TRƯỜNG THCS HƯNG ĐẠO
NhiÖt liÖt chµo mõng c¸c thÇy c«
vÒ dù giê - th¨m líp !
GIÁO VIÊN: VŨ THỊ NHUNG
Kiểm tra bài cũ:
Cõu hỏi:
Nờu đặc điểm hỡnh thức, chức năng của cõu phủ định? Cho vớ dụ?
Hướng dẫn:
Câu phủ định là câu có những từ ngữ phủ định nh : không, chẳng, chả, ch a, không phải(là), chẳng phải(là), đâu có phải(là), đâu(có)...
- Câu phủ định dùng để:
+ Thông báo, xác nhận không có sự vật, sự việc, tính chất, quan hệ nào đó (câu phủ
định miêu tả).
VD: Nam không đi học.
+ Phản bác một ý kiến, một nhận định (câu phủ định bác bỏ).
VD: Không phải, Nam đi học.
Ngữ liệu I/ sgk,62
Mẹ con Lý Thông đang ngủ, bỗng nghe tiếng gọi cửa. Ngỡ là hồn oan của Thạch Sanh hiện về, mẹ con hắn hoảng sợ, van lạy rối rít. Khi Thạch Sanh vào nhà kể cho nghe chuyện giết chằn tinh, chúng mới hoàn hồn. Nhưng Lý Thông bỗng nảy ra kế khác. Hắn nói:
(Thạch Sanh)
- Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết.
Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi. Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu.
=> Mục đích đuổi Thạch Sanh đi để cướp công.
Thạch Sanh lại thật thà tin ngay. Chàng vội vã từ giã mẹ con Lý Thông, trở về
túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm củi nuôi thân.
Có Có
- Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi. Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu.
Mục đích đuổi Thạch Sanh đi để cướp công.
Hành động nói Hành động nói
Lời nói
Lời nói Mục Mục đích đích
Ngữ liệu I/sgk.62
Ngữ liệu I/sgk.62
Ghi nhớ/ sgk,62 Ghi nhớ/ sgk,62
Hành động nói là hành động được thực hiện bằng lời nói nhằm mục đích nhất Hành động nói là hành động được thực hiện bằng lời nói nhằm mục đích nhất định.
định.
Bài tập tình huống
A hỏi B:
- Cho mình hỏi trường trung học cơ sở Hưng Đạo đi lối nào ? B có thể ứng xử như thế nào?
(1) B im lặng không trả lời.
(2) B nói: Xin lỗi, tôi không biết.
(3) B nói: Bạn hãy đi thẳng đến chợ Mễ Xá, rẽ phải độ 100m bạn
sẽ nhìn thấy trường THCS Hưng Đạo.
(1)Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu.
(2)Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết.
(3)Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy.
trốn đi ngay đi.
(4)Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu.
Ngữ liệu 1:
Ngữ liệu 1:
trình bày đe doạ
điều khiển hứa hẹn
L L ời của Lý Thông ời của Lý Thông M M ục đích ục đích
Cái Tí chưa hiểu hết ý câu nói của mẹ, nó xám mặt lại và hỏi bằng giọng luống cuống:
- Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ?
Điểm thêm một “giây” nức nở, chị Dậu ngó con bằng cách xót xa:
- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị Thôn Đoài.
Cái Tí nghe nói dãy nảy, giống như sét đánh bên tai, nó liệng củ khoai vào rổ và òa lên khóc.
[…] Chừng như lúc nãy thấy bắt cả chó lớn, chó con, cái Tí vẫn tưởng những con vật ấy sẽ đi thế mạng cho mình, cho nên nó đã vững dạ ngồi im. Bây giờ nghe mẹ nó giục phải đi, nó lại nhếch nhác, mếu khóc:
- U nhất định bán con đấy ư ? U không cho con ở nhà nữa ư ? Khốn nạn thân con thế này ! Trời ơi !...
( Ngô Tất Tố, Tắt đèn )
•
Ngữ liệu 2:
Bộc lộ cảm xúc
•
Khốn nạn thân con thế này ! Trời ơi !...
Hỏi, bộc lộ cảm xúc
•
U không cho con ở nhà nữa ư?
Hỏi, bộc lộ cảm xúc
•
U nhất định bán con đấy ư ?
Trình bày ( báo tin )
•
Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài .
•
Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ? Hỏi
Hành động nói của cái Tí và chị Dậu
Ngữ liệu 1/sgk,62 Ngữ liệu 1/sgk,62
Lời của Lý Thông
Lời của Lý Thông Mục đích Mục đích
1)Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu.
(2)Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết.
(3)Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy.
trốn đi ngay đi.
(4)Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu.
Trình bày (kể)
Điều khiển (đe doạ) Điều khiển ( cầu khiến)
Hứa hẹn
Ngữ liệu 2/sgk,63 Ngữ liệu 2/sgk,63
Mục đích
“Ngó thấy sứ giặc đi lại nghênh ngang ngoài đường, uốn lưỡi cú diều mà sỉ mắng triều đình,đem thân dê chó mà bắt nạt tể phụ,thác mệnh Hốt Tất Liệt mà đòi ngọc lụa,để thỏa lòng tham không cùng,giả hiệu Vân Nam Vương mà thu bạc vàng ,để vét của kho có hạn.”
“Các ngươi ở cùng ta coi giữ binh quyền đã lâu ngày, không có mặc thì ta cho áo,không có ăn thì ta cho cơm;quan nhỏ thì ta thăng chức, lương ít thì ta cấp bổng; đi thủy ta cho thuyền, đi bộ ta cho ngựa; lúc trận mạc xông pha thì cùng nhau sống chết,lúc ở nhà nhàn hạ thì cùng nhau vui cười.”
khích lệ lòng căm thù giặc…
“Huấn luyện quân sĩ, tập dượt cung tên khiến cho người người giỏi như Bàng Mông,nhà nhà đều là Hậu Nghệ;có thể bêu được đầu Hốt Tất Liệt ở cửa khuyết,làm rữa thịt Vân Nam Vương ở Cảo Nhai.”
khích lệ lòng trung quân ái quốc…
khích lệ tinh thần học tập,rèn luyện…
Khích lệ tinh thần học tập “Binh thư yếu lược”… và lòng yêu nước của các tướng sĩ.
MỤC ĐÍCH CỦA HÀNH ĐỘNG NÓI
Bài tập 1/sgk,63.
trình bày (kể) trình bày (kể) trình bày (tả)
trình bày (tả) điều khiển điều khiển
Bài tập 2 phần c/sgk, 64.
Hôm sau lão Hạc sang nhà. Vừa thấy tôi, lão báo ngay:
- Cậu Vàng đi đời rồi, ông giáo ạ!
- Cụ bán rồi?
- Bán rồi! Họ vừa bắt xong. ( … ) - Thế nó cho bắt à?
Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho n ớc mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu nh con nít. Lão hu hu khóc …
- Khốn nạn … Ông giáo ơi! … Nó có biết gì đâu! Nó thấy tôi gọi thì chạy ngay về, vẫy đuôi mừng. Tôi cho nó ăn cơm. Nó đang ăn thì thằng Mục nấp trong nhà, ngay đằng sau nó, tóm lấy hai cẳng sau nó dốc ng ợc nó lên.
(Nam Cao - Lão Hạc)
- Cậu Vàng đi đời rồi, ông giáo ạ! - Báo tin
- Cụ bán rồi? - Hỏi
- Bỏn rồi! Họ vừa bắt xong( … ) - Báo tin
- Thế nó cho bắt à? - Hỏi
- Khốn nạn … ễng giỏo ơi!... Nú cú biết gỡ đõu! - Bộc lộ cảm xỳc
Nó thấy tôi gọi thì chạy ngay về, vẫy đuôi mừng. Tụi cho nú ăn cơm. Nú đang ăn thỡ thằng Mục nấp trong nhà, ngay đằng sau nú, túm lấy hai cẳng sau nú dốc ngược nú lờn.
- Trỡnh bày(kể) Bài tập 2 phần c/sgk, 64.
HÀNH ĐỘNG NểI
HÀNH ĐỘNG NểI MỤC ĐÍCH MỤC ĐÍCH
Bài tập 3/sgk 65
- Anh phải hứa với em không bao giờ để chúng ngồi cách xa nhau.
- Anh hứa đi.
- Anh xin hứa.
hành động điều khiển
hành động điều khiển
hành động hứa
=> Nh vậy, không phải câu nào có từ hứa cũng là thực hiện hành
động hứa. Hành động hứa chỉ đ ợc thực hiện khi ng ời nói câu hứa đó phải thuộc ngôi thứ nhất.
Cõu chứa từ “hứa”
Cõu chứa từ “hứa” Kiểu hành động núi Kiểu hành động núi
Bài tập
Viết đoạn hội thoại ngắn( từ 3 đến 5 cõu) cú sử dụng hành
động núi. Xỏc định kiểu hành động núi trong đoạn hội thoại đú?
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
1. Học bài:
1. Học bài:
+ Hiểu thế nào là hành động nói.
+ Hiểu thế nào là hành động nói.
+ Những kiểu hành động nói thường gặp ( hỏi, trình bày, điều khiển, hứa hẹn, bộc lộ + Những kiểu hành động nói thường gặp ( hỏi, trình bày, điều khiển, hứa hẹn, bộc lộ cảm xúc).
cảm xúc).
+ Hoàn thành bài tập 2 phần a,b.
+ Hoàn thành bài tập 2 phần a,b.
+ Hoàn thành đoạn hội thoại có sử dụng hành động nói và xác kiểu hành động nói đó.
+ Hoàn thành đoạn hội thoại có sử dụng hành động nói và xác kiểu hành động nói đó.
2. Chuẩn bị bài mới:
2. Chuẩn bị bài mới:
-
Đọc trước bài Hành động nói ( tiếp) chú ý cách thực hiện hành động nói.
-
Xem trước các bài tập sgk/71,72. Xem trước các bài tập sgk/71,72.
- Đọc soạn văn bản Nước Đại Việt ta như đã hướng dẫn ở tiết 96.
- Đọc soạn văn bản Nước Đại Việt ta như đã hướng dẫn ở tiết 96.
