Bài giảng Vật lí 9- Tiết 42. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng

KIỂM TRA BÀI CŨ

• Phát biểu định luật truyền thẳng của ánh sáng.

• Khi nào thì ta nhìn thấy vật?

Trả lời Trả lời

Bài 40: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH

Các em làm thí nghiệm sau

SÁNG

Đặt mắt nhìn dọc theo một chiếc đũa thẳng từ đầu trên (hình 40.1a), ta không nhìn thấy đầu dưới của đũa.

Giữ nguyên vị trí đặt mắt, đổ nước vào bát (hình 40.1b), liệu có nhìn thấy đầu dưới của đũa hay không?

Chương III: QUANG QUANG

HỌC HỌC

Bài 40:

HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

Thứ bảy, 23.01.2010

I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

Quan sát hình 40.2 và nêu nhận xét về đường truyền của tia sáng:

a) Từ S đến I (trong không khí).

b) Từ I đến K (trong nước).

c) Từ S đến mặt phân cách rồi đến K.

Bài 40:

HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

Thứ bảy, 23.01.2010

I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

Quan sát hình 40.2 và nêu nhận xét về đường truyền của tia sáng:

a) Tia sáng từ S  I: đường thẳng.

b) I  K: đường thẳng.

c) S  mặt phân cách  K: bị gãy khúc tại I.

Hiện tượng ánh sáng truyền từ không khí sang nước có tuân theo định luật truyền thẳng của ánh sáng không?

Hiện tượng các em vừa quan sát được gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng.

Bài 40:

HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

Thứ bảy, 23.01.2010

I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

* Hiện tượng

* Hiện tượng tia sáng truyền từ môi trường trong tia sáng truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác

suốt này sang môi trường trong suốt khác và bị và bị gãy khúc tại mặt phân cách

gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường giữa hai môi trường gọi là

gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sánghiện tượng khúc xạ ánh sáng..



Một vài khái niệm

N’

P I Q

N

i

r

K S

SI: tia tới

IK: tia khúc xạ NN’: pháp tuyến

: góc tới, ký hiệu: i : góc khúc xạ,

ký hiệu: r

Mặt phẳng chứa SI và NN’

là mặt phẳng tới.

B ài 40:

HI HI Ệ Ệ N TƯ N TƯ Ợ Ợ NG KH NG KH Ú Ú C X C X Ạ Ạ Á Á NH S NH S Á Á NG NG

Concept

Bố trí thí nghiệm như hình 40.2

C1 Tia khúc xạ có nằm trong mặt phẳng tới không?

Góc tới và góc khúc xạ, góc nào lớn hơn?

C2 Hãy đề xuất phương án thí nghiệm để kiểm tra xem những nhận xét trên có còn đúng khi thay đổi góc tới hay không.

B ài 40:

HI HI Ệ Ệ N TƯ N TƯ Ợ Ợ NG KH NG KH Ú Ú C X C X Ạ Ạ Á Á NH S NH S Á Á NG NG

Concept

Kết luận:

Kết luận:

* * Khi tia sáng truyền từ Khi tia sáng truyền từ không khí không khí sang sang nước nước thì: thì:

- - Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới . . - - Góc khúc xạ Góc khúc xạ nhỏ hơn nhỏ hơn góc tới góc tới . .



N’

P I Q

N

i

r

K S

B ài 40:

HI HI Ệ Ệ N TƯ N TƯ Ợ Ợ NG KH NG KH Ú Ú C X C X Ạ Ạ Á Á NH S NH S Á Á NG NG

Bài 40:

HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

Thứ bảy, 23.01.2010

II. SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN TỪ NƯỚC SANG KHÔNG KHÍ

Kết luận trên có còn đúng trong trường hợp tia sáng truyền từ nước sang không khí hay không?

Bài 40:

HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

Thứ bảy, 23.01.2010

II. SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN TỪ NƯỚC SANG KHÔNG KHÍ

Thí nghiệm

Kết luận:

Kết luận:

* * Khi tia sáng truyền từ Khi tia sáng truyền từ nước nước sang sang không không khí khí thì: thì:

- - Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới . .

- - Góc khúc xạ Góc khúc xạ lớn hơn lớn hơn góc tới góc tới . .

Concept

C7 Phân biệt các hiện tượng khúc xạ và phản xạ ánh sáng.

B ài 40:

HI HI Ệ Ệ N TƯ N TƯ Ợ Ợ NG KH NG KH Ú Ú C X C X Ạ Ạ Á Á NH S NH S Á Á NG NG

III. VẬN DỤNG

Hiện tượng phản xạ ánh sáng Hiện tượng khúc xạ ánh sángHiện tượng khúc xạ ánh sáng

-Tia tới gặp mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt bị hắt trở lại môi trường trong suốt cũ.

-Tia tới gặp mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt bị gãy khúc tại mặt phân cách và tiếp tục đi vào môi trường trong suốt thứ hai.

Concept

C8 Giải thích hiện tượng nêu ra ở phần mở bài.

B ài 40:

HI HI Ệ Ệ N TƯ N TƯ Ợ Ợ NG KH NG KH Ú Ú C X C X Ạ Ạ Á Á NH S NH S Á Á NG NG

III. VẬN DỤNG

- Khi chưa có nước trong bát,

ta không nhìn thấy

(đầu

dưới, đầu trên của đũa và mắt

nằm trên cùng một đường thẳng).

Concept

C8 Giải thích hiện tượng nêu ra ở phần mở bài.

B ài 40:

HI HI Ệ Ệ N TƯ N TƯ Ợ Ợ NG KH NG KH Ú Ú C X C X Ạ Ạ Á Á NH S NH S Á Á NG NG

III. VẬN DỤNG

- Khi đổ nước vào bát, do hiện tượng khúc xạ ánh sáng, ánh sáng truyền từ đầu dưới của đũa khúc xạ trong nước (theo đường gấp khúc) truyền đến được mắt ta nên mắt ta có thể nhìn thấy đầu dưới của đũa.

VỀ NHÀ VỀ NHÀ

Học thuộc phần ghi nhớ

Vẽ tia khúc xạ trong trường hợp tia sáng truyền từ không khí sang nước

Chuẩn bị kiểm Chuẩn bị kiểm

tra 15’

tra 15’

Chúc các em học tập tiến bộ Chúc các em học tập tiến bộ

Dẹp dụng cụ thí nghiệm, máy…

Dẹp dụng cụ thí nghiệm, máy…