Kiểm tra bài cũ:
1. Khoanh tròn vào chữ cái đứng tr ớc đáp án đúng trong ư các câu sau:
Định nghĩa nào đúng với thành ngữ?
A. Là loại cụm từ có cấu tạo tự do, không cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh.
B. Là loại câu có cấu tạo tự do, không cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh.
C. Là loại cụm danh từ có cấu tạo cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh.
D. Là loại cụm từ có cấu tạo cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh.
2. Xác định thành ngữ trong câu sau:
Những ngày đông giá rét cắt da cắt thịt, mọi ng ời đều
muốn ở trong nhà.
§iÖp ng÷
TiÕt 49: TiÕng ViÖt
“ Trên đ ờng hành quân ư xa Dừng chân bên xóm nhỏ Tiếng gà ai nhảy ổ:
Cục cục tác cục ta
“ … ”
Nghe xao động nắng tr a Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ…”
“…Cháu chiến đấu hôm nay Vì lòng yêu Tổ quốc Vì xóm làng thân thuộc Bà ơi, cũng vì bà Vì tiếng gà cục tác ổ trứng hồng tuổi thơ.”
(Tiếng gà tr a - Xuân Quỳnh) +)Nghe: nhấn mạnh cảm giác khi nghe tiếng gà tr a.
Ví dụ 1:
+)Vì: nhấn mạnh nguyên nhân chiến đấu của ng ời chiến sĩ.
Em hiÓu thÕ nµo lµ ®iÖp ng÷?
T¸c dông cña ®iÖp ng÷?
Ví dụ 2:
a,“Trên đ ờng hành quân xa ư Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
“Cục… cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng tr a Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ…”
b, Anh đã tìm em rất lâu, rất lâu Cô gái ở Thạch Kim Thạch Nhọn Khăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớm Sách giấy mở tung trắng cả rừng chiều… […] Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xa Th ơng em, th ơng em, th ơng em biết ư ư ư mấy.
( Xuân Quỳnh )
( Phạm Tiến Duật ) c,Hồ Chí Minh muôn năm!
Hồ Chí Minh muôn năm!
Hồ Chí Minh muôn năm ! Phút giây thiêng Anh gọi Bác ba lần.( Tố Hữu )
d, Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu Ngàn dâu xanh ngắt một màu Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?
( Đoàn Thị Điểm )
( Xuân Quỳnh ) a,Trên đ ờng hành quân xa ư Dừng chân bên xóm nhỏ Tiếng gà ai nhảy ổ:
“Cục… cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng tr a Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ…
b, Anh đã tìm em rất lâu, rất lâu Cô gái ở Thạch Kim Thạch Nhọn Khăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán
sớm Sách giấy mở tung trắng cả rừng chiều… […] Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xa Th ơng em, th ơng em, th ơng ư ư ư em biết mấy. ( Phạm Tiến Duật ) d, Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu Ngàn dâu xanh ngắt một màu Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?
( Đoàn Thị Điểm )
Điệp ngữ là một từ, một ngữ.
c,Hå ChÝ Minh mu«n n¨m!
Hå ChÝ Minh mu«n n¨m!
Hå ChÝ Minh mu«n n¨m ! Phót gi©y thiªng Anh gäi B¸c ba lÇn.( Tè H÷u )
§iÖp ng÷ lµ mét c©u.
… “Chú bé loắt choắt Cái xắc xinh xinh Cái chân thoăn thoắt Cái đầu nghênh nghênh Ca lô đội lệch Mồm huýt sáo vang Nh con chim chích Nhảy trên đ ờng ư
vàng”… (L ợm - Tố Hữu )ư
Điệp ngữ là một đoạn.
Ghi nhớ
Khi nói hoặc viết ng ời ta có thể ư dùng biện pháp lặp lại từ ngữ
(hoặc cả một câu) để làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh. Cách lặp lại nh
vậy gọi là phép điệp ngữ; từ ngữ
đ ợc lặp lại gọi là điệp ngữ. ư
Bài tập: Dòng nào nói đúng về điệp ngữ?
A. Lặp lại từ ngữ (hoặc cả một câu, một
đoạn) để làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh.
B. Lặp lại một dấu thanh nào đó để tạo nhạc
điệu đặc biệt cho câu thơ, câu văn.
C. Lặp lại phụ âm đầu hoặc phần vần của
tiếng để tạo ấn t ợng độc đáo. ư
Bài tập nhanh:
Xác định và nêu tác dụng của điệp ngữ
trong đoạn văn sau.
… “ Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ n ớc, ư giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảo vệ con ng
ời. Tre, anh hùng lao động! Tre, anh hùng chiến đấu!
ư ”…
(Thép Mới)
Buổi sáng mùa hè, sân tr ờng ngập tràn sắc nắng. Nắng nhảy nhót trên những tán lá, nắng nhuộm vàng những sắc hoa, nắng đậu trên vai áo của cô, của bạn. Nắng làm bừng sáng lớp học, bừng sáng những g ơng mặt học trò. ư
a)
b)
(S u tầm)
Ví dụ 2:
a,“Trên đ ờng hành quân xa ư Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
“Cục… cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng tr a Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ…”
b, Anh đã tìm em rất lâu, rất lâu Cô gái ở Thạch Kim Thạch Nhọn Khăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớm Sách giấy mở tung trắng cả rừng chiều… […] Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xa Th ơng em, th ơng em, th ơng em biết ư ư ư mấy.
( Xuân Quỳnh )
( Phạm Tiến Duật ) c,Hồ Chí Minh muôn năm!
Hồ Chí Minh muôn năm!
Hồ Chí Minh muôn năm ! Phút giây thiêng Anh gọi Bác ba lần.( Tố Hữu )
d, Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu Ngàn dâu xanh ngắt một màu Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?
( Đoàn Thị Điểm )
Th¶o luËn nhãm:
NhËn xÐt vÞ trÝ, gäi tªn vµ nªu t¸c dông cña c¸c
®iÖp ng÷ trong tõng vÝ dô.
Nhãm 1: PhÇn a
Nhãm 2: PhÇn b
Nhãm 3: PhÇn c
Nhãm 4: PhÇn d
( Xuân Quỳnh ) a,“Trên đ ờng hành quân xa ư Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
“Cục… cục tác cục ta”
Nghe xao động nắng tr a
Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ…”
Điệp ngữ
cách
quãng
Điệp ngữ
nối tiếp
b, Anh đã tìm em rất lâu, rất lâu Cô gái ở Thạch Kim Thạch Nhọn Khăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớm Sách giấy mở tung trắng cả rừng chiều… […] Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xa Th
ơng em, th ơng em, th ơng em biết
ư ư ư
mấy. ( Phạm Tiến Duật )
c,Hồ Chí Minh muôn năm!
Hồ Chí Minh muôn năm!
Hồ Chí Minh muôn năm ! Phút giây thiêng Anh gọi Bác ba lần.( Tố Hữu )
§iÖp ng÷
chuyÓn tiÕp
d, Cïng tr«ng l¹i mµ cïng ch¼ng thÊy ThÊy xanh xanh nh÷ng mÊy ngµn d©u Ngµn d©u xanh ng¾t mét mµu Lßng chµng ý thiÕp ai sÇu h¬n ai?
( §oµn ThÞ §iÓm )
§iÖp ng÷
chuyÓn tiÕp
VÝ dô d
§iÖp ng÷
nèi tiÕp
VÝ dô b + c
§iÖp ng÷
c¸ch qu·ng
VÝ dô a
Ghi nhí 2/152:
§iÖp ng÷ cã nhiÒu d¹ng:
®iÖp ng÷ c¸ch qu·ng, ®iÖp ng÷ nèi tiÕp, ®iÖp ng÷
chuyÓn tiÕp (®iÖp ng÷
vßng).
Bài tập 1: Khoanh tròn vào chữ cái đứng tr ớc đáp án đúng: ư
1. Dùng điệp ngữ trong câu khi viết hay khi nói nhằm mục đích gì?
A. Làm cho ng ời nghe chú ý đến điều mình đề cập.
B. Tạo ra nhạc điệu cho câu văn hay câu thơ.
C. Làm nổi bật điều đ ợc nói đến, gây ấn t ợng và cảm xúc mạnh.
D. Để tiết kiệm từ ngữ tối đa, tăng hiệu quả diễn đạt.
2. Điệp ngữ có những dạng chính nào?
A. Điệp ngữ nối tiếp, điệp ngữ cách quãng.
B. Điệp ngữ nối tiếp, điệp ngữ chuyển tiếp.
D. Điệp ngữ nối tiếp, điệp ngữ cách quãng, điệp ngữ chuyển tiếp.
C. Điệp ngữ cách quãng, điệp ngữ chuyển tiếp.
Bài tập 1/ 153: Tìm điệp ngữ trong những đoạn trích sau đây và cho biết tác giả muốn nhấn mạnh điều gì?
Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn tám m ơi năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phe
đồng minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải đ ợc tự do! Dân tộc đó phải đ ợc độc lập!
Ng ời ta đi cấy lấy công,
Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề.
Trông trời, trông đất, trông mây,
Trông m a, trông gió, trông ngày, trông đêm.
Trông cho chân cứng đá mềm,
Trời êm, biển lặng mới yên tấm lòng.
(Hồ Chí Minh)
(Ca dao)
Bài tập 2/ 153 Tìm điệp ngữ trong
đoạn trích sau đây và nói rõ đấy là những dạng điệp ngữ gì?
Vậy mà giờ đây, anh em tôi sắp phải xa nhau. Có thể sẽ xa nhau mãi mãi. Lạy trời đây chỉ là một giấc mơ. Một giấc mơ thôi.
(Khánh Hoài)
Điệp ngữ cách quãng
Điệp ngữ chuyển tiếp
Bài tập 3/153
a) Theo em, trong đoạn văn sau đây, việc lặp đi lặp lại một số từ ngữ có tác dụng biểu cảm hay không?
Phía sau nhà em có một mảnh v ờn. Mảnh v ờn ở phía ư ư sau nhà em, em trồng rất nhiều hoa. Em trồng hoa cúc. Em trồng hoa th ợc d ợc. Em trồng hoa đồng tiền. Em trồng ư ư hoa hồng. Em trồng cả hoa lay ơn nữa. Ngày Phụ nữ quốc tế, em hái hoa sau v ờn nhà em tặng mẹ em. Em hái hoa ư tặng chị em …
b) Em hãy chữa lại đoạn văn trên cho tốt hơn.( Về
nhà).
Hãy viết một đoạn văn biểu cảm (6 - 8 câu) về thành phố quê h ơng ư
em.Trong đoạn văn đó có sử dụng
điệp ngữ đã học.
1 2
4
5
3
Câu 1: Em hãy đọc diễn cảm một bài thơ
có sử dụng điệp ngữ.
Câu 2: Điền đúng ( Đ ), sai ( S ) vào các câu sau:
Cách dùng điệp ngữ trong câu thơ sau có ý nghĩa gì?
A. Nhấn mạnh sự trơ trọi của ngọn đèo.
B. Nhấn mạnh sự trùng điệp của những con đèo nối tiếp nhau.
Một đèo … một đèo … lại một đèo.
Khen ai khéo tạc cảnh cheo leo.
Đ
S
C©u 3: Em h·y h¸t mét bµi h¸t cã sö dông
®iÖp ng÷.
Câu 4: Điền điệp ngữ vào chỗ trống trong đoạn thơ
sau:
Sớm mẹ về thấy khoai đã chín Buổi …… .. gạo đã trắng tinh Tr a …… ... cơm dẻo và ngon Chiều …… .. cỏ đã quang v ờn Tối ……… cổng nhà sạch sẽ.
Mẹ bảo em: “Dạo này ngoan thế!”
(Trần Đăng Khoa) mẹ về
mẹ về
mẹ về
mẹ về
Em rất hăng hái phát biểu và rất xứng đáng đ ợc ư th ởng điểm: ư
câu may mắn
câu may mắn
Hư ư ớngưdẫnưvềưnhà
1. Học thuộc 2 ghi nhớ trang 152.
2. Hoàn thành vở bài tập.
- Lập dàn ý cho đề văn sau: Phát biểu cảm nghĩ
của em về bài thơ “Cảnh khuya” của Hồ Chí Minh.
