Bđắc 3. Xịc ệỡnh loỰi vộ chÊt lđĩng tranzito
1. MỰch chửnh lđu
Nguăn ệiỷn mét chiÒu cung cÊp cho cịc thiạt bỡ ệiỷn tỏ cã thÓ dỉng pin, acquy hoẳc chửnh lđu ệữi ệiỷn xoay chiÒu thộnh ệiỷn mét chiÒu.
MỰch chửnh lđu dỉng cịc ệiềt tiạp mẳt ệÓ ệữi ệiỷn xoay chiÒu thộnh ệiỷn mét chiÒu.
Cã nhiÒu cịch mớc mỰch chửnh lđu :
a) MỰch chửnh lđu nỏa chu kừ
Hừnh 7 − 2 lộ sể ệă nguyến lÝ cựa mỰch chửnh lđu nỏa chu kừ vộ giờn ệă dỰng sãng minh hoỰ nguyến lÝ lộm viỷc.
ậièt ậ lộ ệiềt tiạp mẳt, nã chử dÉn ệiỷn mét chiÒu. Trong khoờng tõ 0 ọ π , nguăn u2 ẻ nỏa chu kừ dđểng, ệiềt ậ ệđĩc phẹn cùc thuẺn, dÉn ệiỷn, cho dưng ệiỷn I chỰy qua tời theo chiÒu tõ trến xuèng dđắi vÒ cuén thụ cÊp cựa biạn ịp, khĐp kÝn mỰch ệiỷn. Trong khoờng tõ π ọ 2π, nguăn u2 ệữi chiÒu sang nỏa chu kừ ẹm, ệiềt ậ bỡ phẹn cùc ngđĩc, khềng dÉn ệiỷn, khềng cã dưng ệiỷn chỰy qua tời, ệiỷn ịp trến Rtời lóc nộy bỪng khềng. Cịc chu kừ sau cụ thạ tiạp diÔn. Nhđ vẺy, ệiềt ậ ệở ệữi ệiỷn xoay chiÒu trong biạn ịp thộnh ệiỷn mét chiÒu qua tời. Nguăn mét chiÒu U− sau khi chửnh lđu ra cã cùc dđểng (+) luền luền ẻ phÝa catềt cựa ệiềt chửnh lđu.
NhẺn xĐt vÒ mỰch ệiỷn :
− ẩu ệiÓm : MỰch ệiỷn rÊt ệển giờn, chử dỉng 1 ệiềt.
− Nhđĩc ệiÓm : MỰch ệiỷn chử lộm viỷc trong mẫi nỏa chu kừ nến hiỷu suÊt sỏ dông biạn ịp nguăn thÊp. DỰng sãng ra cã ệé gĩn sãng lắn, tẵn sè gĩn sãng lộ 50 Hz, viỷc lảc san bỪng ệé gĩn sãng khã khẽn, hiỷu quờ kĐm nến thùc tạ Ýt dỉng.
Hừnh 7 − 2. Chửnh lđu nỏa chu kừ a) Sể ệă mỰch ệiỷn ; b) Giờn ệă dỰng sãng.
a)
b)
b) MỰch chửnh lđu hai nỏa chu kừ
* MỰch chửnh lđu 2 ệiềt Hừnh 7−3 lộ mỰch chửnh lđu hai nỏa chu kừ vộ giờn ệă dỰng sãng minh hoỰ nguyến lÝ lộm viỷc.
NhẺn xĐt vÒ mỰch ệiỷn :
− MỰch ệiỷn phời dỉng 2 ệiềt tiạp mẳt ậ1 vộ ậ2 ệÓ luẹn phiến chửnh lđu theo tõng nỏa chu kừ.
− Cuén thụ cÊp cựa biạn ịp nguăn phời ệđĩc quÊn lộm hai nỏa cẹn xụng nhau.
Hai nỏa cuén thụ cÊp cho hai ệiỷn ịp u2a vộ u2b cã biến ệé bỪng nhau nhđng ngđĩc pha nhau 180o ệẳt lến hai ệẵu anềt cựa ệiềt ậ1 vộ ậ2.
− ậiỷn ịp mét chiÒu U− lÊy ra trến tời cã cùc dđểng (+) luền ẻ phÝa hai catềt cựa ệiềt chửnh lđu.
− ậiỷn ịp mét chiÒu U− lÊy ra cã ệé gĩn sãng nhá, tẵn sè gĩn sãng 100 Hz, dÔ lảc, hiỷu quờ lảc tèt.
− Cịc ệiềt ậ1 vộ ậ2 khi phẹn cùc thuẺn dÉn ệiỷn, ệiỷn ịp lộm viỷc chử lộ u2a hoẳc u2b ; nhđng khi chóng bỡ phẹn cùc ngđĩc khềng dÉn ệiỷn, ệiỷn ịp ngđĩc phời chỡu gÊp ệềi biến ệé ệiỷn ịp khi lộm viỷc, bỪng
. Do ệã, khi chản dỉng ệiềt phời chó ý ệạn ệiỷn ịp nộy.
− Vừ ệiềt phời chỡu ệiỷn ịp ngđĩc cao vộ cuén thụ cÊp cựa biạn ịp nguăn phời cã hai phẵn gièng nhau, do ệã mỰch ệiỷn nộy khềng ệđĩc dỉng nhiÒu nhđ mỰch chửnh lđu cẵu.
* MỰch chửnh lđu cẵu (dỉng 4 ệiềt)
Hừnh 7 − 4 lộ mỰch chửnh lđu cẵu vộ giờn ệă dỰng sãng minh hoỰ nguyến lÝ lộm viỷc.
Giờ thiạt trong khoờng tõ 0 ọ π, nguăn u2 ẻ nỏa chu kừ dđểng. ậiềt ậ1 vộ ậ3 phẹn cùc thuẺn, dÉn ệiỷn ; ệiềt ậ2 vộ ậ4 bỡ phẹn cùc ngđĩc,
Hừnh 7 − 3. Chửnh lđu hai nỏa chu kừ a) Sể ệă mỰch ệiỷn ; b) Giờn ệă dỰng sãng
a)
b)
khềng dÉn ệiỷn (khoị).
Dưng ệiỷn tõ cùc dđểng nguăn chỰy qua ậ1, Rtời, ậ3, sau ệã trẻ vÒ cùc ẹm nguăn.
Trong khoờng tõ π ọ 2π, nguăn u2 ệữi chiÒu ẻ nỏa chu kừ ẹm. ậiềt ậ2 vộ ậ4 dÉn ệiỷn ; ệiềt ậ1 vộ ậ3 khoị. Dưng ệiỷn tõ cùc dđểng nguăn chỰy qua ậ2, Rtời, ậ4, sau ệã trẻ vÒ cùc ẹm nguăn.
Cùc tÝnh dđểng cựa ệiỷn ịp mét chiÒu ra trến tời luền ẻ phÝa catềt cựa hai ệiềt. DỰng sãng ra sau chửnh lđu hoộn toộn gièng nhđ mỰch chửnh lđu hai nỏa
chu kừ. ậé gĩn sãng nhá, tẵn sè gĩn sãng 100 Hz, dÔ lảc. MỰch ệiỷn nộy ệđĩc dỉng rÊt phữ biạn vừ biạn ịp nguăn khềng cã yếu cẵu ệẳc biỷt ; ệiềt khềng cẵn phời cã ệiỷn ịp ngđĩc gÊp ệềi biến ệé ệiỷn ịp lộm viỷc.
Trong sể ệă mỰch ệiỷn, cã thÓ dỉng kÝ hiỷu sau ệẹy ệÓ biÓu thỡ mỰch chửnh lđu cẵu (hừnh 7 − 5) :
Hừnh 7 − 5
a) KÝ hiỷu cựa mỰch chửnh lđu cẵu ; b) Mét loỰi ệiềt kĐp dỉng ệÓ chửnh lđu cẵu.
− Trong hừnh 7 − 3, dưng ệiỷn chỰy trong mỰch vộ qua tời ẻ hai nỏa chu kừ nhđ thạ nộo ?
− Nạu mớc ngđĩc chiÒu cờ hai ệiềt thừ sỳ ra sao ?
− Trong hừnh 7 − 4, nạu bÊt kừ mét ệiềt nộo bỡ mớc ngđĩc chiÒu hoẳc bỡ ệịnh thựng thừ sỳ xờy ra hiỷn tđĩng gừ ?
Hừnh 7 − 4. Chửnh lđu cẵu a) Sể ệă mỰch ệiỷn ; b) Giờn ệă dỰng sãng.
a) b)