Tiết116:
KIỂM TRA BÀI CŨ
Trong bài văn nghị luận yếu tố biểu cảm có vai trò gì ? Làm thế nào để bài văn có sức biểu cảm cao ?
- Văn nghị luận rất cần yếu tố biểu cảm.Yếu tố biểu cảm giúp cho văn nghị luận có hiệu quả thuyết phục lớn hơn,vì nó tác động mạnh mẽ tới tình cảm của người đọc (người nghe).
- Để bài văn nghị luận có sức thuyết phục cao,người làm văn phải
thực sự có cảm xúc trước những điều mình viết (nói) và phải biết
diễn tả cảm xúc đó bằng những từ ngữ,những câu văn có sức truyền
cảm.Sự diễn tả cảm xúc cần phải chân thực và không được phá vỡ
mạch lạc nghị luận của bài.
Tiết116:
A.Lí thuyết: YÕu tè tù sù vµ miªu t¶
trong bµi v¨n NL.
1.Phân tích ngữ liệu : SGK.
*VD1:
a. Sau nữa, việc săn bắt thứ “vật liệu biết nói” đó ,mà lúc bấy giờ người ta gọi là “chế độ lính tình nguyện”(danh từ mỉa mai một cách ghê tởm) đã gây ra những vụ nhũng lạm hết sức trắng trợn.
Đây ! Chế độ lính tình nguyện ấy được tiến hành như thế này: Vị “chúa tỉnh”- mỗi viên công sứ ở Đông Dương quả là một vị “chúa tỉnh” - ra lệnh cho bọn quan lại dưới quyền,trong một thời hạn nhất định phải nộp cho đủ một số người nhất định.Bằng cách nào, điều đó không quan trọng.Các quan cứ liệu mà xoay xở. Mà cái ngón xoay xở (...) thì các ông tướng ấy thạo hết chỗ nói, nhất là xoay xở làm tiền.
Thoạt tiên, chúng tóm những người khoẻ mạnh nghèo khổ,những người này chỉ chịu chết thôi không còn kêu cứu vào đâu được.Sau đó,chúng mới đòi đến con cái nhà giàu . Những ai cứng cổ thì chúng tìm ngay ra dịp để sinh chuyện với họ hoặc gia đình họ,và nếu cần,thì giam cổ họ lại cho đến khi họ phải dứt khoát chọn lấy một trong hai con đường: “đi lính tình nguyện , hoặc xì tiền ra”.
§o¹n a: tr×nh bµy luËn cø vÒ thñ ®o¹n b¾t lÝnh cña chÝnh quyÒn thùc d©n ->sdông yÕu tè tù sù kÓ vÒ thñ ®o¹n b¾t lÝnh cña chÝnh quyÒn thùc d©n:
b. Ấy thế mà trong một bản bố cáo với những người bị bắt lính, phủ toàn quyền Đông Dương, sau khi hứa hẹn ban phẩm hàm cho những lính sẽ còn sống sót và truy tặng những người sẽ hi sinh cho “Tổ quốc”,đã trịnh trọng tuyên bố rằng:
“Các bạn đã tấp nập đầu quân,các bạn đã không ngần ngại rời bỏ quê
hương xiết bao trìu mến để người thì hiến xương máu của mình như lính khố đỏ,kẻ thì hiến dâng cánh tay lao động của mình như lính thợ”.
Nếu quả thật người An Nam phấn khởi đi lính đến thế,tại sao lại có cảnh,tốp thì bị xích tay điệu về tỉnh lị,tốp thì trước khi xuống tàu .bị nhốt trong một trường trung học ở Sài Gòn,có lính Pháp canh gác ,lưỡi lê tuốt trần ,đạn lên lòng sẵn ? Những cuộc biểu tình đổ máu ở Cao Miên,những vụ bạo động ở Sài Gòn,ở
Biên Hoà và ở nhiều nơi khác nữa,phải chăng là những biểu hiện của lòng sốt sắng đầu quân “tấp nập” và “không ngần ngại” ?
§o¹n b: luËn ®iÖu cña chÝnh quyÒn thùc d©n khi b¾t lÝnh vµ c¶nh ng êi d©n bÞ b¾t lÝnh qua c¸i nh×n cña tg.
->sdông yÕu tè miªu t¶, t¶ l¹i c¶nh khæ së cña ng êi d©n bÞ b¾t lÝnh
? Vì sao đoạn trích a,b sử dụng yếu tố tự sự và miêu tả nh ng không phải là văn bản tự sự hay miêu tả?
- MĐ chính của tg là: vạch trần, tố cáo tội ác, sự giả dối , bịp bợm của thd Pháp trong cái gọi là chế độ lính tình nguyện.
- Các đoạn tự sự, MT đ ợc sdụng ko phải nhằm kể ng ời, kể việc hay MT đơn thuần mà nó chỉ nhằm làm sáng tỏ VĐ tố cáo tội
ác và sự lừa bịp, giả dối trong lời nói và việc làm của thd Pháp trong cái gọi là chế độ lính tình nguyện.
=> Vì vậy nó không thể là VB TS hay MT.
Tiết116:
A.Lí thuyết: YÕu tè tù sù vµ miªu t¶
trong bµi v¨n NL.
1.Phân tích ngữ liệu : SGK.
*VD1:
- §V a, b lµ ®v NLCã sö dông yÕu tè MT, TS ->Nh»m lµm s¸ng tá V§ téi ¸c, sù lõa phØnh, gi¶
dèi cña chÝnh quyÒn thd P.
?Hãy so sánh 2 đoạn văn xem cách diễn đạt nào thuyết phục hơn ?Vì sao?
a2. Sau nữa việc săn bắt thứ
vật liệu biết
“
nói ” đó mà bấy giờ ng ời ta gọi là chế độ lính tình nguyện đã gây ra những vụ nhũng lạm hết sức
trắng trợn. Sự thật đó đ ợc thể hịên trong suốt quá trình bắt lính ở các tỉnh, huyện, xã, thôn trong cả n ớc VN.
a1. Sau nữa, việc săn bắt thứ “vật liệu biết núi” đú ,mà lỳc bấy giờ người ta gọi là “chế độ lớnh tỡnh nguyện”(danh từ mỉa mai một cỏch ghờ tởm) đó gõy ra những vụ nhũng lạm hết sức trắng trợn.
Đõy ! Chế độ lớnh tỡnh nguyện ấy được tiến hành như thế này: Vị “chỳa tỉnh”-mỗi viờn cụng sứ ở Đụng Dương quả là một vị “chỳa tỉnh” - ra lệnh cho bọn quan lại dưới quyền , trong một thời hạn nhất định phải nộp cho đủ một số người nhất định.Bằng cỏch nào, điều đú khụng quan trọng.Cỏc quan cứ liệu mà xoay xở. Mà cỏi ngún xoay xở (...) thỡ cỏc ụng tướng ấy thạo hết chỗ núi, nhất là xoay xở làm tiền.
Thoạt tiờn, chỳng túm những người khoẻ mạnh nghốo khổ,những người này chỉ chịu chết thụi khụng cũn kờu cứu vào đõu được.Sau đú,chỳng mới đũi đến con cỏi nhà giàu . Những ai cứng cổ thỡ chỳng tỡm ngay ra dịp để sinh chuyện với họ hoặc gia đỡnh họ,và nếu cần,thỡ giam cổ họ lại cho đến khi họ phải dứt khoỏt chọn lấy một trong hai con đường: “đi lớnh tỡnh nguyện , hoặc xỡ tiền ra”.
b2.Thế mà trong bản bố cáo với những ng ời bị bắt lính , phủ toàn quyền
Đông d ơng sau khi hứa hẹn khen th ởng và truy tặng những ng ời đã hi sinh cho TQ còn tuyên bố về sự phấn khởi, tình nguyện đi lính của họ.
Những lời nói trên hoàn toàn trái ng ợc với sự thật về những hđ ng ợc đãi của nhà cầm quyền Pháp và SG sau chiến tranh.
b1. Ấy thế mà trong một bản bố cỏo với những người bị bắt lớnh, phủ toàn quyền Đụng Dương, sau khi hứa hẹn ban phẩm hàm cho những lớnh sẽ cũn sống sút và truy tặng những người sẽ hi sinh cho “Tổ quốc”,đó trịnh trọng tuyờn bố rằng:
“Cỏc bạn đó tấp nập đầu quõn,cỏc bạn đó khụng ngần ngại rời bỏ quờ hương xiết bao trỡu mến để người thỡ hiến xương mỏu của mỡnh như lớnh khố đỏ,kẻ thỡ hiến dõng cỏnh tay lao động của mỡnh như lớnh thợ”.
Nếu quả thật người An Nam phấn khởi đi lớnh đến thế, tại sao lại cú cảnh,tốp thỡ bị xớch tay điệu về tỉnh lị,tốp thỡ trước khi xuống tàu .bị nhốt trong một trường trung học ở Sài Gũn,cú lớnh Phỏp canh gỏc , lưỡi lờ tuốt trần ,đạn lờn lũng sẵn ? Những cuộc biểu tỡnh đổ mỏu ở Cao Miờn , những vụ bạo động ở Sài Gũn,ở Biờn Hoà và ở nhiều nơi khỏc nữa,phải chăng là những biểu hiện của lũng sốt sắng đầu quõn “tấp nập” và “khụng ngần ngại” ?
a1,b1 Cách diễn đạt trong
thuyết phụchơn vì có yếu tố TS, MT. 2 yếu tố
Tiết116:
A.Lớ thuyết: Yếu tố tự sự và miêu tả
trong bài văn NL.
1.Phõn tớch ngữ liệu : SGK.
*VD1:
- ĐV a, b là đv NLCó sử dụng yếu tố MT, TS ->Nhằm làm sáng tỏ VĐ tội ác, sự lừa phỉnh, giả
dối của chính quyền thd P.
-> Giúp ng ời đọc hình dung những nhũng lạm trắng trợn, bỉ ổi và bộ mặt thật của thd Pháp.
? Từ việc tìm hiểu trên, em có NX gì về vai trò
của các yếu tố TS và MT trong
văn NL?
Giúp cho việc trình bày luận cứ trong bài văn
đ ợc rõ ràng, cụ thể, sinh động ;giúp bài văn NL có sức thuyết phục mạnh mẽ hơn
- LĐ: 2 truyện cổ của DT miền núi có nhiều nét giống với truyện Thánh Gióng.
- Yếu tố TS, MT: Chỉ tả và kể 1 số chi tiết, h/ả .
-> Tdụng: các yếu tố TS, MT đ ợc dùng làm luận cứ để phục vụ và làm sáng tỏ lđiểm làm
chomạchNL ko bị phá vỡ.
* VD 2:
? Vì sao trong VB trên tg
đã ko kể đầy đủ, cặn kẽ toàn bộ 2 truyện Chàng Trăng, Nàng Han mà chỉ tả cụ thể 1 số h/ả và kể kĩ 1 số chi tiết trong những
câu chuyện ấy?
- Nếu kể hết cả 2 truyện : mạch NL sẽ bị phá vỡ, ND VB r ờm rà, dài dòng, tràn lan, ko làm sáng tỏ đ ợc luận điểm.
- Chỉ tả 1số h/ả, kể kĩ 1 số chi tiết có lợi cho việc làm sáng tỏ luận điểm và tránh đ ợc những lỗi trên
? Từ việc tìm hiểu trên, hãy cho biết: Khi đ a các yếu tố TS và MT vào bài văn NL cần chú ý những gì?
Cỏc y/tố tự sự và miờu tả được dựng làm luận cứ phải phục vụ
cho việc làm rừ luận điểm và khụng phỏ vỡ mạch lạc nghị luận
của bài văn
Tiết116:
A.Lớ thuyết: Yếu tố tự sự và miêu tả
trong bài văn NL.
1.Phõn tớch ngữ liệu : SGK.
*VD1:
- ĐV a, b là đv NLCó sử dụng yếu tố MT, TS ->Nhằm làm sáng tỏ VĐ tội ác, sự lừa phỉnh, giả
dối của chính quyền thd P.
-> Giúp ng ời đọc hình dung những nhũng lạm trắng trợn, bỉ ổi và bộ mặt thật của thd Pháp.
Giúp cho việc trình bày luận cứ trong bài văn
đ ợc rõ ràng, cụ thể, sinh động ;giúp bài văn NL có sức thuyết phục mạnh mẽ hơn
- LĐ: 2 truyện cổ của DT miền núi có nhiều nét giống với truyện Thánh Gióng.
- Yếu tố TS, MT: Chỉ tả và kể 1 số chi tiết, h/ả .
-> Tdụng: các yếu tố TS, MT đ ợc dùng làm luận cứ để phục vụ và làm sáng tỏ lđiểm làm
chomạchNL ko bị phá vỡ.
* VD 2:
2.Ghi nhớ:Sgk/116
B.Luyện tập:
Bài văn nghị luận thường vẫn cần phải cú cỏc y/tố tự sự và miờu tả . Hai y/tố này giỳp cho việc trỡnh bày luận cứ trong bài văn được rừ ràng,cụ thể, sinh động hơn và do đú,cú sức thuyết phục mạnh mẽ hơn.
Cỏc y/tố tự sự và miờu tả được dựng làm luận cứ phải phục vụ cho việc làm rừ luận điểm và
khụng phỏ vỡ mạch lạc nghị luận của bài văn
Cỏc y/tố tự sự và miờu tả được dựng làm luận cứ phải phục vụ cho việc làm rừ luận điểm và khụng phỏ vỡ mạch lạc nghị luận của bài văn
Tiết116:
A.Lớ thuyết: Yếu tố tự sự và miêu tả
trong bài văn NL.
1.Phõn tớch ngữ liệu : SGK.
2.Ghi nhớ:Sgk/116 B.Luyện tập:
Bài 1:
Chỉ ra yếu tố TS và MT và cho biết td của chúng:
* Tự sự: câu 1, câu 3, câu 4,…
* MT: Câu 2, c5, c6, c8, ….
- Sdụng ytố tự sự giúp ng ời đọc hình dung h/c’
sáng tác của bthơ và tâm trạng của nhà thơ
- Sdụng ytố tả->gợi k/cảnh đêm trăng và cảm xúc của ng ời tù-thi sĩ: tâm trạng băn khoăn, bối rối, xao xuyến của ng ời tù tr ớc cảnh đẹp đêm trăng đ ợc bộc lộ trong câu thơ“cảnh đẹp đêm nay khó…”
=> nhận rõ chiều sâu của 1 tâm t , ở đó bên trong sự im lặng có chứa đựng biết bao t/c dạt dào trước trăng, tr ớc đêm, tr ớc cái đẹp.
Bài 2:
- Sdụng ytố miêu tả->gợi vẻ đẹp của hoa sen - Sdụng ytố tự sự ->kể lại KN về bài ca dao đó.
Bài 3:
