Tình hình nghiên cứu nước ngoài

Nhi u nghiên c u gần ây v Alzheimer t p trung vào các cách tiếp c n khác nhau ể tìm kiếm hình nh tổn th ng c các c u trúc thùy thái ng trên nh nhân Alzheimer. Hồi hồi h i mã là khu v c c quan tâm vì: Nó là một phần c h th ng trí nh thùy thái ng và nh h ng s m trong quá trình xu t hi n nh. Các nghiên c u mô nh học ch ng minh rằng h ch h nh nhân cũng tổn th ng nghiêm trọng trong nh Alzheimer, v i nh ng thay ổi nh lý x y ra trong h ch h nh nhân ho c ra các báo v tổn th ng hồi h i mã.

Dahlbeck và cộng s ⁴⁸ gi i thi u một iến c gọi là kho ng cách Interuncal (IUD) là công cụ ể o m c ộ teo hồi h i mã. Công cụ này c trình bày nh một ph ng pháp ch n o n n gi n cho nh nhân Alzheimer và xu t rằng kho ng cách 30 mm tr lên sẽ g i ý s hi n i n c nh.

Scheltens v cộng s ⁴⁹ o c o ộ nh y 81% ằng c ch nh gi tr c qu n hồi h i m v th y th i ng (MTA), kết qu n y c o c o t ng qu n ng kể v i teo thể t ch.

S gi m ng kể c ộ khuếch t n trung nh khi chụp cộng h ng từ khuếch t n t i c c v ng nh h ng: hồi h i m , hồi c nh h i m v hồi i l c s cho vi c ch n o n s m nh Alzheimer.

Trên cộng h ng từ phổ, có gi m NAA, tăng MyoInositol các vùng ch m, thái ng, ỉnh và trán trên nh nhân Alzheimer. M i ây, MRS cho th y có kh năng ch n o n suy gi m nh n th c nhẹ (MCI), là một tình tr ng nh lý c ghi nh n nh là kh i ầu c sa sút trí tu . MRS cũng có kh năng báo nh nhân MCI sẽ phát triển thành Alzheimer.

L u l ng m u n o (CBF) gi m tr n c c th y n o nh l một u hi u sinh học c thể x y r s m v ng tin c y trong ch n o n nh Alzheimer tr n cộng h ng từ t i m u.

Chụp cộng h ng từ x c nh nh ng th y ổi trong n o giúp ch n o n Alzheimer từ gi i o n s m: Chuỗi xung CHT cho th y h nh nh teo n o tr n nh nhân AD c i t thu th i ng gi v hồi h i m , ộ khuếch t n trung nh trong c c v ng n o kh c nh u, c s tăng gi m nồng ộ c c ch t trong phổ v th y s gi m t i m u c c v ng n o tr n chuỗi xung t i m u từ c thể ch n o n v ph t hi n s m nh Alzheimer ^{50 51 52}.

Các tiến ộ v kỹ thu t ch n o n hình nh m i ây giúp gi m th i gian nh giá xu ng cũng nh c i thi n tín hi u, ộ nhiễu. Các kỹ thu t CHT tiến ộ, nh cộng h ng từ phổ, khuếch tán và t i máu có thể ra các thông tin chuyển hoá và sinh lý quan trọng trên in vivo, ổ sung cho các u hi u hình thái từ CHT th ng quy trên lâm sàng. Kết h p CHT t i máu và phổ giúp gi i quyết nh ng tr ng h p khó và tăng ộ tin c y cho ch n o n.

H nh nh cộng h ng từ (CHT) l ph ng th c h nh nh linh ho t, kh thi, gi c ph i chăng v m nh mẽ nh t hi n c , c thể cung c p c c phân t ch chi tiết v gi i ph u học, kh i l ng m v tr ng th i m . C thể xem xét cộng h ng từ ph t hi n r nh nhân c nguy c s sút tr tu trong gi i o n ầu c s th y ổi nh lý khi tri u ch ng nhẹ. Nh ng ng g p c c c ph ng th c kh c nh u c cộng h ng từ (c u trúc, khuếch t n, phổ v t i m u) trong vi c x c nh ch n o n AD gi i o n s m em l i gi tr v c ng to l n v gi tr cho cộng ồng.

CHƯƠNG 2

ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Đối tượng, địa bàn, thời gian nghiên cứu 2.1.1. Đối tượng nghiên cứu

C c nh nhân ến kh m v i u tr t i nh vi n L o kho trung ng và Trung tâm Đi n qu ng nh vi n B ch M i trong th i gi n tiến h nh nghi n c u c chi th nh 2 nh m:

2.1.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn

* Nhóm bệnh nh n mắc Alzheimer (Nhóm bệnh):

Là các nh nhân ến kh m v i u tr t i B nh vi n L o kho Trung ng trong th i gi n tiến h nh nghi n c u, c ộ tuổi tr n 55, kh ng phân i t gi i t nh.

B nh nhân c ch n o n s sút tr tu o nh Alzheimer theo ti u chu n c C m n ng Ch n o n v Th ng k c c R i lo n Tâm thần lần th V sử ổi (DSM V) c Hội Tâm thần học Ho K t i B nh vi n L o Kho Trung ng ¹. Ti u chu n ch n o n nh s u:

A. Gi m nh n th c, iểu hi n ằng:

- Gi m tr nh (gi m kh năng học th ng tin m i v nh l i nh ng th ng tin cũ), kèm theo.

- C một (ho c nhi u) r i lo n nh n th c s u ây:

+ M t ng n ng (vong ng n) ( ph si )

+ M t kh năng sử ụng ộng t c (vong h nh) ( pr xi ): kh ng c kh năng th c hi n c c ộng t c m c ch c năng v n ộng nh th ng:

+ M t nh n iết (vong tri) ( gnosi ): kh ng c kh năng nh n r v x c nh nh ng ồ v t ho c ng i quen m c ch c năng c m gi c nh th ng.

+ R i lo n ch c năng i u h nh (excutive ysfunction): (v ụ: l n kế ho ch, tổ ch c, ph i h p, trừu t ng ho ).

B. S suy gi m nh n th c trong ti u chu n A1 v A2 l m gi m ng kể ch c năng ngh nghi p v x hội v gi m rõ r t so v i tr c.

C. Kh i ph t từ từ v suy gi m nh n th c n ng ần.

D. Suy gi m nh n th c trong ti u chu n A1 v A2 kh ng o c c nguy n nhân sau:

- C c nh lý c h thần kinh trung ng c thể gây r i lo n tr nh v nh n th c n ng ần (v ụ: nh nh m ch n o, nh P rkinson, nh Huntington, m u tụ ngo i m ng c ng, tr n ch n o p l c nh th ng, u n o).

- C c nh to n thân c thể gây s sút tr tu (thiểu năng gi p, thiếu vit min B12, ho c ci folic, tăng c lci m u, gi ng m i thần kinh).

- Nh ng t nh tr ng o thu c gây r .

E. C c r i lo n tr n kh ng ph i o m s ng.

F. Nh ng r i lo n n y kh ng ph h p v i ch n o n c c nh tâm thần kh c (trầm c m n ng, tâm thần phân li t).

Đ c l m ầy c c test ch n o n (phụ lục) o gồm:

 Test nh gi tr ng thái Tâm thần t i thiểu (Mini Mental State Examination: MMSE)

 Test Nh từ (Verbal Memory)

 Test Trí nh Hình (Visual Memory)

 Xây d ng hình nh qua th giác (Visuoconstruction) - (Clock Drawing Test)

 Trắc nghi m nh gi ch c năng th c hi n (Executive Dysfunction)

 Thang Trầm c m

 Test ho t ộng hàng ngày – ADL

 Trắc nghi m trầm c m Beck

Nh m nghi n c u tiếp xúc, gi i th ch v v n ộng ng i nh th m gi vào quá tr nh nghi n c u. L y s nh nhân mắc Alzheimer gồm 40 ng i v o nghi n c u ể phân lo i m c ộ n ng c nh tr n lâm s ng tr n test MMSE v c chụp cộng h ng từ sọ n o theo Protocol c xây ng cho nghi n c u n y.

* Nhóm bệnh nh n đối chứng (Nhóm chứng):

Gồm nh ng nh nhân i kh m v i u tr t i B nh vi n B ch M i c chỉ nh chụp cộng h ng từ sọ n o t i Trung tâm Đi n qu ng nh vi n B ch M i, c ti m thu c i qu ng từ ể ho n thi n il n ch n o n, tuổi tr n 55 v kh ng mắc c c nh li n qu n t i n o.

Nh m nghi n c u tiếp c n, gi i th ch v v n ộng th m gi v o qu tr nh nghi n c u. Nh ng tr ng h p n y u c l m test MMSE v c s iểm trong gi i h n nh th ng (30), c chụp cộng h ng từ sọ n o theo qui trình c xây ng sẵn nh nh m nghi n c u.

2.1.1.2. Tiêu chuẩn lo i trừ

- C c nh nhân s sút tr tu o một s nguy n nhân kh c nh s sút tr tu o nguy n nhân m ch m u, s sút tr tu thể Lewy, s sút tr tu th y tr n - th i ng, s sút tr tu trong nh Pick.

- Nh ng nh nhân c c nh c thể nh h ng ến ý th c v ho t ộng nh n th c nh t i iến m ch n o, vi m n o, p xe n o, vi m m ng n o, r i lo n chuyển h , ch n th ng sọ n o.

- B nh nhân c c t t gi c qu n nh m , câm, iếc.

- B nh nhân kh ng iết ọc, kh ng iết viết.

- C c nh nhân kh ng ồng ý th m gi nghi n c u.

- B nh nhân mắc nh u n o …