Hành động nói (tiếp theo) Soạn Hành động nói (tiếp theo) ngắn gọn:
I. Cách thực hiện hành động nói
Câu 1 (trang 70 sgk ngữ văn 8 Tập 2):
Hỏi - - - - -
Trình bày + + + - -
Điều khiển - - - + +
Hứa hẹn - - - - -
Bộc lộ cảm xúc - - - - -
Câu 2 (trang 70 sgk ngữ văn 8 Tập 2):
Mục đích/ Kiểu câu Nghi vấn Cầu khiến Cảm thán Trần thuật
Hỏi + - - -
Trình bày - - - +
Điều khiển - + - -
Hứa hẹn - + - -
Bộc lộ cảm xúc - - + -
II. Luyện tập
Câu 1 (trang 71 sgk ngữ văn 8 Tập 2):
Các câu nghi vấn trong bài Hịch tướng sĩ:
- "Lúc bấy giờ, dẫu các ngươi muốn vui vẻ phỏng có được không?"
→ khẳng định không thể vui vẻ được.
"Vì sao vậy?"
→ nêu vấn đề để giải thích.
- "Nếu vậy, rồi đây sau khi giặc giã dẹp yên, muôn đời để thẹn, há còn mặt mũi nào đứng trong trời đất nữa?"
→ khẳng định sự nhục nhã đớn hèn, xấu xa của những kẻ không biết rửa nhục, không biết đớn hèn, không lo luyện tập Binh thư yếu lược.
- Vị trí của mỗi câu trong từng đoạn:
+ Những câu nghi vấn đứng ở cuối các đoạn văn thường dùng để khẳng định hay phủ định điều đã được nêu ra trong câu ấy, đoạn ấy.
+ Còn các câu nghi vấn đứng ở đầu đoạn thường dùng để nêu vấn đề.
Câu 2 (trang 71 sgk ngữ văn 8 Tập 2):
Những câu trần thuật với mục đích cầu khiến:
a)
- Hễ còn một tên xâm lược ... quét sạch nó đi.
- Quân và dân miền Bắc … miền Nam ruột thịt.
Tác dụng:
+ Làm cho người nghe (quần chúng) cảm thấy gần gũi với chính người đang ra lời kêu gọi
+ Thấy được nhiệm vụ mà vị lãnh tụ giao cho cũng chính là nguyện vọng của bản thân.
b)
- Điều mong muốn cuối cùng … sự nghiệp Cách mạng thế giới.
Tác dụng:
→ Thể hiện sự quan tâm, lo lắng, bộc lộ tâm sự, nguyện vọng của Bác đối với Đảng, với nhân dân
Câu 3 (trang 72 sgk ngữ văn 8 Tập 2):
Các câu cầu khiến thể hiện mối quan hệ giữa Dế Mèn và Dế Choắt:
- Song, anh cho phép em mới dám nói.
(Lời nói khiêm nhường, nhã nhặn)
- Được, chú mình cứ nói thẳng thừng ra nào.
(Lời nói bề trên, hách dịch)
- Anh đã nghĩ thương em như thế thì hay là anh đào giúp cho em một cái ngách sang bên nhà anh…
(Lời đề nghị nhờ giúp đỡ nhã nhặn, khiêm nhường) - Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi.
(Lời mắng nhiếc vô tình, hống hách) Câu 4 (trang 72 sgk ngữ văn 8 Tập 2):
Có thể dùng các cách hỏi:
b) Bác làm ơn chỉ giùm cháu bưu điện ở đâu ạ.
e) Bác có thể chỉ giúp cháu bưu điện ở đâu không ạ?
Câu 5 (trang 73 sgk ngữ văn 8 Tập 2):
Nên chọn cách ứng xử (c): Đưa lọ gia vị cho người kia và nói: “Mời anh” (hoặc
“Mời chị”, “Mời bác”,…).
