BGĐT: VL9: Tiết 1. Bài 1. Sự phụ thuộc của CĐDĐ vào hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn.

(1)

VẬT LÝ 9

(2)

(3)

 Phần phải ghi vào vở: Phần phải ghi vào vở:

 Các đề mục

 Khi có biểu t ợng xuất hiện ư 

(4)

(5)

CHƯƠNG I:

- Cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn có mối quan hệ thế nào với hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây dẫn?

- Điện trở là gì? Điện trở phụ thuộc như thế nào vào chiều dài và tiết diện của dây dẫn? Căn cứ vào đâu để biết chính xác chất này dẫn điện tốt hơn chất kia?

- Công suất điện của một dụng cụ điện hoặc của một mạch điện được tính bằng công thức nào?

- Có những biện pháp nào để sử dụng an toàn điện và tiết kiệm điện năng?

- Điện năng tiêu thụ của một thiết bị điện phụ thuộc vào những yếu tố nào?

KIẾN THỨC CHƯƠNG I

(6)

Vậy cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn có tỉ lệ với hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây dẫn đó hay

không ?

* Ở lớp 7 ta đã biết , Khi hiệu điện thế (U) đặt vào hai đầu bóng đèn càng lớn thì dòng điện chạy qua bóng đèn có cường độ (I) càng lớn và đèn càng sáng.

ĐẶT VẤN ĐỀ

(7)

1. Thí nghiệm

2. Đồ thị biểu diễn 3. Vận dụng

NỘI

DUNG

(8)

HOẠT ĐỘNG NHÓM:

DỤNG CỤ ĐO CHỨC NĂNG CÁCH MẮC Ampe kế

Vôn kế Khóa

I. THÍ NGHIỆM:

Vẽ sơ đồ mạch điện

hình bên:

(9)

HOẠT ĐỘNG NHÓM:

DC ĐO CHỨC NĂNG CÁCH MẮC

Ampe kế Đo CĐDĐ qua dây Mắc nối tiếp với dây Vôn kế Đo HĐT gữa 2 đầu dây Mắc song song với dây

Khóa Đóng, ngắt dòng điện Mắc nối tiếp với dây

I. THÍ NGHIỆM:

SƠ ĐỒ MẠCH ĐIỆN



(10)

Chú ý: Di chuyển con chạy trên biến trở, ghi số liệu vào bảng kết quả với từng vị trí.

kết quả Lần đo

Hiệu điện thế (V)

Cường độ dòng điện (A) 1

2 3

…

2. Đề xuất phương án thí nghiệm:

* Dụng cụ:……….

……….

* Các bước tiến hành thí nghiệm:………...

……….

………....

……….

(11)

TÌM MỐI LIÊN HỆ GIỮA CƯỜNG ĐỘ DÒNG ĐIỆN (I) VÀO HIỆU ĐIỆN THẾ (U) Ở HAI ĐẦU DÂY DẪN

kết quả Lần đo

Hiệu điện thế (V)

Cường độ dòng điện (A) 1

2 3

…

2. Đề xuất phương án thí nghiệm:

* Dụng cụ: Nguồn , cuộn dây dẫn, Am pe kế, Vôn kế, khóa

* Các bước tiến hành thí nghiệm:

- B1: Mắc mạch điện theo hình 1.2 - B2: Đo cường độ dòng điện chạy

qua dây dẫn ứng với các hiệu điện thế khác nhau.

- B3: Ghi số liệu vào bảng kết quả

với từng vị trí

(12)

I. Thí nghiệm:

1. Sơ đồ mạch điện:

2. Tiến hành thí nghiệm:

L n đoầ Hi u đi n ệ ệ

th (V)ế Cường đ ộ dòng đi n ệ

(A) 1

2 3 4 5

0 0 1,5 0,25 3 0,5

4,5 0,75 6 1

(13)

BÀI 1: SỰ PHỤ THUỘC CỦA CƯỜNG ĐỘ DÒNG ĐIỆN VÀO HIỆU ĐIỆN THẾ GIỮA HAI ĐẦU DÂY DẪN I. Thí nghiệm:

1. Sơ đồ mạch điện:

2. Tiến hành thí nghiệm:

L n đoầ Hi u đi n ệ ệ

th (V)ế Cường đ ộ dòng đi n ệ

(A) 1

2 3 4 5

0 0 1,5 0,25 3 0,5

4,5 0,75 6 1

C1 T k t qu thí nghi m, ừ ế ả ệ hãy cho bi t khi thay đ i ế ổ HĐT gi a hai đ u dây ữ ầ d n, CĐDĐ ch y qua dây ẫ ạ d n đó có m i quan h ẫ ố ệ nh th nào ư ế

v i HĐT. ớ

Tr l i ả ờ : Khi tăng (ho c gi m) HĐT hai đ u dây d n bao ặ ả ầ ẫ nhiêu l n thì CĐDĐ ch y qua dây d n đó cũng tăng (ho c ầ ạ ẫ ặ gi m) b y nhiêu l n. ả ấ ầ



(14)

MỐI LIÊN HỆ GIỮA CƯỜNG ĐỘ DÒNG ĐIỆN VÀO HIỆU ĐIỆN THẾ Ở HAI ĐẦU DÂY DẪN

Nhận xét: Hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn tăng (hoặc giảm) bao nhiêu lần thì cường độ dòng điện chạy qua đoạn dây dẫn đó tăng (hoặc giảm) bấy nhiêu lần.

I. THÍ NGHIỆM

1 1

2 2

U I

U = I

(15)

II. ĐỒ THỊ BIỂU DIỄN SỰ PHỤ THUỘC CỦA CƯỜNG ĐỘ DÒNG ĐIỆN VÀO HIỆU ĐIỆN THẾ

1) Dạng đồ thị

Khi U= 0V; I = 0A, ta có điểm 0

Khi U= 1,5V; I = 0,3A ta có điểm B

Khi U= 3,0V; I = 0,6A ta có điểm C

Khi U= 4,5V; I = 0,9A ta có điểm D

Khi U= 6,0V; I = 1,2A ta có điểm E

0 0,3 0,6 0,9 1,2

I(A)

1,5 3,0 4,5 6,0 U(V)

B

C

D

E

*Nhận xét: Đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của CĐDĐ vào HĐT là một đường thẳng đi qua gốc tọa độ.



(16)

C2: Dựa vào số liệu ở bảng 1 mà em thu được từ thí nghiệm, hãy vẽ đường biểu diễn mối quan hệ giữa I và U , nhận xét xem nó có phải là đường thẳng đi qua gốc toạ độ hay không?

2) Kết luận:

-Hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn tăng (hoặc giảm) bao nhiêu lần thì cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn đó cũng tăng (hoặc giảm) bấy nhiêu lần

L n đoầ Hi u ệ đi n th ệ ế

(V)

Cường đ dòng ộ

đi n (A)ệ 1 0 0 2 1,5 0,25 3 3 0,5 4 4,5 0,75 5 6 1



(17)

C3: Từ đồ thị hình 1.2 hãy xác định:

* Cường độ dòng điện qua dây dẫn khi hiệu điện thế là 2,5V ; 3,5V

* Xác định giá trị U,I ứng với một điểm

M bất kì trên đồ thị đó.

(18)

0 0,3 0,6 0,9 1,2

I(A)

1,5 3,0 4,5 6,0 U(V)

B

C

D

E

*Trên trục hoành , ta tìm giá trị U = 2,5V.

*Kẻ đường thẳng vuông góc với trục hoành, gặp đường biểu diễn ở đâu, thì từ điểm đó ta kẻ

đường thẳng vuông góc với trục tung , gặp trục tung ở đâu thì đó là giá trị I cần tìm

* Tương tự……

C3:

M

2,5 0,5

3,5 0,7

(19)

C4 IV. VẬN DỤNG

Một học sinh trong quá trình làm thí nghiệm như trên với một số dây dẫn khác, đã bỏ sót không ghi một vài giá trị vào bảng kết quả. Em hãy điền những giá trị còn thiếu vào bảng (giả sử phép đo của bạn có sai số không đáng kể).

Hiệu điện thế (V) Cường độ dòng điện (A)

1 2,0 0,1

2 2,5

3 0,2

4 0,25

5 6,0

Kết quả đo

Lần đo

0,125 4

5

0,3

= U

₁

= U

₂

= I

₁

I

₂

U

₃

= I

₃

= I

₂



(20)

C5

IV. VẬN DỤNG

CĐDĐ chạy qua dây dẫn điện có tỉ lệ với HĐT đặt vào hai đầu dây dẫn đó hay không ?

Trả lời: CĐDĐ chạy qua dây dẫn điện có tỉ lệ thuận với

HĐT đặt vào hai đầu dây dẫn đó.

(21)

BÀI TẬP VẬN DỤNG BÀI TẬP VẬN DỤNG

1.1 Khi đặt vào hai đầu dây dẫn một hiệu điện thế 12V thì cường độ dòng điện chạy qua nó là 0,5A. Nếu hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây dẫn đó tăng lên đến 36V thì cường độ dòng điện chạy qua nó là bao nhiêu?

U

₁

=12V I

₁

=0,5A

U

₂

=36V I

₂

= ? A

2 2 1

1

U .I 36.0,5

I 1,5(A)

U 12

  

(22)

BÀI TẬP VẬN DỤNG BÀI TẬP VẬN DỤNG

1.2 Cường độ dòng điện chạy qua một dây dẫn là 1,5A khi nó được mắc vào hiệu điện thế 12V. Muốn dòng điện chạy qua dây dẫn đó tăng thêm 0,5A thì hiệu điện thế phải là bao nhiêu?

I

₁

=1,5A U

₁

=12V

I

₂

=(1,5+0,5)=2,0A U

₂

= ? V

2 1 2

1

I .U 2,0.12

U 16(V)

I 1,5

  

(23)

BÀI TẬP VẬN DỤNG BÀI TẬP VẬN DỤNG

1.3 Một dây dẫn được mắc vào hiệu điện thế 6V thì cường độ dòng điện chạy qua nó là 0,3A. Một bạn học sinh cho rằng: Nếu giảm hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây dẫn đi 2V thì dòng điện chạy qua dây khi đó có cường độ là 0,15A. Theo em kết quả này đúng hay sai? Vì

sao?

U

₁

=6V I

₁

=0,3A

U

₂

=(6-2)=4V I

₂

=0,15A

2 1 2

1

U .I 4.0,3

I 0, 2(A)

U 6

  

? ?

Bạn học sinh này đã kết luận sai.

(24)

- Học thuộc phần ghi chép bài học.

- Đọc phần “Có thể em chưa biết”.

- Hoàn thành các bài tập trong sách bài tập.

- Xem trước nội dung bài mới: “Điện trở

của dây dẫn – Định luật Ôm”

(25)

1.1 Khi đặt vào hai đầu một dây dẫn một hiệu điện thế 12V thì cường độ dòng điện chạy qua nó là 0,5A. Nếu hiệu điện thế đặt vào hai đâu dây dẫn này tăng lên đến 36V thì cường độ dòng điện chạy qua nó là bao nhiêu?

U

₁

=12V U

₂

=36V I

₁

= 0,5A

2 2 1

1

U .I 36.0,5

I 1,5(A)

U 12

  

Vì cường độ dòng điện tỷ lệ thuận với hiệu điện thế nên ta có:

I

₁

 I

₂

U

₁

U

₂ ^{Suy ra:}

*Tóm tắt:

I

₂

= ? A

BÀI GIẢI

ĐS: I

₂

= 1,5A

(26)

BÀI TẬP VẬN DỤNG BÀI TẬP VẬN DỤNG

I

₁

= 1,5A U

₁

= 12V

I

₂

= (1,5 + 0,5) = 2,0A

Vì cường độ dòng điện tỷ lệ thuận với hiệu điện thế nên ta có:

Suy ra:

*Tóm tắt:

U

₂

= ?V

BÀI GIẢI

ĐS: U

₂

= 16V

1.2 Cường độ dòng điện chạy qua một dây dẫn là 1,5A khi nó được mắc vào hiệu điện thế là 12V. Muốn cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn này tăng thêm 0,5A thì hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây dẫn này phải bằng bao nhiêu?

I

₁

I

₂

U

₁

U

₂

 U

₂

= I

₂

.U

₁

 I

₁

2.12

1,5  16(V)

(27)

BÀI TẬP VẬN DỤNG BÀI TẬP VẬN DỤNG

1.3 Một dây dẫn được mắc vào hiệu điện thế 6V thì cường độ dòng điện chạy qua nó là 0,3A. Một bạn học sinh cho rằng nếu giảm hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây dẫn đi 2V thì dòng điện chạy qua dây dẫn đó có cường độ là 0,15A.

Theo em kết quả này đúng hay sai? Tại sao?

U

₁

=6V I

₁

=0,3A

U

₂

=(6-2)=4V I

₂

=0,15A

2 1 2

1

U .I 4.0,3

I 0, 2(A)

U 6

  

? ?

Bạn học sinh này đã kết luận sai.

(28)

1.4 Khi đặt hiệu điện thế 12V vào hau đầu một dây dẫn thì dòng điện chạy qua nó có cường độ 6mA. Muốn dòng điện chạy qua dây dẫn đó có cường độ giảm đi 4mA thì hiệu điện thế là:

A. 3V.

B. 8V.

C. 5V.

D. 4V.

(29)

C5: Trả lời câu hỏi nêu ra ở phần mở bài

* Cường độ dòng điện chạy qua dây

dẫn điện tỉ lệ thuận với hiệu điện thế đặt vào hai đầu dây dẫn

* Đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của

cường độ dòng điện vào hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn là một đường

thẳng đi từ gốc toạ độ( U = 0 ; I = 0)

(30)

Nhà vật lí học người Đức Georg Simon Ohm (G .S . Ôm 1789 - 1854) Tìm ra định luật nói về mối quan hệ giữa cường độ dòng điện vào hiệu điện thế và điện trở của dây (Định luật Ôm) khi còn là giáo viên dậy vật lí ở một tỉnh lẻ năm 1827 . Năm 1876 ; 49 năm sau khi công bố định luật của mình thì viện hàn lâm khoa học nước Anh đã thành lập 1 uỷ ban đặc biệt để kiểm tra định luật Ôm một cách chính xác . Cho tới TK XIX mới được công nhận trên toàn thế giới và được ứng dụng rộng rãi cho tới ngày nay…..

(31)

Học thuộc ghi nhớ bài

Làm các bài tập từ 1.1 đến 1.4 SBT trang 4

Chuẩn bị bài học mới : Điện trở của

dây dẫn - Định luật Ôm