BÀI 57: TUYẾN TUỴ, TUYẾN TRÊN THẬN I. TUYẾN TUỴ
1. Vị trí
- Tuyến tụy nằm phía dưới dạ dày, cạnh tá tràng.
2. Chức năng
Tuyến tuỵ là tuyến pha vừa có chức năng ngoại tiết vừa có chức năng nội tiết:
a. Chức năng ngoại tiết của tuyến tụy
- Các tế bào tiết dịch tụy tiết dịch tụy theo ống dẫn đổ vào tá tràng, giúp cho sự biến đổi thức ăn về mặt hóa học tại ruột non.
b. Chức năng nội tiết của tuyến tụy
- Các tế bào đảo tụy có chức năng tiết hoocmôn tham gia điều hòa lượng đường huyết trong máu. Trong đó:
+ Tế bào α tiết glucagôn biến đổi glicôgen thành glucôzơ → làm tăng đường huyết.
+ Tế bào β tiết insulin biến đổi glucôzơ thành glicôgen dự trữ trong gan và cơ → làm giảm đường huyết.
- Nhờ tác dụng đối lập của 2 loại hoocmôn mà tỉ lệ đường huyết luôn ổn định → đảm bảo hoạt động sinh lí của cơ thể diễn ra bình thường.
- Sự rối loạn trong hoạt động nội tiết của tuyến tụy sẽ dẫn đến bệnh tiểu đường hoặc chứng hạ đường huyết.
II. TUYẾN TRÊN THẬN 1. Vị trí
- Tuyến trên thận gồm một đôi nằm trên đỉnh 2 quả thận.
2. Cấu tạo
- Mỗi tuyến trên thận được chia thành 2 miền: miền vỏ tuyến và miền tủy tuyến.
3. Chức năng
- Miền vỏ tuyền: gồm 3 lớp.
+ Lớp cầu: Nằm ở phía ngoài, tiết hoocmôn điều hòa các muối natri, kali trong máu.
+ Lớp sợi: Nằm ở giữa, tiết hoocmôn điều hòa đường huyết (tạo glucôzơ từ prôtêin và lipit).
+ Lớp lưới: Nằm ở phía trong, tiết các hoocmôn điều hòa sinh dục nam, gây những biến đổi đặc tính sinh dục ở nam.
- Phần tuỷ: Tiết hai loại hoocmôn là ađrênalin và noađrênalin tham gia điều hòa hoạt động tim mạch và hô hấp đồng thời cũng tham gia điều hòa đường huyết trong máu.
