trang trYi quy mô nhZ, hay nói cách khác, các yu t cGn tr* tích t" #t ai * các nEFc châu Á có thU E]c lý giGi nhE sau:
3.3.1. Các yu t thuQn túy kinh t
GiG thit v mi quan h ngE]c chiu gi^a hiu quG và quy mô trang trYi E]c Ea ra t@ r#t sFm (Sen, 1962) và có khá nhiu các nghiên cku Mnh lE]ng cho kt quG (ng h giG thit ó nhE Rao (1966), Chattopoyda và Sengupta (1997), Nguyn Quang Hà (2006), Bhatt (2014). Tuy nhiên, các nghiên cku Mnh lE]ng khác lYi ph( nh9n, ho`c không khng Mnh tính kinh t theo quy mô trong nông nghip, nhE:
Chen và cng s< (2013), Chand và cng s< (2011).
Các yu t ch( yu giGi thích cho hiu quG c(a trang trYi quy mô nhZ là:
- Các np l<c iu chdnh ci giFi hóa phù h]p vFi quy mô nhZ * nhiu nEFc châu Á: m`c dù quy mô nhZ thE,ng E]c coi là cGn tr* i vFi ci giFi hóa trong nông nghip, nhEng nhiu nEFc châu Á ã Ea vào s d"ng nh^ng máy móc nông nghip phù h]p vFi quy mô nhZ cG v công su#t và tính a n=ng. Các thit bM nhE máy kéo cQm tay * th,i k. Qu và sau ó là các máy cày, b@a, th9m chí là các máy liên h]p E]c sGn xu#t * Nh9t BGn và Trung Quc là các ví d"
iUn hình c(a vic ch tYo và s d"ng các máy nông nghip nhZ. Bên cYnh ó, các hình thkc thuê máy móc (thay vì s* h^u máy móc) cIng cho phép các h nông dân có din tích canh tác nhZ vWn có thU kng
d"ng E]c ci giFi hóa, * mt mkc hiu quG nh#t Mnh.
- L]i th c(a s d"ng lao ng gia ình: vFi quy mô nhZ, không phGi s d"ng lao ng thuê ngoài, t9n d"ng E]c các thành viên trong gia ình (kU cG tr em và ngE,i già) và vFi ng ci làm vic tt hin, các trang trYi quy mô nhZ c(a các h gia ình có l]i th hin các trang trYi lFn, phGi s d"ng lao ng thuê ngoài
- SGn xu#t nông sGn, th<c phm * quy mô nhZ, tiêu th" tYi chp là phù h]p vFi thói quen tiêu dùng th<c phm tEii sng, không qua si ch, bGo quGn c(a nhiu nEFc châu Á vFi phEing thkc tiêu th" ch(
yu là các ch] nông thôn.
3.3.2. Các yu t kinh t - chính trM
Các yu t ch( yu v chính sách, lu9t pháp óng vai trò áng kU trong vic hình thành chiu hEFng “thiên vM quy mô nhZ”, ó là:
- j các nEFc ang phát triUn, các chính sách hp tr] ngE,i nghèo luôn là b ph9n chính sách quan trcng, E]c Eu tiên các nguXn l<c U th<c hin. T@
ó, i tE]ng chính E]c nh9n các hp tr] c(a chính ph( là các h nông dân có quy mô sGn xu#t nông nghip nhZ. Nh^ng hp tr] c(a chính ph(, tr<c tip ho`c gián tip, dEFi các hình thkc khác nhau v vn, ging, kq thu9t sGn xu#t, ci s* hY tQng…là phb bin
* hQu ht các nEFc nhE Indonesia (McCulloch và Timmer, 2008), Malaysia (Henley, 2012), Thái Lan (Sawasdipakdi, 2014). j Vit Nam, chEing trình xóa ói giGm nghèo là chEing trình lFn c(a quc gia, vFi i tE]ng hp tr] chính là các h nghèo và c9n nghèo mà hQu ht các h thuc din này là các h có din tích canh tác nhZ. Còn * các nEFc phát triUn, nhE Nh9t BGn và Hàn Quc, các hp tr] c(a chính ph( cho nông nghip, vì các m"c tiêu khác nhau nhE t< cung t< c#p U Gm bGo an ninh lEing th<c th9m chí là r#t lFn (Otsuka, 2013; Fransk, 2002).
- Các chính sách tr<c tip hYn ch tích t" #t ai E]c mt s nEFc châu Á th<c hin nhE hYn mkc v s* h^u #t ai ho`c hYn ch s< phát triUn c(a thM trE,ng #t ai, hYn ch chuyUn nhE]ng, thay bi m"c tiêu s d"ng #t. Ví d", Philippin áp d"ng hYn mkc 5 ha t@ n=m 1988 (Adammopoulos và Restuccia, 2013), Vit Nam áp d"ng áp d"ng hYn mkc 2- 3 ha tùy theo khu v<c (Quc hi Vit Nam, 1993), Trung Quc áp d"ng các hYn ch khá nghiêm ng`t v chuyUn nhE]ng #t ai (Jin và Deininger, 2009).
3.3.3. Các yu t kinh t - xã hi
j nhiu nEFc châu Á, tXn tYi mt th<c t phb bin là các h nông dân có quy mô s d"ng #t nhZ sng không ph" thuc vào thu nh9p t@ nông nghip hay nói cách khác, thu nh9p t@ các nguXn ngoài nông nghip là nguXn sng chính c(a hc. Chng hYn, t
trcng thu nh9p ngoài nông nghip c(a các h gia ình * Trung Quc t=ng t@ 15% c(a nh^ng n=m 80 lên 45% n=m 2000 và 62% n=m 2008 (Huang và công s<, 2012). Khi thu nh9p t@ #t ai, t@ nông nghip không là nguXn thu nh9p chính, thì ng ci tích t"
#t ai, nâng cao hiu quG s d"ng #t là không `t ra mt cách c#p thit i vFi hc. V#n `t ra tip theo là, trong khi #t ai không phGi là nguXn thu nh9p chính, thì xu hEFng phb bin i vFi các h gia ình vWn là gi^ lYi #t ai, thay vì chuyUn nhE]ng nó cho nh^ng ngE,i chuyên sGn xu#t nông nghip (chng hYn, các ch( trang trYi lFn ho`c các công ty nông nghip) vì ba lý do ci bGn:
- Mt là, i vFi nông dân * nhiu nEFc châu Á, ngay cG khi #t ai không phGi là nguXn sng chính, thì tâm lý phb bin vWn là gi^ quyn s* h^u #t ai, thay vì bán i U t9p trung cho các ngành ngh ngoài nông nghip. Hay nói cách khác, gi^ lYi #t ai là tâm lý phb bin, nm ngoài lý do kinh t. NgE,i nông dân cGm th#y có lpi nu không U lYi quyn th@a k
#t ai cho con cháu. Thêm vào ó, #t ai th@a k, ngay cG khi E]c tích t" * ,i b, thì vWn có thU lYi E]c chia nhZ U phân chia cho các con trong gia ình.
- Hai là, gi^ lYi #t ai là l<a chcn “khôn ngoan”
vFi k. vcng #t ai t=ng giá trong tEing lai, hay nói cách khác, Qu ci #t là mt ng ci i vFi các h gia ình. Thêm vào ó, s* h^u #t ai cIng là mt trong nh^ng phEing tin th ch#p U vay vn cho các hoYt ng kinh doanh c(a các h gia ình.
- Ba là, #t ai E]c coi là phEing tin bGo hiUm, phòng r(i ro khi các nguXn thu nh9p ngoài nông nghip, nh#t là các loYi công vic phi nông nghip bán th,i gian c(a nh^ng ngE,i nông dân là không chc chn, không bn v^ng. :#t E]c hc gi^ lYi, coi là mt nguXn d< phòng, bGo hiUm trong trE,ng h]p
“th#t ci l v9n”- khi g`p r(i ro vFi các thu nh9p ngoài nông nghip b*i ít nh#t, khi ó, hc có thU quay v vFi sGn xu#t nông nghip U áp kng các nhu cQu ti thiUu v lEing th<c, th<c phm.
3.4. Các kh 3.4. Các kh 3.4. Các kh
3.4. Các khGGGG n=ng v n=ng v n=ng v xu th n=ng v xu th xu th tích t xu th tích t tích t tích t"""" ####t ait ait ait ai
T@ s< phân tích trên ây v các yu t cGn tr*
tích t" ruông #t dWn n s< phb bin c(a trang trYi quy mô nhZ * các nEFc châu Á, quan sát th<c tin v tích t" rung #t c(a khu v<c, các nEFc trên th giFi, có thU d< báo v các khG n=ng, kMch bGn sau ây v tích t" rung #t i vFi các nEFc ang phát triUn * châu Á, trong ó có Vit Nam, nhE sau:
KhG n=ng thk nh#t, kMch bGn “chính thng”, phù h]p vFi các phân tích c(a các hcc giG, các nhà kinh t, các tb chkc nhE Ngân hàng Th giFi, E]c minh chkng b*i mô hình tích t" rung #t * các nEFc phát triUn nhE Mq, Tây Âu, Úc- là quá trình tích t" rung
#t sg din ra. HQu ht các h gia ình có #t ai quy mô nhZ sg chuyUn nhE]ng #t ai (là nguXn thu nh9p ph" c(a hc) r,i khZi nông nghip, chuyUn nhE]ng #t ai cho nh^ng ngE,i l<a chcn kinh doanh nông nghip là ngh nghip chính. N=ng su#t, hiu quG c(a nông nghip, vFi quy mô trang trYi lFn hin, sg E]c nâng cao. :ng sau kMch bGn này, có thU là nh^ng thay bi trong chính sách “thiên vM quy mô nhZ” c(a chính ph(, buc hc i m`t tr<c tip (thay vì bGo h) vFi nh^ng cYnh tranh toàn cQu, Xng th,i, cung c#p các phEing thkc bGo hiUm r(i ro cho các hoYt ng, các nguXn thu nh9p ngoài nông nghip c(a nông dân U hc có thU yên tâm thoát ly th<c s< khZi nông nghip.
KhG n=ng thk hai, tích t" rung #t không “t#t yu” xGy ra, gn vFi quá trình dMch chuyUn lao ng ra khZi nông nghip, ít nh#t là trung hYn - khi các nEFc Yt n mkc thu nh9p trung bình và cG dài hYn
— khi các nEFc Yt mkc thu nh9p cao. Cùng trong xu hEFng này, ba kMch bGn có thU xGy ra:
- KMch bGn thk nh#t, các h gia ình s* h^u các din tích nhZ vWn gi^ #t ai c(a hc, nhEng không phGi vFi tE cách là h nông dân, mà là các tiUu ch(
ho`c b#t ck mt ngh nghip nào. :#t ai i vFi hc không là nguXn thu nh9p, mà ph"c v" cho các m"c ích khác nhE giGi trí, nghd dEng, ho`c ít nh#t chd là nông dân “bán th,i gian”. Trên th<c t, kMch bGn này ã xGy ra * mt sô nEFc châu Âu, Nam Mq nhE Hungary, Chile (Lowder và cng s<, 2014).
- KMch bGn thk hai là sg không có gì thay bi áng kU, quy mô nhZ trong sGn xu#t nông nghip vWn tip t"c din ra nhE th<c t c(a hin 4 th9p k gQn ây * các nEFc châu Á. Các h gia ình s* h^u nhZ
#t ai tip t"c canh tác nông nghip bng lao ng gia ình vFi nhEng cGi thin v hiu quG thông qua l<a chcn cây trXng có giá trM kinh t cao, canh tác
h^u ci, Xng th,i tip t"c bb sung sinh k bng các nguXn thu nh9p ngoài nông nghip. Trong kMch bGn này, chính ph( chd hYn ch can thip vào * mkc các cam kt quc t, không quan tâm phát triUn h thng hp tr], bGo hiUm. Cho n nay, hQu ht các nEFc :ông Nam Á, trong ó có Vit Nam, ang din ra theo kMch bGn này.
- KMch bGn thk ba là quyn l<c, Gnh hE*ng chính trM c(a tQng lFp tiUu nông ( lFn n mkc chính ph(
cung c#p các hp tr], các nguXn l<c to lFn cho nông nghip quy mô nhZ vFi các m"c tiêu khác, ngoài hiu quG kinh t, chng hYn nhE an ninh lEing th<c, t<
cung t< c#p v lEing th<c. Nh9t BGn là iUn hình c(a kMch bGn này.
4. K!T LU%N
Quá trình tích t" #t ai ã không din ra * hQu nhE t#t cG các nEFc châu Á, t@ các nEFc có mkc thu nh9p th#p, trung bình cho n cao, trong 4 th9p k
v@a qua. Th<c trYng ó dE,ng nhE nm ngoài các logic kinh t in thuQn c(a các hcc giG, các mong ]i c(a các nhà hoYch Mnh chính sách, các d< oán c(a nhiu tb chkc, nhiu chính ph(, do các yu t kinh t thuQn túy và yu t kinh t n trong các yu t chính trM, xã hi.
j Vit Nam hin nay, trên các din àn chính sách, tích t" rung #t ang E]c coi là t#t yu, cQn thit cho nâng cao hiu quG c(a sGn xu#t nông nghip, các chính sách E]c c9p n ch( yu hEFng xóa bZ các rào cGn, các méo mó thM trE,ng #t ai nhE giGm thiUu các th( t"c, tính pháp lý c(a thuê mEFn, chuyUn nhE]ng #t ai, t=ng mkc hYn in ho`c xóa bZ hYn in, khuyn khích, tYo iu kin thu9n l]i cho các doanh nghip thuê #t ho`c liên kt vFi nông dân trong sGn xu#t nông nghip…Các xu#t chính sách ó rõ ràng là cQn thit, úng hEFng, b*i có tác ng tr<c tip n các yu t cGn tr* tích t" rung #t ã phân tích trên ây. Tuy nhiên, nu nhìn vào các nEFc có thM trE,ng #t ai t<
do nhE Nh9t BGn, Hàn Quc và nhiu nEFc :ông nam Á, thì chd vFi nh^ng chính sách ó là chEa ( U tích t" #t ai din ra. Thêm vào ó, vì các m"c tiêu chính trM, xã hi * Vit Nam, các chính sách “thiên vM quy mô nhZ” — vFi i tE]ng Eu tiên hàng Qu là các h gia ình nông dân có ít #t sGn xu#t, dE,ng nhE sg r#t khó có thU thay bi nhanh, ít nh#t là trong trung hYn. Do v9y, theo chúng tôi, m`c dù tích t" #t ai, t=ng quy mô sGn xu#t nông nghip ang E]c
`t ra nhE là mt trong nh^ng hEFng Eu tiên trong
tái ci c#u nông nghip, quy mô sGn xu#t lFn có thU hình thành * mt s vùng, nhEng mkc Gnh hE*ng các yu t cGn tr* tích t" rung #t * Vit Nam, nh#t là v chính sách, xã hi là r#t lFn và có v vWn là nh^ng tr* ngYi i vFi các np l<c khuyn khích phát triUn sGn xu#t nông nghip * quy mô lFn.
TÀI LIU THAM KH#O
1. AMDI (2012). Hin trYng phát triUn tôm-lúa vùng Xng bng sông C u Long. USAID Mekong ARCC.
2. Tô Xuân Phúc và TrQn H^u NghM (2014). Báo cáo giao #t giao r@ng trong bi cGnh tái ci c#u ngành lâm nghip: Ci hi phát triUn r@ng và cGi thin sinh k vùng cao. Tropenbos International Vit Nam, Hu, Vit Nam.
3. Quc hi (2013). Lu9t :#t ai. Lu9t s 24- L/CTN, ngày 14-7-1993. <http:// www.
Thuvienphapluat.vn/vanban/batdongsan.>
4. Tbng c"c Thng kê (2016). Kt quG iu tra mkc sng dân cE và khGo sát quyn s chd s giá tiêu dùng n=m 2014.
5. Adamopoulos, T., and D. Restuccia. (2013).
The size distribution of farms and international productivity differences. Working Paper. Department of Economics, University of Toronto.
6. Bhatt, M. S., and S. A. Bhatt. (2014). Technical efficiency and farm size productivity — Micro level evidence from Jammu &Kashmir. International Journal of Food and Agricultural Economics, 2:14, pp 27-49.
7. Chand, R. P. A., L. Prasanna and S. Aruna.
(2011). Farm size and productivity: understanding the strength of smallholders and improving their livelihood. Economic and Political Weekly, 46, pp 26- 27.
8. Chattopadhyay, M., and A. Sengupta (1997).
Farm size and productivity: A new look at the old debate. Economic and Political Weekly, 32, pp 172- 175.
9. Chen, Z., W. E. Huffman and S. Rozell (2013).
Inverse relationship between productivity and farm size: the case of China. Contemporary Economic Policy, 29:4, pp 580-592.
10. Eastwood, R., M. Lipton, and A. Newell (2006). Farm size. Paper prepared for Volume III of
the Handbook of Agricultural Economics, University of Sussex.
11. Francks, P. (2002). Governing the rice market: agriculture and the state in industrial East Asia. Europeans Journal of East Asian Studies, 1:1, pp 35-58.
12. Henley, D. (2012). The agrarian roots of industrial growth: rural development in South-East Asia and sub-Saharan Africa. Development Policy Review, 30, pp 25-47.
13. Huang, J., X. Wang and H. Qui. (2012).
Small-scale farmers in China in the face of modernisation and globalisation. IIED/HIVOS, London/The Hague.
14. Jin, S., and K. Deininger (2009). Land rental market in the process of structural transformation:
productivity and equity impacts from China. Journal of Comparative Economics, 37:4, pp 629-646.
15. Lowder, J. K., J. Skoet and S. Singh (2014).
What do we really know about the number and distribution of farms and family farms worldwide?
Background paper for The State of Food and Agriculture 2014. ESA Working Paper No. 14-02, Rome, FAO.
16. McCulloch, N., and C. P. Timmer (2008).
Rice policy in Indonesia: a special issue. Bulletin of Indonesian Economic Studies, 44:1, pp 33-34.
17. Nguyen Quang Ha (2006). Farm size, farm fragmentation and efficiency in rice production in Vietnam. PhD Thesis, Australian National University.
18. Otsuka, K. (2013). Food insecurity, income inequality, and the changing comparative advantage in world agriculture. Agricultural Economics, 44, pp 7-18.
19. Rao, H. C. H. (1966). Alternative explaination ò the inverse relashionship between farm size and output p arce in India. Indian Economic Review, 12, pp 1-12.
20. Sawasdipakdi, P. (2014). The politics of number: Controversy surrounding the Thai rice- pledging scheme. SAIS Review of International Affairs, 34:1, pp 45-58.
21. Sen, A. K. (1962). An aspect of Indian agriculture. The Economic Weekly, 14, pp 243-246.
22. The World Bank (1994). Vietnam Living Standard Survey 1992-1993.
LAND ACUMMULATION IN VIETNAMES AGRICULTURE: REALITY AND TREND LAND ACUMMULATION IN VIETNAMES AGRICULTURE: REALITY AND TREND LAND ACUMMULATION IN VIETNAMES AGRICULTURE: REALITY AND TREND LAND ACUMMULATION IN VIETNAMES AGRICULTURE: REALITY AND TREND
Nguyen Quang Ha Nguyen Quang Ha Nguyen Quang Ha Nguyen Quang Ha Summary
SummarySummary Summary
Data on the change in agricultural land cultivated by households in Vietnam in the period 1992-2014 showns that in a whole term of land allocation to house holds pursuant to the 1993 Land Law, the increasement in household’s land size has been mainly resulted from the administrative factors. The process of land accumulation towards efficiency improvement based on economy of scale has been very weak. Land accumulation has also not been observed in the process of indutrialization and urbanization in almost all Asian countries in the period 1960-2000. This study is to explain that puzzle by analysing the economic, popitical and social factors that prenvent the land accumulation in Vietnam and Asian countries. Based on this analysis, the study proposes the potensial scenarios of the land acumulation for Vietnam and Asian countries. The author believe that, the impact of the factors obtacling land accumulation in Vietnam context is so significant that the most likely scenarios for Vietnam is the existing of the small scale in the long run.
Keywords:
Keywords:
Keywords:
Keywords: Economies of scale, land acummulation, farm size.
NgE NgE NgE
NgE,,,,i phi phi phi phGGGGn bin bin bin bin: n: n: n: TS. DEing NgTS. DEing NgTS. DEing NgTS. DEing Ngcc Thícc Thícc Thícc Thí Ngày nh
Ngày nh Ngày nh
Ngày nh9999n bài: n bài: n bài: 11/11/2016 n bài:
Ngày thông qua ph Ngày thông qua ph Ngày thông qua ph
Ngày thông qua phGGGGn bin bin bin: n bi n: n: n: 12/12/2016 Ngày duy
Ngày duy Ngày duy
Ngày duyt =ng: t =ng: t =ng: t =ng: 19/12/2016
HIU QU S DNG T TÍCH T TR NG HAI V LÚA # T$NH NAM %NH
HH
HHXXXX Th Th Th ThMMMM Lam Trà Lam Trà Lam Trà Lam Trà1111, , , , Xuân ThXuân ThXuân ThXuân ThMMMM Thu Th Thu Th Thu Th Thu ThGGGGoooo2222 TÓM T
TÓM T TÓM T TÓM TTTTT
Tích t" #t nông nghip ã E]c th<c hin tYi tdnh Nam :Mnh vFi các loYi hình s d"ng #t khác nhau, trong ó tích t" U trXng 2 v" lúa chim trên 50% s h tích t" #t sGn xu#t nông nghip trong tdnh. Quá trình tích t" E]c các h th<c hin vFi nhiu hình thkc khác nhau, ch( yu là thuê và nh9n chuyUn nhE]ng quyn s d"ng #t vFi din tích tích t" khác nhau, trong ó h có din tích nhZ hin 0,5 ha chim t l lFn. Kt quG iu tra cho th#y khi din tích tích t" t=ng thì giá trM sGn xu#t t=ng và giá trM sGn xu#t * tiUu vùng 2 cao hin tiUu vùng 1 vFi din tích tích t" tEing kng. Các h tích t" #t trXng 2 v" lúa có khG n=ng m* rng E]c thM trE,ng tiêu th" sGn phm, áp d"ng ci giFi hóa vào nhiu khâu trong quá trình sGn xu#t, giGi phóng skc lao ng. Các h tích t" có din tích t@ 1 ha tr* lên ã giGm E]c chi phí phân bón và thuc bGo v th<c v9t. :U nâng cao hiu quG s d"ng #t tích t" cQn th<c hin các giGi pháp Xng b, `c bit không giFi hYn din tích sGn xu#t nông nghip và y mYnh liên kt trong sGn xu#t và tiêu th" sGn phm vFi các doanh nghip nông nghip.
T TT
T@@@@ khóa: khóa: khóa: khóa: Hiu quG s d"ng #t, tích t" #t nông nghip, trXng 2 v" lúa trong n=m, tdnh Nam :Mnh.
1. T VN 2
Tích t" #t nông nghip là mt xu th t#t yu trong nn sGn xu#t nông nghip hàng hóa * các tdnh Xng bng sông HXng, trong ó có tdnh Nam :Mnh.
VFi din tích #t nông nghip 113.001,90 ha chim 67,72% tbng din tích #t nông nghip (UBND tdnh Nam :Mnh, 2016), Nam :Mnh có tim n=ng phát triUn nông nghip, iUn hình là trXng lúa. Giá trM sGn xu#t nông nghip bình quân t=ng 3,2%/n=m. SGn lE]ng lEing th<c bình quân hàng n=m Yt 950,9 nghìn t#n.
Giá trM sGn xu#t bình quân trên 1 ha #t canh tác Yt 100 triu Xng n=m 2015 (UBND tdnh Nam :Mnh, 2016). BEFc Qu, tdnh ã hình thành các vùng sGn xu#t chuyên canh t9p trung thông qua quá trình tích t" và t9p trung #t nông nghip vFi các loYi hình s d"ng #t a dYng ch( yu là trXng 2 v" lúa. Quá trình tích t" E]c các h th<c hin vFi nhiu hình thkc iUn hình là thuê và nh9n chuyUn nhE]ng quyn s d"ng #t vFi din tích tích t" khác nhau, trong ó h có din tích nhZ hin 0,5 ha chim t l lFn. Sau tích t" các h ch( yu l<a chcn trXng 2 v" lúa phù h]p vFi khG n=ng canh tác và iu kin sGn xu#t c(a hc.
Do ó vic nghiên cku hiu quG s d"ng #t c(a các h tích t" #t sGn xu#t nông nghip trXng 2 v" lúa U có Mnh hEFng tt hin cho h nông dân là cQn thit.
1 Học viện Nông nghiệp Việt Nam
2Trường Đại học Lâm nghiệp
2. PHNG PHÁP NGHIÊN CU 2.1. PhEing pháp ch 2.1. PhEing pháp ch 2.1. PhEing pháp ch
2.1. PhEing pháp chcn iUm cn iUm cn iUm và phân nhóm cn iUm và phân nhóm và phân nhóm và phân nhóm nghiên c
nghiên c nghiên c nghiên ckukukuku
Nam :Mnh E]c chia thành 3 tiUu vùng, trong ó có 2 tiUu vùng sGn xu#t nông nghip là: vùng Xng bng th#p trIng ni Xng (tiUu vùng 1), vùng ven biUn (tiUu vùng 2) (UBND tdnh Nam :Mnh, 2010).
Nghiên cku l<a chcn 3 huyn Yi din cho 2 tiUu vùng sGn xu#t nông nghip c(a tdnh là: Ý Yên, Xuân TrE,ng (tiUu vùng 1), HGi H9u (tiUu vùng 2).
Trên ci s* din tích tích t" c(a h s d"ng #t ã tích t", nghiên cku phân nhóm các h theo 4 nhóm: nhóm 1 là h có din tích nhZ hin 0,5 ha, nhóm 2 là h có din tích t@ 0,5 ha n 1,0 ha, nhóm 3 là h có din tích t@ 1,0 ha n 2,1 ha, nhóm 4 là h có din tích lFn hin 2,1 ha.
2.2. PhEing pháp thu th 2.2. PhEing pháp thu th 2.2. PhEing pháp thu th
2.2. PhEing pháp thu th9p s liu 9p s liu 9p s liu 9p s liu
Các s liu v hin trYng s d"ng #t và tình hình tích t" #t nông nghip tYi 2 tiUu vùng sGn xu#t nông nghip c(a tdnh Nam :Mnh E]c thu th9p tYi các ci quan quGn lý nhà nEFc tr<c thuc tdnh Nam :Mnh. Din tích, hình thkc, th,i gian tích t" và hiu quG s d"ng #t c(a các h trXng 2 v" lúa E]c tbng h]p thông qua iu tra 406 h (268 h tiUu vùng 1 và 138 h tiUu vùng 2) tYi các xã c(a 3 huyn thuc 2 tiUu vùng sGn xu#t nông nghip c(a tdnh Nam :Mnh.
2.3. PhEing pháp ánh giá hi 2.3. PhEing pháp ánh giá hi 2.3. PhEing pháp ánh giá hi
2.3. PhEing pháp ánh giá hiu quu quu quGGGG su qu s s s d d d d""""ng ng ng ng ####tttt Hiu quG s d"ng #t E]c ánh giá thông qua hiu quG kinh t, hiu quG xã hi và hiu quG môi trE,ng. Hiu quG kinh t E]c ánh giá d<a các chd tiêu: giá trM sGn xu#t (GTSX), chi phí trung gian (CPTG), giá trM gia t=ng (GTGT), t su#t giá trM gia t=ng theo chi phí trung gian (GTGT/CPTG); hiu quG xã hi E]c ánh giá theo các chd tiêu: khG n=ng áp d"ng ci giFi hóa, hiu quG lao ng, phEing thkc tiêu th" sGn phm. Hiu quG môi trE,ng E]c ánh giá thông qua chd tiêu: lE]ng phân bón, chi phí phân bón và thuc bGo v th<c v9t c(a h tích t" #t trXng 2 v" lúa.
2.4. PhEing pháp th 2.4. PhEing pháp th 2.4. PhEing pháp th
2.4. PhEing pháp thng kê và xng kê và xng kê và x lý sng kê và x lý s lý s li lý s li liuuuu li Nghiên cku v9n d"ng phEing pháp thng kê ci bGn: thng kê mô tG, thng kê so sánh… Ngoài ra, s liu iu tra, thu th9p E]c x lý bng phQn mm Excel 2010.
3. K!T QU# VÀ TH#O LU%N 3.1. Hi
3.1. Hi 3.1. Hi
3.1. Hin trn trn trn trYYYYng ng ng ####t nông nghing t nông nghit nông nghit nông nghip cp cp cp c((((a 2 tia 2 tia 2 tia 2 tiUUUUu vùng u vùng u vùng u vùng ssssGGGGn xun xun xun xu####t nông nghit nông nghit nông nghit nông nghip tp tp tp tYYYYi ti ti ti tddddnh Nam :nh Nam :nh Nam :MMMMnhnh Nam :nhnh nh
Tính n th,i iUm 31/12/2015, tbng din tích
#t nông nghip tYi 2 tiUu vùng sGn xu#t nông nghip là 111.412,93 ha, chim 98,59% tbng din tích #t nông nghip c(a tdnh Nam :Mnh (UBND Nam :Mnh, 2016). :i vFi tiUu vùng 1, din tích #t sGn xu#t nông nghip là 56.167,14 ha, chim 90,15% tbng din tích #t nông nghip (hình 1); trong ó din tích #t trXng lúa là 47.888,12 ha, chim 76,86% tbng din tích
#t nông nghip c(a tiUu vùng (bGng 1). TiUu vùng 2 là vùng ven biUn nên din tích #t nuôi trXng th(y sGn nhiu hin so vFi tiUu vùng 1 (chim 23,29% tbng din tích #t nông nghip c(a tiUu vùng), din tích
#t sGn xu#t nông nghip là 33.880,35 ha, chim 68,99% din tích #t nông nghip c(a tiUu vùng 2 (hình 2), din tích #t trXng lúa 27.456,52 ha chim 55,91% tbng din tích #t nông nghip c(a tiUu vùng (bGng 1). Có thU th#y, Nam :Mnh có tim n=ng lFn i vFi #t sGn xu#t nông nghip ph"c v" cho trXng lúa và các cây khác. :ây là l]i th c(a tdnh so vFi các Ma phEing khác trong cG nEFc.
Hình 1. Hi Hình 1. Hi Hình 1. Hi
Hình 1. Hin trn trn trn trYYYYng ng ng ng ####t nông nghit nông nghit nông nghit nông nghip tp tp tYYYYi tip t i tii tii tiUUUUu vùng 1u vùng 1u vùng 1u vùng 1 Hình 2. HiHình 2. HiHình 2. Hin trHình 2. Hi n trn trYYYYng n tr ng ng ng ####t nông nghit nông nghit nông nghit nông nghip tp tp tYYYYi tip t i tii tii tiUUUUuuuu vùng 2 vùng 2 vùng 2 vùng 2 B
B B
BGGGGng 1. Hing 1. Hing 1. Hing 1. Hin trn trn trn trYYYYng sng sng sng s d d d""""ng d ng ng ng ####t nông nghit nông nghit nông nghit nông nghip tp tp tp tddddnh Nam :nh Nam :nh Nam :MMMMnh n=m 2015nh Nam :nh n=m 2015nh n=m 2015nh n=m 2015
TiUu vùng 1 TiUu vùng 2
STT LoYi #t
Din tích (ha) Ci c#u (%)
Din tích
(ha) Ci c#u (%) Tbng din tích #t nông nghip 62.301,73 100,00 49.111,20 100,00 ::####t s:: t st st sGGGGn xun xun xu####t nông nn xu t nông nt nông nt nông nghighighipppp ghi 56.167,14 90,15 33.880,35 68,99
1 :#t trXng cây hàng n=m 52.236,70 83,84 29.527,39 60,12
1.1 :#t trXng lúa 47.888,12 76,86 27.456,52 55,91
1.2 :#t trXng cây hàng n=m khác 4.348,58 6,98 2.070,87 4,22
2 :#t trXng cây lâu n=m 3.930,44 6,31 4.352,96 8,86
(UBND tdnh Nam :Mnh, 2016)
3.2. Tình hình tích t 3.2. Tình hình tích t 3.2. Tình hình tích t
3.2. Tình hình tích t"""" ####t trt trt trXXXXng 2 vt tr ng 2 vng 2 vng 2 v"""" lúa t lúa t lúa tYYYYi t lúa t i ti ti tddddnh nh nh nh Nam :
Nam :Nam : Nam :MMMMnhnhnh nh
Kt quG iu tra cho th#y: din tích c(a các h tích t" #t sGn xu#t nông nghip U trXng 2 v" lúa tYi 2 tiUu vùng không ging nhau. TYi khu v<c nghiên cku, s h tích t" * din tích dEFi 0,5 ha chim t l lFn nh#t (tiUu vùng 1: 75,37%, tiUu vùng 2: 73,91%), h tích t" * din tích t@ 1,0 n 2,1 ha không nhiu (15 h chim 3,69%), trong ó h tích t" din tích lFn nh#t là 6,84 ha, nhZ nh#t là 0,06 ha (bGng 2).
Các h tích t" vFi din tích trên 1,0 ha * tiUu vùng 1 ch( yu c#y lúa ging cho Công ty TNHH CE,ng Tân và tích t" thông qua hình thkc thuê quyn s d"ng #t.
Kt quG iu tra tYi 2 tiUu vùng cho th#y: U m*
rng din tích #t sGn xu#t trXng 2 v" lúa, các h ã tích t" vFi 3 hình thkc: thuê, nh9n chuyUn quyn s d"ng #t và kt h]p 2 hình thkc trên. Tuy nhiên, hình thkc thuê quyn s d"ng #t E]c s h tích t" s d"ng nhiu nh#t (tiUu vùng 1: 194 h, tiUu vùng 2: 124, bGng 2).
BB
BBGGGGng ng ng ng 2222. Di. Di. Din tích và hình t. Di n tích và hình tn tích và hình thhhhkkkkc tích tn tích và hình t c tích tc tích t"""" cc tích t c c c((((a a a a hhhh tích t tích t tích t tích t"""" ####t st st sGGGGn xut s n xun xun xu####t nông nghit nông nghit nông nghit nông nghip trp trp trp trXXXXng ng ng ng 2 v
2 v 2 v
2 v"""" lúa t lúa t lúa tYYYYi t lúa t i ti ti tddddnh Nam :nh Nam :nh Nam :nh Nam :MMMMnhnhnhnh STT
STT STT
STT HHHHYYYYng mng mng m""""cccc ng m :in v:in vMMMM :in v:in v tínhtính tínhtính
Khu v Khu vKhu v Khu v<<<<c c c c nghiên c nghiên c nghiên c nghiên ckkkkuuuu
TiTiTi
TiUUUUu vùng u vùng u vùng u vùng 1111
TiTi TiTiUUUUu u u u vùng 2 vùng 2 vùng 2 vùng 2 1111 DiDin tích tích tDiDi n tích tích tn tích tích tn tích tích t"""" c c c((((a h c a ha h a h
1.1 DEFi 0,5 ha H 304 202 102
1.2 T@ 0,5 n 1 ha H 58 32 26
1.3 T@ 1,0 n 2,1 ha H 15 5 10
1.4 Trên 2,1 ha H 29 29 0
Tbng s h iu tra H 406 268 138
H có din tích lFn nh#t Ha 6,84 6,84 2,50
H có din tích nhZ nh#t Ha 0,06 0,08 0,06
1.5
Trung bình din tích/ h Ha/h 1,47 1,86 1,07
2 Hình thHình thHình thHình thkkkkc tích tc tích tc tích tc tích t""""
2.1 Thuê QSD: H 318 194 124
2.2 Nh9n chuyUn nhE]ng QSD: H 29 19 10
2.3 Kt h]p thuê và nh9n chuyUn nhE]ng QSD:
H 125 121 4
Theo Lu9t :#t ai n=m 2003, th,i hYn s d"ng
#t i vFi các h dân trXng 2 v" lúa tYi các Ma phEing là 20 n=m, nhEng theo Lu9t :#t ai n=m 2013, th,i hYn s d"ng #t t=ng lên n 50 n=m.
Hình 3. Th
Hình 3. Th Hình 3. Th
Hình 3. Th,,,,i gian si gian si gian si gian s d d d d""""ng ng ng ####t tích tng t tích tt tích tt tích t"""" tr tr tr trXXXXng 2 vng 2 vng 2 v"""" lúa ng 2 v lúa lúa lúa ttttYYYYi ti ti ti tddddnh Nam :nh Nam :nh Nam :MMMMnhnh Nam :nhnhnh
Trong quá trình th<c hin tích t", v#n th,i gian là 1 trong nh^ng yu t E]c các h quan tâm.
Th,i gian tích t" c(a các h có s< khác nhau vFi 3 mkc (hình 3). Th,i gian tích t" #t 2-5 n=m và 6-10 n=m t9p trung vào nh^ng h thuê quyn s d"ng #t, c" thU nh^ng h thuê #t nông nghip s d"ng vào m"c ích công ích c(a xã, th,i gian thuê là 5 n=m.
VFi cách thkc này h dân có ký h]p Xng vFi xã, ht th,i gian thuê nu có nhu cQu thì ký tip h]p Xng.
Th,i gian tích t" t@ 10 n=m tr* lên t9p trung ch( yu vào các h nh9n chuyUn nhE]ng quyn s d"ng #t ho`c thuê #t c(a hc hàng hin không sng ho`c làm vic tYi Ma phEing. TYi Nam :Mnh tích t" #t nông nghip ã E]c các h th<c hin do nhu cQu m* rng din tích sGn xu#t áp kng khG n=ng c(a h và hEFng tFi sGn xu#t hàng hóa.
3.3. Hi 3.3. Hi 3.3. Hi
3.3. Hiu quu quu quGGGG su qu s s s d d d d""""ng ng ng ng ####t tích tt tích tt tích tt tích t"""" tr tr tr trXXXXng 2 vng 2 vng 2 vng 2 v"""" lúa lúa lúa lúa
:ánh giá hiu quG s d"ng #t c(a các h tích t"
#t sGn xu#t nông nghip trXng 2 v" lúa d<a trên 3 tiêu chí: hiu quG kinh t, hiu quG xã hi và hiu quG môi trE,ng; nghiên cku ã iu tra 406 h gia ình và kt quG cho th#y:
3.3.1. Hiu quG kinh t
Hiu quG kinh t c(a các h tích t" #t sGn xu#t nông nghip trXng 2 v" lúa E]c ánh giá thông qua quy mô tích t" tYi 2 tiUu vùng sGn xu#t nông nghip c(a tdnh Nam :Mnh, trong ó, nghiên cku t9p trung ánh giá các chd tiêu là GTSX, GTGT, CPTG, GTGT/CPTG.
B BB
BGGGGng 3. Hing 3. Hing 3. Hiu qung 3. Hi u quu quGGGG kinh tu qu kinh t kinh t c kinh t c c((((a h c a ha ha h tích t tích t tích t"""" tích t ####t trt trt trt trXXXXng ng ng 2 vng 2 v2 v"""" lúa t2 v lúa t lúa t lúa tYYYYi ti ti tddddnh Nam :i tnh Nam :nh Nam :nh Nam :MMMMnhnhnh nh TiUu
vùng Din tích tích t" GTSX (tr/ha)
CPTG (tr/ha)
GTGT
(tr/ha) GTGT/CPTG
DEFi 0,5 ha 84,26 51,30 32,96 0,64
T@ 0,5 n 1 ha 91,62 54,77 36,85 0,67
T@ 1,0 n 2,1 ha 99,56 57,20 42,36 0,74
1
Trên 2,1 ha 108,63 57,24 51,39 0,90
DEFi 0,5 ha 89,09 51,36 37,73 0,73
T@ 0,5 n 1 ha 96,38 56,29 40,09 0,71
2
T@ 1,0 n 2,1 ha 100,19 57,43 42,76 0,74
Kt quG iu tra cho th#y: khi din tích tích t"
t=ng thì GTSX t=ng và GTSX * tiUu vùng 2 cao hin tiUu vùng 1 vFi din tích tích t" tEing kng. H tích t"
vFi din tích trên 2,1 ha c#y lúa ging cho Công ty TNHH CE,ng Tân c(a tiUu vùng 1 có GTSX cao nh#t (108,63 triu Xng/ha); din tích tích t" t@ 1,0 n 2,1 ha * cG 2 tiUu vùng có GTSX bình quân khoGng 100 triu Xng/ha. H tích t" có din tích dEFi 0,5 ha c(a cG 2 tiUu vùng có GTSX th#p nh#t dEFi 90 triu Xng/ha. Chd tiêu GTGT/CPTG c(a các h tích t"
#t sGn xu#t nông nghip trXng 2 v" lúa u nhZ hin 1, tkc là nu bZ ra Qu tE 1 Xng chi phí thì h dân chd thu E]c nhZ hin 1 Xng l]i nhu9n (bGng 3). Hin n^a, nu so sánh chd tiêu GTSX c(a trXng 2 v" lúa vFi 2 v" lúa + 1 v" màu, ch=n nuôi tbng h]p hay nuôi trXng th(y sGn thì hiu quG không cao (PhYm Anh Tu#n và cs, 2103; TrQn ThM Giang HEing và cs, 2015;
Xuân ThM Thu ThGo và cs, 2015). Tuy nhiên, các h tích t" #t trXng 2 v" lúa có hiu quG rõ rt, bình quân GTSX c(a h có din tích trên 1 ha là 104,10 triu Xng/ha (tiUu vùng 1) và 100,19 triu Xng/ha (tiUu vùng 2). Th<c t tYi tdnh Nam :Mnh, s h tích t" #t nông nghip chcn trXng 2 v" lúa chim t l lFn b*i loYi hình này phù h]p vFi iu kin t< nhiên, t9p quán canh tác, khG n=ng tiêu th" sGn phm và iu kin kinh t c(a h dân.
3.3.2. Hiu quG xã hi
Hiu quG xã hi c(a các h tích t" #t sGn xu#t nông nghip trXng 2 v" lúa E]c ánh giá thông qua các chd tiêu: khG n=ng áp d"ng ci giFi hóa trong sGn
xu#t nông nghiêp, hiu quG lao ng, tính bn Mnh và bn v^ng c(a thM trE,ng tiêu th" sGn phm...
a. Áp d"ng ci giFi hóa trong sGn xu#t nông nghip
Trong quá trình sGn xu#t 2 v" lúa các h ã s d"ng 7 loYi máy nhE: máy cày, b@a, máy sY, máy g`t, máy tut, máy phun thuc BVTV, máy s#y và v9n chuyUn (xe máy ho`c ô tô tGi nhZ). Kt quG iu tra cho th#y 100% các h tích t" #t nông nghip trXng 2 v" lúa ã s d"ng máy cày b@a. Các h có din tích tích t" dEFi 1,0 ha ch( yu s d"ng máy cày gia ình loYi nhZ, trung bình; còn các h tích t" din tích lFn hin 1,0 ha tYi 2 tiUu vùng Qu tE máy cày c lFn. TYi Nam :Mnh ã có vài h mua chung 1 máy cày lFn, ngoài m"c ích ph"c v" cho gia ình còn cày thuê cho các h dân khác. Máy sY E]c dùng thay th lao ng th( công trong quá trình c#y lúa, ây là loYi máy in giGn, giá thành phù h]p vFi khG n=ng c(a h (2-3 triu Xng tùy thuc vào kích thEFc máy). j tiUu vùng 1, h tích t" #t nông nghip U trXng lúa ging không s d"ng máy sY phGi s d"ng phEing pháp th(
công. :U giGm lE]ng sâu bnh trong mùa v", mt s h ã s d"ng máy phun thuc BVTV ho`c thuê ngE,i phun. :i vFi các h c#y lúa ging 100% s h u s d"ng máy phun thuc BVTV kt h]p vFi s d"ng máy s#y do Công ty TNHH CE,ng Tân hp tr].
HQu ht các h tích t" #t nông nghip U trXng 2 v"
lúa ã s d"ng máy g`t, tuy nhiên, vWn tXn tYi mt s h tích t" dEFi 1,0 ha áp d"ng phEing pháp th( công và kt h]p vFi s d"ng máy tut (bGn 4).
B B B
BGGGGng 4. Kng 4. Kng 4. Kng 4. Kt qut qut quGGGG áp dt qu áp d áp d áp d""""ng ci ging ci ging ci giFFFFi hóa cng ci gi i hóa ci hóa ci hóa c((((a ha ha ha h tích t tích t tích t tích t"""" ####t trt trt trt trXXXXng 2 vng 2 vng 2 v"""" lúa tng 2 v lúa t lúa t lúa tYYYYi ti ti tddddnh Nam :i tnh Nam :nh Nam :nh Nam :MMMMnhnhnh (%)nh (%) (%) (%) TiUu
vùng Din tích tích t" Máy
cày, b@a Máy sY Máy g`t
Máy tut
Máy phun thuc BVTV
Máy s#y thóc
V9n chuyUn
DEFi 0,5 ha 100,00 26,83 55,14 55,14 - - 100,00
T@ 0,5 n 1 ha 100,00 41,15 87,81 - 60,98 - 100,00
T@ 1,0 n 2,1 ha 100,00 - 100,00 - 100,00 100,00 100,00 1
Trên 2,1 ha 100,00 58,62 100,00 - 71,38 71,38 100,00
DEFi 0,5 ha 100,00 10,96 58,91 58,91 - - 100,00
T@ 0,5 n 1 ha 100,00 71,79 87,17 25,64 71,79 - 100,00 2
T@ 1,0 n 2,1 ha 100,00 75,00 100,00 - 75,00 - 100,00 b. Hiu quG lao ng
Kt quG * bGng 5 cho th#y: s lE]ng công lao ng (CL:) trên 1 ha giGm dQn theo quy mô din tích tích t" hay nói cách khác GTSX/CL: và GTGT/CLD t=ng theo quy mô din tích tích t" * cG 2 tiUu vùng. Do áp d"ng ci giFi hóa nên có s< khác bit v hiu quG lao ng gi^a các quy mô din tích tích t" #t nông nghip. Các h tích t" #t nông nghip trên 1,0 ha có t l h s d"ng máy móc trong
quá trình sGn xu#t cao vFi các loYi: máy g`t liên h]p, máy sY, máy phun thuc BVTV và v9n chuyUn sGn phm. :i vFi các h có din tích tích t" nhZ hin 0,5 ha thì công lao ng cao do: 1/ KhG n=ng áp d"ng ci giFi hóa không Xng b, iUn hình là các h tích t"
vFi din tích nhZ hin 0,2 ha; 2/ phQn lFn các h này trong quá trình sGn xu#t s d"ng lao ng c(a h ho`c bi công vFi các h thân quen tYi Ma phEing, chd áp d"ng ci giFi hóa trong giai oYn cày b@a.
BB
BBGGGGng 5. Hing 5. Hing 5. Hing 5. Hiu quu quu quu quGGGG lao lao lao lao ng cng cng cng c((((a ha ha h tích ta h tích t tích t tích t"""" ####t trt trt trXXXXng 2 vt tr ng 2 vng 2 vng 2 v"""" lúa t lúa t lúa t lúa tYYYYi ti ti ti tddddnh Nam :nh Nam :nh Nam :MMMMnhnh Nam :nhnhnh TiUu vùng Din tích tích t" CL:/ha
(công)
GTSX/CL:
(tr/công/ha)
GTGT/CL:
(tr/công/ha)
DEFi 0,5 ha 305,47 0,28 0,11
T@ 0,5 n 1 ha 252,10 0,36 0,15
T@ 1,0 n 2,1 ha 191,61 0,52 0,22
1
Trên 2,1 ha 180,03 0,60 0,29
DEFi 0,5 ha 302,48 0,29 0,12
T@ 0,5 n 1 ha 247,79 0,39 0,16
2
T@ 1,0 n 2,1 ha 199,94 0,50 0,21
c. PhEing thkc tiêu th" sGn phm BB
BBGGGGng 6. PhEing thng 6. PhEing thng 6. PhEing thkkkkc tiêu thng 6. PhEing th c tiêu thc tiêu th"""" sc tiêu th s sGGGGn ph s n phn phn phm cm cm cm c((((a ha ha ha h tích t tích t tích t tích t"""" ####t trt trt trt trXXXXng 2 vng 2 vng 2 vng 2 v"""" lúa t lúa t lúa tYYYYi t lúa t i ti tddddnh Nam :i tnh Nam :nh Nam :MMMMnh (%)nh Nam :nh (%)nh (%) nh (%) TiUu vùng Din tích tích t" T< tiêu th" Ch] ThEing lái Doanh nghip
DEFi 0,5 ha 38,87 21,63 39,50 -
T@ 0,5 n 1 ha - 46,25 53,75 -
T@ 1,0 n 2,1 ha - - 41,67 58,33
1
Trên 2,1 ha - - 35,72 64,28
DEFi 0,5 ha 37,52 44,87 17,61 -
T@ 0,5 n 1 ha - 32,31 67,69 -
2
T@ 1,0 n 2,1 ha - 27,15 72,85 -
PhEing thkc tiêu th" sGn phm c(a h tích t"
#t sGn xu#t nông nghip trXng 2 v" lúa tEing i a
dYng. Các trE,ng h]p t< tiêu th" và em sGn phm bán * ch] ch( yu là các h có din tích tích t" nhZ
hin 1,0 ha. Các h th<c hin phEing thkc tiêu th"
sGn phm vFi thEing lái t9p trung ch( yu * các h có din tích tích t" lFn hin 0,5 ha * tiUu vùng 2. Vic bán sGn phm cho doanh nghip chd t9p trung ch(
yu * h có din tích tích t" lFn hin 1,0 ha tYi tiUu vùng 1, ó là Công ty TNHH CE,ng Tân (bGng 6).
3.3.3. Hiu quG môi trE,ng
Hiu quG môi trE,ng c(a các h tích t" #t nông nghip trXng 2 v" lúa E]c thU hin thông qua các chd tiêu: lE]ng phân bón, chi phí phân bón và thuc BVTV.
a. LE]ng phân bón
LE]ng phân bón cho lúa xuân, lúa mùa c(a các h tích t" #t nông nghip trXng 2 v" lúa u nm trong giFi hYn cho phép c(a S* Nông nghip và Phát triUn nông thôn tdnh Nam :Mnh. Th<c t, các h không s d"ng phân chuXng mà ch( yu s d"ng phân hóa hcc, b*i phân chuXng hQu ht E]c các h ch=n nuôi s d"ng làm thkc =n cho cá vFi mô hình VAC (bGng 7).
BB
BBGGGGng 7. LEng 7. LEng 7. LEng 7. LE]]]]ng phân bón Eng phân bón Eng phân bón Eng phân bón E]]]]c sc sc s dc s d d d""""ng ng ng ng **** các h các h các h các h tích t tích t tích t tích t"""" ####t trt trt trXXXXng 2 vt tr ng 2 vng 2 vng 2 v"""" lúa t lúa t lúa tYYYYi t lúa t i ti ti tddddnh Nam :nh Nam :nh Nam :MMMMnhnh Nam :nhnhnh Kt quG iu tra Quy Mnh c(a tdnh Nam
:Mnh
STT Chd tiêu :in vM
tính
Lúa xuân Lúa mùa Lúa xuân Lúa mùa
1 :Ym urê Kg/ha 277,70 236,05 277-333 277-333
2 Lân supe in ho`c nung chGy
Kg/ha 510,94 429,44 416-555 416-555
3 Kali clorua Kg/ha 97,20 83,31 138-166 83-138
4 Phân chuXng TY/ha - - 55,54-83,31 55,54-83,31
b. Chi phí s d"ng phân bón và thuc bGo v th<c v9t
Hiu quG môi trE,ng còn E]c thU hin thông qua chi phí phân bón và thuc BVTV. S liu iu tra cho th#y chi phí phân bón và thuc BVTV tYi 2 tiUu vùng có s< khác nhau.
B BB
BGGGGng 8. Chi phí sng 8. Chi phí sng 8. Chi phí s dng 8. Chi phí s d d""""ng phân bón và thu d ng phân bón và thung phân bón và thuc bng phân bón và thu c bc bc bGGGGo vo vo v o v thth
thth<<<<c vc vc v9999t cc v t ct ct c((((a các ha các ha các ha các h tích t tích t tích t tích t"""" ####t trt trt trXXXXng 2 vt tr ng 2 vng 2 vng 2 v"""" lúa t lúa t lúa tYYYYi t lúa t i ti ti tddddnh nh nh nh Nam :
Nam : Nam : Nam :MMMMnhnhnhnh
:VT: triu Xng/ha TiUu
vùng Din tích tích t"
Chi phí phân bón
Chi phí thuc BVTV DEFi 0,5 ha 13,57 7,06 T@ 0,5 n 1 ha 13,53 7,47 T@ 1,0 n 2,1 ha 10,78 6,45 1
Trên 2,1 ha 9,63 3,41
DEFi 0,5 ha 18,04 7,79 T@ 0,5 n 1 ha 15,14 6,85 2
T@ 1,0 n 2,1 ha 12,42 4,86 H có din tích tích lIy nhZ hin 0,5 ha có chi phí
phân bón cao nh#t là 13,57 triu Xng/ha (tiUu vùng 1), 18,04 triu Xng/ha (tiUu vùng 2), h có din tích tích lIy lFn hin 2,1 ha c(a tiUu vùng 1 có mkc chi phí phân bón th#p nh#t (9,63 triu Xng/ha). LE]ng phân bón c(a các h s d"ng u nm trong giFi hYn quy Mnh, các h có din tích lFn sg tit kim E]c lE]ng phân bón dE th@a trên Xng rung và chi phí phun thuc 150.000 -200.000 Xng/ha, do vic s d"ng máy phun thuc BVTV nên các h sg tit kim E]c chi phí thuê lao ng, th,i gian và lE]ng thuc dE th@a (bGng 8).
3.4. M 3.4. M 3.4. M
3.4. Mt st st s git s gi giGGGGi pháp nâng cao hi gi i pháp nâng cao hii pháp nâng cao hiu qui pháp nâng cao hi u quu quu quGGGG v v vFFFFi h v i hi hi h tích t
tích t tích t
tích t"""" ####t trt trt trXXXXng 2 vt tr ng 2 vng 2 v"""" lúa tng 2 v lúa t lúa t lúa tYYYYi ti ti tddddnh Nam :i tnh Nam :nh Nam :nh Nam :MMMMnhnhnh nh
- Hin nay s h tích t" vFi in tích dEFi 0,5 ha U trXng 2 v" lúa chim t l lFn tYi tdnh Nam :Mnh nhEng hiu quG không cao. Bên cYnh ó do ch#t lE]ng #t, khG n=ng tiêu th" sGn phm, t9p quán canh tác và khG n=ng Qu tE nên vic thâm canh t=ng v" c(a i tE]ng này r#t hYn ch. Do v9y cQn khuyn khích các h sGn xu#t kém hiu quG cho các h sGn xu#t có hiu quG E]c thuê ho`c nh9n chuyUn nhE]ng quyn s d"ng #t, giúp h dân sGn xu#t có hiu quG có thU t=ng din tích sGn xu#t, góp phQn nâng cao hiu quG s d"ng #t.
- CQn có chính sách thZa áng U ngE,i dân không có nhu cQu s d"ng #t không gi^ #t (không nên U hoang, lãng phí #t), có thU cho thuê, góp vn bng quyn s d"ng #t U các h dân có thU phát triUn sGn xu#t, t=ng hiu quG s d"ng #t.
- CQn có giGi pháp h]p lý khuyn khích các h dân liên kt trong sGn xu#t, cùng tYo ra sGn phm có ch#t lE]ng tt, phù h]p vFi thM trE,ng (nhE mô hình c(a Công ty trách nhim h^u hYn CE,ng Tân - Doanh nghip Khoa hcc và Công ngh), sGn xu#t vFi quy mô lFn: Nghiên cku, chcn tYo phát triUn ging lúa mFi; chuyUn giao công ngh, sGn xu#t, kinh doanh lúa ging, ã em lYi hiu quG cao cho các h nông dân.
- :U Gm bGo ch#t lE]ng sGn phm và m* rng thM trE,ng tiêu th" sang các Ma phEing lân c9n và quc t cQn hEFng dWn h dân quy trình sGn xu#t phù h]p v th,i iUm bón phân, liu lE]ng và th,i gian s d"ng thuc BVTV U nông sGn Yt tiêu chun quc t và Xng th,i y mYnh liên kt trong sGn xu#t và tiêu th" vFi các doanh nghip nông nghip.
- CQn ban hành các chính sách khuyn khích ngE,i dân tích t" #t ai, không giFi hYn din tích m* rng sGn xu#t nông nghip c(a các h dân có khG n=ng sGn xu#t nông nghip. :y mYnh công tác tuyên truyn chính sách #t ai U các h dân th#y E]c s< cQn thit và l]i ích c(a tích t" #t ai trong quá trình sGn xu#t nhm áp kng quá trình công nghip hóa, hin Yi hóa #t nEFc, nâng cao hiu quG s d"ng #t, `c bit vFi vùng sGn xu#t lúa tdnh Nam :Mnh.
4. K!T LU%N
Tích t" #t nông nghip ã E]c th<c hin tYi tdnh Nam :Mnh vFi các loYi hình s d"ng #t khác nhau, trong ó tích t" U trXng 2 v" lúa chim trên 50% s h tích t" #t sGn xu#t nông nghip trong tdnh. Quá trình tích t" E]c các h th<c hin vFi nhiu hình thkc khác nhau, ch( yu là thuê và nh9n chuyUn nhE]ng quyn s d"ng #t vFi din tích tích t" khác nhau, trong ó h có din tích nhZ hin 0,5 ha chim t l lFn.
Khi din tích tích t" t=ng thì giá trM sGn xu#t t=ng và giá trM sGn xu#t * tiUu vùng 2 cao hin tiUu vùng 1
vFi din tích tích t" tEing kng. Các h tích t" #t trXng 2 v" lúa có khG n=ng m* rng E]c thM trE,ng tiêu th" sGn phm, áp d"ng ci giFi hóa vào nhiu khâu trong quá trình sGn xu#t, giGi phóng skc lao ng. Các h tích t" có din tích t@ 1 ha tr* lên ã giGm E]c chi phí phân bón và thuc bGo v th<c v9t.
:U nâng cao hiu quG s d"ng #t tích t" cQn th<c hin các giGi pháp Xng b, `c bit không giFi hYn din tích vFi các h dân có khG n=ng sGn xu#t nông nghip, Xng th,i cQn y mYnh liên kt trong sGn xu#t và tiêu th" sGn phm vFi các doanh nghip nông nghip.
TÀI LIU THAM KH#O
1. C"c Thng kê tdnh Nam :Mnh (2016). Niên giám Thng kê tdnh Nam :Mnh 2015. NXB Thng kê.
2. TrQn ThM Giang HEing, Nguyn ThM Vòng, Bùi Minh T=ng (2015). B trí s d"ng #t c(a tdnh Nam :Mnh U thích kng vFi bin bi khí h9u. TYp chí Khoa hcc và Phát triUn, s 6/2015.
3. Xuân ThM Thu ThGo, HX ThM Lam Trà, Hoàng Xuân PhEing (2015). Hiu quG s d"ng #t c(a nông h sau tích t" #t nông nghip trên Ma bàn tdnh Nam :Mnh. TYp chí Nông nghip và Phát triUn Nông thôn, s 19/2015.
4. PhYm Anh Tu#n, Nguyn Ích Tân, Nguyn Quang Hcc (2013). :ánh giá hiu quG và Mnh hEFng s d"ng #t nông nghip huyn HGi H9u, tdnh Nam :Mnh. TYp chí Nông nghip và Phát triUn Nông thôn, s 13/2013.
5. S* Nông nghip và Phát triUn nông thôn tdnh Nam :Mnh (2016). Báo cáo kt quG 3 n=m triUn khai th<c hin NghM quyt s 07/NQ/TU ngày 25/7/2011 c(a BCH :Gng b tdnh v phát triUn kinh t trang trYi, gia trYi giai oYn 2011-2015.
6. UBND tdnh Nam :Mnh (2010). Báo cáo quy hoYch s d"ng #t tdnh Nam :Mnh n n=m 2020.
7. UBND tdnh Nam :Mnh (2016). Kt quG công tác kiUm kê #t ai n=m 2015 trên Ma bGn tdnh Nam :Mnh.
EFFICIENT OF CONSOLIDATION LAND USE FOR PLANT EFFICIENT OF CONSOLIDATION LAND USE FOR PLANTEFFICIENT OF CONSOLIDATION LAND USE FOR PLANT
EFFICIENT OF CONSOLIDATION LAND USE FOR PLANTINGINGINGING TWO RICE TWO RICE TWO RICE TWO RICE SEASONSSEASONSSEASONSSEASONS IN IN IN IN NAM DINH PROVINCE
NAM DINH PROVINCE NAM DINH PROVINCE NAM DINH PROVINCE
Ho Thi Lam Tra, Ho Thi Lam Tra, Ho Thi Lam Tra,
Ho Thi Lam Tra, XuXuXuaaaan ThXu n Thn Thn Thiiii Thu Th Thu Th Thu Th Thu Thaaaaoooo Summary
SummarySummary Summary
Agricultural land consolidation was done in Nam Dinh with difference land uses, in which accumulates to grow two rice crops per year accounted for over 50% of households accumulate land for agricultural production in the province. The accumulation process is made by households with different forms. The main forms are rent and transferred land use right with different areas accumulation. The area of households have more proportion are less than 0.5 ha. The survey results have shown that when the accumulation area is increasing, the value of production is also increased and producer values of subregions 2 are higher than subregion 1 corresponding to accumulation area. The accumulation households with 2 rice crops per year can be able to expand product markets, using mechanization in production process to saving labors. The accumulation households from 1 ha or more has reduced fertilizers and pesticide cost. Therefore, improving the efficiency of land use need to taken accumulation synchronization solutions, especially unlimited agricultural prodution area and linked to promoting the production and products consumption of agricultural enterprises.
Keyword Keyword Keyword
Keywordssss:::: Efficient use of land, agricultural land consolidation, two rice crops per year, Nam Dinh province.
NgE NgE NgE
NgE,,,,i phi phi phi phGGGGn bin bin bin bin: TS. n: TS. n: TS. n: TS. Bùi Huy HiBùi Huy HiBùi Huy Hinnnn Bùi Huy Hi Ngày nh
Ngày nh Ngày nh
Ngày nh9999n bài: n bài: n bài: 21/11/2016 n bài:
Ngà Ngà Ngà
Ngày thông qua phy thông qua phy thông qua phy thông qua phGGGGn bin bin bin: n bi n: n: n: 21/12/2016 Ngày duy
Ngày duy Ngày duy
Ngày duyt =ng: t =ng: t =ng: t =ng: 28/12/2016
