HI N TR NG VÀ GI I PHÁP C I THI N QU N LÝ V SINH MÔI TR NG CH AN C U, THÀNH PH HU
Nguy n Th C m Y n, Nguy n ng H i, Lê Quang C nh Vi n Tài nguy n và Môi tr ng, i h c Hu Tóm t t
Ch An C u n m c nh sông An C u là m t trong nh ng ch trung tâm c a thành ph Hu . Trong nhi u n m qua, tình tr ng x rác th i, n c th i t ch xu ng sông ã di n ra, gây suy gi m ch t l ng c nh quan, môi tr ng n c sông. Nh công tác tuyên truy n và qu n lý ô th , g n ây tình tr ng x th i b a bãi c a dân và ti u th ng quanh ch ã gi m. Tuy v y, hi n t i v n còn hi n t ng x rác t do t i các lô hàng bên ngoài ch gây m t v sinh các l i i chung, ti u ti n t i b c c p xu ng sông gây mùi xú u , các lo i n c th i làm cá xu ng sông và c bi t n c th i ch phát sinh kho ng 19 m3/ngày v n x tr c ti p xu ng sông không qua x lý. K t qu kh o sát cho th y n c sông ang b phú d ng n ng v i n ng TN có th i i m lên t i 1,24 mg/L, TP t i 1,21 mg/L, n c th i ch ô nhi m v i các giá tr COD lên t i 746,5 mg/L, TN t i 67,2 mg/L và TP t i 10,25 mg/L. Thông qua kh o sát v hi n tr ng qu n lý v sinh môi tr ng và nh n th c c a c ng ng t i khu v c ch An C u, bài báo ã xu t m t s gi i pháp giúp c i thi n công tác này trong th i gian t i.
T khóa: Ch An C u; Sông An C u; Ch t th i r n; N c th i; V sinh môi tr ng
Abstract
Status of environmental sanitation management in An Cuu market, Hue city and some solutions for improvement
An Cuu market locating next to An Cuu river is one of the main markets in Hue city. In the past years, littering and discharging untreated wastewater from An Cuu market into the river have happened regularly. This led to a degaradation of landscape and environmental quality of the river. In recent years, with the implementation of some awareness raising campaigns and urban management, littering from small shopkeepers and residents living around the market has decreased. However, there are still some illegal dumping of garbages at some places outside the market, causing unsanitary condition on public pathway. Besides, other actions such as urinating at the steps leading to the water surface, pouring sh washing water into the river and especially discharging untreated e uent from the market (about 19 m3/day) directly into the river have still occurred. The results of river water quality analysis show that the water is in eutrophication state with TN up to 1,24 mg/L and TP up to 1,21 mg/L. The COD, TN and TD concentrations of e uent from An Cuu market are up to 746,5 mg/L, 67,2 mg/L and 10,25 mg/L respectively. The paper also presents some challenges and proposes solutions to improve environmental sanitation management of An Cuu market to protect the environment of An Cuu river segment passing the market in the future.
Key words: An Cuu Market; An Cuu river; Solid wastes; E uent;
Environmental sanitation
1. t v n
Sông An C u là con sông ào do vua Gia Long kh i x ng th c hi n vào n m 1814 ph c v r a m n ng ru ng cho ng i dân s ng xung quanh, sau này c vua Minh M ng i t n thành sông L i Nông. Toàn b dòng sông dài kho ng 30 km, b t u l y n c sông H ng t o n cu i c n D Vi n, ch y qua a ph n thành ph Hu , th x H ng Th y r i vào phá Hà Trung. Ngoài ch c n ng t i r a m n cho ng ru ng, sông L i Nông còn ng vai trò quan tr ng trong giao thông ng th y, li n k t gi a các huy n l và thành ph [7].
Ch An C u n m sát b n b sông An C u o n thu c a ph n ph ng Phú H i. Tr c ây, ch c t n là ch ng Ngang v n n m tr n m t trong nh ng ng ngang th ng g c v i sông H ng, bây gi v trí này là n i t a l c c a nhà V n h a Trung tâm. Sau , ng i Pháp d i ch v a i m hi n t i [4]. N m 1994, ch c m t doanh nghi p thành ph H Chí Minh u t xây d ng 80 gian hàng, tuy nhi n sau quá tr nh dài kinh doanh thua l , ch c bàn giao l i quy n s h u cho thành ph Hu . Hi n nay, thành ph v n ang qu n lý ch thông qua i ng cán b ban qu n lý do thành ph tuy n d ng. S gian hàng t ng l n thành 472 lô t ng 1, t ng 2 c 60 lô không s d ng, ngoài ra còn kho ng 150 lô bao quanh ch . M i lô c di n tích t 1,2 - 1,4 m2.
M c dù c x p vào ch H ng I, tuy nhi n ch An C u v n ch a c h th ng x lý n c th i. Hàng ngày c trung b nh kho ng 19 m3 n c th i t Ch xu ng sông (theo h a n ti n n c do ban qu n lý ch cung c p). Trong khi dòng sông t nh tr ng ô nhi m áng báo ng i kèm v i các hi n t ng cá ch t hàng lo t trong kho ng th i gian cu i tháng 8 n m 2016 [8]. S Nông nghi p và Phát tri n Nông thôn Th a Thi n Hu (NN- PTNT Th a Thi n Hu ) ti n hành i u tra kh o sát ch t l ng n c sông t i th i i m t m ra nguy n nhân gây cá ch t.
K t qu cho th y các ch s ch t l ng n c không áp ng nhu c u th y sinh, c th hàm l ng ôxy hòa tan trong n c r t th p, ch s ni-t i-ô-xít (NO2) cao c p 26 l n m c gi i h n cho ph p, ph t phát (PO43-) và khí c H2S trong n c c ng r t cao. Theo i di n c quan S NN- PTNT Th a Thi n Hu cho bi t, c hai nguy n nhân d n n t nh tr ng cá ch t hàng lo t tr n sông An C u vào th i i m tháng 8/2016. M t là, “do ch t th i sinh ho t c a ng i dân không qua x lý mà th ng tr c ti p xu ng sông, nhi u nh t là o n c ch An C u”. Hai là, “hi n t ng t c dông k t h p v i l ng ch t th i c s n d i lòng sông, gây phát sinh khí c (H2S) làm cá ch t hàng lo t” [8]. Theo , S NN- PTNT Th a Thi n Hu khuy n ngh “S Tài nguy n và môi tr ng t nh th ng xuy n ki m tra, x lý t nh tr ng ô nhi m c a n c sông, c bi t chú ý n ch t th i sinh ho t t hai khu ch An C u và B n Ng n m ngay c nh sông”
Nh v y, vi c qu n lý ch t th i t ch An C u m t cách hi u qu là vi c làm r t c n thi t g p ph n gi m t i cho dòng sông này.
2. Ph ng pháp nghiên c u 2.1. i u tra, thu th p thông tin
Thông tin c thu th p b ng kh o sát, ph ng v n tr c ti p t i a bàn nghi n c u (khu v c ch An C u và các h dân s ng sát b sông An C u b n c nh ch ). i t ng
c ph ng v n bao g m Ban qu n lý ch (Tr ng Ban qu n lý và i ng cán b hành chính, b o v tr t t ), ti u th ng buôn bán t i ch và ng i dân khu v c xung quanh (s d ng phi u i u tra và h i tr c ti p ng i dân và ti u th ng tr l i các n i dung tr n phi u i u tra). T ng c ng s ý ki n tham v n t Ban qu n lý ch và c ng ng là 30 phi u. Ngoài ra, các thông tin li n quan còn c thu th p t các ngu n tài li u khác.
2.2. L y m u và phân tích m u
Các m u n c th i t ch An C u và n c sông An C u khu v c ti p giáp ch c l y v phòng thí nghi m Vi n Tài nguy n và Môi tr ng - i h c Hu o và phân tích các ch ti u c b n bao g m: DO, pH, COD, BOD5, TSS, TN, TP, Coliform. Quy tr nh l y m u theo h ng d n c a TCVN 6663 - 6:2008 và b o qu n m u theo TCVN 6663 - 3:2008. Phân tích m u theo các TCVN và ti u chu n Qu c t SMEWW.
B ng 1. Thông tin l y m u, ph ng pháp phân tích
Thông s n v Ph ng pháp phân tích
pH o nhanh
DO mg/L o nhanh
COD mg/L SMEWW 5220 D: 2012
BOD5 mg/L TCVN 6001-1:2008 - TCVN 6001-2:2008
TSS mg/L TCVN 6625:2000
TN mg/L SMEWW 4500N C:2005
TP mg/L SMEWW 4500 P-B:2005 - SMEWW 4500 PE:2005
Coliform MPN/100mL TCVN 6187-1:2009
2.3. Ph ng pháp so sánh
K t qu phân tích m u n c sông và n c th i c so sánh v i quy chu n môi tr ng hi n hành: QCVN 08:2015/BTNMT quy nh v ch t l ng n c m t, QCVN 14:2008/BTNMT quy nh v ch t l ng n c th i sinh ho t. Tr n c s
ánh giá ch t l ng n c sông và n c th i t i th i i m nghi n c u.
3. K t qu và th o lu n
3.1 Hi n tr ng qu n lý v sinh môi tr ng ch An C u
Ch An C u c t ng di n tích 3.600 m2, hi n t i ch và ang áp d ng mô h nh v sinh an toàn th c ph m i v i hàng th t cá. T n m 2012, mô h nh thí i m m b o v sinh an toàn th c ph m c xây d ng t i Ch An C u v i di n tích s d ng t kho ng 810m2. Ch c c i t o, nâng c p khu v c bán th t, di n tích kho ng 250m2, khu v c bán cá, di n tích kho ng 450m2, khu v c bán hàng n, di n tích kho ng 110m2 [9]. Mô h nh này m b o ch t l ng các lo i th c ph m th t cá c buôn bán ch rõ ngu n g c, không nhi m b nh ho c mang m m b nh lây lan. ng th i, t i m i lô hàng, ti u th ng t b trí ri ng xô thùng ng các lo i rác phát sinh t i lô hàng c a m nh ch y u g m các ph n b i c a cá tôm, bao b . Cu i m i ngày, nhân vi n Ban qu n lý ch s i thu gom a rác v b i t p k t c a ch xe thu gom v n chuy n rác c a công ty môi tr ng ô th n a i.
Trung b nh m i ngày ch An C u phát sinh kho ng 1,6 - 1,7 m3 rác. Trong thành ph n ch y u là rác th i h u c (rau qu h ng, rác lá cây, m t s ít th c n th a,..) còn l i là các lo i bao b , ni lông, h p, nh a, x p, chai l , gi y, v i, cao su, th y tinh, kim lo i,…
Các lô hàng b n trong ch c ban qu n lý nh c nh v gi g n v sinh môi tr ng chung, m i lô hàng t c ý th c thu gom rác th i vào xô ng rác ri ng.
Trong khi , các hàng buôn bán phía tr c và hai b n nách ch c ng nh khu v c sát b sông h u nh t qu n. Ph n l n ti u th ng buôn bán t do b n ngoài ch b t u c ý th c gi g n v sinh chung thông qua nh ng hành ng qu t d n, thu gom, th i rác úng n i quy nh. Tuy nhi n, t i v trí b n sông sát ch v n còn t nh tr ng rác th i b v t b a b i và b c l n mùi xú u c a các lo i rác th i phân h y và n c ti u r t m t v sinh c nh quan môi tr ng. Ngoài ra, n c th i t hàng th t cá và nhà v sinh c a ch ch a qua x lý tr c ti p vào sông thông qua c ng th i phía tr c ch (c ng s 1) và c ng phía sau ch (c ng s 2). i u này khi n cho dòng sông ph i gánh ch u th m t i l ng ô nhi m áng k . Theo m t k t qu i u tra n m 2015, l ng n c th i ch An C u phát sinh trung b nh 8 m3/ngày, t i l ng các ch t dinh d ng trong n c th i các ch An C u trung b nh 438 g-N/
ngày và 302 g-P/ngày [3].
3.2. Ch t l ng môi tr ng n c sông khu v c sát ch An C u
T n m 2009, Sông An C u c báo ng v t nh tr ng ô nhi m [10]. Cho n n m 2016, 2017, sông An C u v n ti p t c l n m t báo v quá ô nhi m và gây m t m quan ô th v i các hi n t ng cá ch t hàng lo t, n c sông chuy n màu en xám và b c mùi hôi th i [6, 8]. G n ây, sáng ngày 09/09/2018, hi n t ng cá ch t hàng lo t tr n sông An C u l i x y ra sau m t tr n m a l n vào t i hôm ngày 08/09/2018 [5].
ánh giá ch t l ng n c sông An C u trong th i i m hi n t i, vi c kh o sát l y m u n c sông và n c th i ch c ti n hành vào 4 t t tháng 3 - tháng 9/2018. M u n c sông c l y khu v c gi a dòng và t i khu v c g n c ng th i; m u n c th i c l y tr c ti p t i c ng x t ch vào sông. Tuy nhi n, do c ng th i s 2 b ng p phân n a d i m t n c sông và b bùn rác l ng ng cho n n m u n c th i ch ch y u c l y t c ng th i s 1. S l y m u n c sông và n c th i th hi n trong h nh 2. Thông tin l y m u và k t qu phân tích m u n c sông và n c th i c tr nh bày b ng 2 và 3.
B ng 2. K t qu phân tích m u n c sông An C u
TT Ký hi u m u Th i gian l y m u V trí l y m u 1 NS1 15h10 ngày 15/03/2018 Gi a dòng, v trí c u An C u 2 NS2 15h30 ngày 21/05/2018 Gi a dòng, v trí c u An C u 3 NS3 15h40 ngày 21/05/2018 Cách 5m t v trí c ng th i 1 4 NS4 9h40 ngày 17/07/2018 Gi a dòng, v trí c u An C u 5 NS5 9h50 ngày 17/07/2018 G n b , cách 10m t c ng th i 1 6 NS6 10h20 ngày 21/09/2018 Gi a dòng, v trí c u An C u
Thông s n v K t qu QCVN 08:2015/
BTNMT
NS1 NS2 NS3 NS4 NS5 NS6 A2 B1
pH 6,9 6,84 6,81 6,63 6,7 6,8 6-8,5 5,5-9
DO mg/L 5,4 5,3 5,4 5,6 5,4 4,6 ≥ 5 ≥ 4
TSS mg/L - 4 18 6 12 10 30 50
BOD5 mg/L 1,4 3,4 6,6 8,6 6,4 12 6 15
COD mg/L 5,2 8,7 15,2 18,9 12,4 32,6 15 30
TN mg/L 0,09 0,24 0,27 0,84 1,24 0,45 - -
TP mg/L 0,34 1,16 1,21 0,085 0,175 0,1 - - Coliform MPN/100mL 2,6.104 2,1.104 1,9.104 2,4.104 2,2.104 1,6.104 5000 7500
B ng 3. K t qu phân tích m u n c th i t ch An C u TT Ký hi u m u Th i gian l y m u V trí l y m u
1 NT1 15h20 ngày 15/03/2018 M u t h p t c ng th i s 1 và s 2 t l 1:1
2 NT2 15h50 ngày 21/05/2018 C ng th i s 1
3 NT3 10h00 ngày 17/07/2018 C ng th i s 1
4 NT4 10h30 ngày 13/09/2018 C ng th i s 1
Thông s n v K t qu QCVN 14:2008/
BTNMT
NT1 NT2 NT3 NT4 A B
pH 6,4 6,2 6,52 7,0 5-9 5-9
DO mg/L 3,9 3,6 3,8 3,7 - -
TSS mg/L - 145 161 100 50 100
BOD5 mg/L 180 223 310 270 30 50
COD mg/L 360 385 746,5 338 - -
TN mg/L 3,1 3,4 67,2 18,6 - -
TP mg/L 3,79 4,1 10,25 6,8 - -
Coliform MPN/100mL 2,5.106 2,7.106 1,1.107 5,6.106 3000 5000
Hình 1: S v trí l y m u n c th i ch An C u và n c sông ch An C u T b ng k t qu phân tích, c th th y r ng n c sông An C u khu v c g n ch An C u nh n chung v n áp ng Quy chu n Vi t Nam v ch t l ng n c m t m c A2 - B1. Ch ti u BOD5 và COD v t quá gi i h n m c A2 nh ng h u nh v n trong gi i h n m c B1. Tuy nhi n, n c sông ang b ph d ng n ng v i n ng TP, TN r t cao so v i gi i h n n ng phú d ng (Theo Vi n Ch t l ng n c an M ch ngu n n c b phú d ng c n ng TP > 0,15 mg/L, TN > 0,1 mg/L [1].
B ng 4. Y u t gi i h n i v i s phú d ng các t l TN/TP khác nhau [1]
Ngu n n c Y u t gi i h n
Ni t C Ni t và Ph t pho Ph t pho
N c ng t TN/TP ≤ 4,5 4,5 ÷ 6 ≥ 6
Trong 2 t l y m u tháng 3 và tháng 5, t l TN/TP t 0,2 - 0,26 cho th y y u t gi i h n s phú d ng trong n c sông An C u là ni-t . Ng c l i, trong t kh o sát tháng 7, t l TN/TP cao h n t 7,08 - 9,88 cho th y th i i m này TP là y u t gi i h n s phú d ng. t kh o sát tháng 9, t l TN/TP b ng 4,5 l i cho th y c ni-t và ph t-pho u ng vai trò y u t gi i h n phú d ng. B n c nh , ch ti u Coliform v t gi i h n cho ph p 2,1 - 3,46 l n, i u này c ng cho th y n c sông ang b ô nhi m b i phân ng v t.
Ch t l ng n c sông không n nh, thông s h u c (BOD5, COD) t ng t t 1 (tháng 3) cho n t 4 (tháng 9). Ng c l i các thông s dinh d ng c xu h ng thay i t bi n: TP dao ng lúc t ng m nh ( t 2 so v i t 1 t ng 3,4 l n), lúc l i gi m m nh ( t 3 so v i t 2 gi m 13,64 l n); TN t ng m nh ( t 2 so v i t 1 t ng 2,66 l n, t 3 so v i t 2 t ng 3,5 l n), tuy nhi n t 4 gi m 2,75 l n so v i t 3. N c sông phú d ng k o theo s thi u h t oxy hòa tan trong n c, c bi t vào th i i m ban m. Ch ti u DO o c trong n c sông vào t 4 th p h n các t khác t 0,7 - 1 mg/L. ây c th là m t trong nh ng nguy n nhân gây hi n t ng cá ch t hàng lo t.
i v i n c th i ch An C u, c th th y các ch ti u ô nhi m h u c và dinh d ng u c giá tr r t cao và v t quy chu n cho ph p nhi u l n. ng th i, ch t l ng n c th i c s dao ng t bi n v n ng các ch t dinh d ng. TN trong n c th i t 3 t ng tr n d i 20 l n so v i t 1 và t 2, TP t 3 t ng 2,7 l n so v i t 1 và t ng 2,5 l n so v i t 2. t 4 c ng cho th y TN trong n c th i cao g p 6 l n so v i t 1, TP cao g p 1,79 l n so v i t 1. C s khác bi t này là do th i i m thu m u t 1 và 2 u vào bu i chi u, còn t 3 và t 4 c l y vào gi ch ông bu i sáng. Vi c x th i hàng ngày n c th i t ch không qua x lý vào sông An C u gia t ng gánh n ng t i l ng ô nhi m mà con sông này ang ph i ti p nh n. C th , t i l ng trung b nh t n c th i ch An C u m i ngày (tính trung b nh cho t ng c p 2 m u sáng - chi u) vào sông là 4,67 kg- BOD5/ngày, 8,69 kg-COD/ngày, 438,4 g-N/ngày và 118,4 g-P/ngày.
3.3. Nh n th c c a c ng ng v công tác qu n lý v sinh môi tr ng ch An C u và gi i pháp c i thi n
Hi n nay v n v sinh môi tr ng các ch truy n th ng ang tr n n nghi m tr ng. C nhi u nguy n nhân d n n th c tr ng này, trong ch y u do ý th c k m v gi g n v sinh môi tr ng c a ti u th ng và ng i dân sinh s ng g n ch . V n tr n không ch nh h ng n môi tr ng khu v c ch mà còn nh h ng n ch t l ng n c sông b n c nh ch . T i ch An C u, tr c ây x y ra t nh tr ng ng i dân rác b n b , v t rác xu ng sông, làm cho n c sông b nhi m b n, b c mùi hôi. Hàng ngày thuy n v t rác c a Công ty môi tr ng ô th Hu v n i v t rác. Tuy v y, nh ng c g ng c a i ng công nhân môi tr ng ô th không c nhi u tác d ng khi ý th c b o v môi tr ng c a ng i dân không thay i. G n ây, ti u th ng ch An C u c ý th c h n trong vi c th i rác. Tuy nhi n, v n còn m t b ph n ng i dân và ng i buôn nh n th c ch a cao. V v y, Ban qu n lý ch và c ng ng dân c c n th c hi n nh ng bi n pháp sau ây ph i h p t t h n trong công tác gi g n v sinh môi tr ng khu v c ch An C u:
a) Công tác tuyên truy n, nâng cao ý th c gi gìn v sinh môi tr ng c a c ng ng dân c khu v c ch
M t trong nh ng gi i pháp quan tr ng trong qu n lý v sinh môi tr ng là không ng ng nâng cao ý th c gi g n v sinh môi tr ng c a các h kinh doanh và s ng g n ch . Công vi c này ph i c t ch c th ng xuy n, li n t c v i s tham gia c a ban qu n lý ch , cán b t dân ph và chính quy n ph ng An C u. Ch khi nào các ti u
th ng và ng i dân nh n th y c vi c gi g n v sinh môi tr ng tr thành v n th ng nh t, c nh h ng tr c ti p, tích c c n môi tr ng kinh doanh, sinh s ng c a m nh th khi môi tr ng khu ch và sông An C u m i c c i thi n m t cách lâu dài. Các bi n pháp nâng cao nh n th c c a c ng ng ti u th ng và ng i dân s ng g n ch c th áp d ng nh :
- Cán b ban qu n lý ch và cán b t dân ph c n tích c c, th ng xuy n nh c nh các i t ng thi u ý th c gi g n v sinh môi tr ng khu v c ch và sông;
- Treo pano, áp phích v i các kh u hi u, h nh nh c tác d ng nâng cao nh n th c v b o v môi tr ng;
- i Thanh ni n t nh nguy n c a Ph ng tham gia phát t r i cho ti u th ng trong các t hành ng v môi tr ng nhân các ngày l l n;
- C n c ch tài x ph t r n e các i t ng c hành vi x rác xu ng sông và khu v c b sông.
M c dù Chính ph ban hành các quy nh x ph t li n quan n hành vi c t nh gây ô nhi m môi tr ng n i công c ng, song th c t vi c tri n khai áp d ng các i u lu t này còn h n ch . Ch ng h n nh : i m b kho n 1 i u 20 Ngh nh 155/2016/N -CP quy nh ph t ti n t 01 - 03 tri u ng i v i hành vi ti u ti n, i ti n không úng n i quy nh; i m c, d kho n 1 i u 20 Ngh nh 155/2016/
N -CP c ng quy nh v t rác không úng n i quy nh t i chung c , n i công c ng bi ph t ti n t 03 - 05 tri u ng; v t rác th i sinh ho t tr n v a hè, ng ph ho c vào h th ng thoát n c th i ô th b ph t ti n t 05 - 07 tri u ng,...
Th m quy n x ph t các i u kho n n u tr n thu c c nh sát môi tr ng ho c ch t ch y ban Nhân dân c p Ph ng. Chính v v y, i ng ban qu n lý ch c n tích c c ph i h p v i UBND Ph ng k p th i phát hi n, x ph t c nh cáo nh ng hành vi c t nh gây ô nhi m khu v c ch và sông An C u. Bi n pháp này c th phát huy hi u qu nhanh ch ng so v i n thu n tuy n truy n nh n th c.
b) S h p tác gi a ti u th ng và Ban qu n lý ch
Thông qua ph ng v n ti u th ng, nh m nghi n c u nh n c s ph n ánh ý ki n v công tác gi g n v sinh môi tr ng ch . Ph n l n ti u th ng ng ý v i quan i m gi a ban qu n lý và ti u th ng c n c m t s ph i h p t t h n trong công tác này. Hi n t i, Ban qu n lý ch và ng i dân buôn u tham gia b o v môi tr ng ch , tuy nhi n ch a c s k t n i, trao i hay ph n ánh thông tin gi a hai chi u. Ng i dân s ng g n ch và ti u th ng c th tham gia g p ý ki n và ph n ánh v i Ban qu n lý ch nh ng tr ng h p, hành vi gây ô nhi m c ng nh tham gia xu t bi n pháp ki m soát hành vi gây ô nhi m. M t s h nh th c ph i h p
c ki n ngh nh sau:
- Ng i dân s ph n ánh l n Ban qu n lý ch v các tr ng h p gây ô nhi m n u nh ban qu n lý ch c b ph n ti p nh n thông tin và x lý t nh hu ng li n quan.
- Ng i dân s tham gia g p ý ki n v các bi n pháp qu n lý v sinh môi tr ng ch n u c s k u g i, y u c u t phía ban qu n lý.
- C n y u c u ti u th ng ký cam k t v t ý th c gi g n v sinh môi tr ng chung khi buôn bán t i ch .
- T o i u ki n ng i dân tham gia ki m soát và l n án hành vi gây ô nhi m khi th y i t ng vi ph m v sinh môi tr ng chung trong ch và xung quanh ch .
c) Ph n bi n c ng ng i v i hành vi gây ô nhi m
Ph ng pháp ph n bi n x h i c th c áp d ng trong c ng ng buôn bán và sinh s ng quanh khu v c ch d i nh ng h nh th c n gi n nh ng v n c th phát huy hi u qu tích c c. a ph n ng i dân và ti u th ng buôn bán trong ch ng i va ch m ngo i tr tr ng h p chen l n m t b ng. Song c ng c nh ng ý ki n ph n ánh h r t b t b nh v i nh ng hành vi x rác, th i n c b a b i c a nh ng ti u th ng khác nh ng không th can thi p ng n ch n tr c ti p. Do v y, vi c h nh thành quy nh chính th c ng i dân c t o i u ki n công khai ph b nh hành vi thi u ý th c gây nh h ng n môi tr ng chung là m t trong nh ng gi i pháp t t g p ph n qu n lý ch t th i ch .
d) Ch khen th ng, x ph t
v n ng các ti u th ng và ng i dân sinh s ng xung quanh khu v c ch tích c c b o v môi tr ng, c n làm cho ng i dân th y c các quy n l i c a m nh khi tham gia vào các công tác này. Mu n c v y, c n s ki n tr v n ng c a cán b ban qu n lý ch và t dân ph trong vi c ch rõ các hành vi sai trái, nh c nh , x ph t các tr ng h p vi ph m, song song là các h nh th c tuy n d ng khen th ng x ng áng, n u g ng t t v gi g n v sinh môi tr ng.
3.4. Qu n lý và x lý ch t th i t ch
i v i rác th i, hi n t i m t b ph n các qu y hàng, ti u th ng c b trí thùng ng rác ri ng, song ph n l n nh ng lô khác, c bi t là khu v c phía ngoài ch th ng i mua bán x rác b a b i ch t thành ng r i rác quanh ch , gây m t c nh quan môi tr ng. Chính v v y, Ban qu n lý c n t ch c vi c qu n lý rác th i t t h n b ng m t s bi n pháp nh :
- B trí th m thùng rác t i các khu v c ch sát b sông và l i i phía sau ch ; - Th ng xuy n tu n tra, nh c nh ti u th ng b rác vào thùng;
- C m các bi n c m th i rác t i các i m b sông, v ng, lòng ng qua ch (t p trung rác th i c th gây ùn t c giao thông), n i t p trung hàng n u ng, tr c c ng ch , t i l i i phía sau ch .
i v i n c th i, c n c t p trung x lý t C t A- QCVN 14:2008/BTNMT tr c khi th i xu ng sông. Song, do i u ki n v di n tích m t b ng b trí và ngu n v n h n ch , Ch An C u c th áp d ng m t s ph ng án x lý n c th i ti t ki m chi phí nh ng v n mang l i hi u qu nh t nh. C m b x lý c th b trí ngay b n d i nhà xe theo s công ngh nh s sau:
Hình 2: xu t s công ngh x lý n c th i ch An C u
H th ng x lý c th b trí ng m b n d i nhà xe, b n tr n v n t n d ng c di n tích.V i vi c áp d ng nh ng lo i v t li u l c c i ti n gia t ng tính h p ph , di n tích b m t cao nh các h t l c nhân t o ho c than sinh h c trong các công tr nh b l c sinh h c k khí và hi u khí c th giúp c i thi n hi u qu x lý n c th i v c thông s h u c l n dinh d ng so v i lo i v t li u l c truy n th ng cát s i (th ng gây t c l c, kh thay th ) [2]. Bùn t h th ng x lý c t p k t vào
b ch a bùn, h p ng công ty môi tr ng ô th nh k 3 - 6 tháng n hút a i x lý.
4. K t lu n và ki n ngh
án Quy ho ch phát tri n th ng m i t nh Th a Thi n Hu n n m 2015 và nh h ng n n m 2030 xác nh u ti n u t c i t o, nâng c p các ch trong thành ph Hu g p ph n thúc y phát tri n th ng m i. Do v y, công tác gi g n v sinh môi tr ng ch An C u c ý ngh a quan tr ng trong vi c duy tr h nh nh t t, t o à phát tri n lâu dài cho ch . M c dù công tác qu n lý rác th i ch hi n t i c c i thi n so v i tr c ây, song th nh tho ng v n còn t nh tr ng th i rác b a b i, t p trung rác t i khu v c b sông và n c th i ch v n ch a c x lý. V th , các ch t th i t ch An C u v n ang t ng gánh n ng t i l ng ô nhi m cho n c sông An C u. c i thi n vi c qu n lý môi tr ng t t h n cho ch và sông An C u, m t s gi i pháp c ki n ngh bao g m: t o s ph i h p gi a ban qu n lý và ti u th ng, nâng cao nh n th c c a ti u th ng và dân sinh s ng quanh ch v gi g n v sinh môi tr ng; c ch khen th ng, x ph t i v i hành vi thi u ý th c, c t nh gây ô nhi m c a m t b ph n ng i dân ch a t giác, c bi t là h nh th c c ng ng t qu n lý thông qua ph n bi n hành vi gây ô nhi m. Song song v i nh ng bi n pháp này, ban qu n lý ch c n xu t l n c p tr n h tr ngu n v n trang b th m thùng rác, xây d ng b x lý n c th i m b o quy chu n môi tr ng tr c khi th i vào sông An C u.
TÀI LI U THAM KH O
[1]. Bùi V n Huy (2009). Nghiên c u ánh giá bi n ng các thông s ch t l ng n c và nh h ng c a chúng n phân b th c v t phù du t i V nh Vân Phong và Cam Ranh t nh Khánh Hòa. Lu n v n Th c s Khoa h c H a h c, Tr ng i h c Khoa h c, Hu .
[2]. Sahar S. Dalahmeh (2016). Capacity of biochar lters for wastewater treatment in onsite systems. Technical report, Sweden.
[3]. Tr ng Quý Tùng (2015). Phân tích các dòng ni-t , ph t-pho trong ch t th i sinh ho t t i thành ph Hu và xu t gi i pháp qu n lý. Báo cáo t ng k t tài nghi n c u khoa h c c p c s i h c Hu .
[4]. Trang thông tin i n t : Hu - Thành ph Festival http://www.huefestival.
com/?cat_id=101&id=544.
[5]. Báo Công an thành ph à N ng online (2018). Cá ch t tr ng sông An C u.
http://cadn.com.vn/news/121_195070_ca-chet-trang-song-an-cuu.aspx.
[6]. Báo i n t B Tài nguy n và Môi tr ng (2017). Sông An C u ang b b c t b i rác th i. https://baotainguyenmoitruong.vn/moi-truong/song-an-cuu-dang-bi-quot- buc-tu-quot-boi-rac-thai-1158852.html.
[7]. Báo Th a Thi n Hu online (2016). Quá trình ào sông An C u qua M c b n tri u Nguy n. http://baothuathienhue.vn/qua-trinh-dao-song-an-cuu-qua-moc-ban-trieu- nguyen-a35619.html.
[8]. Trang soha.vn (2016). Cá ch t trên sông An C u là do n c th i sinh ho t. http://soha.
vn/ca-chet-tren-song-an-cuu-la-do-nuoc-thai-sinh-hoat-20160823134756665.htm.
[9]. Trang tin t c Hu (2012). Các ch trên a bàn th c hi n s ch, p môi tr ng.
http://tintuc.hues.vn/tp-hue-cac-cho-tren-dia-ban-thuc-hien-sach-dep-moi-truong/.
[10]. Báo i n t Gia nh và X h i (2009). Ch t m làm ô nhi m sông An C u. http://
giadinh.net.vn/xa-hoi/cho-tam-lam-o-nhiem-song-an-cuu-20091104103759281.htm.
BBT nh n bài: 03/9/2018; Ph n bi n xong: 12/9/2018
