30 Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 8 - 2007
T− t−ëng PhËt gi¸o nh©n gian qua c¸c tr−íc t¸c cña Sa m«n TrÝ H¶i
¬n 70 n¨m trô thÕ, 57 n¨m thùc hiÖn lÝ t−ëng v× ®¹o v× ®êi, cè §¹i l·o Hoμ th−îng ThÝch TrÝ H¶i (1906 - 1979) ®·
tr−íc t¸c, biªn so¹n, biªn dÞch ngãt 40 t¸c phÈm vμ viÕt gÇn 200 bμi b¸o. §ã lμ nh÷ng
®ãng gãp to lín cña Hoμ th−îng ®èi víi v¨n ho¸ PhËt gi¸o nãi riªng vμ th− tÞch ViÖt Nam nãi chung. Trong bμi viÕt nμy, chóng t«i xin ®iÓm qua mét sè tr−íc t¸c tiªu biÓu cña Hoμ th−îng.
1. Gia ®×nh gi¸o dôc
N¨m 1946, h−ëng øng cuéc vËn ®éng x©y dùng §êi sèng míi cña ChÝnh phñ ViÖt Nam D©n chñ Céng hßa, chïa Qu¸n Sø xuÊt b¶n cuèn Gia ®×nh gi¸o dôc cña Sa m«n TrÝ H¶i. C¨n cø vμo Lêi nãi ®Çu cuèn s¸ch cã ghi: ngμy 19/5 B.T cã nghÜa cuèn s¸ch ®−îc viÕt xong ngμy 19/5 n¨m BÝnh TuÊt (tøc 18/6/1946).
Th¸ng 9 n¨m 1950, trong lÇn t¸i b¶n thø nhÊt do nhμ in §uèc TuÖ Ên hμnh, cuèn s¸ch ®−îc LÖ ThÇn TrÇn Träng Kim, mét trong nh÷ng s¸ng lËp viªn Héi PhËt gi¸o ViÖt Nam, ng−êi b¹n cò cña Sa m«n TrÝ H¶i tõ n¨m 1933 viÕt Lêi Tùa. ¤ng viÕt: “Th−îng täa TrÝ H¶i ë chïa Qu¸n Sø lμ mét vÞ ch©n chÝnh tu hμnh mμ rÊt nhiÖt thμnh vÒ nh÷ng viÖc thiÕt thùc ë trong x· héi. Th−îng täa ®em kinh ThiÖn Sinh vμ kinh LÔ S¸u ph−¬ng lμ nh÷ng kinh d¹y vÒ lu©n lÝ cña ®¹o PhËt vμ l¹i lÊy nh÷ng ®iÒu quan thiÕt ®Õn cuéc Nh©n Sinh mμ lμm mét quyÓn s¸ch nhan ®Ò Gia §×nh Gi¸o Dôc rÊt thÝch hîp víi t×nh thÕ hiÖn nay”.
Th¸ng 6 n¨m 1952, Chi héi PhËt gi¸o thÞ x· KiÕn An b¾t ®Çu c«ng viÖc kiÕn
NguyÔn §¹i §ång(*)
thiÕt l¹i chïa §¹i Gi¸c - Héi së cña chi héi. Chi héi cã s¸ng kiÕn Ên hμnh cuèn Gia ®×nh gi¸o dôc ®Ó lÊy tiÒn trïng tu chïa Héi qu¸n.
Sau ngμy ®Êt n−íc thèng nhÊt, Gia
®×nh gi¸o dôc ®−îc mét sè nhμ xuÊt b¶n ë Thμnh phè Hå ChÝ Minh, Hμ Néi vμ H¶i Phßng t¸i b¶n, tíi nay s¸ch ®· ®−îc in Ên 8 lÇn víi trªn 3 v¹n b¶n, ch−a kÓ nhiÒu chïa tæ chøc in, Ên tèng tíi c¶ v¹n b¶n.
Gia ®×nh gi¸o dôc lμ tËp th¬ víi 93 bμi th¬ gåm 8 ch−¬ng. Ch−¬ng 1: Khuyªn r¨n gåm 8 bμi, Ch−¬ng 2: Bá nh÷ng tÝnh xÊu, 4 bμi, Ch−¬ng 3: Lμm c¸c ®iÒu hay, 4 bμi, Ch−¬ng 4: C¸ch sinh sèng, 4 bμi, Ch−¬ng 5: Lu©n lÝ cña PhËt ThÝch Ca d¹y, 8 bμi, Ch−¬ng 6: Söa ®æi tÝnh xÊu, 5 bμi, Ch−¬ng 7: C− th©n, xö thÕ, 44 bμi, Ch−¬ng 8: Ngô ng«n, 16 bμi.
Néi dung t¸c phÈm kh«ng ph¶i lμ nh÷ng bμi ph©n tÝch, gi¶i thÝch gi¸o lÝ PhËt gi¸o mét c¸ch chi li mμ lμ nh÷ng vÇn th¬ nhÑ nhμng, gÇn gòi, rÊt ®êi th−êng, thÝch hîp víi mäi løa tuæi. §ã lμ nh÷ng bμi häc ng¾n nh−ng rÊt c¬ b¶n nh»m gióp ng−êi ®äc tu th©n, ®èi nh©n xö thÕ, gi÷ ®óng ®¹o ®øc truyÒn thèng cña PhËt gi¸o vμ cña d©n téc ViÖt Nam, thÓ hiÖn râ nÐt t− t−ëng PhËt gi¸o nh©n gian, g¾n ®¹o víi ®êi cña Sa m«n TrÝ H¶i.
T¸c gi¶ ®· dïng thÓ th¬ lôc b¸t vμ song thÊt lôc b¸t, lêi v¨n thanh nh· râ rμng ®Ó diÔn gi¶i nh÷ng vÊn ®Ò lu©n lÝ
®¹o ®øc lμm ng−êi ®äc dÔ hiÓu, dÔ nhí, dÔ thÊm vμo lßng ng−êi nªn Gia ®×nh gi¸o dôc ®−îc rÊt nhiÒu ng−êi t×m ®äc, nhÊt
*. Nhµ nghiªn cøu, Hµ Néi.
H
NguyÔn §¹i §ång. T− t−ëng PhËt gi¸o nh©n gian… 31
lμ trong thêi k× ®¹o ®øc ®ang xuèng cÊp hiÖn nay.
2. Håi ký thμnh lËp Héi PhËt gi¸o ViÖt Nam
Vμo kho¶ng cuèi n¨m 1964, «ng TrÇn Xu©n B¸ch, Tr−ëng ban T«n gi¸o Phñ Thñ t−íng xuèng H¶i Phßng cã ®Õn th¨m
®ång h−¬ng cña m×nh lμ Hoμ th−îng TrÝ H¶i. ¤ng ®· gîi ý vμ ®éng viªn Hoμ th−îng ghi l¹i nh÷ng PhËt sù mμ Ngμi ®·
tham gia tr−íc ®©y.
Sau gÇn 9 th¸ng nhí l¹i vμ suy nghÜ trong ®iÒu kiÖn h¹n chÕ ®i l¹i, kh«ng cã tμi liÖu tham kh¶o, th¸ng 5 n¨m Êt TÞ (1965) b¶n ®¸nh m¸y Håi ký thμnh lËp Héi PhËt gi¸o ViÖt Nam (gäi t¾t lμ Håi Ký) hoμn thμnh. §Çu thËp niªn 1990, mét vÞ §¹i ®øc cïng quª víi Hoμ th−îng ®·
mang b¶n gèc Håi Ký cïng víi b¶n dÞch Khãa h− lôc cña Sa m«n TrÝ H¶i vμo Thμnh phè Hå ChÝ Minh nhê Hoμ th−îng ThÝch Thanh KiÓm lo viÖc in Ên. Nh−ng lóc ®ã nh©n duyªn ch−a thuËn nªn hai t¸c phÈm trªn ch−a thÓ xuÊt b¶n ®−îc.
M·i tíi qóy II n¨m 2004, gÇn 40 n¨m sau t¸c phÈm trªn cña Ngμi míi ®Õn tay b¹n ®äc nhê nç lùc cña c¸c §¹i ®øc ThÝch Thanh Phong, ThÝch Gi¸c Dòng ë chïa VÜnh Nghiªm, Thμnh phè Hå ChÝ Minh.
Håi Ký lμ mét cuèn s¸ch cung cÊp nhiÒu t− liÖu quý vÒ lÞch sö PhËt gi¸o ViÖt Nam nãi chung vμ PhËt gi¸o xø B¾c nãi riªng thêi k× cËn ®¹i, mμ t¸c gi¶ lμ mét chøng nh©n - ng−êi trùc tiÕp tham gia vËn ®éng thμnh lËp Héi PhËt gi¸o B¾c Kú sau thêi k× TiÒn chÊn h−ng (1927 – 1929) do TØ khiªu tù Lai (s− T©m Lai) trô tr× chïa Hang (Tiªn L÷ ®éng tù) ®ån ®iÒn
§ång BÈm, huyÖn §ång Hû, tØnh Th¸i Nguyªn khëi x−íng thÊt b¹i(1). Chóng ta còng thÊy ë ®©y mét thanh niªn T¨ng cã trÝ tuÖ nh− biÓn c¶ (nghÜa cña tªn hiÖu TrÝ H¶i) d¸m lμm mét con c¸ lín léi ng−îc dßng, d¸m v−ît c¶ thÇy (lμ tæ TÕ C¸t - Hoμ th−îng Do·n Hμi D−¬ng V¨n HiÓn) cïng víi Th−îng täa Th¸i Hßa (§ç Tr©n B¶o), s− «ng H¶i Ch©u (Vò §×nh øng) liªn kÕt chÆt chÏ víi c¸c c− sÜ TrÇn V¨n Gi¸c, Lª To¹i, NguyÔn H÷u Kha
thμnh lËp PhËt häc Tïng th−, tiÕn hμnh vËn ®éng rßng r· mÊy n¨m trêi míi thμnh lËp ®−îc Héi PhËt gi¸o B¾c Kú. Håi Ký còng kÓ l¹i nh÷ng PhËt sù mμ Hoμ th−îng TrÝ H¶i ®· tham gia nh− ra b¸n nguyÖt san §uèc TuÖ, lËp x−ëng in §uèc TuÖ, x©y dùng chïa Qu¸n Sø - Héi qu¸n Trung −¬ng, lËp th− viÖn, Tr−êng Khu«ng ViÖt, x©y dùng chïa Hμm Long - tr−êng V¹n H¹nh, chïa PhËt gi¸o H¶i Phßng, c«ng t¸c tõ thiÖn x· héi… tÊt c¶
chØ v× sù nghiÖp ho»ng ph¸p lîi sinh.
3. Nh©n gian PhËt gi¸o ®¹i c−¬ng Cuèi n¨m 1970, Hoμ th−îng TrÝ H¶i b¾t tay vμo biªn so¹n cuèn Nh©n gian PhËt gi¸o ®¹i c−¬ng. Tíi ngμy 8/4 T©n Hîi (1971) ®óng ngμy ®¶n sinh §øc PhËt ThÝch Ca cuèn s¸ch ®−îc hoμn thμnh vμ 32 n¨m sau, th¸ng 11 n¨m 2003 cuèn s¸ch míi ®−îc Ên hμnh nhê nç lùc cña c¸c T¨ng sÜ chïa VÜnh Nghiªm Thμnh phè Hå ChÝ Minh.
Nh©n gian PhËt gi¸o ®¹i c−¬ng dμy 85 trang khæ 14 x 20,5cm víi 13 chuyªn môc: Tù luËn, Nh©n phÈm, Tæ chøc, V¨n ho¸, X· héi, Kinh tÕ, Tù viÖn, Y phôc, Th−¬ng m¹i, Du lÞch, VËn chuyÓn, TiÒn vèn, XuÊt gia vμ phÇn KÕt luËn, ®−îc tr×nh bμy d−íi d¹ng Hái - §¸p. T− t−ëng chñ ®¹o cña cuèn s¸ch lμ Nh©n gian PhËt gi¸o tøc ®−a ®¹o PhËt vμo thùc tÕ x· héi gãp phÇn ®−a x· héi tiÕn lªn.
§äc xong cuèn s¸ch chóng ta hÕt søc kinh ng¹c vμ kh©m phôc tr−íc t− duy vμ trÝ tuÖ cña Hoμ th−îng TrÝ H¶i. Trong
®iÒu kiÖn th«ng tin h¹n chÕ mμ Ngμi ®·
®Ò cËp ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò rÊt hiÖn thùc, hiÖn ®¹i nh−ng rÊt cÇn thiÕt cho sù tån t¹i vμ ph¸t triÓn cña PhËt gi¸o ViÖt Nam trong t−¬ng lai. Cuèn s¸ch cho chóng ta thÊy t− t−ëng PhËt gi¸o nh©n gian ®·
thÊm ®Ém n¬i Ngμi, vμ tr¸i tim nh©n hËu, t×nh th−¬ng bao la cña Ngμi suèt ®êi chØ v× mét t©m nguyÖn duy nhÊt: “TÊt c¶
mäi ng−êi trªn qu¶ ®Êt ®Òu lμ anh em
1. Xem: NguyÔn §¹i §ång, Lª T©m §¾c. S− T©m Lai vµ viÖc vËn ®éng chÊn h−ng PhËt gi¸o ë ViÖt Nam ®Çu thÕ kØ XX, T¹p chÝ Nghiªn cøu T«n gi¸o, sè 6 (48), 2007.
31
32 Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 8 - 2007
ruét thÞt, con trong mét nhμ, biÕn câi Sa bμ nμy thμnh n¬i Cùc l¹c vÜnh viÔn, khái ph¶i ®i cÇu Cùc l¹c ë ®©u xa”(2).
4. PhËt gi¸o ViÖt Nam
Hoμ th−îng TrÝ H¶i viÕt xong cuèn PhËt gi¸o ViÖt Nam vμo ngμy 8 th¸ng 12 n¨m Êt M·o (tøc ngμy 8/1/1976) sau gÇn mét n¨m MiÒn Nam hoμn toμn gi¶i phãng. Néi dung cuèn s¸ch gåm: Th− ngá thay lêi nãi ®Çu; PhÇn Tùa (12 tr); PhÇn ChØnh lÝ (63 tr); KÕt luËn (5 tr); Phô lôc:
TiÓu sö Hoμ th−îng TuÖ TÜnh (35 tr); Giíi thø 5: Kh«ng nªn uèng r−îu (8 tr); §Ò ¸n
“Tæ chøc nghiªn cøu PhËt gi¸o cña Héi PhËt gi¸o ViÖt Nam (9 tr); TruyÖn Con bá cha, sau gÆp l¹i (3 tr).
Nguyªn v¨n Th− ngá thay Lêi nãi ®Çu:
ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ
§éc lËp - Tù do - H¹nh phóc
Th− tr×nh bμy ý kiÕn
KÝnh gëi: - UBMTTQ ViÖt Nam (Hμ Néi) - Ban T«n gi¸o Phñ Thñ t−íng - Ban Tæng TrÞ sù Héi PhËt gi¸o Thèng nhÊt ViÖt Nam KÝnh th−a liÖt quý vÞ!
T«i, ThÝch TrÝ H¶i 70 tuæi. Tr−íc ë chïa Qu¸n Sø (Hμ Néi). HiÖn nay ë chïa PhËt Gi¸o, sè 193 phè Hai Bμ Tr−ng, H¶i Phßng.
Tr©n träng kÝnh göi Th− lªn xin phÐp ch−
quý vÞ cho t«i ®−îc tr×nh bμy chót ý kiÕn nhá män nh− sau:
Mõng v× thÊy n−íc nhμ ®· hoμn toμn gi¶i phãng. C¶ hai miÒn Nam B¾c.
V× ®−îc tin c¶ hai miÒn ®Òu ®· cö ph¸i
®oμn häp héi nghÞ bμn viÖc hoμn thμnh thèng nhÊt ®Êt n−íc.
V× nhí ChØ thÞ sè 88 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ ra ngμy 20 th¸ng 4 n¨m 1973(3).
Chóng t«i còng nh− tÊt c¶ toμn d©n kh«ng ai lμ kh«ng vui mõng. Kh«ng thÓ t¶ xiÕt nçi vui mõng nμy. NhËn thÊy toμn d©n ai còng
®Òu cã bæn phËn vμ mong ®−îc ®em hÕt søc m×nh vμo kiÕn thiÕt b¶o vÖ ®Êt n−íc, lμm cho
®Êt n−íc trë nªn t−¬i ®Ñp giμu m¹nh. Nh©n d©n ®Òu ®−îc sung s−íng ®êi ®êi…
Nhí l¹i kinh ®iÓn sö s¸ch, nãi vÒ PhËt gi¸o
thÊy cã rÊt nhiÒu ®iÓm phï hîp víi tinh thÇn d©n téc vμ chñ nghÜa x· héi. Mong muèn c¸c PhËt tö trong giíi PhËt gi¸o n−íc nhμ còng
®−îc gãp phÇn vμo viÖc quang vinh nμy. T«i xin tr×nh bμy chót ý kiÕn th« thiÓn, cã viÕt thμnh cuèn s¸ch nhá, nhan ®Ò PhËt gi¸o ViÖt Nam. Xin kÝnh göi lªn, −íc mong ®−îc quý vÞ xÐt vμ thø lçi cho nh÷ng ®iÒu lÈm cÈm, lç m·ng vμ chØ b¶o cho nh÷ng sù thiÕu xãt sai nhÇm, th× t«i ®−îc c¸m ¬n.
Nay kÝnh gëi
H¶i Phßng, ngμy kØ niÖm PhËt thμnh ®¹o (8.12 Êt M·o) 1975
Sa m«n: TrÝ H¶i
Më ®Çu phÇn Tùa, t¸c gi¶ kÓ l¹i c©u chuyÖn 40 n¨m tr−íc (1937) ngμi cïng Th−îng to¹ ThÝch MËt ThÓ sang Trung Quèc tham häc PhËt ph¸p, gÆp c¸c s−
Trung Hoa hái hai vÞ ng−êi ë ®©u, ngμi
®¸p lμ ë ViÖt Nam, bÞ hái l¹i: ViÖt Nam ë
®©u nhØ, lμ Ph¸p quèc cã ph¶i kh«ng?
- Kh«ng, kh«ng, ViÖt Nam lμ ViÖt Nam, Ph¸p quèc lμ n−íc Ph¸p.
- μ, μ! ViÖt Nam lμ Trung Quèc ngμy x−a, cã ph¶i kh«ng?
- Kh«ng ®óng, ®Òu kh«ng ®óng. NÕu ViÖt Nam lμ Ph¸p quèc hay Trung Quèc sao kh«ng gäi lμ Ph¸p quèc hay Trung Quèc, mμ l¹i gäi lμ ViÖt Nam! Cã ch¨ng ViÖt Nam ngμy x−a bÞ Trung Quèc ®« hé, ngμy nay l¹i bÞ Ph¸p quèc x©m lÊn mμ th«i.
Vμ, ngμi t©m sù: thËt kh«ng cßn g×
nhôc b»ng nhôc mÊt n−íc. Ngμi hÕt søc phÊn khëi v× ngμy nay cïng víi ®Êt n−íc non s«ng nμy, cã thÓ nãi kh¾p thÕ giíi loμi ng−êi nãi ®Õn hai ch÷ ViÖt Nam kh«ng ai lμ ng−êi kh«ng biÕt tíi. Hoμ th−îng nhËn xÐt: Tuy kh«ng trÞ n−íc, nh−ng PhËt gi¸o ViÖt Nam lóc nμo còng ph¸t huy ®−îc tinh thÇn gi÷ n−íc, bÊt cø thêi ®¹i nμo bÞ giÆc ngoμi x©m lÊn, th×
trong hμng PhËt tö ®Òu cã nhiÒu ng−êi
®oμn kÕt s¸t c¸nh cïng toμn d©n ®ãng gãp vμo c«ng cuéc chèng x©m l¨ng, lμm cho qu©n thï ph¶i khiÕp s î . TruyÒ n 2. Lêi giíi thiÖu cuèn s¸ch.
3. ChØ thÞ vÒ c«ng t¸c T«n gi¸o do Phã Thñ t−íng Lª Thanh NghÞ kÝ.
32
NguyÔn §¹i §ång. T− t−ëng PhËt gi¸o nh©n gian… 33
2. VÒ xuÊt b¶n ph¸t hμnh: Ra tËp san PhËt gi¸o, in Ên kinh s¸ch cÇn thiÕt;
thèng yªu n−íc Êy gi÷ v÷ng cho tíi thêi k× chèng Ph¸p, chèng Mü hiÖn nay. B©y giê, ®Êt n−íc ®· thèng nhÊt, ch¾c ch¾n PhËt gi¸o hai miÒn còng ph¶i thèng nhÊt, PhËt gi¸o cÇn cã nh÷ng chØnh lÝ sao cho phï hîp víi t×nh h×nh míi.
3. Biªn dÞch mét sè kinh, luËt, luËn cÇn thiÕt, cã chän läc;
4. Thμnh lËp th− viÖn PhËt häc vμ x©y dùng nhμ truyÒn thèng PhËt gi¸o;
PhÇn II cuèn s¸ch tiªu ®Ò ChØnh LÝ, Hoμ th−îng ®Ò ra viÖc chØnh lÝ T¨ng giμ vμ chØnh lÝ chïa c¶nh. Ngμi ®Ò xuÊt Héi PhËt gi¸o ViÖt Nam nªn cã biÖn ph¸p tæ chøc häc tËp, ra t¹p chÝ PhËt gi¸o, më th−
viÖn… ®Ó thu hót vμ n©ng cao tr×nh ®é
®éi ngò T¨ng giμ. Ngμi còng ®Ò xuÊt viÖc më mang khu Yªn Tö, Chïa H−¬ng…
Ngμi cho r»ng, viÖc chØnh lÝ chïa c¶nh cÇn ph¶i kiªn tr× vμ x¸c ®Þnh kh«ng ph¶i lμm chç riªng cho mét vÞ nμo mμ lμ lμm cho toμn thÓ PhËt gi¸o, lμm cho ®Êt n−íc trë nªn t−¬i ®Ñp giμu m¹nh, lμm cho ®¹o PhËt trë nªn h−ng thÞnh. PhËt tö trong n−íc ai nghe biÕt sÏ ®Òu hoan hØ, h−ëng øng khi ChÝnh phñ cho phÐp.
5. TiÕn hμnh s−u tÇm toμn diÖn tμi liÖu vÒ PhËt ph¸p.
Hoμ th−îng TrÝ H¶i cho r»ng: Tæ chøc nghiªn cøu PhËt häc lμ mét bæn phËn cña Héi PhËt gi¸o Thèng nhÊt ViÖt Nam, ®Æt d−íi sù chØ ®¹o trùc tiÕp cña Ban Th−êng trùc Trung −¬ng Héi. Lùc l−îng tham gia nghiªn cøu lμ c¸c tu sÜ vμ c− sÜ mμ nßng cèt lμ c¸c T¨ng Ni, sè l−îng tham gia kh«ng h¹n chÕ. Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu sÏ phèi hîp víi c¸c bé phËn nghiªn cøu cã liªn quan ®Õn PhËt gi¸o thuéc c¸c tæ chøc c¬ quan nhμ n−íc. §Þa
®iÓm cña tæ chøc nghiªn cøu PhËt häc ®Æt t¹i chïa Qu¸n Sø - trô së cña Héi PhËt gi¸o Thèng nhÊt ViÖt Nam.
ë phÇn KÕt luËn, t¸c gi¶ mong muèn sau khi thèng nhÊt PhËt gi¸o B¾c -Nam, T¨ng giμ ph¶i bÇu ra c¸c chuyªn ban ®Ó lμm viÖc, tËp trung vμo c¸c néi dung sau: 1. Biªn so¹n, biªn dÞch kinh ®iÓn (lÞch sö ®¹o PhËt vμ lÞch sö PhËt gi¸o ViÖt Nam), phÇn Nghi lÔ: thèng nhÊt c¸c ngμy lÔ trong ®¹o PhËt vμ nghi thøc hμnh lÔ in vμo mét tËp NhËt tông cho toμn thÓ PhËt tö cïng theo; 2. Nghiªn cøu c¸c luËt PhËt so¹n thμnh Bé LuËt cña PhËt gi¸o ViÖt nam ®Ó cho t¨ng ni biÕt lèi hμnh ®¹o; 3. VÒ Gi¸o LÝ, theo Hoμ th−îng, PhËt gi¸o B¾c t«ng nªn theo ThiÒn t«ng Yªn Tö, t«ng TÞnh §é (phæ biÕn, dÔ dμng h¬n) hoÆc t«ng Duy Thøc (thÝch hîp víi khoa häc h¬n, nhÊt lμ t©m lÝ häc, ph©n tÝch rÊt khoa häc, tõng chi tiÕt rμnh m¹ch c«ng phu). NÕu nhÊt trÝ th× chØ tËp trung nghiªn cøu so¹n dÞch c¸c kinh ®iÓn 3 t«ng nμy. C¸c t«ng kh¸c chØ tham kh¶o cho biÕt.
Nh÷ng suy nghÜ, ®Ò xuÊt cña Hoμ th−îng TrÝ H¶i h¬n 30 n¨m tr−íc vÉn
®¸ng ®Ó chóng ta quan t©m.
Ngoμi 4 t¸c phÈm trªn, c¸c tr−íc t¸c cña Hoμ th−îng nh− TruyÖn PhËt ThÝch Ca (th¬), Nghi thøc tông niÖm, C¸i h¹i vμng m·, PhËt häc vÊn ®¸p… ®Òu nh»m môc ®Ých ®−a ®¹o PhËt vμo cuéc sèng, thÓ hiÖn t− t−ëng PhËt gi¸o nh©n gian cña Hoμ th−îng. C¸c t¸c phÈm trªn in tõ 4-5 ngh×n b¶n trë lªn.
Sa m«n TrÝ H¶i lμ mét trong nh÷ng ng−êi viÕt s¸ch, dÞch kinh PhËt nhiÒu nhÊt ë MiÒn B¾c, nh−ng do nh÷ng th¨ng trÇm cña lÞch sö c¸c t¸c phÈm cña Ngμi bÞ thÊt l¹c nhiÒu. ThiÕt nghÜ, Gi¸o héi PhËt gi¸o ViÖt Nam, c¸c ®Ö tö cña Hßa th−îng TrÝ H¶i cÇn nç lùc nhiÒu h¬n n÷a trong viÖc thu thËp c¸c Ên phÈm cña ngμi. Sau
®ã, cÇn tiÕn hμnh tæ chøc biªn tËp, xuÊt b¶n ®Ó t¨ng ni, PhËt tö trong vμ ngoμi n−íc hiÓu ®−îc t− t−ëng PhËt gi¸o nh©n gian tiÕn bé còng nh− c¸c PhËt sù cña Hoμ th−îng, mét bËc danh t¨ng cña PhËt gi¸o ViÖt Nam ë thÕ kØ XX./.
Tõ trang 121- 129, t¸c gi¶ tr×nh bμy §Ò
¸n tæ chøc Nghiªn cøu PhËt häc cña Héi PhËt gi¸o ViÖt Nam gåm c¸c néi dung sau:
1. VÒ s¸ng t¸c biªn so¹n: Gi¸o lÝ ®¹o PhËt; LÞch sö PhËt gi¸o; Ph−¬ng ph¸p tu d−ìng cña ®¹o PhËt; V¨n häc, nghÖ thuËt, kiÕn tróc, v.v…
33
