TRƯỜNG THCS VĂN TIẾN
Tieát 95:
GV: Nguyễn Thị Thanh Mai
KiĨm tra bµi cị:
1- Nêu đặc điểm hình thức và chức năng của câu phủ định?
2- Đặt một tình huống hội thoại có sử dụng
câu phủ định ?
Tiết 95: Hành động nói
I. Hành động nói là gì?
Đọc đoạn trích sau:Đọc đoạn trích sau:
Mẹ con Lí Thông đang ngủ, bỗng nghe tiếng gọi cửa. Ngỡ là hồn oan của Thạch Sanh hiện về, mẹ con hắn hoảng sợ, van lại rối rít. Khi Thạch Sanh v o nh kể cho à à nghe chuy n giết chằn tinh, chúng mới ho n hồn. Nh ng Lí Thông bỗng nảy ra kế ệ à ư khác. Hắn nói:
- Con trăn ấy l của vua nuôi đó lâu. Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. à Thôi, bây giờ nhân trời ch a sáng em hãy trốn ngay đi. Có chuyện gì để anh ở nh à lo liệu.
Thạch Sanh lại thật th tin ngay. Ch ng vội vã từ giã mẹ con Lí Thông, trở về à à túp lều cũ d ới gốc đa, kiếm củi nuôi thân.
(Thạch Sanh) (Thạch Sanh)
1. Bài tập:
(1) Con trăn ấy là của vua nuụi đó lõu.
(2) Nay em giết nú, tất khụng khỏi bị tội chết. (3) Thụi, bõy giờ nhõn trời chưa sỏng em hóy trốn ngay đi. (4) Cú chuyện gỡ để anh ở nhà lo liệu.
Đẩy Thạch Sanh đi để mỡnh
hưởng lợi
I. Hành động nói là gì?
1. Bài tập:
_ (1) Con trăn ấy là của vua nuụi đó lõu. (2) Nay em giết nú, tất khụng khỏi bị tội chết. (3) Thụi, bõy giờ nhõn trời chưa sỏng em hóy trốn ngay đi. (4) Cú chuyện gỡ để anh ở nhà lo liệu.
Đẩy Thạch Sanh đi để mỡnh
hưởng lợi
Lời nói
Lời nói Có Mục đích
Hành động nói
Tiết 95: Hành động nói
I. Hành động nói là gì?
1. Bài tập:
2. Kết luận:
Hành động núi là hành động được thực hiện bằng lời núi nhằm mục đớch nhất định.
II. MỘT SỐ KIỂU HÀNH ĐỘNG NểI THƯỜNG GẶP:
1.Bài tập:
a. Bài tập 1:
Tiết 95: Hành động nói
(1)Con trăn ấy là của vua nuụi đó lõu.
(2)Nay em giết nú, tất khụng khỏi bị tội chết.
(3)Thụi, bõy giờ nhõn trời chưa sỏng em hóy.
trốn đi ngay đi.
(4)Cú chuyện gỡ để anh ở nhà lo liệu.
L L ời của Lý Thụng ời của Lý Thụng
Đẩy Thạch Sanh đi để mỡnh hưởng lợi
Xác định mục đích hành động nói của Lí Thông:
Xác định mục đích hành động nói của Lí Thông:
Mục đích Mục đích
Trình bày
Đe doạ
Điều khiển
Hứa hẹn Tiết 95: Hành động nói
II. MỘT SỐ KIỂU HÀNH ĐỘNG NểI THƯỜNG GẶP:
1.Bài tập:
b. Bài tập 2:
Tiết 95: Hành động nói
Cỏi tớ chưa hiểu hết ý cõu núi của mẹ, nú xỏm mặt lại và hỏi bằng giọng luống cuống:
- Vậy thỡ bữa sau con ăn ở đõu ?
Diểm thờm một “giõy” nức nở, chị Dậu ngú con bằng cỏch xút xa:
- Con sẽ ăn ở nhà cụ nghị thụn đoài.
Cỏi tớ nghe núi dóy nảy, giống như sột đỏnh bờn tai, nú liệng củ khoai vào rổ và ũa lờn khúc.
[…] Chừng như lỳc nóy thấy bắt cả chú lớn, chú con, cỏi tớ vẫn tưởng những con vật ấy sẽ đi thế
mạng cho mỡnh, cho nờn nú đó vững dạ ngồi im. bõy giờ nghe mẹ nú giục phải đi, nú lại nhếch nhỏc, mếu khúc:
- U nhất định bỏn con đấy ư ? U khụng cho con ở nhà nữa ư ? Khốn nạn thõn con thế này ! Trời ơi !...
(Ngụ Tất Tố, Tắt đốn )
Hỏi, bộc lộ cảm xỳc
• U nhất định bỏn con đấy ư? U khụng cho con ở nhà nữa ư? Khốn nạn thõn con thế này ! Trời ơi !...
Trỡnh bày ( bỏo tin )
• Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thụn Đoài .
Hành động hỏi
• Vậy thỡ bữa sau con ăn ở đõu ?
MỤC ĐÍCH HÀNH ĐỘNG NểI
Tiết 95: Hành động nói
I - I - H nh động nói là gì?H nh động nói là gì?àà
Hành động nói l h nh động đ ợc th c hiện bằng lời nói nhằm mục đích nhất địnhà à ự Hành động nói l h nh động đ ợc th c hiện bằng lời nói nhằm mục đích nhất địnhà à ự ..
II. MỘT SỐ KIỂU HÀNH ĐỘNG NểI THƯỜNG GẶP:
1.Bài tập:
c. Bài tập 3:
Liệt kờ cỏc kiểu hành động núi mà em biết qua phõn tớch hai đoạn trớch ở mục I và II ?
- Cỏc kiểu hành động núi thường gặp: Trỡnh bày, đe dạo, hứa hẹn, hỏi, bỏo tin biểu cảm.
Tiết 95: Hành động nói
I -I - H nh động nói là gì?H nh động nói là gì?àà
Hành động nói l h nh động đ ợc th c hiện bằng lời nói nhằm mục đích nhất địnhà à ự Hành động nói l h nh động đ ợc th c hiện bằng lời nói nhằm mục đích nhất địnhà à ự ..
II. MỘT SỐ KIỂU HÀNH ĐỘNG NểI THƯỜNG GẶP:
1.Bài tập:
2. Kết luận:
Người ta dựa theo mục đớch của hành động núi mà đặt tờn cho nú. Những kiểu hành động núi thường gặp là hỏi, trỡnh bày ( bỏo tin, kể, tả, nờu ý kiến, dự đoỏn,…), điều khiển (cầu khiến, đe dọa, thỏch thức…), hứa hẹn, bộc lộ cảm xỳc.
Tiết 95: Hành động nói
III – Luyện tập:
Bài tập 1:
Trần Quốc Tuấn viết “Hịch tướng sĩ”
nhằm mục đớch: Khớch lệ động viờn tinh thần tướng sĩ.
VD: Cõu “ Ta thường tới bữa quờn ăn, nửa đờm vỗ gối ruột đau như cắt nước mắt đầm đỡa chỉ tiếc rằng chưa xả thịt lột da, nuốt gan uống mỏu quõn thự…
=> Hành động trỡnh bày.
Tiết 95: Hành động nói
III- Luyện tập III- Luyện tập
Bài tập 2: Chỉ ra các hành động nói và mục đích nói của mỗi hành động nói trong những
đoạn trích sau:
Hành động nói Mục đích nói
Bác trai đã đỡ rồi chứ ? Mục đích để hỏi
Bảo bác ấy có trốn đi đâu thì trốn... phải giục anh ấy
ăn mau lên đi,
Mục đích điều khiển xem ý hãy còn lề bề lệt bệt chừng nh vẫn còn mỏi mệt
lắm… Nhịn suông từ sáng hôm qua tới giờ còn gì.
Mục đích bộc lộ cảm xúc
Vâng, cháu cũng nghĩ nh cụ. Mục đích hứa hẹn.
Hành động nói Mục đích nói
Thận nâng g ơm lên ngang đầu nói với Lê Lợi Mục đích trình bày
Đây là trời có phó thác cho minh công làm việc lớn Mục đích là để tuyên bố
Chúng tôi nguyện đem x ơng thịt của mình theo minh công, cùng thanh g ơm thần n y để đền báo Tổ quốc à
Mục đích để hứa hẹn.
a
b
Tiết 95: Hành động nói
III- Luyện tập III- Luyện tập
Hành động núi Mục đớch
“Cậu vàng đi đời rồi , ụng giỏo ạ!”, Bỏn rồi, họ vừa bắt xong”
Cụ bỏn rồi?; “thế nó cho bắt à? ” Khốn nạn... ễng giỏo ơi!...
* Cỏc cõu cũn lại ...
Báo tin Để hỏi
Bộc
lộ cảm xúc Trình bày
Bài tập 2 : a.b.c
Tiết 95: Hành động nói
III- Luyện tập III- Luyện tập
Bài tập 3. Hóy xỏc định kiểu hành động núi được thực hiện trong mỗi cõu ấy:
Bài tập 3. Hóy xỏc định kiểu hành động núi được thực hiện trong mỗi cõu ấy:
H nh ộng nói à đ Mục đích
Anh phải hứa với em...
Anh hứa đi.
Anh xin hứa.
i u khiển Đ ề
i u khi n Đ ề ể
Hứa
Tiết 95: Hành động nói
