Bài 5: Tình bạn Bài 1 trang 10 Vở bài tập Đạo đức 5:
a) Đọc truyện:
Bài học quý
Trong khu rừng kia, chú Sẻ và chú Chích chơi với nhau rất thân. Một hôm, Sẻ nhận được món quà của bà ngoại gửi đến. Đó là một chiếc hộp đựng toàn hạt kê.
Sẻ không hề nói với bạn một lời nào về món quà lớn ấy cả. “Nếu cho cả Chích nữa thì chẳng còn lại là bao!”
Sẻ ở trong tổ ăn hạt kê một mình. Khi kê hết, chú ta quẳng hộp đi. Những hạt kê còn sót lại văng ra khỏi hộp. Cô Gió đưa chúng đến một đám cỏ non xanh dưới một gốc cây xa lạ. Chim Chích đi kiếm mồi, tìm được những hạt kê ngon lành ấy, bèn gói lại thật cẩn thận vào chiếc lá, rồi mừng rỡ chạy đi tìm người bạn thân thiết của mình. Vừa gặp Sẻ, Chích đã reo lên:
– Chào bạn Sẻ thân mến! Mình vừa kiếm được mười hạt kê rất ngon! Đây này, chúng mình chia đôi: cậu năm hạt, mình năm hạt.
... Nghe Chích nói, Sẻ rất xấu hổ quá. Chú ta đã nhận được từ bạn mình một bài học quý.
b) Trả lời các câu hỏi sau:
- Em có nhận xét gì về việc làm của bạn Sẻ và bạn Chích?
- Việc làm của bạn Chích thể hiện điều gì?
Trả lời
- Việc làm của Sẻ là có thể hiểu được bởi không phải ai cũng sẵn sàng chia sẻ đồ của mình với người khác. Thế nhưng Chích lại làm được, khi có những hạt kê ngon lành, điều đầu tiên cậu làm là mang cho người bạn Sẻ thân nhất của mình. Điều đó thật đáng quý và trân trọng.
b) Việc làm của bạn Chích đã thể hiện sự nhường nhịn, sẻ chia cao quý trong tình bạn.
Bài 2 trang 11 Vở bài tập Đạo đức 5:
a) Đọc truyện
Tình bạn
Bạn Huỳnh Duy Tài ở thôn định Phước xã Tam nghĩa (Núi Thành, Quảng Nam) chẳng may bị liệt cả hai chân từ nhỏ. Từ lớp 1 đến lớp 5 bố mẹ bạn tài thay nhau cõng bạn đi học. Nhưng từ năm lớp 6 gia đình Tài gặp nhiều khó khăn nên rất nhiều buổi học, bố hoặc mẹ Tài đưa con đến lớp trễ giờ. Nhiều hôm tan học, các bạn đã về hết riêng mình Tài vẫn ngồi lại chờ người đón. Thương bạn, Bùi Ngọc Nha học cùng lớp đã tự mình cõng Tài về nhà.
Buổi đầu cõng bạn Nha cũng thấy khó, lại ngượng nghịu thế nào ấy… Nhưng rồi quen dần, nhất là em lại được bố mẹ rất đồng tình với việc làm nhân ái đó. Suốt 3 năm học từ lớp 6 đến lớp 8 ngày nắng cũng như ngày mưa, Nha đến nhà Tài đưa bạn đi học. Hôm thì Nha cõng bạn trên lưng, hôm nào có xe đạp Nha chở bạn bằng xe. Tình bạn giữa Tài và Nha ngày càng thân thiết. Hai bạn cùng chăm chỉ học tập, kết quả cuối năm học cả hai bạn đều đạt danh hiệu học sinh tiên tiến. Trường Trung học cơ sở Tam Nghĩa và Hội Khuyến học địa phương đã tuyên dương khen thưởng cả hai bạn. Tấm gương giúp bạn của Bùi Ngọc Nha được các thầy cô giáo và bạn bè toàn trường mến phục.
(Nguyễn Bích San - Trong nhà ngoài ngõ NXB Giáo dục) b) Thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi sau:
- Bạn Huỳnh Duy Tài trong câu chuyện đã gặp khó khăn như thế nào?
- Tài đã nhận được sự cảm thông và giúp đỡ như thế nào?
- Sự cảm thông, giúp đỡ của Nha đã giúp gì cho Tài?
- Em có suy nghĩ gì về tình bạn của Nha và Tài trong câu chuyện này?
- Trong thực tế cuộc sống, em còn biết những câu chuyện nào khác về tình bạn đẹp.
Trả lời
- Bạn Huỳnh Duy Tài chẳng may bị liệt hai chân từ nhỏ. Khi lên lớp 6 gia đình Tài gặp nhiều khó khăn nên nhiều buổi học bố mẹ Tài đưa con đến lớp trễ giờ và phải đợi người đón muộn.
- Tài đã được Nha cũng, chở đi học dù ngày mưa hay nắng.
- Nhờ có sự giúp đỡ của Nha, Tài có thể đến lớp học tập đầy đủ, giành được danh hiệu học sinh tiên tiến và được khen thưởng từ nhà trường, Hội khuyến học.
- Tình bạn của Nha và Tài là một tình bạn đẹp, nó được xuất phát từ sự cảm thông sâu sắc, không hề vụ lợi.
- Trong cuộc sống có rất nhiều câu chuyện về tình bạn đẹp như vậy: cõng bạn bị tật để đi học, giúp đỡ kèm cặp bạn học kém, …
Bài 3 trang 10 Vở bài tập Đạo đức 5: Xử lí tình huống:
- Tình huống 1: Hôm nay các bạn học sinh lớp 5B không thấy bạn An đi học. Giờ sinh hoạt lớp, cô giáo buổn rầu báo tin:
Như các em đã biết, bố bạn An lớp ta là bộ đội ở đảo Trường Sa. Mẹ bạn lại vừa mới bị tai nận giao thông. Hoàn cảnh gia đình bạn hiện đang rất khó khăn. Chúng ta cần phải làm gì để giúp bạn An vượt qua khó khăn này?
Nếu là bạn cùng lớp với An, em sẽ làm gì để chia sẻ, giúp đỡ An?
- Tình huống 2: Năm nay, lớp 5C có thêm một học sinh mới từ tỉnh khác chuyển về.
Bạn tên là Mây, người bé nhỏ, nói tiếng địa phương nghe rất lạ và quần áo bạn mặc không giống với các bạn khác trong lớp. Vì vậy, Mây thường bị một số bạn Nam trong lớp chêu chọc, nhại giọng và nói xì xào, bình phẩm về trang phục … khiến Mây rất buồn và mặc cảm
Nếu là một học sinh của lớp 5C, em sẽ làm gì để chia sẻ, giúp đỡ Mây?
Trả lời
- Tình huống 1: Chúng em sẽ phân công nhau đến và chăm sóc mẹ của An trong thời gian ở viện và dọn dẹp nhà cửa giúp Nam. Cùng với đó là giúp đỡ Nam học tập trong khoảng thời gian khó khăn này.
- Tình huống 2: Em sẽ cố gắng trò chuyện, cùng nhau học tập với Mây. Sau đó khuyến khích Mây tham gia các hoạt động với lớp. Em tin rằng với những bản sắc riêng của mình: giọng nói, trang phục Mây là một bản sắc riêng và lạ. Nếu Mây tự tin hơn về mình thì sẽ giúp Mây hòa đồng hơn với cả lớp. Thêm vào đó em sẽ trò chuyện với các bạn nam trong lớp không trêu về giọng nói, trang phục của Mây nữa.
Bài 4 trang 11 Vở bài tập Đạo đức 5: Nối mỗi tình huống ở cột A với một cách ứng xử ở cột B cho phù hợp
Trả lời
Bài 5 trang 11 Vở bài tập Đạo đức 5: Em hãy bày tỏ thái độ của mình về mỗi ý kiến dưới đây. Đánh dấu + vào ô trống trước ý em chọn.
a) Trẻ em có quyền tự do kết giao bạn bè.
□ Tán thành
□ Không tán thành
b) Bạn bè mang lại cho em niềm vui.
□ Tán thành
□ Không tán thành
c) Bạn bè tốt phải biết giúp đỡ, che giấu khuyết điểm cho nhau.
□ Tán thành
□ Không tán thành
d) Bạn bè phải biết giúp đỡ nhau cùng tiến bộ.
□ Tán thành
□ Không tán thành Trả lời
a) Trẻ em có quyền tự do kết giao bạn bè.
Tán thành
b) Bạn bè mang lại cho em niềm vui.
Tán thành
c) Bạn bè tốt phải biết giúp đỡ, che giấu khuyết điểm cho nhau.
Không tán thành
d) Bạn bè phải biết giúp đỡ nhau cùng tiến bộ.
Tán thành
Bài 6 trang 12 Vở bài tập Đạo đức 5: Em hãy chọn một trong các từ ngữ (khó khăn, thân thiết, đoàn kết, vượt qua, tiến bộ) để điền vào chỗ trống trong mỗi cây dưới đây cho phù hợp.
- Bạn bè cần phải ..., thương yêu, giúp đỡ nhau cùng ..., nhất là những lúc ..., hoạn nạn. Có như vậy tình bạn mới thêm ..., gắn bó, khó khăn nào cũng có thể ...
Trả lời
- Bạn bè cần phải đoàn kết, thương yêu, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ, nhất là những lúc khó khăn, hoạn nạn. Có như vậy tình bạn mới thêm thân thiết, gắn bó, khó khăn nào cũng có thể vượt qua.
Nội dung chính Bài 5: Tình bạn Kiến thức cần nhớ
- Ai cũng cần có bạn bè. Trẻ em cũng cần có bạn bè và có quyền kết giao bạn bè.
- Bạn bè cần phải biết yêu thương, đoàn kết, giúp đỡ nhau nhất là những lúc khó khăn, hoạn nạn.
- Những biểu hiện của tình bạn đẹp là: Tôn trọng, chân thành, biết quan tâm, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ, chia sẻ vui buồn cùng nhau.
- Một tình bạn đẹp không phải tự nhiên đã có mà cần mỗi chúng ta phải cố gắng cùng nhau vun đắp, giữ gìn.
Ghi nhớ
Bạn bè cần phải đoàn kết, thương yêu, giúp đỡ lẫn nhau, nhất là những lúc khó khăn, hoạn nạn. Có như vậy, tình bạn mới thâm thân thiết, gắn bó.
Bạn bè là nghĩa tương thân Khó khăn, thuận lợi ân cần có nhau.
