• Không có kết quả nào được tìm thấy

Thực trạng rối loạn cơ xương chi trên ở nhân viên văn phòng tổng

N/A
N/A
Nguyễn Gia Hào

Academic year: 2023

Chia sẻ "Thực trạng rối loạn cơ xương chi trên ở nhân viên văn phòng tổng"

Copied!
9
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Văn bản

(1)

1. Ñaët vaán ñeà

Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5].

Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9 laàn, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh vaø xöû lí kòp thôøi khi bò beänh. Ñeå phoøng choáng beänh, ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû lyù khi treû bò maéc beänh ñeå giaûm tyû leä maéc vaø töû vong.

Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu:

“Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp tính ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam”, vôùi muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam

naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn hieän nay.

2. Phöông phaùp nghieân cöùu

2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu

Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3 tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam.

2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû lôøi phoûng vaán.

Tieâu chuaån loaïi tröø: Tinh thaàn khoâng minh maãn hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù mothers being able to detect some severe signs of diarrhea and ARI was low. Only 6.6% of mothers recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of mothers recognized signs of dyspnea (25.9 % in urban and 1.5% in mountainous region). Mothers’

knowledge about prevention of diarrhea and ARI in urban was better than that of mothers in rural and mountain regions.

Keywords: Diarrhea, acute respiratory infections, knowledge, under 5-year-old child.

Taùc giaû:

1. Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: thangtcyt@gmail.com

2. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá Email: longmoh@yahoo.com

3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com

4. Boä Y teá

Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com

Thực trạng rối loạn cơ xương chi trên ở nhân viên văn phòng tổng công ty Bảo đảm an toàn hàng hải miền Bắc năm 2019

Đỗ Thị Thu Hiền, Nguyễn Ngọc Bích, Dương Khánh Vân

Tóm tắt:

*Thông tin chung: Rối loạn cơ xương là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra các khiếu nại về y tế, giảm khả năng lao động và chất lượng cuộc sống trên toàn thế giới. Nghiên cứu này được thực hiện nhằm xác định thực trạng rối loạn cơ xương chi trên ở nhân viên văn phòng năm 2019.

*Phương pháp: Sử dụng thiết kế nghiên cứu cắt ngang trên 150 nhân viên phòng tổng công ty Bảo đảm an toàn hàng hải miền Bắc. bằng phương pháp phát vấn bộ câu hỏi cơ xương khớp NORDIC.

*Kết quả: 72,7% đối tượng nghiên cứu mắc RLCX trong 12 tháng trước nghiên cứu. Tình trạng đau vai gáy trong 12 tháng chiếm tỷ lệ cao nhất 68%, tình trạng nhân viên bị hạn chế vận động trong 12 tháng chủ yếu là do vị trí đau vai gáy lên tới 32,7%, và ở cánh tay là 12,7%. Đa số các đối tượng nghiên cứu chưa có thói quen đến gặp bác sĩ thường xuyên. Có tới 20,7% phải gặp bác sĩ vì tình trạng đau. Có tới 37,4% các đối tượng đau nhiều hơn 1 vị trí cơ xương chi trên

*Kết luận: rối loạn cơ xương của nhân viên văn phòng xảy ra rất phổ biến. Cần có những biện pháp can thiệp sớm, cũng như tuyên truyền, giáo dục để cải thiện tình trạng RLCX tại nhân viên của tổng công ty.

Từ khóa: Rối loạn cơ xương, nhân viên văn phòng, máy tính, đau vai gáy, rối loạn cơ xương chi trên

Musculoskeletal disorder among office workers of the Northern Vietnam Maritime Safety Corporation in 2019

Do Thị Thu Hien, Nguyen Ngoc Bich, Duong Khanh Van

Abstract:

Background: Musculoskeletal disorder (MSD) is one of the leading cause of worldwide health complaints, reduced work capacity and quality of life. This research was conducted with the goal of identifying the status of musculoskeletal disorders in the upper limb in office workers.

Methodology: Cross-sectional study design was applied with a participation of 150 employees from the Northern Vietnam Maritime Safety Corporation. Data was collected using the self-

(2)

trình phoûng vaán.

2.3. Thieát keá nghieân cöùu: Moâ taû caét ngang 2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu

2.4.1. Côõ maãu

Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå xaùc ñònh soá hoä gia ñình coù baø meï coù con döôùi 5 tuoåi:

Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi = 0,05), p = 0,37 [3], = 0,14 tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi.

2.4.2. Caùch choïn maãu:

Choïn maãu nhieàu giai ñoaïn

Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh:

Hoøa Bình-mieàn Baéc, Haø Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân Giang- Mieàm Nam;

Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao goàm xaõ noâng thoân, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ;

Giai ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi, choïn ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo phöông phaùp laø “coång lieàn coång”.

2.5. Phöông phaùp, kyõ thuaät thu thaäp soá lieäu Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø chænh söûa sau khi coù thöû nghieäm taïi Thaïch Thaát, Haø Noäi.

Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû soùt thoâng tin. Giaùm saùt vieân kieåm tra phieáu khi keát thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi.

2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng sau khi thu thaäp ñöôïc kieåm tra, laøm saïch, maõ hoaù vaø nhaäp baèng phaàn meàm Epidata 3.1, xöû lyù thoáng keâ baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä

%, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2.

2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân cöùu vaø ñoái töôïng nghieân cöùu. Thoâng tin ñöôïc hoaøn toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc ñích nghieân cöùu.

3. Keát quaû

3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy

Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö (n=409)

Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%.

Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy (n=409)

Noäi dung

Thaønh thò Noâng

thoân Mieàn nuùi Toång

n % n % n % n % p

Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7 0,006 Sôï treû beänh naëng

theâm 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1

Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa

2 1 2

2

1

p P

N x

Z px

reported Nordic Musculoskeletal Questionnaire.

Result: 72.7% of office workers had musculoskeletal disorders from the last 12 months. The rate of neck and shoulder pain in 12 months accounted for the highest rate of 68%, the status of employees with limited mobility in the past 12 months was mainly due to the position of the neck and shoulder pain that up to 32.7%, and in the arms is 12.7%. The majority of research objects do not have a habit of visiting doctors regularly. Up to 20.7% who had to visit doctor because of their pain. Up to 37,4% of the subjects had musculoskeletal pain in more than 1 location of the upper extremities.

Conclusion: Early interventions, as well as communication and education, are needed to improve musculoskeletal disorders among employees of the corporation.

Key words: Musculoskeletal disorder, office worker, computer, shoulder and neck pain, upper limb musculoskeletal disorder

1. Đặt vấn đề

T ng nh ng th p g n , c ng công ngh thông t n t ng các ng nh ngh t ng n áng nh ốc g , công c

á tính c c ột ế tố ng c c ch ng ố ạn c ng c t

S , t th nh nh ngh ngh p c ch n án th ng n nh t c t tạ các n c ch ố ạn c ng C nh nh t n th ng các c t c ng nh ng h p nh c , ng, ch ng, th n nh, ạch á 2,3, c ộ ngh t ng ch n p n th n nh t ống, h nh th nh các c n ạn tính h c ố ạn tích Các ố ạn n ch ng nh h ch , n h ến ng nh c n t t nh th n, nh h ng ngh t ng t công c, nh h ạt g t ch t ng c ộc ống, n ng t ộng2 C ột nh t ph ến c h ng ng c ng g t ng5. ột ố n c t n thế g nh , nh, c, ếp C nh ngh ngh p .

Th ột ố ngh n c t c , ngh ngh p

t thế ộng ột t ng nh ng ế tố h ng g t ng ng c c nh ố ạn c ng C , c t nh ng ngh ngh p ph ng ột ch c ộng tác p p ạ nh công c n ph ng c ng á tính h n n n ph ng nh ng ố t ng ph g ng n t thế c n t c t ng ột h ng th g n , c ng c c các nh C gh n c c t ng ng tạ nh n n n ph ng tạ ng n h ng t n 20 0 ch th t ng 50 nh n n, 0 c C t ng ng n t c t í nh h ng nh nh t c n t 53,5 ột ngh n c ch t h c g n c

cộng ch ng nh t c h ng n 0, 2 ,3 t c h n nh n n n ph ng á tính9 h ng 0 nh n n n ph ng c h n c gá 0. h n n n ph ng th ng n ph ố t ch n ộng p p ạ các công c th công ế tố phát t n các t ch ng c ng h p .

n n tạ t ch c nh ngh n

(3)

1. Ñaët vaán ñeà

Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5].

Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9 laàn, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh vaø xöû lí kòp thôøi khi bò beänh. Ñeå phoøng choáng beänh, ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû lyù khi treû bò maéc beänh ñeå giaûm tyû leä maéc vaø töû vong.

Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu:

“Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp tính ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam”, vôùi muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam

naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn hieän nay.

2. Phöông phaùp nghieân cöùu

2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu

Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3 tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam.

2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû lôøi phoûng vaán.

Tieâu chuaån loaïi tröø: Tinh thaàn khoâng minh maãn hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù mothers being able to detect some severe signs of diarrhea and ARI was low. Only 6.6% of mothers recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of mothers recognized signs of dyspnea (25.9 % in urban and 1.5% in mountainous region). Mothers’

knowledge about prevention of diarrhea and ARI in urban was better than that of mothers in rural and mountain regions.

Keywords: Diarrhea, acute respiratory infections, knowledge, under 5-year-old child.

Taùc giaû:

1. Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: thangtcyt@gmail.com

2. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá Email: longmoh@yahoo.com

3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com

4. Boä Y teá

Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com

c nh c C nh t nh nh n n n ph ng Th ngh n c c T n Th Th Th 20 2 ch th c ến ,9 nh n n n ph ng gá T nh n ngh n c ch t p t ng t í gá , hông

g các t í ch t n hác 2 c n t th c t ạng nh c ng nh các ế tố nh h ngt c g pháp ph ng nh c th n t nh t ạng gá , h t hộ ch ng ống c t ô c ng c n th ết c g á t h h c th ết th c

T ng công t n t n h ng h n c công t n t th c h n ch t n nh nh c, t n T ng công t c 590

ộng T ng ố c h n 0 nh n n n ph ng c tạ t chính c T ng công t h n n n ph ng công t ạng t , g tính, t nh ộ h c n th c h n nh h ạt ộng công c n g hác nh 3 á n h ng ến c t ô t th c t ạng ố ạn c ng ch t n nh n n n ph ng t ng công t n t n h ng h n c n 20 9 ố c t ngh n c “Thực trạng rối loạn cơ xương chi trên ở nhân viên văn phòng Tổng công ty Bảo an toàn hàng hải miền Bắc năm 2019.”

Mục tiêu nghiên cứu:

ô t th c t ạng ố ạn c ng ch t n c nh n n n ph ng ng á tính

c T ng công t n t n h ng h n c, n 20 9

2. Đối tượng nghiên cứu 2.1. Đối tượng nghiên cứu

Tiêu chuẩn lựa chọn Cán ộ, nh n n ng

c tạ n ph ng t T ng công t n t n h ng h n c, th n các t chí

cán ộ nh n n th ộc hố n ph ng c h p ng ộng th hạn n t n tạ T ng công t

Công c ch ế ng tạ n ng á tính c th g n ng 2h/ng

ng t ng n th g ngh n c Tiêu chí loại trừ:

Cán ộ nh n n c tạ th , th Cán ộ nh n n hông ng á tính Cán ộ nh n n hông h p tác, h hông t ộ c h

Cán ộ nh n n ng th g n ngh c tạ th ngh th n, h c, ngh ph p 2.2. Phương pháp nghiên cứu

2.2.1. Thiết kế nghiên cứu: nghiên cứu mô tả cắt ngang

2.2.2. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu:

S ng ph ng pháp ch n t n ộ các tạ T ng công t n t n h ng h n c, t ng ố nh n n 95 ng , h t ến h nh ch n các ố t ng th t ch n ch n t chí ạ t , c 50 ố t ng th g ngh n c t ph n h 9,

2.2.3. Phương pháp thu thập số liệu

gh n c ng ph ng pháp th th p ố ng ng c h nh ng ng c h c th ết ế th các nh ến ố ngh n c nh th th p thông t n th h nh

c t ngh n c

(4)

trình phoûng vaán.

2.3. Thieát keá nghieân cöùu: Moâ taû caét ngang 2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu

2.4.1. Côõ maãu

Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå xaùc ñònh soá hoä gia ñình coù baø meï coù con döôùi 5 tuoåi:

Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi = 0,05), p = 0,37 [3], = 0,14 tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi.

2.4.2. Caùch choïn maãu:

Choïn maãu nhieàu giai ñoaïn

Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh:

Hoøa Bình-mieàn Baéc, Haø Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân Giang- Mieàm Nam;

Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao goàm xaõ noâng thoân, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ;

Giai ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi, choïn ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo phöông phaùp laø “coång lieàn coång”.

2.5. Phöông phaùp, kyõ thuaät thu thaäp soá lieäu Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø chænh söûa sau khi coù thöû nghieäm taïi Thaïch Thaát, Haø Noäi.

Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû soùt thoâng tin. Giaùm saùt vieân kieåm tra phieáu khi keát thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi.

2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng sau khi thu thaäp ñöôïc kieåm tra, laøm saïch, maõ hoaù vaø nhaäp baèng phaàn meàm Epidata 3.1, xöû lyù thoáng keâ baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä

%, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2.

2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân cöùu vaø ñoái töôïng nghieân cöùu. Thoâng tin ñöôïc hoaøn toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc ñích nghieân cöùu.

3. Keát quaû

3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy

Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö (n=409)

Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%.

Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy (n=409)

Noäi dung

Thaønh thò Noâng

thoân Mieàn nuùi Toång

n % n % n % n % p

Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7 0,006 Sôï treû beänh naëng

theâm 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1

Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa

2 1 2

2

1

p P

N x

Z px

ng c h g 2 ph n chính h n h nh chính

C t c ng c h C 3 c ng t ộc ác nh các h c c c th g các n c ng c h t ột n c th ch chín t í t ch ng c , , ng t n, h t , ng th p, c t / n t , hông/ , gố t cá ch n/ n ch n h ng ng c h c h h c g p n c ng n t ng 2 tháng ng ng n c n h h ạt ộng nh th ng ộ c h c ng nh ngh n c t c tạ t

c ánh g á c ộ t n c c 2.2.4. Biến số và đo lường biến

ến ố ngh n c g nh ến ố thông t n nh n h h c t , g tính, t nh

ộ h c n, ph ng n

ến ố th c t ạng C ch t n ng ng h C ánh g á th c t ạng ố ạn c ng ch t n t í , t n t t ng t n, tháng , ph g p ác t nh t ạng các ến ố n c ng

ng c g ác ch n c ng t 2.2.5. Phương pháp phân tích số liệu

Số c nh p á tính ng ph n p t ng ph n St t 0 ng ph ng pháp ph n tích thống ô t t nh ết t n ố, t c các ến ố ố ến ph n ạ ng thống ô t t n ố t ph n t các ến ố nh nh t , g , t nh ộ h c n, t í tính ch t công c, nh ngh c 2 ố ến n t c ô t t ng nh ộ ch ch n nế ph n ố ch n

2.2.6. Vấn đề đạo đức của nghiên cứu

gh n c c ng ph t c n nh ạ c n T ng công t n t n h ng h n c th ng ph c

ộ ng ạ c t ng ạ h c Y tế Công cộng th ết nh ố 5 /20 9/YTCC 3 3. Kết quả nghiên cứu

3.1. Thông tin chung về đối tượng nghiên cứu Bảng 1: Thông tin chung về đối tượng nghiên cứu

Đặc điểm Số lượng (người)

Tỷ lệ (%) Nhóm tuổi (n=150)

30 t 32 2 ,3

30 39 9 ,0

0 9 2 ,

T 50 t t n 2 ,0 Giới tính (n=150)

5,3

2 5 ,

Số g c t ng

t n c T C 0 ,

Th g n c ng

g c T C , ,

gh n c t ến h nh t n 50 ố t ng, t ng c 2 n 5 , , T C th ộc nh t t 30 39 t ch c th ộc nh t 50 t t n Th g n c t ng

nh t ng t n c TC 0 , , h ng t ếng/ng , g các T C c th c ng g h ng , ến ,2 g t n

(5)

1. Ñaët vaán ñeà

Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5].

Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9 laàn, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh vaø xöû lí kòp thôøi khi bò beänh. Ñeå phoøng choáng beänh, ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû lyù khi treû bò maéc beänh ñeå giaûm tyû leä maéc vaø töû vong.

Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu:

“Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp tính ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam”, vôùi muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam

naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn hieän nay.

2. Phöông phaùp nghieân cöùu

2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu

Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3 tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam.

2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû lôøi phoûng vaán.

Tieâu chuaån loaïi tröø: Tinh thaàn khoâng minh maãn hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù mothers being able to detect some severe signs of diarrhea and ARI was low. Only 6.6% of mothers recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of mothers recognized signs of dyspnea (25.9 % in urban and 1.5% in mountainous region). Mothers’

knowledge about prevention of diarrhea and ARI in urban was better than that of mothers in rural and mountain regions.

Keywords: Diarrhea, acute respiratory infections, knowledge, under 5-year-old child.

Taùc giaû:

1. Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: thangtcyt@gmail.com

2. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá Email: longmoh@yahoo.com

3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com

4. Boä Y teá

Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com

3.2. Thực trạng rối loạn cơ xương chi trên của nhân viên văn phòng sử dụng máy vi tính làm việc

Biểu đồ 1: Tình trạng rối loạn cơ xương trong 12 tháng và trong 1 tuần vừa qua

T ng t ng ố 50 T C, c 09 T C c C t ng 2 tháng ch 2, T nh t ạng gá t ng 2 tháng c T C 02 ng ch ế t c nh t , 0 T C cánh t ch ế 2 , , 9 T C h t ch ế 2, , t T C c t n t n t

2 , 2,

T ng t n , c 55 T C c C ch ế 3 , C 5 T C gá ch ế t c nh t 3 , T C cánh t ch ,3 , T C c t ch ế 2 , t h t n t n t

, ,0

Biểu đồ 2: Tỉ lệ đau nhiều vị trí của đối tượng nghiên cứu

C t ,3 ố ố t ng tạ 2 t í, 5,3 ố t ng c 5 t í 35,3 ố ố t ng ch tạ t í

nh t

(6)

trình phoûng vaán.

2.3. Thieát keá nghieân cöùu: Moâ taû caét ngang 2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu

2.4.1. Côõ maãu

Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå xaùc ñònh soá hoä gia ñình coù baø meï coù con döôùi 5 tuoåi:

Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi = 0,05), p = 0,37 [3], = 0,14 tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi.

2.4.2. Caùch choïn maãu:

Choïn maãu nhieàu giai ñoaïn

Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh:

Hoøa Bình-mieàn Baéc, Haø Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân Giang- Mieàm Nam;

Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao goàm xaõ noâng thoân, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ;

Giai ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi, choïn ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo phöông phaùp laø “coång lieàn coång”.

2.5. Phöông phaùp, kyõ thuaät thu thaäp soá lieäu Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø chænh söûa sau khi coù thöû nghieäm taïi Thaïch Thaát, Haø Noäi.

Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû soùt thoâng tin. Giaùm saùt vieân kieåm tra phieáu khi keát thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi.

2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng sau khi thu thaäp ñöôïc kieåm tra, laøm saïch, maõ hoaù vaø nhaäp baèng phaàn meàm Epidata 3.1, xöû lyù thoáng keâ baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä

%, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2.

2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân cöùu vaø ñoái töôïng nghieân cöùu. Thoâng tin ñöôïc hoaøn toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc ñích nghieân cöùu.

3. Keát quaû

3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy

Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö (n=409)

Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%.

Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy (n=409)

Noäi dung

Thaønh thò Noâng

thoân Mieàn nuùi Toång

n % n % n % n % p

Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7 0,006 Sôï treû beänh naëng

theâm 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1

Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa

2 1 2

2

1

p P

N x

Z px

Bảng 2: Mức độ đau toàn thân trong 12 tháng qua

Mức độ đau Số lượng

(người) Tỷ lệ (%)

ít 5 3 ,0

nh th ng 32,0

nh 0 ,

hông 2 ,

T ng 50 00,0

T n t ng ố 50 T C c 09 ố t ng h n t ng 2 tháng , c 3 ,0 ố t ng ít, 32 ố t ng c ộ

nh th ng, ch c , ố t ng c h n nh

Biểu đồ 3: Tỉ lệ ĐTNC bị hạn chế vận động, hạn chế sinh hoạt, giải trí, lao động trong vòng 12 tháng qua

t n ô t th c t ạng T C hạn chế n ộng, nh h ạt, g t í, ộng t ng 2 tháng C C 3 , ố t ng hạn chế C T ng c t 32, tạ t í gá , 2, tạ cánh t Th p nh t tạ

h t ch ế

Bảng 3: Tần suất khó chịu toàn thân trong 1 tuần gần đây

Tần suất Số lượng

(người) Tỷ lệ (%)

2 n/t n 3 22,

(7)

1. Ñaët vaán ñeà

Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5].

Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9 laàn, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh vaø xöû lí kòp thôøi khi bò beänh. Ñeå phoøng choáng beänh, ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû lyù khi treû bò maéc beänh ñeå giaûm tyû leä maéc vaø töû vong.

Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu:

“Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp tính ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam”, vôùi muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam

naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn hieän nay.

2. Phöông phaùp nghieân cöùu

2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu

Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3 tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam.

2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû lôøi phoûng vaán.

Tieâu chuaån loaïi tröø: Tinh thaàn khoâng minh maãn hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù mothers being able to detect some severe signs of diarrhea and ARI was low. Only 6.6% of mothers recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of mothers recognized signs of dyspnea (25.9 % in urban and 1.5% in mountainous region). Mothers’

knowledge about prevention of diarrhea and ARI in urban was better than that of mothers in rural and mountain regions.

Keywords: Diarrhea, acute respiratory infections, knowledge, under 5-year-old child.

Taùc giaû:

1. Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: thangtcyt@gmail.com

2. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá Email: longmoh@yahoo.com

3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com

4. Boä Y teá

Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com

Tần suất Số lượng

(người) Tỷ lệ (%)

3 n/t n 3 ,

n/ng 0,

n/ng ,

hông h ch 95 3,3

T ng 50 T C th g ngh n c , c 95 T C hông c th h ch t ng t n C n ạ 55 T C c c th h ch , t ng ch ế nh nh t c ộ h ch 2 n/t n ch ế 22, c ộ c th n/ng ít nh t ch ế 0,

Bảng 4: Thực trạng ĐTNC phải gặp bác sĩ về RLCX trong vòng 12 tháng qua

Vị trí Số lượng

(người) Tổng Tỷ lệ (%)

gá 3 02 30,

Cánh t 0 0 25,0

h t 9 2 ,05

C t 0 20,0

n t 9 2 ,05

T ng 50 T C, c 33 ng c g p ác há C t ng 2 tháng ch ế 22 Th các t í ết ố t ng g p ác nh nh t ch 3 ng t í gá ch ế 20, ch 2, T C ến g p ác t í h t n t 4. Bàn luận

T ng ngh n c n , c t 2, T C c c C tạ ítnh t t íc th t ng 2 tháng ố c h gá

ch ế , ố ít T C th h t n t ết ngh n c t n 20 5 c ng ch h hết t nh t ạng C

c , , ng ng/ t n 5, gh n c t n các ng n h ng n 20 0 ch th t c h tạ h t ạt 5, c h n ch ế 29,5

gh n c tạ nh n 2005 ch t nh t ạng C c h n h n ngh n c n ,

ố t ng ngh n c c C t ng 2 tháng gh n c c h cộng 20 c ng ch th c ng c h á cá c C ít nh t ột ng g ph t ng 2 tháng ố các t ch ng c á cá tạ các ng c , ng C th th t nh t ạng ch ng các

t nh t ạng c C há ph ến t c gá ph ến h n t nh t ạng

tạ c t n t 5

t nh t ạng C t ng t n , c 3 , t ng t ng ố 50 T C t c C

gh n c tạ nh ch ết c h n 2 c á cá t nh t ạng C t ng t n t c T n c ng t ng t nh ngh n c th c t ạng C t n á tạ th nh phố

h ng n 20 9 32, t í ng gá c ng c t c ng h ng 35

T ng ngh n c , c 0 T C c th nh T C c c g ác h ch t ng

n/ng g c 5 T C t ng t n c c g ác ít ch ế 3 ,0 3 T C c th h ch 2 n/t n ết ngh n c c t ng ng c T n Th Th Th n 20 2 ch

ết c ộ c T C c h n 23, ố t ng hông gá , ,

nh , 0, t ng nh 0, n ng2.

(8)

trình phoûng vaán.

2.3. Thieát keá nghieân cöùu: Moâ taû caét ngang 2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu

2.4.1. Côõ maãu

Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå xaùc ñònh soá hoä gia ñình coù baø meï coù con döôùi 5 tuoåi:

Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi = 0,05), p = 0,37 [3], = 0,14 tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi.

2.4.2. Caùch choïn maãu:

Choïn maãu nhieàu giai ñoaïn

Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh:

Hoøa Bình-mieàn Baéc, Haø Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân Giang- Mieàm Nam;

Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao goàm xaõ noâng thoân, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ;

Giai ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù con döôùi 5 tuoåi, choïn ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo phöông phaùp laø “coång lieàn coång”.

2.5. Phöông phaùp, kyõ thuaät thu thaäp soá lieäu Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø chænh söûa sau khi coù thöû nghieäm taïi Thaïch Thaát, Haø Noäi.

Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû soùt thoâng tin. Giaùm saùt vieân kieåm tra phieáu khi keát thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi.

2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng sau khi thu thaäp ñöôïc kieåm tra, laøm saïch, maõ hoaù vaø nhaäp baèng phaàn meàm Epidata 3.1, xöû lyù thoáng keâ baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä

%, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2.

2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân cöùu vaø ñoái töôïng nghieân cöùu. Thoâng tin ñöôïc hoaøn toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc ñích nghieân cöùu.

3. Keát quaû

3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy

Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/

buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö (n=409)

Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%.

Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy (n=409)

Noäi dung

Thaønh thò Noâng

thoân Mieàn nuùi Toång

n % n % n % n % p

Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7 0,006 Sôï treû beänh naëng

theâm 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1

Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa

2 1 2

2

1

p P

N x

Z px

h n nh hạn chế n ộng, nh h ạt, g t í, ộng t ng 2 tháng c C c ố t ng ngh n c ch th t í gá t í g h ch hạn chế n ộng nh nh t C th g thích n t thế ộng c t thế ng t c á tính nh g , nh ng t í ph ến nh t c ng á tính, thế nh ng hạn chế n ộng các t í n c ng ch ế t c nh t

t n t h ch t ng t n g n , c 3 , ố t ng c th h ch h ến nh t c ộ h ch 2 n/ t n c ộ c th n/ng ít nh t ch ế 0, C th th các c ng á tính T ng công t n t n h ng h n

c c nh ng n C c ộ nh 5. Kết luận

T ng á tính nh c các C ch t n t ng ố c T ng t ng ố

50 T C, c 09 T C c C t ng 2 tháng ch 2, T nh t ạng

gá t ng 2 tháng ch ế t c nh t , t ếp ến t cánh t c t ch ế 2 , T nh n t t ế h t c ác t c n th p, ch 2,

6. Khuyến nghị

T ng công t n t n h ng h n c c n c nh ng n pháp ph ng các nh c ng h p ch nh n n nh h n nh p ếp các t p g g , h c các t nh thích h p h ng n t t p n g c ộ , các t thế ộng ng ng c ến th c c nh n n các h n c C , các ế tố ng c , t n th nh ng nh th c h nh công c c ng nh ng n pháp ph ng nh C ch t n h ng th nh ng ố t ng c nh ng h n C nh , h ch c n t ế g p c

ác t ánh c n th nh n tính

TÀI LIỆU THAM KHẢO

p n g nc S t n th t OSH in figures: work-related musculoskeletal disorders in the EU — facts and figures. p n g nc S t n

th t 20 0

2 ng nh , g n ốc T, nh n

T T T S

Ch ng t nh tạ n ng c 3 T nh n Y h c 20 2

3 c S c th S t c t n

c t p h c .

h 20 0 cc 5/0 /20 9

c t h

nt/ cc p t n h th/p c t n / h 3

p h 20 cc 5/0 /20 9

5 n ct n n

th 200 20 n

p nt t n, h , n

http // h nt/ cc p t n h th/

p c t n /g p n/ n h 20 3 cc 5/0 /20 9

g , n n c t

th n c n h n

ng ch n p t p nc ,

nc nc , n p gn Occupational and environmental medicine. 2000 5 52 53

(9)

1. Ñaët vaán ñeà

Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5].

Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9 laàn, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh vaø xöû lí kòp thôøi khi bò beänh. Ñeå phoøng choáng beänh, ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû lyù khi treû bò maéc beänh ñeå giaûm tyû leä maéc vaø töû vong.

Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu:

“Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp tính ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam”, vôùi muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam

naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn hieän nay.

2. Phöông phaùp nghieân cöùu

2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu

Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3 tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam.

2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.

Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû lôøi phoûng vaán.

Tieâu chuaån loaïi tröø: Tinh thaàn khoâng minh maãn hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù mothers being able to detect some severe signs of diarrhea and ARI was low. Only 6.6% of mothers recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of mothers recognized signs of dyspnea (25.9 % in urban and 1.5% in mountainous region). Mothers’

knowledge about prevention of diarrhea and ARI in urban was better than that of mothers in rural and mountain regions.

Keywords: Diarrhea, acute respiratory infections, knowledge, under 5-year-old child.

Taùc giaû:

1. Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: thangtcyt@gmail.com

2. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá Email: longmoh@yahoo.com

3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com

4. Boä Y teá

Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com

C t , , , C , , C , , gg hn n, S, , , C g ,

, n, S, n, , t , ,

n, , , Th n n

t n nt c n n t

th n n nt c 2000 20 0 T c n c n n t c t Journal of Manipulative and Physiological Therapeutics. 200 S 0 S

S C , Sh tt S,

c t ng n c

n t Eastern Mediterranean Health Journal. 20 0 9 00

9 , t n , , ch n

Th p g n c p n Best practice & research Clinical rheumatology.

20 0 2 3 92

0 n tt nn , nt ng

c t n th p c

t ct ng th S 5

. World Health Organization 2003. 2003 S 5

c t n

p c ct C t c

p g c nc t

c t th c , pp

t t , n c , 2n n Cincinnati:

National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH)

99

2 Th TTT c ộ gá nh n n n ph ng ng á tính ột ố ế tố ngh ngh p n n Tạp chí Y tế công cộng, 82012, Số 25

20 2

3 C n ng n g

c nc pt n c n t t n n p h th c tt ng Journal of community genetics.

20 2 3 3 5 92

C nt C nt n nt n

c t th g http //

c c g /n h/p g / / h 20

cc /0 /20 9

5 t n nc n

ct c n Sh c t

S pt n T chSc n T t

C p t 20 5

ch , p , , t

ct ng p t p t n n

p t t n t n th

n p c c t n Pituitary. 20 9

ng Th Th n T , T n Th Th , hạ Th nh Th c t ạng ố ạn c ng t n á t tạ th nh phố h ng n 20 9 Tạp chí Y học Dự phòng. 20 9 T p 29, ố 9 20 9

S gh n , , t nt

c /Sh n ng C p t

c th Sp c c tt nt n t n p ct t n, S t t n T n nc , n International journal of preventive medicine. 20 5 9 9

Tài liệu tham khảo

Tài liệu liên quan

Toùm taét caùc yù ñaët vaán ñeà, muïc tieâu nghieân cöùu, cô sôû lyù luaän cuûa vaán ñeà nghieân cöùu, noäi dung nghieân cöùu troïng taâm, phöông phaùp

z Nghieân cöùu laø söï tìm ra caùc giaûi phaùp ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà khoa hoïc vaø xaõ hoäi baèng caùc phaân tích tích cöïc vaø coù heä thoáng.. z